Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Bene nati w interpretacji plastycznej Piotra Stachiewicza

100%

Imperowicz-Jurczak M.

Przestrzenie Teorii

|

2014

|

nr 22

71-87

EN

The author describes the underappreciated, artistically innovative illustrations that Piotr Stachiewicz created for a jubilee edition of Bene Nati, which had been issued to commemorate the 25th anniversary of Eliza Orzeszkowa’s work as a writer in 1891. The author emphasizes the variety of Stachiewicz’s illustrations which portray the novel’s storyline, dramatic and genre scenes, characters and a winter landscape. These differ in format as well as the way in which they are integrated into the text and in which the images’ borders, which perform an interpretive function, are treated. When a border is interrupted and an illustration encroaches on the space that was intended for text, this means overstepping the boundaries of the fictional world and entering the real world. A reference to Andriolli’s illustrations brings to mind the world that was created in Pan Tadeusz [Sir Thaddeus] and constitutes a form of Aesopian language.

2

W labiryncie. Cenzorskie recenzje "Pamiętnika znalezionego w wannie" Stanisława Lema

63%

Mojsak K.

Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej

|

2015

|

nr 21: Sztuka tracenia, sztuka rezygnacji. Samoograniczenie i autocenzura

297-317

EN

The article presents censorship reviews of "Memoirs Found in a Bathtub" by Stanisław Lem written in censorship offices in Cracow and Warsaw. As a result of the reservations expressed by censors, the author added a new preface to the novel which was accepted for the publication of the book without further interference. Numerous censorship documents dealing only with one novel clarify the circumstances of writing the foreword and also provide some insight to the censors’ way of thinking, illustrate the most important control mechanisms and present formal evaluation criteria – both politically-ideological and aesthetic. The censors evaluating Lem ’s novel do not intend to go through the interpretative labyrinth of "Memoirs…"; they insist on author’s unambiguous comments which would allow to neutralise political vagueness by the 'appropriate' orientation of the novel. When accepting the new preface they seem to omit (yet it is not certain to what extant the omission is deliberate) the fact that the added foreword is another layer of the novel’s fiction and is not a meta-comment which could be considered as the voice of the author.

3

Obraz powstania łódzkiego (21–25.06.1905) w lokalnej prasie polskojęzycznej

63%

Mazurkiewicz A.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2024

|

tom 68

|

nr 1

79-105

EN

The Lodz Uprising was the most important episode of the armed struggle during the revolution of 1905, taking place in the Kingdom of Poland. This was a consequence of the socio-economic tensions in Russia, which had been growing since the beginning of the 20th century. It had the character of a spontaneous uprising of workers, at the same time being the culmination of earlier clashes that took place on the streets of Lodz. These events were reported in the press on a local scale, as well as in the cross-country and international press. A special place was given to two ideologically oppositional periodicals, reporting (as locals) on the outbreak and fate of the uprising and its participants in statu nascendii. These were: the right-leaning “Rozwój” and the “Goniec Łódzki” perceived as a centre of leftwing thought. Both magazines – with their different strategies of describing the uprising – were also, which is not without significance, daily newspapers, able to react to events (as opposed to weeklies) in an immediate manner. The aim of the essay is to analyse how – in the reality of censorship – the Polish-language press in Lodz at the time informed about the events taking place in statu nascendii. The starting point was the assumption of the dominant role of the daily press in showing the fate of the Lodz revolution. For this purpose, the philological method was used, supported by rhetorical criticism. Reading texts of various genres devoted to the June uprising makes us aware of the importance of Aesopian language in the description of the excursions and the emphasis on detail, replacing the overall description, in accordance with the principle of pars pro toto. The results of the analysis of the discussed messages allow us to deepen our knowledge of the textual image of the described events.

PL

Powstanie łódzkie, to najważniejszy epizod walki zbrojnej podczas rewolucji 1905 roku, mający miejsce w Królestwie Polskim. Było ono konsekwencją narastających od początku XX wieku napięć społeczno-ekonomicznych w Rosji. Miało charakter spontanicznego zrywu robotników, stanowiąc zarazem kulminację wcześniejszych starć, do których dochodziło na łódzkich ulicach. Wydarzenia te relacjonowane były w prasie o zasięgu zarówno lokalnym, jak i ponad zaborami oraz międzynarodowym. Szczególne miejsce relacjom z jego przebiegu przypadło dwóm – ideologicznie opozycyjnym – pismom, relacjonującym (jako miejscowe) wybuch i losy powstania oraz jego uczestników in statu nascendii. Były to: zorientowany prawicowo „Rozwój” oraz postrzegany jako ośrodek myśli lewicowej „Goniec Łódzki”. Oba pisma – przy zróżnicowanej strategii opisywania powstania – były też, co nie jest bez znaczenia, gazetami codziennymi, mogącymi reagować na wydarzenia (w odróżnieniu od tygodników) w sposób natychmiastowy. Celem szkicu jest analiza sposobów, jakimi – w realiach funkcjonowania cenzury – ówczesna polskojęzyczna prasa łódzka informowała o wydarzeniach rozgrywających się in statu nascendii. Punktem wyjścia było założenie dominującej roli prasy codziennej w ukazywaniu losów łódzkiej rewolucji. W tym celu wykorzystano metodę filologiczną, wspomaganą krytyką retoryczną. Lektura różnych genologicznie tekstów, poświęconych czerwcowemu powstaniu, uświadamia rolę, jaką w opisie wypadków odegrały: język ezopowy oraz nacisk na szczegół, zastępujący całościowy opis, w myśl zasady pars pro toto. Wyniki analizy omawianych przekazów pozwalają na pogłębienie wiedzy na temat tekstowego obrazu opisywanych wydarzeń.

4

„Niewygodna dla władzy” twórczość poetycka Antoniego Goreckiego

44%

Kowal J.

Toruńskie Studia Bibliologiczne

|

2014

|

tom 7

|

nr 1(12)

9-30

PL

Twórczość literacka Antoniego Goreckiego sprowadza się w zasadniczej mierze do tzw. literatury okolicznościowej. Poeta wielokrotnie, przy użyciu pióra, komentował aktualne wydarzenia polityczne i społeczne. Ze szczególnym upodobaniem pisywał bajki polityczne, które przysporzyły mu największej popularności. Gatunek ten, poprzez częste wykorzystywanie tzw. języka ezopowego, stwarzał możliwość przemycania niewygodnych dla caratu treści. Nie zawsze jednak udawało się poecie uniknąć konfliktu z cenzurą, w wyniku czego znalazł się nawet w więzieniu. Co znamienne, twórczość Goreckiego była cenzurowana nawet po jego śmierci, na co przykłady odnajdujemy w lipskich wydaniach zbiorowych Pism z roku 1877 i 1886.

EN

Literary work of Antoni Gorecki essentially resembles so-called occasional literature. The poet repeatedly made comments about the current political and social events by the use of a pen. He wrote political fables which were his real predilection and brought him the most popularity. This genre, by the frequent use of the so-called Aesopian language, created the opportunity to smuggle content inconvenient for the tsarism. Not always, however, did the poet manage to avoid a conflict with the censorship. As a result, he was even imprisoned. Significantly, Gorecki’s work was censored even after his death, as the examples can be found in the Writings of Leipzig collected editions of 1877 and 1886.