Porównano właściwości fizyczno-mechaniczne kopaliny i powstałego z niej kruszywa łamanego oraz naturalnego dla skał o różnej genezie. Przedmiotem badań były piaskowce magurskie złóż Wierchomla, Osielec i Glinka-Groniczek, gnejsy złoża Doboszowice, granity złoża Kamienna Góra i wapienie jurajskie złoża Morawica III. Wzięto pod uwagę wyniki oznaczeń gęstości pozornej, nasiąkliwości i wskaźnika rozkruszania dla frakcji 32 - 16 mm, 16 - 8 mm i 8 - 4 mm dla prób pobranych ze składowisk surowca wymienionych złóż oraz, w miarę możliwości, ze żwirów o odpowiadającym im składzie petrograficznym. Założono, że analizowanie kruszywa dla poszczególnych złóż pochodzą z jednego źródła, a różnią się jedynie sposobem rozdrabniania: naturalnym w przypadku żwirów i sztucznym dla kruszyw łamanych. Zakres zmian właściwości fizyczno-mechanicznych wywołanych procesem kruszenia jest różny. Najsilniej zaznaczył się w wapieniach, mniej w piaskowcach, najsłabiej w skałch krystalicznych. Generalnie właściwości kruszyw naturalnych są lepsze niż łamanych przy czym ich zróżnicowanie jest uzależnione od stopnia zaawansowania procesów wietrzenia i długości drogi transportu żwirów. Obydwa rodzaje kruszyw wykazują pogorszenie właściwości fizyczno-mechanicznych w drobniejszych frakcjach.
EN
The article contains the comparison of physical and machanical properties of minerals and its broken and natural aggregate for rocks of various genesis. The study focused on sandstone from Wierchomla, Osielec and Glinka-Groniczek deposits, gneiss from Doboszowice deposit, granites from Kamienna Gora deposit and Jurassic limestone from Morawica III deposit. The analysis included results of allegend density, absorbability and crushing coefficient for fractions 32-16 mm, 16-8 mm and 8-4 mm for samples taken from the storage of the mentioned deposits and, if it was possible, from gravels with corresponding petrographic content. It was assumen that the analyzed aggregates for particular deposits come from the same sources and differ only in the crushing method: natural for graveles and artificial for broken minerals. The range of the variation in physical and mechanical characteristics resulting from crushing was different. It was highest in limestones, lower in sandstones and the lowest in crystalline rocks. Generally, the features of natural aggregates are better than the broken ones but the differentiation depends on the level of weathering processes and gravel transportation distance. Both kinds of aggregates show worse physical and mechanical characteristics in finer fractions.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The paper presents sources and production of dimension and road stone in Pland in recent years, as well as characterise developments of their domestic market in the 1990s. Development of foreign trade of dimension and road stone is also widely characterised. As a summary, future outlook of domestic market of dimension and road stone is anticipated.
PL
Artykuł prezentuje źródła i produkcję kamieni budowlanych i drogowych w Polsce w ostatnich latach, jak również charakteryzuje rozwój ich krajowego rynku w latach dziewięćdziesiątych. Szeroko scharakteryzowane jest znaczenie obrotów międzynarodowych tą grupą surowców. W podsumowaniu przedstawiono przewidywany rozwój krajowego rynku kamieni budowlanych i drogowych w najbliższych latach.
Złoża, niezależnie od rodzaju kopaliny, są zwykle oceniane na podstawie kryteriów ekonomicznych: wielkości zasobów i jakości kopaliny. Ocena ta jest używana przy sprzedaży całego złoża lub samej kopaliny. Jest bardzo niewiele przypadków kompleksowej oceny złoża, opartej na klasyfikacji w skali kraju czy regionu. A już zupełnie brak takich ocen, które uwzględniałyby interakcje złoża ze środowiskiem naturalnym. Niniejszy artykuł ukazuje zmiany względnej wartości złóż, spowodowane ograniczeniami środowiskowymi. Przeanalizowano łącznie 47 polskich złóż kamieni budowlanych (blocznych) i do produkcji kruszyw łamanych. Tam, gdzie to było wskazane i możliwe, przy klasyfikacji zastosowano normy UE. "Wartość" złoża określono tu w skali względnej, od 0 (wartość najniższa) do 10 (wartość najwyższa).
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.