Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Komposty i możliwość ich wykorzystania w biologicznej ochronie roślin

100%

Stachowiak B. , Czarnecki Z. , Trojanowska K. , Gulewicz K.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2006

|

tom Vol. 51, nr 2

171-177

PL

W artykule przedstawiono mechanizmy odpowiedzialne za biologiczną aktywność kompostów oraz praktyczną możliwość ich wykorzystania w ochronie roślin. Szczególną uwagę zwrócono na komposty przygotowywane ze słomy łubinów gorzkich i ekstraktów łubinowych, które charakteryzują się silnym oddziaływaniem fungistatycznym w stosunku do grzybowych fitopatogenów. Ich zastosowanie w ochronie roślin może stanowić potencjalną alternatywą dla pestycydów, które mają szkodliwy wpływ na środowisko naturalne.

EN

This paper presents the mechanisms influencing biological activity of composts and practical possibility of using composts in plant protection. The essential attention was paid to composts prepared from bitter lupine straw and lupine extract characterized by strong fungistatic activity against plant pathogenic fungi. Employing antifungal properties of these composts could be a potential alternative for the use of chemical pesticides, which have harmful influence on natural environment.

2

Wykorzystanie kompostów z odpadów drzewnych w uprawie wybranych gatunków roślin ozdobnych

88%

Kozik E. , Wróblewska H. , Bosiacki M. , Wojciechowska E.

Aparatura Badawcza i Dydaktyczna

|

2010

|

tom T. 15, nr 4

75-81

PL

Oceniono wpływ trzech kompostów otrzymanych z odpadów drzewnych na wzrost i stan odżywienia jastrunia wielkiego 'Snow Lady' (Leucanthemum maximum L.), bodziszka czerwonego 'Compactum' (Geranium sanguineum L.) i cyklamenu bluszczolistnego 'AmazeMeTM (Cyclamen hederifolium Aiton) uprawianych w doniczkach. Komposty uzyskane z odpadów sklejki suchotrwałej, sklejki wodoodpornej lub płyt pilśniowych stosowano jako podłoże jednorodne oraz w mieszankach z glebą mineralną, w stosunku objętościowym 3:1 i 1:1. W zależności od rodzaju i dawki kompostu w podłożach, zawartość makroskładników, pH i EC były zróżnicowane. W podłożach z kompostem z odpadów sklejki suchotrwałej, ze względu na nadmierną zawartość azotu mineralnego, stwierdzono zamieranie roślin. Podłoża z kompostami uzyskanymi z odpadów sklejki wodoodpornej i płyt pilśniowych mogą być stosowane w uprawie roślin ozdobnych w doniczkach. Lepszy wzrost Leucanthemum maximum L. 'Snow Lady' uzyskano w podłożach z kompostem z odpadów sklejki wodoodpornej a Cyclamen hederifolium Aiton 'AmazeMeTM w podłożach z kompostem z odpadów płyt pilśniowych. W uprawie Geranium sanguineum L. 'Compactum' nie stwierdzono istotnego wpływu rodzaju i dawki kompostu.

EN

The impact of three composts obtained from wood waste on the growth and nutritional status of Leucanthemum maximum L. 'Snow Lady', Geranium sanguineum L. 'Compactum' and Cyclamen hederifolium Aiton 'AmazeMeTM' grown in pots was evaluated. Composts derived from interior plywood waste, exterior plywood waste and fiberboard waste were used as substrates homogeneous and mixed with the mineral soil, in a volume ratio 3:1 and 1:1. Depending on the type and dose of compost in the media, the content of macronutrients, pH and EC were varied. In substrates with compost from the interior plywood waste, due to the excessive mineral nitrogen content, plants were found dying. Substrates with composts derived from exterior plywood waste and fiberboard waste can be used in cultivation of ornamental plants in pots. Better growth of Leucanthemum maximum L. 'Snow Lady' was obtained in media with compost from the exterior plywood waste and Cyclamen hederifolium Aiton 'AmazeMeTM' with compost from fiberboard waste. The affect of type and dose of compost in cultivation of Geranium sanguineum L. 'Compactum' was not found significant.

3

Bezpośrednie i następcze oddziaływanie nawożenia kompostami ze ścieków komunalnych na nagromadzanie się metali ciężkich w plonach niektórych roślin uprawnych

75%

Hryńczuk B. , Weber R.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2003

|

tom Vol. 10, nr S1

81-89

PL

W doświadczeniach poletkowych badano wpływ różnych proporcji w kompostowaniu osadu ze ścieków komunalnych ze słomą i węglem brunatnym na wartość nawozową i nagromadzanie się metali ciężkich w plonach kukurydzy i rzepaku. Oceniano również pod tym względem wpływ następczy w uprawie pszenicy ozimej. Efekt plonotwórczy bezpośredni i następczy nawożenia kompostami był podobny jak w nawożeniu obornikiem i nawozami mineralnymi. Zawartości metali ciężkich w plonach roślin na obiektach nawożonych kompostami nie były większe od znajdowanych w plonach na obiektach z obornikiem i nawożeniem mineralnym, a mniejsze ich zróżnicowanie w powtórzeniach świadczy o korzystnym efekcie kompostowania.

EN

The influence of municipal wastes sludge composted in different proportions with straw and brown coal on its fertilizing value and accumulation of heavy metals in crops of maize and rape was tested in plot experiments. Its after-effect in this respect was also assessed in cullivation of winter wheat. Direct action and after-effect of dressing with composts were found to be like those of manuring and mineral fertilizing. Heavy metals contents in the crops of plants in treatments dressed with composts appeared not higher than in those treated with manure and mineral fertilizers, and their less differentiation in replications would testify to a favourable effect of composting.

4

Zawartość metali ciężkich w kompostach wytwarzanych z frakcji organicznej odpadów komunalnych w Zakładzie Utylizacji Odpadów Gorzów Wielkopolski

75%

Meller E. , Niedźwiecki E. , Suchenia M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2007

|

tom nr 133 (13)

319-325

PL

W pracy przedstawiono zawartość pierwiastków śladowych (Fe, Zn, Mn, Pb, Cu, Ni, Co, Cd) w kompostach wytworzonych w ZUO Gorzów Wielkopolski z frakcji 16-80 mm odpadów komunalnych. Porównanie uzyskanych wyników badań z opublikowanymi w pracy Meller i in. [2006a] wskazuje, że w procesie kompostowania zwiększa się w masie kompostu zawartość niektórych pierwiastków śladowych (Fe, Ni, Cu, Pb, Cd). Zawartość w badanych kompostach niektórych analizowanych metali ciężkich (Cd, Pb, Ni) przekracza wartości dopuszczalne, określone w przepisach prawa obowiązującego w Polsce (Dz.U. 2003, 236, 2369). Spośród badanych metali ciężkich, znacznym udziałem łatwo rozpuszczalnych form, dostępnych dla roślin, charakteryzują się szczególnie cynk (82,5%), mangan (78,8%), kadm (77,7%), nikiel (60,5%) oraz ołów (59,7%). Znaczna, na tle obowiązujących norm, zawartość w badanych kompostach szczególnie kadmu [...], ołowiu [...] i niklu [...] przy jednoczesnym dużym udziale form łatwo rozpuszczalnych tych pierwiastków, wskazuje, że należy wykluczyć możliwość wykorzystywania tych kompostów do celów rolniczych, a jednym ze sposobów ich wykorzystania mogą być cele rekultywacyjne.

EN

This paper presents the content of trace elements (Fe, Zn, Mn, Pb, Cu, Ni,Co, Cd) in composts produced from 16-80 mm fraction of municipal waste in ZUO Gorzów Wielkopolski. The comparision of obtained results with previous study results by Meller at al. (2006) shows that as a result of composting process the content of certain trace elements increases (Fe, Ni, Cu, Pb, Cd). The content of some heavy metals under study (Cd, Pb, Ni) exceeds permissible values, defined by the current regulations in force in Poland (Dz.U. 2003, 236, 2369). Among the examined heavy metals, zinc (82,5%), manganese (78,8%), cadmium (77,7%), nickel (60,5%) and lead (59,7%) are characterised by a considerable amount of easily soluble forms, which favours their availability to plants. Relatively high, in the light of permissible limits, content of cadmium [...], lead [...] and nickel [...] with a great amount of their easily soluble forms exclude the possibility of using these composts for agricultural purposes. Land reclamation may be one of possible applications.

5

Skład morfologiczny i właściwości nawozowe kompostów wytwarzanych z frakcji organicznej odpadów komunalnych w zakładzie utylizacji odpadów Gorzów Wielkopolski

75%

Meller E. , Sammel A. , Suchenia M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2007

|

tom nr 133 (13)

311-318

PL

W pracy scharakteryzowano skład morfologiczny kompostów wytworzonych w latach 2004/05 w ZUO Gorzów Wlkp. z frakcji 16-80 mm odpadów komunalnych. Oceniono ponadto podstawowe właściwości nawozowe tych kompostów: zawartość materii organicznej, węgla organicznego, azotu ogólnego oraz dwie formy makroelementów (rozpuszczalne w HCl o stężeniu 0,5 molźdm-3 oraz w mieszaninie stężonych kwasów HNO3 + HClO4). Przy tym komposty rozdzielono na dwie frakcje o średnicy poniżej i powyżej 1,0 mm. Frakcje o średnicy > 1,0 mm stanowiła słabo przetworzona w czasie kompostowania materia organiczna. Przeprowadzone badania wskazują, że pod względem właściwości nawozowych charakteryzowane komposty ocenić należy pozytywnie. Wykazują one ziemista strukturę, zawierają niewielkie ilości balastu (średnio 7,3%) i są dojrzałe, na co wskazuje wąski stosunek C:N. Przy tym zawierają one znaczne ilości substancji organicznej (średnio 40,5%) i charakteryzują się odczynem zbliżonym do obojętnego. Ponadto zawierają one znaczne ilości makroelementów łatwo rozpuszczalnych (dostępnych dla roślin). Wykazane cechy świadczą o dobrej wartości rolniczej badanych kompostów.

EN

Morphological composition of composts produced from the 16-80 mm fraction of municipal waste in ZUO Gorzów Wielkopolski in the years 2004/2005 has been characterised in this paper. Basic fertilising compost properties have been also analysed: content of organic matter, total nitrogen, two macroelement forms (soluble in HCl at the concentration 0.5 molźdm-3 and in concentrated HNO3 + HClO4 mixture). Compost were divided into two fractions with a diameter of below and above 1.0 mm. The fraction > 1.0 mm consisted of weakly transformed organic matter. Conducted studies show that as far as fertilising properties are concerned these composts should be assessed as positive. They have earthy structure, a slight amount of ballast (7.3% on the average) and are mature as it can be seen from the narrow C:N ratio. There is a considerable amount of organic matter (40.5% on the average) and almost neutral reaction. Besides, there are considerable resources of easily soluble macroelements (available to plants). These properties indicate a good agricultural value of the examined composts.

6

Concentrations of phenolic compounds in municipal waste composts

75%

Sądej W. , Namiotko A.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

tom Vol. 14, nr 3-4

389-395

EN

The experiment was performed on composts produced from unsorted municipal waste in accordance with the Dano technology, heaped for 4, 12 and 24 weeks, and on compost made from municipal green material. It was found that the contents of phenolic compounds in composts depended both on their origin and the heap storage duration. The highest levels of total phenols were recorded in the composts maturing in a pile for 12 weeks. Longer storage resulted in a twofold decrease in their contents. The compost from municipal green material contained by nearly 40% phenolic compounds less, as compared with the composts produced from non-segregated municipal refuse. The mild extraction solvent (H2O) used in the study caused the leaching of a small amount of water-soluble phenols. The highest content of this fraction was observed in 12-week-old composts. In both types of compost, the proportion of the soluble fraction of phenolic compounds in their total content was the highest in the case of 24-week maturing of the heap.

PL

W badaniach wykorzystano komposty wytworzone według technologii Dano z niesegregowanych odpadów komunalnych po 4, 12 i 24 tygodniach składowania w pryzmach oraz kompost wytworzony z zieleni miejskiej. Wykazano obecność związków fenolowych w kompostach, a ich zawartość była uwarunkowana zarówno genezą, jak i okresem składowania kompostów w pryzmach. Największe zawartości ogólne związków fenolowych odnotowano w kompostach po 12-tygodniowym okresie składowania w pryzmach. Dalsze kompostowanie odpadów spowodowało ponad dwukrotne obniżenie ich zawartości. W kompoście z zieleni miejskiej znajdowało się blisko 40% mniej związków fenolowych w porównaniu z kompostami wyprodukowanymi z niesegregowanych odpadów komunalnych. Zastosowany łagodny ekstrahent (H2O) spowodował wymycie niewielkiej ilości rozpuszczalnych form fenoli, przy czym największe ilości tej frakcji stwierdzono w kompostach 12-tygodniowych. Udział rozpuszczalnej frakcji fenoli w zawartości fenoli ogółem był największy w obu rodzajach kompostów po ich 24-tygodniowym dojrzewaniu w pryzmach.

7

Ocena przydatności kompostów z drzewnych odpadów pokonsumpcyjnych do uprawy roślin na podstawie testów wegetacyjnych z sałatą (Lactuca sativa L.) i bazylią pospolitą (Ocimum basilicum L.)

75%

Kozik E. , Wróblewska H. , Golcz A. , Wojciechowska E.

Aparatura Badawcza i Dydaktyczna

|

2012

|

tom T. 17, nr 4

63-70

PL

Biologiczna metoda utylizacji przez kompostowanie odpadów o dużej zawartości substancji organicznej, do których zalicza się wszelkie odpady drzewne, jest sposobem ponownego włączenia materii do naturalnego obiegu w przyrodzie. Celem doświadczeń było określenie wpływu dwóch wariantów kompostów (OPA) i (OPB) uzyskanych z pokonsumpcyjnych odpadów drzewnych na wzrost oraz stan odżywienia sałaty i bazylii. Rośliny uprawiano w samym kompoście i w podłożach, w których komposty mieszano z glebą mineralną w stosunkach objętościowych 1:1 lub 1:3. Kontrolę stanowiły rośliny uprawiane w glebie mineralnej oraz w substracie torfowym TS-1. Największe plony sałaty i bazylii otrzymano z uprawy roślin w substracie torfowym, a najmniejsze w samych kompostach OPA i OPB. W podłożu z dodatkiem 50% lub 25% kompostów plon roślin był większy lub porównywalny do uzyskanego w glebie mineralnej. Zawartość makroskładników zarówno w liściach sałaty jak i bazylii zależała od rodzaju zastosowanego podłoża.

EN

Biological utilization of waste with a high content of organic matter, which include all the wood waste, by method of composting is a way to re-enable the matter to the natural cycle of nature. The aim of experiments was to determine the effect of two variants of the compost (OPA) and (OPB) obtained from post-consumer wood waste on the growth and nutritional status of lettuce and basil. Plants were grown in the compost or in substrates in which the compost was mixed with mineral soil in the relations of 1:1 or 1:3 by volume. Control plants were grown in mineral soil and peat substrate TS-1. The highest yields of lettuce and basil were obtained from plants growing in peat substrate, and the smallest in the pure composts OPA and OPB. In the substrate with 50% or 25% compost plant yield was greater than or comparable to that of the mineral soil. Macronutrient content of both lettuce and basil depend on the type of substrate.

8

Zawartość makro- i mikroskładników w życicy trwałej po zastosowaniu kompostów z wycierki ziemniacznej i komunalnego osadu ściekowego

75%

Krzywy-Gawrońska E. , Gutkowska I.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2007

|

tom T. 7, z. 2a

231-244

PL

Prezentowane w pracy badania miały na celu określenie wpływu kompostów z komunalnych osadów ściekowych i wycierki ziemniaczanej na zawartość makro- i mikroskładników w życicy trwałej odmiany Maja. Doświadczenie wazonowe przeprowadzono w hali wegetacyjnej Akademii Rolniczej w Szczecinie na glebie brunatnej niecałkowitej o składzie granulometrycznym piasku lekkiego (gleba lekka, kompleks V). Ze względu na małą zawartość potasu w kompostach z osadów ściekowych wprowadzono dodatkowo nawożenie mineralne 50-procentową solą potasową. Doświadczenie wazonowe obejmowało sześć obiektów nawozowych i jeden kontrolny. Realizowano je w 3 powtórzeniach. Po mineralizacji próbek życicy trwałej oznaczono zawartość K, Mg, Ca, Cd, Cu, Mn, Ni, Pb i Zn metodą absorpcyjnej spektometrii atomowej (ASA), Nog metodą Kjeldahla i P - kolorymetrycznie metodą wanadanowo-molibdenową. Zwiększenie dawek kompostów (podwojenie i potrojenie) spowodowało zwiększenie zawartości azotu, wapnia, magnezu, siarki, kadmu, miedzi, manganu, niklu i ołowiu w suchej masie życicy trwałej. Odmienną zależność, czyli zmniejszenie zawartości, odnotowano w przypadku potasu. Najwięcej makro- i mikroskładników zawierały rośliny z obiektów traktowanych kompostami z 70-procentowym udziałem komunalnego osadu ściekowego (E, F), a najmniej z obiektów nawożonych kompostami z 70-procentowym udziałem wycierki ziemniaczanej z dodatkiem słomy żytniej lub trocin z drzew iglastych (C, D). Różnice te były spowodowane większą zawartością makroskładników i metali ciężkich w komunalnych osadach ściekowych niż w wycierce ziemniaczanej.

EN

Presented studies were aimed at estimating the effect of composts made of municipal sewage sludge and potatoe pulp on the content of macro-and microelements in the perennial ryegrass var. Maja. Pot experiments were performed in the vegetation hall of the Agricultural Academy in Szczecin in brown incomplete soil of a grain size structure of light sand (light soil, complex V). Due to low content of potassium in composts, plants were additionally fertilised with 50% potassium salt. Pot experiment involved 6 fertilisation and one control object in three repetitions. The content of K, Mg, Ca, Cd, Cu, Mn, Ni, Pb and Zn was determined after mineralization of ryegrass samples with atomic absorption spectrophotometry. Total nitrogen was determined with the Kjeldahl method and phosphorus - colorimetrically with the vanadium-molybdate method. Doubled and tripled doses of composts increased the content of nitrogen, calcium, magnesium, sulphur, cadmium, copper, manganese nickel and lead in dry mass of perennial ryegrass but decreased the content of potassium. The highest content of macro- and microelements was found in plants from objects treated with composts containing 70% of municipal sewage sludge (E, F) and the least - in objects fertilised with composts containing 70% of potatoe pulp with rye straw and sawdust from coniferous trees (C, D). Differences resulted from higher content of macroelements and heavy metals in municipal sewage sludge than in potatoe pulp.

9

Nitrogen and Its Fractions in Composts from Wood Waste

75%

Czekała J. , Wróblewska H. , Piotrowska M.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2010

|

tom Vol. 17, nr 6

585-591

EN

Composts produced on the basis of different wood-based industrial waste were analysed for total nitrogen (NT) and its fraction contents. The following nitrogen fractions were separated: water soluble (NWS), hydrolisable (NH) in sulphuric(VI) acid - 2.5 mol dm-3 and at the temperature 105 °C during 12 hours and non-hydrolisable (NNH). Results revealed that tested composts were differentiated by total nitrogen content not only, but also by its content in aqueous and acid extracts. Non-hydrolisable nitrogen represented from 36.22 % to 53.75 % of composts NT. Next, the percentage share of NH2o in NT varied from ca 7.95 % to 11.81 %.

PL

Komposty wytworzone z różnych odpadów produkcyjnych tworzyw drzewnych, poddano analizie na zawartość azotu ogólnego i jego frakcji. Wydzielono następujące frakcje azotu: wodnorozpuszczalną (NWR), hydrolizującą (NH) w roztworze kwasu siarkowego(VI) - 2,5 M i temperaturze 105 °C przez 12 godzin - i niehydrolizującą (NNH). Stwierdzono, że komposty różniły się nie tylko zawartością całkowitą azotu, ale również jego zawartością w ekstrakcie wodnym oraz kwaśnym. Azot niehydrolizujący stanowił od 36,22 % do 53,75 % azotu ogólnego kompostów. Z kolei udział azotu wodnorozpuszczalnego w zawartości całkowitej wynosił średnio od 7,95 % do 11,81 %.

10

Liczebność względnie beztlenowych, mezofilnych, przetrwalnikujących bakterii celulolitycznych w glebie spod uprawy drzew owocowych nawożonej kompostem na bazie miału z węgla brunatnego

71%

Dobrzyński J. , Stępień W. , Sitarek M. , Sas-Paszt L. , Słodownik P. , Górska E. B.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2017

|

tom 15

|

nr 2

93-98

EN

Ecology of facultative anaerobic, mesophilic, spore-forming and cellulolytic bacteria (FAMSCB) is poorly understood. In the literature, there are only scant information about the impact of fertilization and type of the crop on the occurrence of FAMSCB. The aim of our study was to demonstrate the effect of the addition of various brown coal fine-based composts on a chemical properties and the occurrence of in the bulk and rhizosphere soil from selected plants. Soil under the experimental plants was slightly acidic, and did not differ in macronutrient content. The number of investigated groups of microorganisms depended on the type of compost and ranged from 9.99 to 3186.9 cfu (colony forming units) per gram of dry soil. All composts stimulated the number of cellulolytic bacteria in a bulk soil. In the case of rhizosphere soil, compost containing effective microorganisms (EM) reduced the number of FAMSCB. The largest number of investigated rizosphere microorganisms were found in the cultivation of cherries, fertilized with compost prepared from brown fine with waste from the production of fruiting bodies of Pleuretus ostreatus (3186.9 cfu per gram of dry soil).

PL

Ekologia względnie beztlenowych, mezofilnych, przetrwalnikujących bakterii celulolitycznych (WBMPBC) jest mało poznana. W literaturze przedmiotu znajdują się tylko nieliczne informacje dotyczące wpływu nawożenia oraz rodzaju uprawianej rośliny na występowanie w glebie WBMPBC. Dlatego celem naszych badań było wykazanie wpływu dodatku do gleby kompostów na bazie miału węgla brunatnego na właściwości chemiczne i liczebność względnie beztlenowych, mezofilnych, przetrwalnikujących bakterii celulolitycznych (WBMPBC) w glebie ryzosferowej i pozaryzosferowej wybranych roślin. Gleba pobrana z obiektów doświadczalnych była słabo kwaśna (pH – 6,2-6,4) i nieznacznie się różniła się zawartością makroelementów. Liczebność badanej grupy drobnoustrojów w glebie zależała od rodzaju kompostu i wynosiła od 9,42 do 3186,9 jtk (jednostki tworzące kolonie) w gramie suchej masy gleby (s. m. gleby). Wszystkie komposty stymulowały liczebność bakterii celulolitycznych w glebie pozarysoferowej. W przypadku ryzosfery kompost zawierający efektywne mikroorganizmy (EM) redukował liczebność WBMPBC. Największą liczebność badanej grupy drobnoustrojów stwierdzono w ryzosferze spod uprawy wiśni, nawożonej kompostem przygotowanym z węgla brunatnego z odpadem po produkcji owocników Pleuretus ostreatus (3186,9 jtk w g. s. m. gleby).

11

Investigations of composts as a potential sorbents of aliphatic hydrocarbons

63%

Ciesielczuk T. , Rosik-Dulewska C. , Lenartowicz J.

|

tom Vol. 7, No. 1

43--48

EN

Products from crude oil processing are widely used in industry and are used as lubricants and fuels in motor vehicles. Due to the pipeline failure, lost of substances on the loading stations area and traffic crashes, petroleum products moves to different components of environment. The high costs of removal of oil spills to the soil and ground, forces to search for low-cost and effective methods which can reduce spread of these substances. There are professional sorbents on the market for quick and effective removal petroleum products from ground or water surfaces. The aim of this work was test of two composts and two commercial sorbents. Tests were carried with aliphatic hydrocarbons (heptane, octane and decane) by capillary rise method. Best results were obtained for organic commercial sorbent, worst results were noted for composts with natural humidity and mineral sorbent mostly used in rescue practices. Obtained results show the real possibility of use composts as cheap petroleum derivatives sorbents.

PL

Produkty przeróbki ropy naftowej znajdują szerokie zastosowanie w przemyśle, a także są wykorzystywane jako środki smarne i pędne w pojazdach mechanicznych. Z uwagi na rozszczelnienia sieci przesyłowych, obrót tymi substancjami na stacjach przeładunkowych, a także katastrofy w ruchu lądowym produkty ropopochodne przenikają do różnych komponentów środowiska. Wysokie koszty likwidacji skutków wycieków ropopochodnych do gleb i gruntu zmuszają do poszukiwania tanich i efektywnych metod ograniczających rozprzestrzenianie się tych substancji. W powszechnym użyciu znajdują się sorbenty, dzięki którym w szybki sposób można usuwać ciecze organiczne z powierzchni lądu czy wody. W pracy testowano sorbenty i komposty z odpadów w celu określenia ich przydatności do sorpcji węglowodorów łańcuchowych. Zastosowano dwa rodzaje kompostów oraz dwa sorbenty komercyjne. Badano zwilżalność testowanych materiałów węglowodorami alifatycznymi o długości łańcucha C7, C8 i C10 metodą wzniosu kapilarnego. Najlepsze rezultaty osiągnięto dla organicznego sorbentu komercyjnego, najgorsze zaś dla kompostów o naturalnej wilgotności oraz komercyjnego sorbentu mineralnego. Uzyskane wyniki wskazują na możliwość zastosowania kompostów jako tanich sorbentów substancji ropopochodnych.

12

Skład chemiczny kompostów wytworzonych na bazie komunalnych osadów ściekowych, słomy i trocin

63%

Czekała J. , Czekała W.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2012

|

tom nr 146 (26)

71-80

PL

Kompostowanie komunalnych osadów ściekowych wymaga dodatku odpadów organicznych ubogich w azot, jak i mających właściwości strukturotwórcze. W doświadczeniu, przeprowadzonym w warunkach kompostowni otwartej badano zmiany zachodzące podczas kompostowania osadów ściekowych z udziałem trocin, zrębków drzewnych i słomy na zawartość makroskładników. Czynnikiem pierwszym był rodzaj (skład) pryzm, drugim czas (dni) kompostowania. Działanie każdego z czynników było zróżnicowane, podobnie, jak i ich współdziałanie. Zawartość azotu i fosforu wzrastała z czasem kompostowania, a dynamika tego wzrostu była największa w kompoście z udziałem osadów, trocin i zrębków drzewnych. Kompost dojrzały o powyższym składzie charakteryzował się również najlepszymi parametrami nawozowymi, mierzonymi zawartością analizowanych składników pokarmowych.

EN

Composting of communal sewage sludge requires supplementation with some addition of organic wastes poor in nitrogen and characterised by structure-forming properties. In an experiment carried out in conditions of an open compost plant, investigations were carried out aiming at examining changes taking place in the course of composting of sewage sludge supplemented with sawdust, wood chips and straw in the content of macroelements. The first factor was the kind (composition) of compost heaps and the second factor – duration (number of days) of the composting process. The action of each of the examined factors as well as their mutual cooperation varied. Nitrogen and phosphorus content increased together with the duration of the composting process and the dynamics of this growth was the highest in the compost consisting of sewage sludge, sawdust and wood chips. In addition, mature compost of the above-mentioned composition was also characterised by the best fertilisation parameters measured by the content of the analysed constituents.

13

Consequent imp act of composts prepared from different organic waste on the total number of soil microorganisms

63%

Michalcewicz W. , Wołoszyk C. , Balcer K.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2008

|

tom Vol. 15, nr 10

1121-1127

EN

Composted organic waste, used as organic fertilizer, presents not only a source of nutrition for plants, but also can increase biological activity of soil. The aim of the research was to estimate the successive impact of composts prepared from different organic components on total number of bacteria, actinomycetes and fungi. On the basis of conducted research the increase of the number of actinomycetes and fungi was found in soil from the majority of objects. However, number of bacteria in soil was, in most cases, below the value from control object. Individual composts and their doses different1y affected the number of examined microorganisms. The highest number of actinomycetes was noticed in soil fertilized with the first dose of composts prepared from sewage sludge (35 %), canteen waste (35 %) and cacao husk (30 %) and with the second dose on object with compost prepared from sewage sludge (70 %) and straw (30 %), with the highest number of fungi was noticed in soil fertilized with the second dose or composts prepared from sewage sludge (70 %), straw (30 %) and from sewage sludge (35 %), canteen waste (35 %) and straw (30 %). The second dose of composts, in comparison with the first one, bad significantly increased mean number of actinomycetes and fungi in soil. The replacement of the half of sewage sludge dry matter with canteen waste in composts with 30 % addition of wheat straw or cacao husk bad profitable impact on number of bacteria and actinomycetes. However, compost prepared from sewage sludge and canteen waste with 15 % addition of straw and husk in the consequent effect bad limited development of all examined soil microorganisms. Estimated index of degree development of microorganisms (DDM), expressing quantitative ratio of the sum of bacteria and actinomycetes to the number of fungi, was the highest for soil fertilized with the second dose of compost with the highest participation of sewage sludge (70 %) and 15 % addition both wheat straw and cacao husk.

PL

Kompostowane odpady organiczne, wykorzystywane jako nawóz organiczny, stanowią nie tylko źródło składni-ków pokarmowych dla roślin, ale mogą również zwiększyć aktywność biologiczną gleby. Celem badań było określenie następczego wpływu kompostów sporządzonych z różnych komponentów organicznych na ogólną liczebność bakterii, promieniowców i grzybów. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono zwiększoną liczebność promieniowców i grzybów w glebie z większości badanych obiektów. Natomiast liczebność bakterii w glebie w większości przypadków była mniejsza niż w obiekcie kontrolnym. Poszczególne komposty i ich dawki niejednakowo wpływały na liczebność badanych drobnoustrojów. Najwięcej promieniowców zanotowano w glebie nawożonej I dawką kompostu z osadu (35 %), odpadów stołówkowych (35 %) i łuski kakaowej (30 %), a po zastosowaniu II dawki na obiekcie z kompostem z osadu ściekowego (70 %) i słomy (30 %). Najwięcej grzybów stwierdzono w glebie nawożonej II dawką kompostu z osadu ściekowego (70 %) i słomy (30 %) oraz z osadu (35 %), odpadów stołówkowych (35 %) i słomy (30 %). Dawka II kompostów znacznie zwiększyła w glebie średnią liczbę promieniowców i grzybów, w porównaniu z dawką I. Zastąpienie w kompostach połowy suchej masy komunalnego osadu ściekowego odpadami stołówkowymi, przy 3D-procentowym dodatku słomy pszennej bądź łuski kakaowej, miało korzystny wpływ na liczebność bakterii i promieniowców. Natomiast kompost z osadu i odpadów stołówkowych, przy l5-procentowym dodatku słomy i łuski, w działaniu następczym ograniczył rozwój wszystkich badanych drobnoustrojów glebowych. Obliczony wskaźnik rozwoju drobnoustrojów (SR), wyrażający stosunek ilościowy sumy bakterii i promieniowców do grzy-bów, był największy dla gleby nawożonej II dawką kompostu z największym udziałem osadu (70 %) i l5-procentowym dodatkiem słomy i łuski kakaowej.

14

Effect of Diversified Organic Fertilization with Sludge from Tannery Sewage Treatment Plant on the Occurrence and Pathogenicity of Entomopathogenic Fungi and Nematodes

63%

Jaworska M. , Ropek J. , Ropek D. , Kopeć M.

|

tom Vol. 9, nr 4

407--412

EN

The utilization of tannery sludges and wastes is an important issue. Their biological transfounation into composts and vermicomposts greatly reduces the negative properties of raw sludges and wastes. But such fertilizers bring a hazard of introducing into soil a certain amount of heavy metals. Pathogenicty of entomopathogenic nematodes was significantly reduced when crude sewage sludge and tannery wastes were applied. Also some vermicompost and compost produced from these sludges had an unfavourable effect on their pathogenicty. Both mineral fertilization (NPK and PK) and crude sewage sludges unfavourably influenced the reproduction of entomopathogenic nematodes. Farmyard manure treatment stimulated nematodes reproduction.

PL

Komposty i wermikomposty otrzymywane z osadów a oczyszczalni ścieków garbarskich oprócz składników pokarmowych zawierają pewne ilości metali ciężkich, co może stanowić zagrożenie dla środowiska. Celem badań było poznanie wpływu różnorodnego nawożenia organicznego osadami z oczyszczalni ścieków garbarskich na występowanie i owadobójczą aktywność entomopatogenicznych grzybów i nicieni. Nie stwierdzono istotnego wpływu różnorodnego nawożenia organicznego na występowanie owadobójczych nicieni. Występowanie owadobójczych grzybów było wyraźne modyfikowane przez rodzaj zastosowanego nawożenia. Nawożenie mineralne PK i NPK wyraźnie ograniczało występowanie tych grzybów. Silny ograniczający wpływ na występowanie owadobójczych grzybów miało też zastosowanie nieprzetworzonych osadów z oczyszczalni chemicznych z Bieżanowa i Radomia. Wyraźne ograniczenie patogeniczności owadobójczych grzybów i nicieni stwierdzono w glebie poletek nawożonych nieprzetworzonymi osadami ściekowymi. Także niektóre wermikomposty i komposty wpływały niekorzystnie na te mikroorganizmy. Może to świadczyć, to nic wszystkie sposoby biologicznego przetworzenia nieprzetworzonych osadów ściekowych zmniejszają ich niekorzystny wpływ na owadobójcze grzyby i nicienie. Zarówno nawożenie mineralne NPK i PK, jak nawożenie osadami nieprzetworzonymi wpływało niekorzystnie na zdolności reprodukcyjne badanych nicieni. Nawożenie obornikiem wyraźnie stymulowało zdolności reprodukcyjne tych mikroorganizmów. Ze względu na stwierdzony niekorzystny wpływ osadów ściekowych na badane mikroorganizmy glebowe, dalsze badania są potrzebne zanim wytworzone na bazie tych osadów nawozy będą mogły by zastosowane w praktyce.

15

Dynamika przemian związków węgla i azotu w procesie kompostowania kory sosnowej

63%

Czekała J.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2013

|

tom Vol. 58, nr 3

81--85

PL

Produkcja sadzonek drzew w szkółkach leśnych odbywa się na ogół na glebach lekkich i bardzo lekkich. Z tego względu poszukuje się sposobów poprawy właściwości tych gleb, stosując m.in. produkowane we własnym zakresie komposty. Najczęściej wytwarza się je na bazie kory sosnowej, stosując dodatek azotu mineralnego lub inne jego źródła. W przeprowadzonych badaniach zastosowano do kory mieszankę roślin (seradela, peluszka, wyka i gryka), zebraną w początku kwitnienia. Przedstawiono wyniki dotyczące kompostowania samej kory (A), kory z mocznikiem (B), kory z mieszanką roślin (C) oraz kory z mieszanką roślin i efektywnymi mikroorganizmami (D). Stwierdzono, że dynamika przemian azotu była większa niż węgla. Jednocześnie wykazano, że przemiany te determinowane były głównie temperaturą, w szczególności w kompostach z korą i masą roślinną. Efektywne mikroorganizmy nie zwiększały tej dynamiki, na co wskazują również ilości rozpuszczalnych form azotu. Wyniki doświadczenia wykazały dużą, praktyczną przydatność zastosowanej mieszanki roślin w kompostowaniu kory i to nawet bez udziału efektywnych mikroorganizmów.

EN

Tree seedling production in forest nurseries, as a rule, takes place on light and very light soils. For this reason, attempts are made to find ways of improving properties of these soils using for this purpose, among others, composts produced by foresters themselves. These composts are usually manufactured using pine bark as a base and adding mineral nitrogen or its other sources. In the performed experiments, a mixture of crop plants (seradella, field pea, vetch and buckwheat) collected at the beginning of flowering was added to pine bark. The paper presents results concerning composting of bark alone (A), bark with urea (B), bark with a mixture of plants (C) and bark with a mixture of plants and with effective microorganisms (D). It was found that the dynamics of changes for nitrogen was higher than for carbon. Taking into consideration composts alone, the performed investigation failed to demonstrate that these changes were determined principally by temperature and they were the highest in bark composts with the mixture of plants. Effective microorganisms were not found to increase this dynamics, as indicated also by the quantities of soluble forms of nitrogen. The obtained research results revealed considerable, practical usefulness of the applied crop plant mixture in the process of bark composting, even without participation of effective microorganisms.

16

Dostępność fosforu dla roślin z kompostów wzbogaconych fosforytem. Cz. 2, Ocena kompostów w doświadczeniach rolniczych

63%

Stanisławska-Glubiak E. , Korzeniowska J. , Hoffmann J. , Górecka H. , Kantek K.

Przemysł Chemiczny

|

2014

|

tom T. 93, nr 7

1235-1238

PL

Kompostowano naturalny mielony fosforyt z komponentami organicznymi, takimi jak słoma, trociny sosnowe i wysłodki buraczane w celu zwiększenia jego rozpuszczalności. Przy użyciu bioreaktora wyprodukowano 4 warianty kompostów, które różniły rodzajem i ilością komponentów organicznych. Działanie kompostów badano w dwuletnim doświadczeniu rolniczym z grochem i fasolą. Na podstawie analizy plonów roślin oraz wykorzystania P z kompostów wykazano, że najgorsze działanie wykazywał kompost wytworzony jedynie z fosforytu i samej słomy, a najlepsze kompost o stosunku fosforytu do wysłodków, słomy i trocin, jak 1:0,7:1,7:1,7.

EN

Ground phosphate rock was mixed with org. components (barley straw, pine sawdust, beet pulp pellets) in order to increase its soly. Four variants of composts were prepd. in a bioreactor and tested in a 2 years long agricultural expt. with pea and bean plants. Crop yield and efficiency of P recovery were the highest when phosphate rock was mixed with beet pulp pellets, straw and pine sawdust in relation 1:0.7:1.7:1.7, resp.

17

Total Chromium and Nickel Contents and Soluble Forms of these Metals in Composts

63%

Czekała J.

Ecological Chemistry and Engineering. A

|

2012

|

tom Vol. 19, nr 4-5

395-402

EN

Composting is one of the methods of household sewage sludge management which ensures obtaining a product of high fertiliser quality, without the risk of soil contamination. Among preconditions is the appropriate chemical composition of the sewage sludge, especially with regard to the content of heavy metals, its stability as well as the proper choice of biodegradable wastes added to the sludge. The studies aimed at determining the impact of various organic substances added to sewage sludge on changes in the total content of chromium and nickel and water soluble forms of these metals in composts. The experiment was carried out on the premises of an open compost plant using the method of compost piles which were made up of sewage sludge supplemented with industrial wastes from hemp or/and straw and wood chips, depending on the adopted experimental design. Composting until the end of the cooling phase lasted 93 days and the remaining 131 days were treated as the maturing phase. A tractor aerator was employed in the trial to spread, chop and aerate the composted material. It was found that the strongest influence on the total content of chromium and nickel in composts was exerted only by the time of composting. In the case of soluble forms, time also exerted the strongest impact, although in the case of chromium compounds, additionally, the type of compost as well as the joint action of these two factors was also important.

PL

Kompostowanie jest jedną z metod utylizacji komunalnych osadów ściekowych, zapewniającą otrzymanie produktu o wysokiej wartości nawozowej, bez ryzyka skażenia gleby. Jednym z warunków spełniającym takie wymogi jest prawidłowy skład chemiczny samych osadów, szczególnie pod kątem zawartości metali ciężkich, jego stabilizacja oraz właściwy dobór odpadów biodegradowalnych dodawanych do osadów. Przeprowadzone badania miały na celu określenie wpływu różnych dodatków organicznych do osadów na zmiany ogólnych zawartości chromu i niklu oraz ich wodnorozpuszczalnych form w kompostach. Doświadczenie przeprowadzono na terenie kompostowani otwartej metodą pryzm, które utworzono z komunalnych osadów ściekowych z dodatkiem przemysłowych odpadów z konopi lub/i słomy oraz zrębów drzewnych, w zależności od schematu badań. Kompostowanie do końca fazy schłodzenia trwało 93 dni i dalsze 131 dni w fazie dojrzewania. W pracy wykorzystano aerator ciągnikowy, który przerzucał, rozdrabniał i napowietrzał kompostowany materiał. Stwierdzono, że czynnikiem w największym stopniu wpływającym istotnie na ogólną zawartość chromu i niklu w kompostach był tylko czas kompostowania. W przypadku rozpuszczalnych form tych metali także czas działał najsilniej, a w odniesieniu do związków chromu dodatkowo rodzaj kompostu i współdziałanie obu czynników.

18

Zastosowanie kompostów z drzewnych odpadów poużytkowych w uprawie pelargonii rabatowej (Pelargonium zonale) 'Andria'

63%

Wróblewska H. , Schroeter-Zakrzewska A. , Zakrzewski P.

Aparatura Badawcza i Dydaktyczna

|

2013

|

tom T. 18, nr 4

365-372

PL

Celem przeprowadzonych badań było poznanie wpływu kompostów uzyskanych z drewna poużytkowego na wzrost i kwitnienie pelargonii rabatowej (Pelargonium zonale) 'Andria'. W badaniach zastosowano dwa warianty kompostów otrzymanych z drzewnych odpadów poużytkowych, oznaczone symbolami OPA i OPB. Rośliny uprawiano w podłożach składających się z kompostów i torfu wysokiego w różnych kombinacjach objętościowych. Analizując uzyskane wyniki stwierdzono, że rodzaj podłoża wywarł istotny wpływ na wzrost i kwitnienie pelargonii rabatowej. Większe dawki kompostu (100% i 75%) w podłożu powodowały zahamowanie wzrostu roślin w porównaniu z kontrolą. Dawki mniejsze (25%) dawały wyniki porównywalne w stosunku do kontroli, zwłaszcza w przypadku roślin nawożonych pogłównie.

EN

The aim of this study was to identify the effect of composts obtained from post-consumer wood waste on the growth and flowering of zonal pelargonium (Pelargonium zonale) 'Andria'. Two types of composts, marked OPA and OPB, were used in the research. Plants were grown in media consisting of composts and high peat in various combinations by volume. Analyzing the results it was fund that type of medium has a major impact on the growth and flowering of zonal pelargonium. Higher doses of compost (100% and 75%) in the substratum inhibited the growth of plants compared to control plants, whereas lower doses (25%) gave results comparable to control plants, especially for plants fertilized during the vegetation period.

19

Zawartość i pobranie mikroelementów przez owies w warunkach nawożenia kompostami różnego pochodzenia w aspekcie wartości paszowej i wpływu na środowisko

63%

Gondek K. , Filipek-Mazur B.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2005

|

tom T. 5, z. 1

81-93

PL

Wykorzystując substancje odpadowe, nawet po ich uszlachetnieniu, należy w pierwszej kolejności, przed wykorzystaniem do nawożenia, określić ich wpływ na środowisko, w tym rośliny i glebę. Dlatego celem prezentowanych badań było przedstawienie zmian zawartości wybranych mikroelementów w owsie uprawianym na glebie z dodatkiem kompostów w aspekcie wartości paszowej uzyskanej biomasy. Niepokojąco mała okazała się zawartość miedzi, zwłaszcza w ziarnie i słomie owsa. Zmniejsza to wartość paszową roślin, ale może również pośrednio decydować o wielkości ich plonu. Nie nastąpiła spodziewana kumulacja zawartości cynku, manganu i żelaza w roślinach uprawianych na obiekcie nawożonym solami mineralnymi. Można to tłumaczyć "efektem rozcieńczenia", biorąc pod uwagę znacznie większy plon roślin uzyskany na tym obiekcie. Niedobór żelaza w ziarnie i słomie może mieć podłoże fizjologiczne, związane z trudnościami w jego transporcie z systemu korzeniowego do organów nadziemnych, a nie ograniczeniem pobierania z podłoża, na co wskazują jego ponad 20-krotnie większe zawartości w korzeniach niż w częściach nadziemnych. Zastosowanie kompostów do nawożenia gleby nie spowodowało większych zmian w zawartości badanych mikroelementów w biomasie owsa w porównaniu z nawożeniem mineralnym i obornikiem. Na ogół zawartości te były niedoborowe ze względu na jakość paszy. Należałoby zatem rozważyć kwestię dodatkowego nawożenia, np. dolistnego, w celu wzbogacenia uzyskanej biomasy w miedź, cynk, mangan i żelazo.

EN

Waste materials, even after their refinement, should be checked for their environmental impact, including that on plants and soil. Therefore, this study was aimed at presenting changes in selected microelements content in oat cultivated in soil with compost supplements concerning the fodder value of obtained biomass. The study revealed alarmingly low content of copper in nearly all fractions of the oat yield. Low copper content decreases the plant fodder value but may also indirectly affect the amount of plant yield. No expected accumulation of zinc, manganese or iron was found in plants cultivated in soil fertilized with mineral fertilizers in relation to plants from other treatments. This may be explained by "dilution effect" considering a much larger plant yield obtained in this treatment. A problem of iron deficiency in grain and straw may have a physiological background connected with difficulties in its transport from the root system to aboveground organs but not its reduced uptake from the substratum as evidenced by its over 20 times larger content in roots than in the aerial parts. Composts applied for soil fertilization did not cause any major changes in the content of analysed microelements in oat biomass in comparison with mineral and farmyard manure treatment. Generally, the contents were deficient in view of fodder quality. Therefore, a supplementary, e.g. foliar treatment should be considered in order to enrich the obtained biomass in copper, zinc, manganese and iron.

20

Plony i chemizm roślin wielowariantowego doświadczenia na modelowym złożu odpadów paleniskowych energetyki węglowej. Część II (lata 2012 – 2013)

51%

Siuta J. , Dyguś K. H.

Inżynieria Ekologiczna

|

2015

|

tom Nr 42

47--62

PL

W doświadczeniu modelowym na gruncie popiołowym badano rekultywacyjną efektywność kompostów wyprodukowanych ze zmieszanych odpadów komunalnych (Radiowo i ZUSOK), kompostów z odpadów zieleni miejskiej (Complex), masy roślinnej trawników osiedlowych (roślinny) i komunalnego osadu ściekowego oraz nawozu mineralnego (NPK – bez nawożenia organicznego). Doświadczenie zapoczątkowano w roku 2005 i kontynuowano do końca roku 2013. Plony roślin zbierano i analizowano w latach 2005, 2006 i 2011–2012. W latach 2007–2010 nie prowadzono zabiegów agrotechnicznych, ograniczając się do obserwacji naturalnej (spontanicznej) sukcesji roślin. Rekultywacyjne dawki kompostów i osadu ściekowego mierzono objętościowo, toteż różniły się one pod względem zawartości suchej masy, zawartości substancji organicznej i składników mineralnych w suchej masie. Sumaryczne plony suchej masy roślin (w latach 2005–2013) były największe w wariancie Complex, następnie w wariantach Radiowo i roślinnym, a najmniejsze w wariancie ZUSOK. Plonotwórcza efektywność nawozu NPK była mniejsza od wariantów kompostowych i osadowego. Natomiast plonotwórcza efektywność osadu ściekowego była mniejsza od jego potencjału nawozowego, ponieważ był on nieustabilizowany i trudny od wymieszania z podłożem. Pokazano potencjał plonotwórczy roślin na doświadczalnych złożach odpadów paleniskowych nawożonych kompostami i osadami ściekowymi oraz przykłady obiektów zastosowania osadów ściekowych do biologicznej rekultywacji składowisk i zwałowisk.

EN

Reclamation efficiency of composts produced from the mixture of municipal waste (Radiowo and ZUSOK), urban green waste composts (Complex), housing estate lawn mowing waste (plants) and sewage sludge, as well as mineral fertilizer (NPK – without the use of any organic fertilizer), was assessed in a model experiment on an ash soil. The experiment was launched in 2005 and continued until the end of 2013. Crops were collected and subjected to the analysis in 2005, 2006 and between 2011 and 2012. In the period between 2007 and 2010 no agrotechnical treatments were carried out, with the experiment being limited to mere observation of the natural (spontaneous) succession of plants. Reclamation doses of composts and sewage sludge were measured quantitatively, therefore they differed in the content of dry matter as well as in the contents of organic substances and minerals in the dry matter. The largest aggregated dry matter yield of plants (2005–2013) was reported in the Complex variant, and similarly, in the Radiowo and plant variants, whereas the ZUSOK variant reported the lowest aggregated dry matter field of plants. The yield-forming efficiency of NPK fertilizer was lower than in the case of compost and sludge variants. However, the field-forming efficiency of sewage sludge was lower than its fertilization potential as it was unstable and difficult to mix with the experimental soil. The results showed the yield-forming potential of plants on the experimental coal combustion waste deposits fertilized with composts and sewage sludge as well as the examples of the sites where sewage sludge could be used for the biological reclamation of landfills and spoil tips.