PL
 |
EN
Ten serwis zostanie wyłączony 2025-02-11.
Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 8

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  kapliczka
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
1
Elementy sakralne w krajobrazie kulturowym
100%
Garczarczyk M.
|
2001
|
tom nr 9
72-72
PL
Do charakterystycznych elementów krajobrazu kulturowego należą obiekty sakralne, takie jak: kościoły, kapliczki i krzyże przydrożne. Z niepokojem należy stwierdzić, iż właśnie kapliczki i krzyże, od wieków trwale wpisane w polski pejzaż, teraz giną w wyniku zapomnienia bądź bezmyślnej dewastacji.
2
Content available Antyk chrześcijański w kapliczkach przydrożnych
75%
Stępniewska A.
|
|
tom 12
383-404
FR
L’auteur nous indique lesquels des saints antiques, a quelle frequence et sous quelle forme sont presentes dans les chapelles du diocese de Tarnów.
3
Content available remote Współczesne rozwiązania materiałowe form kapliczek w krajobrazie wsi i miasta
75%
Mełges H.
|
|
tom R. 107, z. 8-A
321-328
PL
"Nie ma architektury małej i wielkiej, jest tylko architektura dobra lub zła..." - mawiał profesor Włodzimierz Gruszczyński - propagator wprowadzania tematu formy kapliczki do programu projektowania na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej. Kapliczka - miejsce: sacrum, tradycji i historii, jest specyficzną enklawą wyciszenia, zadumy i spokoju. Archetyp formy kapliczki kwalifikowany jest jako fenomen przykładu małej architektury krajobrazu wiejskiego i zespołów zabudowy miejskiej, a nawet obszarów wodnych. Współczesne możliwości technologiczne i materiałowe mają wpływ na nowoczesne rozwiązania, jak również nowatorskie pomysły projektowe i realizacyjne archetypu kapliczki, nadając jej całkowicie nowy wymiar formalny i estetyczny.
EN
"Great or small architecture does not exist, there is only good or bad architecture..." - Professor Włodzimierz Gruszczyński used to say. He propagated the introduction of the topic of wayside shrine to the design syllabus at the Faculty of Architecture at the Cracow University of technology. Wayside shrine as a place - sacred realm of tradition and history - is a specific enclave of inner calmin, reflection and peace. The archetype of wayside shrine is classified as a phenomenon of the so called little architecture of rural and urban architecture, and even aquatic areas. Contemporary technological and material possibilities have influence on modern solutions, novel design projects and realization of the wayside archetype, giving it new formal and aesthetical dimension.
4
Content available remote Krajobraz z sacrum w tle - kapliczki przydrożne jako element krajobrazu wsi opolskich
75%
Cała A.
|
|
tom T. 3
24--34
PL
Krajobraz wiejski jest bardzo ważnym składnikiem kultury regionalnej w całej Polsce. Całościowy kształt przestrzenny regionu jest wynikiem długotrwałego procesu uwarunkowanego zmianami przyrodniczymi i kulturowymi. Podstawowym składnikiem krajobrazu regionalnego są oprócz zabudowy także roślinność, zabytki oraz różne typy kapliczek i miejsc kultu. W artykule skupiono się na jednym z tych elementów: obiektami kultu i roślinności im towarzyszącej. Kapliczki, krzyże przydrożne i rzeźby sakralne stanowią bez wątpienia bardzo ważną część krajobrazu kulturowego. Niestety większość z nich jest niszczona przez siły natury, upływ czasu i rozwój cywilizacji.
EN
The country landscapes are very important component of the regional culture in whole Poland. The entire shape of country region is result of long lasting processes like action of natural forces and local culture. Basic parts of regional landscapes are not only the old buildings but also flora, monuments, all types of shrines and the other elements of regional sacred culture. In this report I would like to focus on the one, select part of village scenery: the sacred elements and flora which is assigned to. Shrines, crosses, monuments and sculptures of saints, are very interesting part of the cultural landscape. Unfortunately, most of these structures are being destroyed by forces of nature, passage of time and human civilization. Here is a need to protect and catalogue every sacred par of country scenery, otherwise most of them will disappear for ever.
5
Content available Kapliczki i krzyże przydrożne w nazwach terenowych (na przykładzie mikrotoponimów gminy Wręczyca Wielka w powiecie kłobuckim)
71%
Jelonek T.
|
|
tom 64
69-82
EN
The main purpose of this article is an attempt at the description of the role of roadside shrines and crosses in geographical names. The study encompasses more than 1,000 microtoponyms collected in the years 2011–2017 in the area around the village of Wręczyca Wielka near Kłobuck (Silesian voivodeship). The analysis also offers a justification for the onyms, as well as stories and legends elicited during informal conversations with the middle and the oldest generation of inhabitants of the explored area. The author uses the research tools of cultural onomastics.The objects of sacral architecture which appear in geographical names frequently have a number of functions. Mostly, roadside shrines and crosses help to locate or mark fields, meadows, forests and paths. Furthermore, the data that shed light on the motivation of microtoponyms document the relationship between the abovementioned examples of sacral architecture with the surrounding physiographic objects, highlighting the role of these forms in folk culture. Both roadside crosses and shrines commemorate past events and preserve the elements of rural customs. The few specimens of sacral architecture functioning as the motivation for microtoponyms also confirm the fact that, for the oldest generation of village inhabitants, religion is still one of the most important values.
PL
Głównym celem artykułu jest próba określenia roli kapliczek i krzyży przydrożnych w nazwach terenowych. Przykładowy materiał badawczy stanowi ponad 1000 mikrotoponimów zgromadzonych w trakcie prowadzenia badań terenowych (2011-2017) na obszarze gminy Wręczyca Wielka w powiecie kłobuckim, w województwie śląskim. Do analizy włączono również uzasadnienia nazwotwórcze poszczególnych onimów oraz podania, historie i legendy, które uzyskano podczas prowadzenia nieoficjalnych rozmów z przedstawicielami średniego i najstarszego pokolenia mieszkańców eksplorowanej gminy. W artykule wykorzystano narzędzia badawcze onomastyki kulturowej. Małe obiekty architektury sakralnej, które pojawiają się w nazwach terenowych, pełnią często po kilka ról. Najczęściej krzyże i kapliczki przydrożne są lokalizatorami, względem których desygnuje się pola, łąki, lasy, dukty itp. Ponadto „dane przyjęzykowe” zawarte w uzasadnieniach nazwotwórczych mikrotoponimów dokumentują związek małych form architektury sakralnej z okolicznymi obiektami fizjograficznymi i uwypuklają rolę tych form w kulturze ludowej. I tak krzyże i kapliczki przydrożne upamiętniają dawne wydarzenia oraz utrwalają elementy wiejskiej obyczajowości. Małe obiekty architektury sakralnej wpisane w mikrotoponimy potwierdzają również to, że dla najstarszego pokolenia mieszkańców współczesnej wsi religia wciąż stanowi jedną z najwyższych wartości.
6
Content available Small sacral architecture in the Sub-Carpathian countryside landscape. The case of Czarnorzeki and Wydrze
63%
Sołtysik A. , Dołęga A. , Szarek N.
Topiarius. Studia krajobrazowe
|
2017
|
tom Nr 4
67--85
EN
The characteristic feature of Polish rural landscape is the presence of wayside crosses and shrines which create the unusual atmosphere of countryside. They date back to the early years of Christianity in Poland. At the beginning they were built in former pagan places of worship. Wayside shrines have various architectural forms. In Sub-Carpathian region there are five basic types of wayside shrines: chapel shrine, cabinet shrine, wall shrine, column shrine and pedestal shrine. In those shrines, depending on type, sacred figures were placed in different places – as a crowning in cabinets or in niches?. The presence of shrines and crosses in the landscape of countryside is connected with their various functions. The most important was and still is the sacral function. The surrounding of shrines could be considered in spatial, symbolic and functional context. The examples of small sacral architecture in Sub-Carpathian villages are shrines situated in Czarnorzeki and Wydrze. In Czarnorzeki most common are stone column shrines and in Wydrze chapel shrines.
PL
Charakterystyczną cechą polskiego krajobrazu wiejskiego są przydrożne krzyże i kapliczki tworzące niezwykły klimat wsi. W subtelny sposób wpisują się one w krajobraz. Geneza powstawania kapliczek jest ściśle związana z obecnością religii chrześcijańskiej na terenie Polski. Przydrożne kapliczki przybierają różne formy architektoniczne. W krajobrazie Podkarpacia można wyróżnić pięć podstawowych typów kapliczek: domkowe, szafkowe, wnękowe, słupowe i postumentowe. Kapliczki te, w zależności od typu, najczęściej mieściły w sobie figury świętych lub były nimi zwieńczone. Obecność kapliczek i krzyży w krajobrazie wsi wiąże się z różnymi funkcjami jakie pełniły. Najważniejsza z nich to funkcja sakralna. Otoczenie małej architektury można rozpatrywać w kontekście przestrzennym, symbolicznym i funkcjonalnym. Przykładem są kapliczki znajdujące się na terenie dwóch małych miejscowości Czarnorzek i Wydrza. W Czarnorzekach spotkać można kapliczki słupowe wykonane z kamienia, w krajobrazie Wydrza przeważają kapliczki domkowe.
7
Content available Majowe obrzędy religijne na Nizinie Południowopodlaskiej
63%
Bytniewski M. , Zbucki Ł. , Dąbrowski D.
|
2013
|
tom nr 19
141--149
PL
Krajobraz kulturowy Niziny Południowopodlaskiej wzbogacają liczne obiekty sakralne wśród nich kapliczki i krzyże przydrożne. Usytuowane są na skrzyżowaniach dróg, w pobliżu dużych kompleksów leśnych, przy niebezpiecznych zakrętach, mostach, grobach powstańców, na początku i końcu wsi i miast oraz wielu innych miejscach. Przydrożne kapliczki stawiano w wielu intencjach np.: aby otrzymać błogosławieństwo w pracach polowych, z okazji urodzin, powrotu do zdrowia, czy na przebłaganie Boga za winy. Na Nizinie Południowopodlaskiej znajdują się również kapliczki związane z kultem Matki Boskiej, które w majowe wieczory gromadzą wiernych na nabożeństwa. Celem pracy jest wskazanie znaczenia miejsca kapliczek w codziennym życiu mieszkańców Podlasia oraz sfery sacrum, która towarzyszy tym miejscom.
EN
The cultural landscape of the Southern Podlasie lowland is shaped by numerous religious buildings, including chapels and wayside crosses. They are located at road junctions, near large forests, with dangerous curves, bridges, tombs of the insurgents, at the beginning and at the end of the village and towns, and in many other places. Roadside shrines were located for a number of intentions, for example: to get a blessing in a field work, on the occasion of birthday, recovery, and in atonement for the sins. Here, in the Southern Podlasie lowland, one can find also shrines associated with the cult of the Virgin Mary, were believers gather for worship during the May evenings. The aim of this study is to document the existence of shrines in the region and the sacred sphere associated with inhabitants’ daily life. This will enable an assessment of the culture based values that are connected with the sacrum, that currently is getting more and more deteriorated.
8
Kościoły i kapliczki Podhala - wybrane przykłady
63%
Rawicki Z.
|
2018
|
tom R. 74, nr 1
49--53
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.