Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ślōnskŏ godka – przaśny folklor czy język regionalny?

100%

Myśliwiec M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2013

|

nr 3 (15)

99-120

PL

W świetle spisów powszechnych, sporządzonych w Polsce w latach 2002 i 2011, Ślązacy jawią się jako najliczniejsza mniejszość występująca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Jak wynika z przeprowadzonych badań jest to także najliczniejsza grupa, która na co dzień posługuje się własnym etnolektem. W 2002 roku przynależność do owej mniejszości zadeklarowało 173 153 osoby, a posługiwanie się śląskim etnolektem w relacjach domowych: 56 643 osoby. W 2011 roku przynależność do tej grupy deklarowało już ponad 800 000 osób, a posługiwanie się regionalną mową ponad 500 000. Problem polega jednak na tym, że państwo polskie nie uznaje istnienia owej mniejszości pod względem prawnym. To z kolei powoduje wyraźny wzrost napięcia na linii centrum-peryferie. Celem niniejszego artykułu jest zatem pokazanie starań przedstawicieli mniejszości śląskiej o ustawowe upodmiotowienie tej grupy, a w szczególności ukazanie najdalej zaawansowanych działań na rzecz ustawowego uznania śląskiego etnolektu za język regionalny.

EN

In two national censuses, made in the years 2002 and 2011, Silesians emerged as the largest minority occurring in the territory of the Polish Republic. Those researches show also that Silesians are the largest group that use its own ethnolect in domestic relations. In 2002, belonging to that minority declared 173 153 persons, and the use of Silesian ethnolect in domestic relations: 56 643 people. In 2011, the membership of this group declared more than 800 000 people, and the use of regional language more than 500 000. The problem lies in the fact that the Polish state does not recognize the existence of this minority in legal terms. This in turn results in increase of tensions between the center and periphery.Therefore the main purpose of this paper is to show efforts of the Silesian minority for a legal empowerment of the group, in particular, shows most advanced activities for the statutory recognition of the Silesian ethnolect as a regional language.

2

Wdrażanie Europejskiej karty języków regionalnych lub mniejszościowych a rzeczywistość socjolingwistyczna w Polsce

72%

Sagan-Bielawa M.

|

nr 30

7-21

PL

Ratyfikacja Europejskiej karty języków regionalnych lub mniejszościowych przez Polskę była sygnałem poszanowania praw językowych obywateli należących do mniejszości narodowych i etnicznych, od ponad 100 lat zamieszkujących obecne terytorium państwa. Konwencja wprowadziła pojęcie języka regionalnego, którego zakres wymaga nowego spojrzenia na opozycję język — dialekt i sytuację dialektów języka polskiego. Sposób przeprowadzenia ratyfikacji pokazał słabe strony polskiej polityki językowej — skupienie się na funkcji symbolicznej języka oraz oderwanie od rzeczywistej sytuacji socjolingwistycznej w trakcie przyjmowania poszczególnych zapisów karty. Potwierdzają to raporty i opinie Komitetu Ekspertów Rady Europy monitorującego wypełnianie zobowiązań przyjętych przez państwa-sygnatariuszy karty.

EN

Ratification of the European Chartes of Regional or Minority Languages constitutes important support for minority languages which have been traditionally spoken by citizens in Poland since over 100 years. The Chartes has introduced new term regional language and therefore new approach to the matter of Polish dialects and language minorities are required. According to the reports of the Committee of Experts CE, application of the Chartes shows weakness in the Polish language policy — Poland has focused on the symbolic role of national language and has discounted sociolinguistic situation. Awareness towards language minorities in the Polish society are still low.

3

Opinia o projekcie zmiany Ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, a także niektórych innych ustaw

72%

Cząstka-Szymon B.

|

nr 1(15)

185-198

EN

The opinion on draft amendments is negative due to lack of compliance with the Polish and EU regulations (Act on the Polish Language from 1999.10.07 and the European Charter for Regional or Minority Languages). Applicants want Silesian to be recognized as a national language. However, the current classification of used (living) languages of the world contrasts the general (nationwide) language with its regional/territorial varieties, i.e. subdialects. There are no rational arguments for modification of the existing arrangements, and favouring one of Polish dialects by establishing it as a regional language. Since, however, the positions of subdialects and regional Polish have been weakened for historical reasons, it will be justified to seek to raise their prestige.

PL

Opinia o projekcie nowelizacji ustawy ma charakter negatywny ze względu na brak zgodności z przepisami polskimi (Ustawa o języku polskim z 07.10.1999) oraz unijnymi (Europejska karta języków regionalnych i mniejszościowych). Wnioskodawcy chcą doprowadzić do uznania regionalnego języka śląskiego. Tymczasem klasyfikacja obowiązująca do tej pory w stosunku do używanych (żywych) języków świata wyróżnia opozycyjnie język ogólny (ogólnonarodowy) i jego odmiany regionalne/ terytorialne – gwary. Nie ma żadnych racjonalnych powodów, by zmieniać dotychczasowe ustalenia i doprowadzić do preferowania jednego z polskich dialektów, ustanawiając go językiem regionalnym. Można jednak, ze względu na osłabioną (z powodów historycznych) pozycję gwar i polszczyzny regionalnej dążyć do podniesienia prestiżu dialektów w Polsce.

4

Standaryzacja po kurpiowsku

58%

Siatkowska E.

Polonica

|

2017

|

tom 37

5-12

EN

Kurpie are an exogenous people. Their settlement dates back to the 14th up to the 18th century. The ethnonym comes from the Old Prussian name for the leather shoes they wore, which indicates their possible Old Prussian origin. Polish ethnic groups began accumulating in those areas in the Middle Ages. Kurpie developed an original folk culture (cf. dance, music, crafts) and their territory is among the most attractive areas in Europe for tourists to explore. Cultural activists have published spelling companions and a Polish- Kurpie dictionary; they publish local newspapers and works of literature - both original and translated into the dialect, modern as well as classic. The “Kurpie Mazovian literary dialect” is introduced as a subject in schools. The standardization of regional language in Kurpie is motivated by local patriotism.