Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

ESEJ RECENZYJNY: W poszukiwaniu straconego etosu. Uwagi na temat książki Piotra Kulasa Inteligenckość zaprzeczona. Etos i tożsamość młodych inteligenckich elit, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar 2017

100%

Nowicka-Franczak M.

|

tom LXVII (67)

|

nr 2

159-174

PL

Celem eseju jest omówienie pracy Piotra Kulasa pt. Inteligenckość zaprzeczona. Etos i tożsamość młodych inteligenckich elit w kontekście dorobku polskich badań nad samowiedzą inteligencji oraz analiz przemian znaczenia, statusu i publicznej roli tej kategorii społecznej. Na podstawie wywiadów z kilkudziesięciorgiem młodych przedstawicieli elit symbolicznych Kulas rekonstruuje między innymi ich stosunek do inteligenckiej samoidentyfikacji, opinie o społecznej roli inteligencji i podejście do innych klas społecznych. Oś badań stanowi kwestia długiego trwania inteligenckiego etosu w warunkach potransformacyjnych. Autorka niniejszego eseju stawia pytanie o to, na ile Kulas esencjalizuje i psychologizuje kategorię etosu inteligenckiego, a na ile rekonstruuje jej reprezentacje w dyskursie młodych inteligentów.

2

Ideologia klasy średniej: od modernizacyjnego projektu do niespełnionej obietnicy

72%

Lepczyński K.

|

2021

|

nr 4(234)

5-31

PL

Artykuł analizuje, często pomijany, ideologiczny wymiar klasy średniej. Jego celem jest zebranie rozproszonych spostrzeżeń na ten temat i wpisanie ich we współczesną dyskusję o kształcie, kondycji i znaczeniu klasy średniej. Tekst przedstawia obecną w polskiej socjologii w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku i po roku 2000 krytykę dominującego wówczas podejścia do analizy klasowej. Ukazuje klasę średnią jako postulat, typ idealny wzorowany na krajach rozwiniętych i część modernizacyjnego projektu czasów transformacji, a co za tym idzie obietnicę składaną zarówno państwom, jak i jednostkom. Wskazując na aktualność i ponadlokalny zasięg przytaczanej krytyki, autor dowodzi, że klasa średnia to część hegemonicznej, neoliberalnej ideologii. Tym samym definiuje klasę średnią jako przestrzeń intersubiektywności, społeczny konstrukt reprodukujący się w oparciu o własną wizję i centralną kategorię współczesnego systemu społeczno-ekonomicznego.

EN

The article examines the often-overlooked ideological dimension of the middle class. Its purpose is to collect scattered insights on the subject and embed them into a contemporary discussion about the definitions, condition and significance of the middle class. The article presents the criticism of the approach to class analysis present in Polish sociology in the 1990s and early 2000s. It shows the middle class as a demand, an ideal type, and a part of the modernization project of the times of transformation, and thus a promise made to both states and individuals. By pointing to the topicality and supra-local scope of the cited criticism, the author argues that the middle class is a part of the hegemonic, neoliberal ideology. Thus, it defines the middle class as a space of intersubjectivity, a social construct that reproduces itself based on its own vision and the central category of the contemporary socio-economic system.

3

JEŚLI CYFROWA DEMENCJA ISTNIEJE, PRAWDOPODOBNIE MA KLASOWY CHARAKTER. POLEMIKA Z MANFREDEM SPITZEREM

72%

Dębska H.

|

nr 9(498)

25-29

EN

The article discusses few Manfred Spitzer’s theses expressed in his book “Digital dmentia” in which the author argues that the overuse of a digital technology brings about the breakdown of cognitive abilities. Firstly, a brief presentation of the grounds for the success of Spitzer’s work and his main ideas is given. Secondly, article shows that Spitzer made a mistake of technological reductionism and trusts too much in a commonsense thinking. However, the main mistake of Spitzer’s work is the omission of structural conditions that is the key to a social analysis. In other words, Spitzer do not perceive class inequalities in the access and the use of digital media.

XX

Artykuł jest polemiką z niektórymi tezami Manfreda Spitzera postawionymi w książce „Cyfrowa demencja. W jaki sposób pozbawiamy rozumu siebie i swoje dzieci”, w której niemiecki psychiatra dowodzi, że korzystanie z mediów cyfrowych powoduje zmniejszenie potencjału umysłowego. Po krótkim przedstawieniu powodów sukcesu pracy Spitzera i jego głównych poglądów, artykuł skupia się m.in. na ukazaniu, że dokonuje on redukcjonizmu technologicznego, a także zawierza zdroworozsądkowym przekonaniom. Zasadniczym punktem krytyki jest jednak zwrócenie uwagi na pominięcie przez Spitzera – kluczowych dla analiz społecznych – warunków strukturalnych. Autor „Demencji…” nie dostrzega bowiem nierówności klasowych w dostępie, ale przede wszystkim w sposobie korzystania z mediów cyfrowych.

4

Struktura społeczna w Polsce: klasowy wymiar nierówności

72%

Janicka K. , Słomczyński K.

|

tom 63 (LXIII)

|

nr 2

55-72

PL

W pierwszej części artykułu – wbrew hipotezie „o śmierci klas” – argumentujemy na rzecz tezy o ważności klas społecznych. Po 1945 roku klasy społeczne w Polsce stały się całościami wewnętrznie zróżnicowanymi ze względu na podstawowe zasoby jednostki – formalne wykształcenie, pozycję zawodową i dochody z pracy, a także ze względu na postawy wobec siebie i społeczeństwa. Odnosząc się do danych historycznych, wykazujemy, że w czasach realnego socjalizmu struktura klasowa – wyjąwszy nomenklaturę – była względnie egalitarna. Przedstawione analizy opierają się na danych z Polskiego Badania Panelowego, który to panel jest projektem realizowanym w pięcioletnich odstępach, począwszy od roku 1988. W artykule wykazujemy, że pod względem ogólnej pozycji społecznej – mierzonej poziomem wykształcenia, statusem społeczno-zawodowym i dochodami z pracy – klasy społeczne ulegają polaryzacji. Okazuje się także, iż zwycięzcy postkomunistycznej transformacji, a więc przedsiębiorcy, menedżerowie i specjaliści przejawiają silniejsze postawy prorynkowe i prodemokratyczne niż czynią to pozostałe klasy, a zwłaszcza niewykwalifikowani robotnicy i rolnicy.

EN

In the introductory part of this paper we argue against the “death of class” hypothesis. Since 1945 in Poland social classes have been entities clearly stratified according to the basic individuals’ resources – such as formal education, occupational rank, and job income – and general attitudes toward self and society. Using historical data, we show that during the “real existing socialism” class structure was relatively egalitarian, with exception of the nomeklatura positions. Our own main empirical analysis is based on the data from the Polish Panel Survey POLPAN, a study conducted every five year since 1989. We demonstrate that social classes become more polarized with respect to general social stratification position measured by education, occupational status and income. We also find that winners of the post-communist transformation – employers, managers, and professionals – reveal stronger pro-market and pro-democracy stances than other social classes, with unskilled factory workers and farmers as most apparent opposite groups.