Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Na melodiach pieśni kolędowych osnute - charakterystyka preludiów organowych Mieczysława Surzyńskiego op.42

100%

Pawlik K.

|

nr 15

125-137

PL

W twórczości Mieczysława Surzyńskiego wyróżnić można grupę utworów inspirowanych muzyką religijną. Szczególne miejsce zajmuje zbiór Rok w pieśni kościelnej op. 42. Jest to cykl preludiów organowych opartych o polskie pieśni kościelne podzielony na pięć zeszytów. Pierwszy poświęcił kompozytor pieśni adwentowej, drugi – kolędom, trzeci – pieśniom pasyjnym, czwarty – pieśniom wielkanocnym, eucharystycznym i o Trójcy Świętej, piąty – pieśniom maryjnym i okolicznościowym. Niniejszy artykuł zawiera analizę muzyczną 12 kolędowych preludiów organowych Mieczysława Surzyńskiego opartych m.in. na melodiach pieśni Anioł pasterzom mówił, W żłobie leży, Bóg się rodzi, A cóż z tą dzieciną będziem czynili. Scharakteryzowana zostanie forma kompozycji oraz elementy dzieła muzycznego. Cel analizy stanowi wskazanie różnic i podobieństw, a także wiodących cech charakterystycznych preludiów.

EN

Two main groups of pieces can be distinguished in Mieczysław Surzyński's work. The compositions belonging to the first on are inspired by religious music, especially Polish church song. Surzyński had written them under the influence of the Cecilian Movement. The prevailing pieces are songs, preludes, improvisations. The second group consists of works entirely derived from the composer's creativity. The subject of this article will be the musical analysis of the preludes from the second volume of The Year in a church song op. 42, entitled Based on the melodies of carol songs. It contains, among others, 12 organ preludes by Mieczysław Surzyński. The described organ preludes of M. Surzyński are an example of literature related to the Cecilian Movement. This is evidenced by the use of all elements of the musical work in such a way as to emphasize the melody of cantus firmus. These compositions are not long and difficult, which increases the number of potential performers. Surzyński repeatedly presents carol melodies, which could lead to boring repetition of the same content. However, each time he does it in a different, original way. Thanks to this, the organ preludes seem interesting but also extremely familiar.

2

Polskie kolędy – ich historia, rozwój i znaczenie w kulturze narodowej. Studium na wybranych przykładach z różnych okresów historycznych

100%

Katarzyńska A.

|

tom 8

|

nr 4

191-202

PL

Niniejszy tekst poświęcony kolędom w kulturze polskiej stanowi próbę krótkiej analizy wpływu tych szczególnych wytworów kultury na kształtowanie się zwyczajów związanych ze świętowaniem Bożego Narodzenia, a przez to na budowanie kultury narodowej. Kolęda jako muzyczny utwór religijny już sama w sobie stanowi wyraz przenikania się religii i sztuki. Dodatkowo jednak często przywodzi na myśl skojarzenie ze sztuką ludową, bliską człowiekowi, co podkreśla jeszcze jej szczególny wymiar jednoczący — tak w rodzinie, jak i we wspólnocie narodowej. W Polsce kultura, szczególnie ludowa, kształtowana była przede wszystkim przez religijność chrześcijańską, stąd też jej wpływ na rozwój tożsamości i odrębności narodowej jest bardzo znaczny. Ponadto pokazany został wpływ odwrotny, tj. w jaki sposób konkretna sytuacja polityczno-historyczna Polski oddziaływała na powstające w danych okresach nowe kolędy i jednocześnie w nich miała swoje odzwierciedlenie. W tekście przedstawione zostały jedynie wybrane przykłady kolęd, które obrazują przenikanie się religii i kultury, a także podkreślają kształtowanie przez kolędy postawy patriotycznej.

EN

The paper on carol in Polish culture is an attempt at a brief analysis of the influence of these particular cultural products on the development of the customs associated with Christmas celebrations and the building of national culture. Carol as a musical religious piece shows the penetration of religion and art. In addition, it is often associated with folk art, close to man. It also highlights its unique dimension of unity—in the family and in the national community. In Poland, especially folk culture, it was shaped primarily by Christian religiosity, and its influence on the development of identity and national identity is very significant. In addition, the opposite was shown—how the specific political and historical situation of Poland influenced the new Christmas carols created in specific periods and at the same time reflected in them. Only selected examples of carols were presented in the paper, which illustrate the interpenetration of religion and culture and also highlight the formation of attitude of patriotism by carol.

3

Analiza muzycznych środków wyrazu jako klucz do wykonania cyklu kolęd i pastorałek Narodziła nam się dobroć Stanisława Hadyny

84%

Panas A.

|

nr 1(131)

122-142

PL

Cykl czternastu kolęd i pastorałek Stanisława Hadyny nie należy do najbardziej znanych dzieł twórcy. Nie jest też powszechnie wiadome, że to dzieło powstało w wyniku współpracy kompozytora z dwojgiem przyjaciół, wspaniałych artystów - Kazimierza Szemiotha (poety) i Wiesława Ochmana (śpiewaka). Analiza utworów została dokonana w oparciu o specjalistyczną literaturę z zakresu muzykologii, folklorystyki i literaturoznawstwa oraz własną praktykę wokalną i dyrygencką. Celem było zbadanie możliwych inspiracji, wskazanie związku muzyki ze słowem, przedstawienie wybranych trudności wokalnych oraz całościowe spojrzenie na cykl. W badaniach posłużono się metodą monografii. Jako czynności praktyczne została zastosowana analiza materiału nutowego, tekstów źródłowych, publikacji, nagrań. Głównymi narzędziami były: wydany przez Officina Silesia w 2009 roku cykl czternastu kolęd i pastorałek Narodziła nam się dobroć Stanisława Hadyny do słów Kazimierza Szemiotha oraz płyta z 1985 roku w wykonaniu Wiesława Ochmana i Capelli Arcis Varsoviensis pod dyrekcją Marka Sewena. Dzięki analizie udowodniono, iż omawiane utwory pochodzą z głęboko zakorzenionych w kulturze polskiej tradycji i pieśni świątecznych, a ich forma świadczy o czerpaniu zarówno z dawnych, jak i współczesnych nurtów muzyki. Badania dowiodły także znaczenia tekstów, które to warunkują charakter poszczególnych części. Artykuł dowodzi, iż świadomość zastosowanych muzycznych środków wyrazów jest kluczem do poprawnego i pełnego wykonawstwa artystycznego dzieła.

EN

The cycle of fourteen carols and pastorals by Stanisław Hadyna is one of the author’s lesser known works. It was created as a result of cooperation between the composer and two great artists - Kazimierz Szemioth and Władysław Ochman. Analysis of the pieces has been conducted with use of specialized literature on musicology, folklore and literary studies supported by practice as a singer and choir director. The goal was to study author’s possible inspirations, to underline the relationship between music and lyrics, to present selected vocal difficulties and to look at the cycle as a whole. Research has been performed with the use of the monographic method. Practical activities consisted of analyzing the score, source text, publications and recordings. Following sources were used: Narodziła nam się dobroć [Goodness was born] by Stanisław Hadyna (lyrics - Kazi mierz Szemioth, Officina Silesia, 2009) and recordings of Wiesław Ochman and Capella Arcis Varsoviensis (dir. Marek Sewen, 1985). As a result, it has been proven that analyzed pieces have their origin in traditional Polish songs. Conclusions from the analysis demonstrate importance of lyrics which form a part equally important to music. In summary, awareness of means of expression used by composer is key to performance of the work.

4

Obraz Józefa w polskich kolędach i pastorałkach (na przykładzie tekstów zebranych przez ks. Michała M. Mioduszewskiego)

67%

Serafin A.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2017

|

tom LXIV

275-287

EN

The aim of the article is to consider the cultural and textual profile of St. Joseph. The picture of him was reconstructed based on the texts collected by a priest M.M. Mioduszewski in the 19th century. Even though the collection includes 340 songs, the figure of St. Joseph appears only in 72 carols. Perception of St. Joseph was based on the evangelic text and extended thanks to introduction of Apocryphal and depictions of the Saint taken from the Polish folk traditions. The description of Joseph was narrowed down to the basic profiles – roles: ‘the old man’ and ‘the head of the family’. St. Joseph is close to authentic Polish realities. He appears as an old, grey-haired, poor man who takes care of his wife Mary and the adopted son Jesus. The development and detailing of the described profiles has been concluded in particular carols and pastorals.

PL

Celem artykułu jest rozważenie kulturowego i tekstowego profilu św. Józefa. Obraz został zrekonstruowany na podstawie tekstów kolęd i pastorałek zebranych przez księdza M.M. Mioduszewskiego w XIX wieku. Zbiór zawiera 340 utworów, ale postać św. Józefa pojawia się tylko w 72 z nich. Jego wizerunek, który został utrwalony w niniejszym tomie, oparty jest na przekazach ewangelicznych, a rozwijany przez apokryfy i opisy mężczyzny zaczerpnięte z polskiej tradycji ludowej. Obraz Józefa został zawężony do podstawowych profili, określonych dwoma – najogólniej rzecz biorąc – rolami: „starca” i „głowy rodziny”. Bliski jest on polskim realiom. Mężczyzna przedstawiony został jako siwy, ubogi starzec i mąż, który opiekuje się swoją żoną Maryją i przybranym Synem Jezusem. Rozwinięcie i uszczegółowienie tych przedstawień zawarte zostało w kolędach i pastorałkach.

5

Rękopiśmienne wierszowane litteraria od średniowiecza do końca XVIII wieku w zbiorach benedyktynek sandomierskich. Część pierwsza: pieśni z kancjonału L 1642

51%

Trościński G.

|

nr 4(9)

EN

The object of interest is a description of manuscript L 1642 which belongs to the Diocesan Library in Sandomierz. This manuscript is a Hymnal, which was written in 1721 and it belonged to the Benedictine Sisters in Sandomierz. The material includes medieval European and Polish 16th and 17th century liturgical and paraliturgical songs. The texts in the manuscript are written in Latin and Polish. The Hymnal contains carols, the Advent, Easter and Passion songs among others; there are 77 works in total and only one has no musical notes (its text is written at the end of the manuscript). Most works are known and correspond with the content of other hymnals, e.g. the ones that belonged to the Benedictine Sisters in Staniątki, the Carmelite Sisters in Kraków, and the Clarisse Sisters in Gniezno. There are also some songs in Walenty Bartoszewski’s ("Parthenomelica albo Pienia nabożne o Pannie Najświętszej", 1613) and Stanisław Serafin Jagodyński’s works ("Pieśni katolickie nowo reformowane", 1638). The Hymnal is compiled by Anna Stogniewówna or, according to Magdalena Walter-Mazur, by Zofia Bratysiewiczówna. The manuscript is an interesting source of the known literary and musical culture of the Benedictine Sisters in Sandomierz. It also shows the popularity of these religious works. The Hymnal also contains some unknown versions of songs.