Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Osady interglacjału eemskiego w Dobrem na Wysoczyźnie Kałuszyńskiej

100%

Krupiński K. M. , Kucharska M.

|

tom Vol. 49 nr 7

616-620

PL

Rzeźba Wysoczyzny Kałuszyńskiej została ukształtowana z osadów pozostawionych przez lądolód zlodowacenia warty. Stwierdzone w stanowisku Dobre, osady biogeniczne o charakterze torfu, są przykryte piaskami o nieznacznej miąższości. W świetle badań palinologicznych pochodzenie tych osadów należy wiązać z interglacjałem eemskim. Liczne na tym obszarze stanowiska osadów jeziornych tego interglacjału wskazują, że w czasie interglacjału eemskiego występowało tu dużo, stosunkowo małych lub małych zbiorników jeziornych.

EN

The landscape of the Kałuszyn Plateau was formed by an ice sheet of the Warta Glaciation. Biogenic deposits (peats) described at site Dobre are covered by a thin sand layer. Based on the palaeobotanic analysis, these sediments are dated at the Eemian Interglacial. Numerous sites of lake sediments indicate, the preesence of small water reservoirs during that time.

2

Cechy litologiczne wypełnień wybranych zagłębień bezodpływowych obszaru Wysoczyzny Łódzkiej

100%

Forysiak J. , Majecka A. , Marks L. , Tołoczko-Pasek A. , Okupny D.

|

tom 106

195-210

PL

Małe zagłębienia bezodpływowe są powszechnym elementem rzeźby terenu środkowej Polski. Ich powstanie wiąże się głównie z procesami glacjalnymi, rzecznymi czy eolicznymi, ale większość form położonych w obszarach wysoczyznowych jest wynikiem wytapiania brył martwego lodu w fazie recesji lądolodu stadiału warty (zlodowacenia odry). Prace badawcze prowadzone były na Wysoczyźnie Łódzkiej, w czterech stanowiskach z zespołami zagłębień. Miały na celu porównanie cech litologicznych wypełnień. Badania osadów pozwoliły na wyróżnienie czterech zespołów litologicznych i ukazanie zróżnicowania wypełnień badanych zbiorników. Część zagłębień nie zawierała osadów biogenicznych interglacjału eemskiego czy wczesnego vistulianu. Wskazuje to na zróżnicowanie lokalnych warunków geologicznych i odmienny przebieg zapełniania zbiorników.

EN

Small closed depressions are a common feature of the landscape of Central Poland. Their origin has been connected to various morphogenetic processes but most of the forms located in upland areas are the result of the melting of buried ice in the recession phase of the ice sheet of the Warta Stadial. A study of four sites with clusters of depressions, is being carried out in the Łódź Upland to compare the lithological features of their infillings. The analyses of the sediments have allowed to distinguish four lithological units and to display the variation between the infillings of the studied basins. Some of the depressions do not contain biogenic sediments of the Eemian Interglacial or the Early Vistulian. It indicates the presence of differences in the local geological conditions and a different course of the process of filling in of the basins.

3

Reconstruction of environmental changes in the eemian palaeolakes on the basis of isotopic data

100%

Mirosław-Grabowska J.

|

tom Vol. 16

71--76

EN

Results of oxygen and carbon isotope analyses of Eemian lacustrine sediments from two sites from central Poland are presented. The Besiekierz palaeolake is located about 25 km north of Łódź at 130 m a.s.l. The 4 m thick sediments are represented by silty sands and clayey silts, overlain by gyttja and organic silts and peat. The Studzieniec palaeolake is located near Sierpc at 112 m a.s.l. The sediments above 19 m thick of Studzieniec core were analysed. The succession contains silty sands and clayey silts on the bottom, then gyttja, organic silts and peat in the upper part. Results of pollen analysis document that the sediments from Besiekierz and Studzieniec accumulated during the final part of the Wartanian Glaciation through to the Vistulian Glaciation. Based on the results of stable isotope analyses of sediments the isotopic horizons (Is) were defined and characterized for each succession. Results of isotopic analysis correlated with pollen data enabled reconstruction of both climatic and hydrological processes such: a lake deepening and/or an influx of groundwater enriched in light isotopes (at Besiekierz - Is 3-Be; at Studzieniec - Is 3-St); a warming of climatic conditions (at Besiekierz - Is 3-8-Be; at Studzieniec - Is 3-6-St); an increase of biological activity or existence of methanogenesis (at Studzieniec - Is 7-St). The positive correlation of d18O and d13C curves is characterized for the closed system of lake.

PL

Wykonano oznaczenia składu izotopów trwałych tlenu i węgla dla osadów jeziornych, zawierających węglan wapnia, z dwóch profili: Besiekierz i Studzieniec (centralna Polska). W Besiekierzu (ok. 30 km na północ od Łodzi) pod osadami piaszczysto-gliniastymi występuje seria osadów jeziorno-bagiennych złożona z gytii, mułków organicznych i torfów. W Studzieńcu k. Sierpca (112 m n.p.m.) osady jeziorne wykształcone są: w spągu - w postaci mułków słabo węglanowych, wyżej - gytii, a w stropie - mułków organicznych i torfów. Na podstawie wyników analiz palinologicznych stwierdzono, że badane osady były akumulowane od schyłku zlodowacenia warty, przez interglacjał eemski, do początku zlodowacenia wisły. Uzyskane wyniki oznaczeń izotopowych pozwoliły na wydzielenie i scharakteryzowanie horyzontów izotopowych (Is) dla każdego profilu. Korelacja danych izotopowych i palinologicznych umożliwiła rekonstrukcję zmian klimatycznych i hydrologicznych zachodzących w okresie interglacjału eemskiego, takich jak: pogłębienie zbiornika i/lub dopływ wód bogatych w lekkie izotopy (Besiekierz - Is 3-Be, Studzieniec - Is 3-St), ocieplenie klimatu (Besiekierz - Is 3-8-Be, Studzieniec - Is 3-6-St), wzrost aktywności biologicznej lub występowanie zjawiska metanogenezy (Studzieniec - Is 7-St). Ponadto zaobserwowana współkształtność krzywych izotopowych w obu profilach jest charakterystyczna dla zamkniętych systemów jeziornych.

4

Pojezierze eemskie: uwagi o genezie i zaniku jezior polodowcowych centralnej Polski

100%

Roman M.

|

tom 105

11-25

PL

Artykuł prezentuje aktualny stan rozpoznania stanowisk eemskich w centralnej Polsce oraz uwagi natury pale - ogeograficznej wynikające z analizy ich rozprzestrzenienia, w nawiązaniu do genezy mis jeziornych, charakteru wypełnień i paleoreliefu. Zestawiono 58 stanowisk posiadających paleobotanicznie udokumentowane osady z interglacjału eemskiego oraz wyszczególniono kolejnych 30 miejsc występowania kopalnych osadów organogenicznych uznanych za eemskie. Wskazano, wykorzystując także materiały dotychczas niepublikowane, na znaczne zagęszczenie kopalnych zbiorników, porównywalne z obecnym rozprzestrzenieniem jezior na pojezierzach północnej Polski. Określono, na podstawie danych palinostratygraficznych, że zanik jezior polodowcowych mógł trwać nawet około 80 tys. lat.

EN

The article presents the current state of recognizing of the Eemian subfossil flora sites in central Poland and palaeogeographic remarks resulting from the analysis of their distribution in relation to the origin of palaeolakes, the nature of their infillings and palaeolandscape. 58 sites in the area with palaeobotanic documentation of the Eemian interglacial have been summarized and also following 30 places of fossil organogenic deposits considered as Eemian were listed. Indicated have been, also using the materials previously unpublished, a significant frequency of the fossil lake depressions comparable with the present spread of lakes in the northern Poland lakelands (lake districts). It has been determined, referring to palynostratigraphy, that the decline of glacial lakes may take up to ca 80 thousand years.

5

Two climatic oscillations during the eemian interglacial : preliminary results of multi-proxy researches of palaeolake at solniki, Ne Poland

80%

Kupryjanowicz M. , Ciszek D. , Morosław-Grabowska J. , Marciniak B. , Niska M.

|

tom Vol. 16

53--57

EN

Lake series from the Eemian Interglacial and Early Vistulian has been discovered at Solniki in the Białystok Upland region, north-eastern Poland. Preliminary results of interdisciplinary researches (pollen, diatom, Cladocera, isotopic and magnetic susceptibility analyses) were used to illustrate the changes of the Eemian climate. At present stage of investigations, there are found signs of two abrupt climatic oscillations - first with very humid climate took place at middle part of the regional Carpinus pollen zone (E5 R PAZ), and second with cold and dry climate at middle part of the regional Pinus zone (E7 R PAZ).

PL

W Solnikach na Wysoczyźnie Białostockiej (północno-wschodnia Polska) odkryto serię osadów jeziornych reprezentujących interglacjał eemski i wczesny vistulian. Wstępne wyniki badań interdyscyplinarnych (analiza pyłkowa, okrzemkowa i Cladocera, pomiary podatności magnetycznej osadów oraz zawartości izotopów stabilnych tlenu i węgla) wykorzystano do zilustrowania zmian klimatu podczas interglacjału eemskiego. Udokumentowano dwie gwałtowne oscylacje klimatu - pierwsza z ciepłym i bardzo wilgotnym klimatem (?opady) miała miejsce w środkowej części poziomu pyłkowego E5 Carpinus, druga z klimatem suchym i bardzo zimnym - w środkowej części poziomu E7 Pinus.

6

Bio- and lithostratigraphical investigations of eemian fluviolacustrine sediments and tills from the lower Peene valley (Ne Germany)

80%

Meng S. , Börner A. , Strahl J. , Thieke H. U.

|

tom Vol. 25

37-48

EN

Corresponding biostratigraphical and lithological evidences permit to conclude that the drilled Eemian sediment was formed predominantly in fluviolacustrine facies in stagnant river lakes. The mollusc faunas investigated, therefore, is also of supra-regional significance and contains many mollusc species of the interglacial fluviolacustrine type. The stratigraphical classification of the sands as of the Eemian Interglacial age can be confirmed, finally, by the presence of Theodoxus fluviatilis. Moreover, the findings of Marstoniopsis scholzi were unknown so far from the Pleistocene in Germany. A constant pollen composition suggests a very short time of sedimentation during the Eemian namely from pollen zone 4 (cf. Erd, 1973) up to the beginning of pollen zone 5. The increasing rates of amphibole show an initial interglacial weathering impact. The surrounding morainic plateaus are covered only by a single Weichselian till (Mecklenburgian phase, qW3), which in the lower Peene valley directly overlays the Eemian fluvial deposits. A till of the younger Saalian (Warthian, qS2) underlays the fluviatile Eemian sands and the lowest till is classified as the lower Saalian glaciation (Drenthian, qS1). The Eemian fluvial sediments in the modern lower Peene valley argue for the existence of a pre-Weichselian river valley.

PL

Badania biostratygraficzne i litologiczne wykazały, że odwiercone osady interglacjału eemskiego powstały w jeziorze przepływowym występującym w dolinie rzecznej. Przeanalizowana fauna mięczaków ma znaczenie ponadregionalne i zawiera wiele gatunków charakterystycznych dla interglacjalnych warunków rzeczno-jeziornych. Na korelację piasków z interglacjałem eemskim wskazuje obecność gatunku Theodoxus fluviatilis. Stwierdzono obecność Marstoniopsis scholzi, który dotychczas nie był znany z osadów plejstoceńskich w Niemczech. Mało zróżnicowane spektrum pyłkowe dowodzi szybkiej sedymentacji w interglacjale eemskim podczas 4. i na początku 5. poziomu pyłkowego (por. Erd, 1973). Zwiększająca się zawartość amfibolu w osadach wskazuje na wietrzenie w pierwszej części interglacjału. Otaczająca wysoczyzna polodowcowa jest pokryta jednym pokładem gliny lodowcowej (faza meklemburska, qW3), która w dolnym odcinku doliny Peene bezpośrednio przykrywa eemskie osady rzeczne. Glina lodowcowa młodszego stadiału zlodowacenia Soławy (Warthian, qS2) podściela eemskie piaski rzeczne, natomiast niżej występująca glina lodowcowa została zakwalifikowana do starszego stadiału zlodowacenia Soławy (Drenthian, qS1). Eemskie osady rzeczne współczesnego dolnego odcinka doliny Peene wskazują na istnienie doliny rzecznej starszej od ostatniego zlodowacenia.