Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Level of living of Polish citizens in the interwar period, and its diversification

100%

Leszczyńska C.

|

tom 76

PL

The paper focuses on the analysis of the variety of standards of living within the society of interwar Poland. These were determined primarily by individual streams of income and the scope and availability of public services. The standard of living is represented through the analysis of the range of income and remuneration within basic social and professional groups, housing conditions, and the level of schooling. It needs to be added that the image of the standard of living of various social groups is incomplete, with biggest gaps appearing in the study of small trade (merchant activity, craft, cottage industry) and some groups within the peasant population.

2

Urbanonimia wyobrażona: przewodnik po Wilnie nieistniejącym

84%

Walkowiak J. B.

|

nr 4

94-105

PL

Artykuł omawia litewskie nazwy ulic przedwojennego Wilna, przedstawione w 1938 roku w przewodniku opracowanym przez J.V. Narbutasa pod kierunkiem M. Biržiški, które w takiej postaci nigdy wcześniej oficjalnie nie zaistniały. Blisko 60% z nich stanowiły urbanonimy polskie przetłumaczone na litewski, jednak prawie 40% ulic otrzymało nazwy nowe. Celem było zastąpienie polskiego krajobrazu kulturowego litewskim, choć zmiany dotknęły też wiele nazw neutralnych (np. Świerkowa, Tramwajowa). Nowe nazwyczasem tworzono na zasadzie metonimii (np. ul. Lwowska > Ukrainų ‘Ukraińska’). Często starano się znaleźćodpowiednik o zbliżonym brzmieniu (Saska Kępa > Sausas Kampas ‘Suchy Zakątek’), dbano też o ekwiwalencję upamiętnienia (np. duchowny litewski zamiast polskiego) czy zbliżoną rangę patrona.

EN

The article discusses Lithuanian street names of interwar Vilnius as they appeared in a 1938 guidebook by J.V. Narbutas, written on the advice of M. Biržiška. In such form, they had never been in official use before. Nearly 60 per cent were translated from Polish to Lithuanian, but almost 40 per cent were new names. The aim was to replace the Polish cultural landscapewith a Lithuanian one, yet a few culturally neutral onyms (e.g. Świerkowa ‘Spruce Str.’, Tramwajowa ‘Tramway Str.’)disappeared too. Some new names were coined by metonymy (e.g. Lwowska ‘Lviv Str.’ > Ukrainų ‘Ukrainian Str.’). Oftenan attempt was made to retain phonetic similarity (Saska Kępa > Sausas Kampas ‘Dry Corner’), and to find namesakes of similar type (e.g. a Lithuanian priest instead of a Polish one) or importance.

3

Sprawa o szpiegostwo Józefa Maculewicza, podkomisarza Straży Celnej w Chojnicach w dokumentach instytucji bezpieczeństwa II RP (1924–1925). Próba rekonstrukcji afery szpiegowskiej

84%

Wałdoch M.

|

2014

|

tom 11

149-164

EN

This article is based on documents (primary sources) and literature. Author shows one untypical case of espionage conducted by one of the officers of polish Border Guards (Straż Celna in years 1924–1925). Which is an element of Bolshe-viks’ history of activities aimed toward the independence of The Second Republic of Poland from Soviets bases in Free City of Gdańsk and Chojnice. This what is highlighted here is not only a reconstruction of not known before espionage case, but also a mechanism that may be adequate to the present times. It is obviously visible how different countries recruit citizens and on what basis and inceptives they shows theirs willingness to support third countries interest within the borders of homeland. Readers may also notice unknown before case of espionage that have reached top level spheres of polish special forces.

4

„Uniwersytet zdrowia” w Kosowie. O działalności Apolinarego Tarnawskiego

84%

Jarząbek-Wasyl D.

|

nr 1

81-95

UK

У статті йдеться про доктора Аполінарія Тарнавського (1851-1943), польського піонера природолікування, засновника та багатолітнього керівника так званої „Лічниці" (Zakład Zdrowia) у серці Карпат. Принципи природолікуваних методів (повітряні, водяні та сонячні ванни, дієта і фізичні вправи) були пов'язані з домінуючими тенденціями у санаторіях 3ахідної європи, проте, завдяки винахідливісті лікаря-візіонера у Косові, вони використовували авторської програми власника закладу, який вважав голод та працю найкращими медикаментами. Таким чином лікар із Косова випередив своїх сучасників на багато років та мав чималий вплив на суспільне життя Польщі у міжвоєнному періоді. Косівська „Лічниця" відіграла помітну роль серед польської інтелігенцї, адже пацієнтами клініки були представники відомих польських родин. Окрім того, її історія повязана зі спільним, польсько-українським, минулим Косівщини. Адже саме тут пропагувався здоровий спосіб життя задовго до европейської моди.

EN

The article is devoted to dr Apolinary Tarnawski (1851-1943), Polish pioneer of natural medicine, the founder and for fifty years the manager of the sanatorium in Kosów (near Kolomyia). His methods of therapy (with air, sun, water baths, diet and exercise) were derived from tendencies of European spa system of the time. Tarnawski developed what he learnt abroad, equipping Kosów establishment with some original technical devices. He also introduced a specific ethical approach to the medical treatment. Tarnawski influenced the social life of reborn Poland and his sanatorium had a strong impact on Polish intelligentsia. At the same time it was deeply rooted in the local Polish and Ukrainian traditions of living close to nature.

5

Językowy wizerunek osób duchownych w czasopiśmie „Bezbożnik Wojujący” (Moskwa, 1929–1935)

84%

Ławrynow D.

|

nr 1

129-142

EN

The main issue discussed in this article is a linguistic image of clergy in Polish-language Soviet magazine “Bezbożnik Wojujący”. This magazine was published in Moscow between 1929 and 1935, and its main goal was anti-religious atheist propaganda in national minority communities. One of the objects of pejorativization were clergy of all confessions. Soviet propaganda considered them to be ‘class enemies’, representative of ‘old’ imperial world. The article reconstructs the linguistic image of clergy and answers the question of what was the propaganda image in the researched sources. It shows the mechanisms of the propaganda creation.

PL

Tematem artykułu jest językowy wizerunek osób duchownych w polskojęzycznym radzieckim czasopiśmie „Bezbożnik Wojujący”. Czasopismo było wydawane w Moskwie w latach 1929–1935, a jego głównym celem było propagowanie ateizmu i postaw antyreligijnych w środowisku mniejszości narodowych. Jeden z obiektów pejoratywizacji stanowili duchowni różnych wyznań. Radziecka propaganda postrzegała ich jako „wrogów klasowych”, przedstawicieli „starego” przedrewolucyjnego świata. Artykuł rekonstruuje językowy wizerunek osób duchownych, analizuje jego cechy charakterystyczne ukazane w badanych źródłach. Opisane zostały poszczególne mechanizmy, za pomocą których polskojęzyczna propaganda radziecka kreowała ów wizerunek.

6

Striving for modernity: The jewellery making in The Second Polish Republic (1918–1939)

67%

Lipczik A.

|

nr 7

119-133

PL

Artykuł stanowi próbę opisania sytuacji jubilerstwa w międzywojennej Polsce oraz wskazania głównych problemów hamujących jego rozwój. Omawiając wystawę biżuterii na Powszechnej Wystawie Krajowej w 1929 r., wskazano główne trendy w produkcji, a także najważniejszych przedstawicieli branży. Zwrócono również uwagę na jubilerów, których prace mogą być przykładem poszukiwań polskiego stylu art déco. W oparciu o treści publikowane na łamach krajowej prasy branżowej, która stanowiła główną platformę komunikacji dla rzemieślników i kupców w Polsce, uwypuklono wpływ czołowego na świecie przemysłu francuskiego. Zauważono, że choć jubilerzy w Polsce napotykali w okresie międzywojennym wiele trudności, starali się czerpać z doświadczeń swoich kolegów z Paryża. Dotyczyło to zagadnień związanych z projektowaniem i produkcją biżuterii oraz prowadzeniem działalności gospodarczej. Jako jeden z pierwszych poświęconych tej tematyce, artykuł może stanowić punkt odniesienia dla dalszych badań związanych z biżuterią w latach 20. i 30. XX wieku, nie tylko w Polsce, ale także w Europie Środkowo-Wschodniej.

EN

The article attempts to describe the condition of jewellery making in interwar Poland and to indicate the major problems hampering its development. While discussing the jewellery exhibition at the Polish General Exhibition in 1929, the main trends in the commercial vein, as well as the most important representatives of the industry were indicated. Attention was also paid to the jewellers, whose works might be an example of the search for the Polish Art Déco style. Based on the content published in the domestic trade press, which was the main communication platform for the craftsmen and merchants in Poland, the influence of the world’s leading French industry was highlighted. It was noted that even though the jewellers in Poland faced many difficulties throughout the interwar period, they tried to learn from the experiences of their colleagues from Paris. This applied to issues related to the design and manufacturing of jewellery as well as running businesses. As one of the first devoted to the topic, the paper may serve as reference for further research related to jewellery making in the 1920s and 30s, not merely in Poland, but also in East-Central Europe.