Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Śladami osadników fryderycjańskich w środkowej Polsce. Cmentarze i ich pozostałości

100%

Cepil M.

Studia z Geografii Politycznej i Historycznej

|

2017

|

tom 6

209-226

EN

The article presents the origin and the current state of conservation of remains of Evangelical cemeteries created during the Frederician colonisation. The present study shows work results in the scope of current Łódzkie Voivodeship. The geohistorical analysis includes the genesis of cemeteries and settlement context (location of old and present cemeteries). In conclusion, the remaining cultural heritage elements in village cultural landscape were also interpreted in detail.

PL

W artykule omówiono genezę i stan zachowania pozostałości cmentarzy ewangelickich usytuowanych w dawnych koloniach fryderycjańskich. Obszarem badań jest województwo łódzkie w obecnych granicach. Oprócz metryki powstania i krótkiego zarysu funkcjonowania nekropolii, analizie poddano także kontekst osadniczy, a mianowicie dawną i teraźniejszą lokalizację miejsc pochówku w krajobrazie kulturowym wsi. Uwzględniono również analizę współczesnych reliktów badanych cmentarzy pod kątem walorów kulturowych i ich ochrony.

2

Wieś idealna – układ przestrzenny i zabudowa miejscowości Paproć Duża

89%

Dolistowska M.

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2020

|

tom T. 16, nr 4

86--99

PL

Artykuł prezentuje okoliczności powstania i historię wsi Paproć Duża założonej w końcu XVIII w. pod nazwą Königshuld w ramach akcji osadniczej obejmującej nieskolonizowane obszary Prus Nowowschodnich. Spośród innych, lokowanych wówczas miejscowości, wyróżnia ją oryginalny układ przestrzenny, oparty o schemat koncentryczno-promienisty. Dokonana została analiza centralnego założenia przestrzennego w kontekście nielicznych, analogicznie rozplanowanych wsi osadniczych założonych na ziemiach polskich w 2. połowie XVIII wieku w ramach kolonizacji fryderycjańskiej.

EN

The article presents the circumstances of the creation and history of the village of Paproć Duża founded at the end of the 18th century under the name Königshuld as part of a settlement action covering the non-colonized areas of East Prussia. Among other places that were located at the time, it is distinguished by its original spatial development, based on a concentric-radial scheme. An analysis of the central spatial assumption was made in the context of the few analogical villages, founded in Poland in the second half of the 18th century as part of the Frederician colonization.

3

Johann Martin Pohlmann (1726–1800). Architekt epoki fryderycjańskiej

89%

Adamska M. E.

Architectus

|

2015

|

tom Nr 1(41)

3--20

PL

W artykule przedstawiono dokonania zawodowe Johanna Martina Pohlmanna, architekta urodzonego w Berlinie i działającego na Śląsku w 2. poł. XVIII w., podczas rządów króla Fryderyka II. Kariera zawodowa Pohlmanna związana była z pracą na kierowniczych stanowiskach w urzędach budowlanych śląskiej kamery wojen i domen w Opolu i we Wrocławiu. Architekt, realizując królewską politykę rozwoju gospodarczego i urbanizacji przyłączonego do Prus Śląska, uczestniczył w procesie powstawania hut w dolinie rzeki Mała Panew oraz osiedli fryderycjańskich. W dorobku zawodowym Pohlmanna znalazły się również projekty obiektów użyteczności publicznej, m.in. kościołów ewangelickich. Choć twórczość Pohlmanna wpisuje się jeszcze w architekturę baroku, należy do okresu przejściowego; w obiektach jego autorstwa dostrzec można elementy klasycyzujące. Na szczególną uwagę zasługują rozwiązania projektowe osiedli fryderycjańskich w Jedlicach i Kup – zachowane obecnie fragmentarycznie kompozycje oparte na geometrii koła.

EN

In the paper professional achievements of Johann Martin Pohlmann, Berlin-born architect active in Silesia in the 2nd half of the 18th century, mainly during the reign of king Frederic the Great, are presented. Pohlmann’s professional career was connected with his work in managerial positions in the building departments of Silesian Chamber of Wars and Domains in Opole and Wrocław. The architect realizing the king’s policy of economic and urban development of Silesia, incorporated to Prussia, participated in the process of founding ironworks in the valley of the Mała Panew and establishment the Frederician settlements. Amongst professional achievements of Johann Martin Pohlmann there are also projects of public buildings, i.a. Evangelic churches. Although Pohlmann’s works fi t still into Baroque architecture, they belong to a transition period; one can notice in his works also neoClassical elements. A special attention deserve design solutions of Frederician settlements in Jedlice and Kup – only partly preserved compositions based on the geometry of a circle.

4

Peregryn Simon jako przedstawiciel „wędrowców” przybyłych na przełomie XVIII i XIX wieku do uprzemysławianej części Górnego Śląska

89%

Żaba A.

Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"

|

2023

|

tom 11

|

nr 11

184-194

EN

The article describes the life of Peregryn Simon (1737–1825). His history represents the intricate fate of a large number of Europeans who took part in Frederick's colonization of Upper Silesia. The rapidly developing industry in the north-eastern part of Silesia at the turn of the 18th and 19th centuries attracted determined people. Many of them changed their original profession many times, and their journeys to places where industry was developing were often of multi-stage character. Both the first name and last name of the hero of the article, were recorded in documents in various ways. The original forms of spelling, as found in the documents are provided in excerpts of the text referring to them. The infrequent occurrence of the firstname was often confused with the common last name Simon (Polish equivalent: Szymon). This complicates the search for information about individuals with such names. Despite the lack of full biographical data, the research conducted by the author showed that Peregrin Simon changed his profession and place of residence many times. In addition, one of the documents indicates that he was an employee appreciated by the employer, which was the Mining Office in Tarnowskie Góry. The study of the fate of "wanderers", such as the hero of the article, is a contribution to the history of the Frederician colonization of Upper Silesia.

PL

W artykule opisano życie Peregryna Simona (1737–1825). Jego dzieje reprezentują zawiłe losy licznej rzeszy Europejczyków, którzy wzięli udział we fryderycjańskiej akcji kolonizacyjnej Górnego Śląska. Gwałtownie rozwijający się przemysł w północno-wschodniej części Śląska, na przełomie XVIII i XIX wieku przyciągał ludzi zdeterminowanych. Wielu z nich wielokrotnie zmieniało pierwotnie uprawiany zawód, a ich podróże do miejsc, gdzie rozwijał się przemysł były często wieloetapowe. Zarówno imię, jak i nazwisko bohatera artykułu, zapisywane było w dokumentach na wiele sposobów. Oryginalne formy zapisu zostaną podane we fragmentach tekstu odwołującego się do nich. Często mylono rzadko występujące imię z popularnym nazwiskiem odimiennym Simon (pol. Szymon). Komplikuje to poszukiwanie informacji o noszących takie nazwiska postaciach. Mimo braku pełnych danych biograficznych, przeprowadzone przez autorkę badania wykazały, że Peregrin Simon wielokrotnie zmieniał zawód i miejsce zamieszkania. Dodatkowo jeden z dokumentów wskazuje na to, że był on pracownikiem docenianym przez pracodawcę, którym był Urząd Górniczy w Tarnowskich Górach. Badania losów „wędrowców”, takich jak bohater artykułu, stanowią przyczynek do historii kolonizacji fryderycjańskiej Górnego Śląska.

5

Johann Martin Pohlmann (1726–1800). Architekt epoki fryderycjańskiej

89%

Adamska M. E.

Architectus

|

2015

|

nr 1(41)

3-20

EN

In the paper professional achievements of Johann Martin Pohlmann, Berlin-born architect active in Silesia in the 2nd half of the 18th century, mainly during the reign of king Frederic the Great, are presented. Pohlmann’s professional career was connected with his work in managerial positions in the building departments of Silesian Chamber of Wars and Domains in Opole and Wrocław. The architect realizing the king’s policy of economic and urban development of Silesia, incorporated to Prussia, participated in the process of founding ironworks in the valley of the Mała Panew and establishment the Frederician settlements. Amongst professional achievements of Johann Martin Pohlmann there are also projects of public buildings, i.a. Evangelic churches. Although Pohlmann’s works fi t still into Baroque architecture, they belong to a transition period; one can notice in his works also neoClassical elements. A special attention deserve design solutions of Frederician settlements in Jedlice and Kup – only partly preserved compositions based on the geometry of a circle.

PL

W artykule przedstawiono dokonania zawodowe Johanna Martina Pohlmanna, architekta urodzonego w Berlinie i działającego na Śląsku w 2. poł. XVIII w., podczas rządów króla Fryderyka II. Kariera zawodowa Pohlmanna związana była z pracą na kierowniczych stanowiskach w urzędach budowlanych śląskiej kamery wojen i domen w Opolu i we Wrocławiu. Architekt, realizując królewską politykę rozwoju gospodarczego i urbanizacji przyłączonego do Prus Śląska, uczestniczył w procesie powstawania hut w dolinie rzeki Mała Panew oraz osiedli fryderycjańskich. W dorobku zawodowym Pohlmanna znalazły się również projekty obiektów użyteczności publicznej, m.in. kościołów ewangelickich. Choć twórczość Pohlmanna wpisuje się jeszcze w architekturę baroku, należy do okresu przejściowego; w obiektach jego autorstwa dostrzec można elementy klasycyzujące. Na szczególną uwagę zasługują rozwiązania projektowe osiedli fryderycjańskich w Jedlicach i Kup – zachowane obecnie fragmentarycznie kompozycje oparte na geometrii koła.

6

Gwiaździsty plan Nowosolnej - zarys historii i współczesne problemy konserwatorskie

71%

Kroc T. , Szewczyk K.

Builder

|

2022

|

tom R.26, nr 10

48--51

PL

Historyczny układ przestrzenny osady Nowosolna (obecnie osiedla na terenie Łodzi) jest unikatowym w skali europejskiej przykładem rozparcelowania działek i układu drogowego, który krzyżuje w jednym, centralnym punkcie osiem dróg. Ten wyjątkowy gwieździsty plan ewoluował na przestrzeni lat. Autorzy artykułu mają na celu zaproponowanie syntetycznego podsumowania aktualnego stanu wiedzy w zakresie ewolucji i przemian zachodzących w Nowosolnej, a także kontekstu jej współczesnych problemów. W tym celu dokonano przeglądu istniejącej literatury i źródeł archiwalnych, jak również współczesnej miejskiej polityki planistycznej. Rezultatem prac autorów jest stworzenie przejrzystego obrazu osady Nowosolna z uwidocznieniem jej walorów historycznych i współczesnych problemów.

EN

The historical urban plan of Nowosolna settlement (currently a part of Łódź city) is an unique example on a European scale of the plots arrangement and road system, which cross eight roads in one, central point. This unique plan has evolved over the years. The authors of the article are intended to propose a synthetic summary of the current state of knowledge in the field of evolution and changes taking place in Nowosolna, as well as in the context of its contemporary problems. For this purpose, the existing literature and archival sources as well as contemporary urban planning policy were reviewed. The aim of the authors work is to create a readable image of the Nowosolna settlement with its historical values and contemporary problems highlighted.

7

Kościół N.M.P. w Radomierowicach jako unikalny przykład ryglowego budownictwa na Śląsku Opolskim

62%

Fiutak M.

Przegląd Budowlany

|

2021

|

tom R. 92, nr 4

35--37

PL

Celem artykułu jest przybliżenie ryglowego budownictwa na Śląsku Opolskim oraz jego unikalnych form na przykładzie kościoła N.M.P. w Radomierowicach. Pokazuje genezę pruskiego stylu kolonialnego, wpływ osadnictwa kolonijnego oraz rodzaje drewnianego budownictwa ludowego na terenach Śląska Opolskiego od XVII wieku. W artykule przedstawiono analizę konstrukcji szkieletowych na przykładzie kościoła N.M.P. w Radomierowicach autorstwa architekta Christiana Isemera stosowanych w budownictwie sakralnym okresu kolonizacji fryderycjańskiej. Omówiono problematykę bezpowrotnego przemijania substancji historycznej zabytków z sylwety krajobrazu wsi śląskiej.

EN

The article presents an overview of half-timbered construction in Opole Silesia. its unique forms on the example of the church of N.M.P. in Radomierowice. It shows the genesis of the Prussian colonial style. Influence of colonial settlements and types of wooden folk architecture in Opole Silesia from the 17th century. The article presents an analysis of frame structures on the example of the church of N.M.P. in Radomierowice by architect Christian Isemer. Which were used in religious architecture during the Friderite colonization. Was presented a result of the analysis, the problem of the disappearance of the historical substance of monuments from the landscape of the silesian countryside.