This paper addresses the issue of multiculturalism in Poland, with the reference point being Islamophobia and the attitude towards ‘the Other’, especially immigrants in Europe. It is argued that today’s attitudes towards the Other result from the most recent history, marked by the interwar, wartime and post- WWII nationalisms, seven decades of a relative ethnic and cultural homogeneity of society, recent migration trends in Europe, the current ‘refugee crisis’ and worldwide spreading of a fear of terrorism, overwhelmingly bolstered by the media. These phenomena are scrutinized by referring to the example of Muslims living in Poland. An appeal for anthropological action in the social and political domain informed by expert knowledge is advocated.
This text situates Monika Bobako's argument from the book Islamophobia as a technology of power. Study on political anthropology in the context of the increasing interest of the public in xenophobic hatred in recent years. The author reconstructs the methodological perspective employed by Bobako, who combines studies on anti-Semitism with the analysis of western Islamophobia. This allows the philosopher to present Islamophobia as an element of a specific political and social project. The author of the text indicates that Bobako’s study on the aetiology and functions of Islamophobia, understood primarily as a code by which the current (neo-liberal) anxieties of European societies are articulated, remains unique in the context of Polish studies on the subject of anti-Muslim xenophobia.
PL
Autorka sytuuje książkę Moniki Bobako Islamofobia jako technologia władzy. Studium z antropologii politycznej w kontekście narastającego w ostatnich latach zainteresowania opinii publicznej problemem ksenofobii. Tekst zawiera rekonstrukcję przyjętej przez Bobako perspektywy metodologicznej – łączącej studia nad antysemityzmem z badaniami nad zachodnią islamofobią – która pozwala filozofce przedstawić islamofobię jako element konkretnego projektu polityczno-społecznego. Autorka wskazuje, że praca Bobako, ukazująca etiologię i funkcje islamofobii rozumianej przede wszystkim jako kod, za pomocą którego artykułują się bieżące (neoliberalne) niepokoje społeczeństw europejskich, pozostaje wyjątkowa w kontekście polskich studiów nad antymuzułmańską ksenofobią.
Zwiększająca się liczba ludności muzułmańskiej w Europie wpływa na wzrost nastrojów antymuzułmańskich oraz rozwój partii islamofobicznych. Islam od początku był nierozerwalnie związany z historią kontynentu europejskiego a ludność muzułmańska stała się elementem krajobrazu Europy Zachodniej zwłaszcza od połowy XX wieku, z jednej strony wzbogacając dorobek kulturowy kontynentu, ale też stając się źródłem napięć, konfliktów na styku dwóch cywilizacji. Radykalny islam przybiera niekiedy formy działań terrorystycznych.
EN
The increasing number of Muslim population in Europe affects the growth of anti-Muslim attitudes and development of islamophobic political parties. From the beginning Islam has been inextricably linked with the history of the European continent and Muslim population became a part of the landscape of Western Europe especially since the mid- twentieth century; on the one hand, enriching the cultural heritage of the continent, on the other hand, becoming a source of tension and conflict at the junction of two civilizations. Radical Islam has even become a terrorist threat.
Wydarzenia pierwszej dekady XXI wieku udowodniły, że kolejne stulecie w coraz większym stopniu uwarunkowane będzie nowymi falami migracji mieszkańców wszystkich zakątków współczesnego świata i płynącymi stąd konsekwencjami. Europa od wielu wieków jest miejscem początku i końca takiej wędrówki. Dlaczego zatem migracje XXI wieku, zwłaszcza ludności wyznającej islam, budzą tak wielkie zainteresowanie? W laicyzującej się Europie napływ ortodoksyjnych wyznawców rozmaitych religii rodzi obawę i zdumienie, że są jeszcze ludzie, którzy tak ściśle wiążą swoją egzystencję z jakimiś wyobrażeniami i poglądami, których udowodnienie nie jest dla nich ani możliwe, ani konieczne. Prezentowany tekst stanowi opis zmian, jakie w ciągu ostatniej dekady towarzyszyły coraz bardziej dostrzeganej przez Europejczyków obecności muzułmanów w krajach Europy Zachodniej.
EN
Muslims are the largest religious minority in Europe, and Islam is the fastest growing religion. Europe’s Muslim population is ethnically and linguistically diverse, and Muslim immigrants in Europe hail from a variety of Middle Eastern, African, and Asian countries, as well as Turkey.Over the last few years, European countries have stepped up efforts to integrate more fully their expanding Muslim populations. Nowadays the problem of Muslims migration seems to be more and more important. Islam and politics are, of course, incredibly fraught topics. While some might claim that the events of September 11, 2001 were among the most central defining moments in the representations of Islam and Muslim societies, stereotypes about Islam and Muslims have actually been remarkably resilient. Since September 11, 2001 there has been much ‘culture talk’ about Muslims and their politics wherever they happen to live in the world. We are, therefore, no longer surprised by many commentators’ essentializing impulses when the object of study is Islam or Muslims. Some researchers, particularly in sociology and politics, have begun to employ ‘social movement theory’ to make sense of the emergence and success of novel forms of social activism in various Muslim contexts. The article focuses on presenting the main present trends in West UE countries and their attitude to Muslims community. Although the vast majority of Muslims in Europe are not involved in radical activities, Islamist extremists and vocal fringe communities that advocate terrorism exist and reportedly have provided cover for terrorist cells. The questions in the text are the beginning of the discussion about the co-existence the Muslims and European society in UE. The central question is how to avoid stereotypical generalisations, how to reduce fear and how to strengthen cohesion in our diverse European societies while countering marginalisation and discrimination on the basis of race, ethnicity, religion or belief.
Islamofobia (na podstawie książki Vincenta Geissera Nowa islamofobia) może być defi niowana jako forma kulturowego rasizmu, kładąca nacisk na religię (islam) jako czynnik rozróżniający pomiędzy „nami” i „nimi”, ADAM KONOPKA oraz oparta na fantazmacie islamu i muzułmanów. Zjawisko islamofobii w Polsce nasiliło się radykalnie u szczytu kryzysu migracyjnego w drugiej połowie 2015 roku, wraz z licznymi artykułami i felietonami, które stanowiły podłoże tego typu uprzedzeń. Prasa prawicowa dała przestrzeń autorom wyrażającym dyskryminujące opinie o (głównie muzułmańskich) uchodźcach i imigrantach z Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Z użyciem podejścia dyskursywno-historycznego (Wodak and Reisigl), autor dokonał analizy strategii referencyjnych i predykatywnych używanych do nazywania i określania aktorów społecznych, poszukując linii podziału między kategoriami „my” i „oni” w prawicowym dyskursie prasowym na temat kryzysu migracyjnego. Analiza sugeruje, że prawicowi publicyści rozróżniają dwie podkategorie dla kategorii „oni”: (a) uchodźców i imigrantów (zazwyczaj muzułmańskich) oraz (b) liberalne elity polityczne i medialne. Badane teksty mogą być zatem przykładem opisanej szerzej przez Monikę Bobako „konserwatywnej islamofobii”, w ramach której chrześcijańska tożsamość Europy ma stanowić bazę dla uprzedzeń przeciwko muzułmanom i liberalnym zwolennikom multikulturalizmu.
EN
As Vincent Geisser noted in his book, La Nouvelle Islamophobie, islamophobia can be defi ned as a form of cultural racism which puts emphasis especially on religion (Islam) as the agent of distinction between ‘Us’ and ‘Them’, based usually on a phantasmatic idea of Islam and Muslims. The islamophobic phenomenon increased radically in Poland during the peak of the migration crisis in the second half of 2015, following numerous press articles and columns which provide a background for such prejudice. The right-wing press titles provided space for authors voicing iscriminative opinions about (mostly Muslim) refugees and immigrants from theMiddle East and Northern Africa. Using a Discourse-Historical Approach (Wodak, Reisigl), the author analysed which predicational and referential strategies are used to designate social actors and where the line of distinction is drawn between the categories of ‘Us’ and ‘Them’ in right-wing press discourse on the migration crisis. The analysis suggests that right-wing publicists distinguish two diff erent subcategories of ‘Them’: a) refugees and immigrants (usually Muslim) and b) the liberal political and media elites. Therefore, the analysed texts could be perceived as examples of ‘conservative islamophobia’, as defi ned by Monika Bobako, in which European Christian identity is the basis for prejudice against Muslims and liberal advocates of multi-culturalism.
Europejczycy, pomimo głoszenia haseł na temat łączenia różnorodności i zachowania tożsamości kulturowej, są nastawieni coraz bardziej wrogo do nowej migracji i obcokrajowców starających się o azyl. Czy my, Europejczycy dążymy do krwawej konfrontacji między światem islamu a światem Zachodu? Euforia z powodu nowej, wielokulturowej Europy nie może nas zwieść, co do tego, że Europa nadal pozostaje bardzo niezrozumiała. Europa to mozaika kultur. Świat nas otaczający podlega stałej ewolucji, jesteśmy świadkami stałej zmiany demografii świata. Światowa kultura, którą odziedziczą nasze wnuki, będzie całkowicie inna od tej, która jest dziś.
EN
Europeans, despite propagating the combination of diversities and the preservation of cultural identity, are becoming more and more hostile to the new migration and the foreigners seeking asylum. Are we Europeans heading towards a bloody confrontation between the Islamic world and the Western world? Euphoria because of new, multicultural Europe cannot deceive us as to the fact that Europe is still very confusing. Europe is the mosaic of cultures. The world around us is subject to constant evolution, constant change, and we are witnessing the demographics of the world. World culture that our grandchildren will inherit will be completely different from that of today.
According to literature and researches in European society there is a fear of Islam, the intensity of which is usually inversely proportional to the average citizen contacts with this religion. Taking in to account the long historical experience of multicultural Britain we wanted to see how it looks like in this society. In 20132014, the Inter-Institutes Migration Research Unit, of Cardinal St. Wyszynski University in Warsaw, did a limited research in England: Attitudes towards Muslims and Hindus in the UK. Limited Study. For the purpose of this research 77 persons were chosen by “snowballing method”. They completed questionnaires prepared according to the Bogardus Social Distance Scale. We asked two questions: Are there any significant differences in our respondents’ attitudes to Hindus and Muslims? Can we say on the base of these differences that it indicates a fear of Muslims? We were interested particularly in the respondents’ attitude to Muslims. Their attitudes towards Hindus were needed only for comparison. This study is treated as exploratory research, that means it does not aim to provide the final and irrefutable answers to the research questions, but merely explores the research topic and shows whether it would be worthwhile to undertake a broader research.
PL
Według literatury i badań w społeczeństwie europejskim panuje lęk przed islamem, którego natężenie jest zwykle odwrotnie proporcjonalne do kontaktów przeciętnego obywatela z tą religią. Biorąc pod uwagę długą historię doświadczeń wielokulturowych Brytyjczyków postanowiono sprawdzić, jak to wygląda w ich społeczeństwie. W latach 2013-2014 Międzyinstytutowy Zakład Badań nad Migracją UKSW podjął w Anglii ograniczone badania stosunku do muzułmanów i hindusów. Przeprowadzono je przy pomocy ankiety na próbie 77 osób wybranych metodą „kuli śniegowej”. W kwestionariuszu użyto skali dystansu społecznego Bogardusa. Badanie było zorientowane na muzułmanów, postawy wobec hindusów służyły jedynie do porównań wyników. Okazało się, że wprawdzie występowały różnice między stosunkiem do hindusów i muzułmanów, ale tak niewielkie, że na ich podstawie nie można wyciągać wniosków o lęku przed muzułmanami. Pozwala więc to przyjąć tezę, że doświadczenia wielokulturowości z czasów Brytyjskiego Imperium mogą mieć wpływ na obecne społeczeństwo. Były to jednak tylko badania eksploracyjne, co oznacza, że ich celem nie było uogólnienie wyników na całą populację ale raczej pokazanie, że warto ten problem bardziej zgłębić.
In spite of numerous studies exploring the attitudes of Polish society towards followers of Islam including Arabs or studies showing how Polish media shapes the image of Muslims and Islam, there are hardly any analyses assessing how these attitudes and images are perceived by the minority group. The purpose of this text is to fill this gap and analyse the perception of transformation of attitudes in contemporary Polish society towards Arabs from the perspective of members of the Arab and Muslim communities. The article's analytical framework builds upon the conceptions problematizing a group sense of alienation and familiarity in the context of human mobility and immobility. In particular, the text shows the usefulness of the concept of otherness and strangeness developed by Ewa Nowicka in the late 1990s for the analysis of the transformation of attitudes towards Arabs and Muslims in Polish society in the last two decades.
PL
Pomimo licznych badań postaw społeczeństwa polskiego wobec wyznawców islamu, w tym Arabów, lub badań tego jak polskie media kształtują obraz muzułmanów i islamu, brakuje analiz ukazujących jak te postawy i obrazy są odbierane przez grupę mniejszościową. Celem artykułu jest uzupełnienie tej luki i analiza postrzegania zmian postaw we współczesnym społeczeństwie polskim wobec Arabów z perspektywy członków krajowej społeczności arabskiej i muzułmańskiej. Ramą analityczną stanowią koncepcje socjologiczne problematyzujące grupowe poczucie obcości i swojskości w kontekście ludzkiej mobilności oraz w oderwaniu od tego kontekstu. W szczególności tekst ukazuje użyteczność koncepcji inności i obcości rozwijanej przez Ewę Nowicką w końcu latach 1990. do analizy następującej w ostatnich dwu dekadach transformacji postaw wobec Arabów i muzułmanów w społeczeństwie polskim.
This paper concerns a Polish public discourse about migrants and refugees. The author describes specific features of the discourse and tries to show strategies of argumentation and rhetoric used by politicians and journalists in order to justify opposition to the acceptance of refugees. The current study was carried out using research tools taken from discourse analysis and Critical Discourse Analysis. The research materials were texts published on the rightist websites: niezależna.pl, myśl24.pl, wpolityce.pl, and fronda.pl. On the basis of the texts analysis the author concludes that despite the great diversity, discursive strategies have in principle two main goals, hence can be divided into two groups. The first group comprises strategies that are based on the fear. Migrants that come from different cultures are believed to pose various types of threats which size and nature depend only on the author’s imagination and the examples that it feeds on. The second group contains strategies concerning moral issues. They are built on the conviction that obligation to help those in need and to solidarize with them is not universal and unconditional.
PL
Przedmiotem niniejszego artykułu jest dyskurs publiczny dotyczący migrantów i uchodźców. Autor stawia sobie za cel rekonstrukcję cech charakterystycznych tego dyskursu. Jego zamiarem jest opisanie strategii argumentacji i zabiegów retorycznych, których używają publicyści i politycy w celu uzasadnienia odmowy przyjmo-Przedmiotem niniejszego artykułu jest dyskurs publiczny dotyczący migrantów i uchodźców. Autor stawia sobie za cel rekonstrukcję cech charakterystycznych tego dyskursu. Jego zamiarem jest opisanie strategii argumentacji i zabiegów retorycznych, których używają publicyści i politycy w celu uzasadnienia odmowy przyjmo-wania przez Polskę uchodźców. Cel badawczy autor zrealizował za pomocą narzędzi badawczych zaczerpniętych z repertuaru analizy dyskursu i krytycznej analizy dyskursu. Materiałem badawczym były wybrane teksty opublikowane na portalach internetowych niezależna.pl, myśl24.pl, wpolityce.pl, fronda.pl. Na podstawie analizy autor formułuje ogólny wniosek dotyczący antyimigranckiego dyskursu. Jego zdaniem strategie stosowane w analizowanych tekstach można pogrupować w dwie kategorie. Pierwsza z nich opiera się na poczuciu zagrożenia. Imigranci, z uwagi na fakt pochodzenia z innej kultury, postrzegani są jako niosący różnego rodzaju zagrożenia, których rozmiar i charakter zależy tylko od wyobraźni autorów i przykładów, którymi się ta wyobraźnia żywi. Druga strategia ma charakter etyczny i opiera się na przekonaniu, że obowiązek pomocy czy solidarności z innymi ludźmi nie ma zasięgu uniwersalnego, nie jest bezwarunkowy.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.