Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Are nestlings of hole-nesting birds affected by ectoparasites? A review

100%

Mazgajski T. D. , Kedra A. H.

|

tom 43

|

nr 4

EN

In this review the influence of ectoparasites on nestlings' of some hole-nesting birds is discussed, especially the impact on nestlings' mortality or condition.

2

Nest-sites used by Stock Doves Columba oenas: what determines their occupancy?

86%

Kosinski Z. , Bilinska E. , Derezinski J. , Kempa M.

Acta Ornithologica

|

2011

|

tom 46

|

nr 2

EN

Nest-site preferences of the Stock Dove Columba oenas population breeding in holes excavated by the Black Woodpecker Dryocopus martius in three sites in western Poland was examined. During the surveys, 176 different trees with 326 holes of Black Woodpeckers were found and investigated. Habitat data at nest locations were characterized on a fine microhabitat scale — hole tree. We used individual selection indices and canonical varíate analysis to describe nest-site preferences. Both analyses provided similar results. Nest-site selection of the Stock Dove was consistently associated with live beeches Fagus sylvatica with more than one hole. These features were clearly associated with diameter at breast height. Moreover, holes situated higher in tree trunk were preferred. Dead trees, mostly Scots Pines Pinus sylvstris, were avoided by the Stock Dove. We suggest that positive selection for smooth-barked beech trees with a number of holes, as well as holes situated higher might reduce the risk of predation by arboreal predators, e.g. the Pine Marten Martes martes. The positive selection for live trees, and clear avoidance of the dead ones, may reduce the cost of incubation and thermoregulation. Moreover, the live beech trees have long life expectancy compared to other tree species. Our results provide evidence that large alive beech trees with the number of holes excavated by Black Woodpeckers are necessary for maintaining breeding population of the Stock Dove.

PL

W pracy podjęto próbę wskazania czynników warunkujących wybór miejsca gniazdowania przez siniaka, obligatoryjnego dziuplaka wtórnego, zasiedlającego dziuple wykute przez dzięcioła czarnego. Badania prowadzono w latach 2004 i 2006 na trzech leśnych powierzchniach próbnych (524-1358 ha) w zachodniej Polsce. Od jesieni poprzedzającej okres lęgowy siniaka, na każdej powierzchni wyszukiwano dziuple wykute przez dzięcioła czarnego. W celu określenia zajęcia dziupli przez siniaki dziuple kontrolowano z ziemi (najczęściej 3-6 razy), w okresie odbywania przez gatunek pierwszego lęgu (od początku kwietnia do połowy maja). Kontrole polegały na obserwacji dziupli z odległości około 50 m przez 7-15 minut, a w przypadku nie stwierdzenia gatunku na delikatnym stukaniu w pień drzewa z dziuplą w celu wypłoszenia siniaka. Drzewa z dziuplami dzięcioła czarnego scharakteryzowano definiując ich przynależność gatunkową (buk — Beech, sosna — Pine, inne gatunki drzew — OTS) oraz określając kondycję drzewa (drzewa żywe — LT, drzewa obumierające — DYT, drzewa martwe — DT), średnicę pnia na wysokości 1,3 m nad ziemią (DBH), wysokość dziupli nad powierzchnią ziemi (HHE), liczbę dziupli w pniu (NH) i ekspozycję otworu wlotowego dziupli. Analizie poddano 176 drzew z 326 dziuplami. W celu określenie preferencji w wyborze miejsca gniazdowania w odniesieniu do gatunku drzewa, kondycji oraz liczby dziupli w drzewie obliczono wskaźniki wybiórczości (SI) oraz 95% przedziały ufności dla każdego wskaźnika (Tab. 1). W celu określenia czy i w jaki sposób status dziupli (zajęta vs niezajęta) jest warunkowany przez zmienne charakteryzujące drzewo z dziuplą/dziuplami zastosowano analizę zmiennych kanonicznych (canonical variate analysis — CVA). Większość znalezionych dziupli znajdowała się w bukach (71%) i sosnach (23%), a pozostałe w innych gatunkach drzew (6%). Spośród znalezionych drzew z dziuplami 60 było wykorzystywanych przez siniaka. Stwierdzono, że siniak preferował (SI > 1) gniazdowanie w bukach, w drzewach żywych i posiadających więcej niż jedną dziuplę (Tab. 1). Analiza wielowymiarowa wykonana na zbiorze dziupli wykorzystywanych przez siniaka oraz takiej samej, losowo wskazanej próbie drzew niezajętych wykazała, że siniak unikał gniazdowania w drzewach martwych oraz preferował drzewa z większą liczbą dziupli i dziuple położone wyżej (Tab. 2, Fig. 1). Wykazano, że drzewa zajęte przez siniaka charakteryzowały się istotnie większą średnicą niż drzewa niezajęte (57.6 ± 9.2 cm vs 51.5 ± 10.6 cm), miały więcej dziupli (2.3 ± 1.9 vs. 1.6 ± 1.1), a wykorzystywane dziuple umiejscowione były wyżej niż dziuple w drzewach niezajętych (11.8 ± 3.5 m vs. 10.1 ± 3.8 m). Preferowanie przez siniaka gniazdowania w bukach, które charakteryzują się obecnością gładkiej kory, wybieranie drzew z większą liczbą dziupli oraz dziupli położonych wyżej może redukować ryzyko drapieżnictwa ze strony nadrzewnych drapieżników, np. kuny leśnej. Zasugerowano również, że preferowanie przez siniaka drzew żywych oraz unikanie drzew martwych może redukować koszty związane z inkubacją i termoregulacją. Uzyskane wyniki wskazują, że zachowawcza ochrona żywych buków z dziuplami wykutymi przez dzięcioła czarnego jest niezbędna dla zachowania lęgowej populacji siniaka a także, na co wskazują liczne badania, innych gatunków zwierząt wykorzystujących dziuple jako miejsca rozrodu i schronienia.

3

Nest holes of Great Spotted Woodpeckers Dendrocopos major and Middle Spotted Woodpeckers D. medius: Do they really differ in size?

72%

Kosinski Z. , Ksit P.

Acta Ornithologica

|

2007

|

tom 42

|

nr 1

45-52

4

Density and diversity of hole-nesting passerines: dependence on the characteristics of cavities

72%

Remm J. , Lohmus A. , Rosenvald R.

Acta Ornithologica

|

2008

|

tom 43

|

nr 1

83-91

EN

In addition to the well-known limiting effect of cavity abundance on the density of hole-nesting passerines, other aspects of cavity availability may shape their communities as well. Notably, where there is a considerable aggregation of cavities, territory-holders may prevent the occupation of the nearest cavities by other birds, whereas a supply of diverse cavities may reduce interspecific competition. We used multivariate general linear models to explore whether, and how, variables describing the supply of small cavities are related to the density and diversity of hole-nest- ing passerine communities in 33 hemiboreal old forest stands. The total density of 12 species (1.3 ± 0.8 pairs/ha) increased with cavity density and diversity, but was not affected by cavity aggregation. As expected, cavity diversity also promoted bird diversity; indeed, the densities of different species were positively related to the densities of different cavity types. The results indicate that segregation in nest-cavity selection affects the co-occurrence of passerine species and, at the mean densities of small tree-cavities in the region (2.3/ha), cavity aggregation does not markedly reduce their availability. In conservation management, therefore, it is important to maintain a diverse supply of cavities in addition to their abundance, in order to sustain hole-nester communities.

PL

Limitujący wpływ liczebności dziupli na występowanie dziuplaków jest często badany, można jednak zakładać, że także inne aspekty dostępności dziupli mogą kształtować zespoły tej grupy ptaków. W przypadku przestrzennych zgrupowań dziupli, posiadacze terytoriów mogą powodować, że najbliższe dziupli nie będą zajęte, także różnorodność dziupli może redukować konkurencję międzygatunkową i kluczową rolę dzięciołów. Badania prowadzono na 33 powierzchniach leśnych (2-17 ha) w Estonii. W sezonie lęgowym na każdej powierzchni przeprowadzono 4 liczenia ptaków i co najmniej 2 kontrole związane z wyszukiwaniem dziupli. Dziuple o wielkości otworu wejściowego 2-5.5 cm. uważano za dostępne dla ptaków, opisywano je w 5 kategoriach: dziuple w miejscach po gałęziach, szczeliny w pniu, dziuple wykute przez dzięcioły i przez inne zwierzęta (gł. czarnogłówkę) oraz skrzynki lęgowe. Zmierzono także odległości między najbliższymi drzewami z dziuplami aby ocenić skupiskowość występowania dziupli. Analizowano jak 9 zmiennych środowiskowych (Tab. 1) związanych z różnorodnością dziupli wpływa na bogactwo gatunkowe i zagęszczenia dziuplaków należących do rzędu wróblowych. Zarówno różnorodność dziupli jak i zespołu dziuplaków opisywano wskaźnikiem Shannona. Stwierdzono łącznie 12 gatunków dziuplaków, ze średnim łącznym zagęszczeniem 1.3 ± 0.8 pary/ha. Zagęszczenia dziuplaków były pozytywnie skorelowane z liczebnością i różnorodnością dziupli (Fig. 1A,B). Nie stwierdzono, aby dziuple występowały skupiskowo. Różnorodność dziupli (ale nie ich zagęszczenia czy skupiskowość) zwiększała różnorodność ptaków (Fig. 1C, Tab. 3). Zagęszczenia poszczególnych gatunków ptaków były skorelowane z zagęszczeniami poszczególnych typów dziupli (Tab. 2). Udział dziupli wykutych przez dzięcioły nie miał wpływu za zmienne opisujące zgrupowanie dziuplaków, a tylko zagęszczenie jednego gatunku — kowalika korelowało z liczebnością tej grupy dziupli. Zagęszczenia pięciu innych gatunków było związane z innymi typami dziupli (Tab. 2). Wyniki wskazują, że dziuplaki mają odmienne preferencje przy wyborze dziupli, a średnie zagęszczenia niewielkich dziupli w lasach północnych (2.3 dziupli/ha), oraz ewentualna skupiskowość nie wpływają na zmniejszenie ich dostępności dla ptaków. Tak więc nie tylko liczebność dziupli ale także ich różnorodność (związana z różnorodnością drzewostanów i procesów tworzenia dziupli) jest ważna dla zachowania bogactwa gatunkowego dziuplaków.

5

Variation of heterophil-to-lymphocyte ratio in the Great Tit Parus major - a review

72%

Skwarska J.

Acta Ornithologica

|

2018

|

tom 53

|

nr 2

EN

Permanent changes in the surrounding environment cause long-term stress in birds, which, when lasting days or weeks, affects the activity of the immune system and increases susceptibility to diseases, leading to changes in the levels of haematological parameters. The heterophil-to-lymphocyte ratio (H:L-ratio) is generally considered an independent and robust indicator of stress level in birds. This parameter allows in a simple way to evaluate activity of the immune system and individual health state of adult and nestling birds. It also enables assessing a body response to short- and long-term stress induced by, among others, the surrounding environment, social stress, blood parasites or a greater energy expenditure of females during breeding. Under conditions of field work the determination of the H:L- ratio is not difficult because what is only needed to conduct a blood smear test is a drop of blood that can be easily obtained even from birds of a small body mass. Moreover, an increase in the H:L-ratio is observed after about an hour from the moment of catching a bird contrary to other measurements like the determination of a baseline level of corticosterone. In this article available literature that discusses the impact of various factors on the H:L-ratio in the Great Tit as a species of 'fast-paced' life is reviewed. In adult and nestling birds the H:L-ratio is influenced by various factors — ecological and ecophysiological ones. In some cases the same factor, e.g. brood size manipulation or a type of habitat, can significantly influence the level of the discussed stress indicator as well as it may not show any impact at all. While interpreting the H:L-ratio one must take into account an impact of various ecological and ecophysiological factors on health state, such as habitat, phase of the annual cycle, differences between brood attempts, sex, age as well as on relations with other indicators of condition e.g. body mass or total blood haemoglobin concentration.

PL

Zgodnie z dostępną literaturą proporcję heterofili do limfocytów (H:L) można uznać za niezależny wskaźnik poziomu stresu u ptaków dorosłych, jak i piskląt. Parametr ten może być stosowany jako wskaźnik stanu biologicznego organizmu pozwalający na ocenę stanu zdrowia ptaków. W połączeniu z innymi parametrami kondycji organizmu, np.: hematologicznymi albo biochemicznymi, poziom proporcji H:L pozwala w prosty sposób ocenić zróżnicowanie stanu zdrowia organizmów dziko żyjących, jak również laboratoryjnych. Ustalenie poziomu proporcji H:L nie jest trudne w pracy terenowej, ponieważ do wykonania rozmazu wystarczy tylko kropla krwi co umożliwia m.in. prowadzenie badań na ptakach o małej masie ciała. Ponadto zmiana poziomu proporcji H:L, następuje dopiero po upływie około godziny od momentu złapania ptaka. W pracy dokonano przeglądu danych zebranych dla bogatki, modelowego gatunku dziuplaka. Na istotne zróżnicowanie albo jego brak w poziomie proporcji H:L u dorosłych, jak i piskląt sikory bogatki mogą wpływać czynniki ekologiczne i ekofizjologiczne (Tab. 2 i 3). Obserwuje się także pewną zmienność geograficzną (Tab. 1). Przy wyjaśnieniu uzyskanych wyników należy pamiętać, że interpretacja wyników proporcji H:L może powodować pewne trudności. Na przykład, wysoka liczba heterofili we krwi, a jednocześnie wysoki stosunek H:L, może sugerować trwającą chorobę, albo przeciwnie, może odzwierciedlać szybką odpowiedź organizmu na obecność patogenów w ustroju. Ponadto interpretując proporcję H:L należy wziąć pod uwagę wpływ różnych czynników ekologicznych i ekofizjologicznych na stan zdrowia ptaków, takich jak habitat, płeć oraz związki z innymi wskaźnikami kondycji organizmu, np. masa ciała lub stężenie hemoglobiny we krwi. Podsumowując, zaleca się kontynuowanie dalszych badań dotyczących stosunku H:L, które umożliwią osiągnięcie pełniejszej oceny wartości poznawczych tego wskaźnika stresu u ptaków. Prowadzone obserwacje powinny również koncentrować się na wyjaśnieniu, czy wzrost stosunku H:L we krwi obwodowej wynika jedynie z dobrego stanu biologicznego osobnika, czy wręcz przeciwnie, jest to znak trwającej choroby w ciele. Jednak pomimo pewnych wad stosunek H:L jest niezależnym i wygodnym wskaźnikiem z uwagi na jego powtarzalność, prostotę i szybkość uzyskania.

6

Growth performance of nestling Cuckoos Cuculus canorus in cavity nesting hosts

72%

Grim T. , Samas P.

Acta Ornithologica

|

2016

|

tom 51

|

nr 2

EN

Generalist brood parasites, like Common Cuckoos Cuculus canorus, target many host species. Why other sympatric hosts are not used, or actively avoided, remains one of the main gaps in our understanding of parasite-host coevolution. Cavity nesting passerines always represented a text-book example of unsuitable hosts but recent evidence casts multiple doubts on this traditional view. In general, any species can become an unsuitable host for a parasite at laying, incubation, or nestling stages with the last one being much less studied than the others. Therefore we examined Cuckoo chick performance in five cavity nesting host species, including one regular Cuckoo host — the Common Redstart Phoenicurus phoenicurus and four non-hosts: the Pied Flycatcher Ficedula hypoleuca, Spotted Flycatcher Muscicapa striata, Great Tit Parus major, and Coal Tit Periparus ater. Natural nests of non-hosts, as opposed to artificial nest boxes with small entrance holes, are often placed in cavities that show both entrance and inner cavity sizes large enough for female Cuckoos to lay and Cuckoo chicks to fledge. We did not find any evidence for chick discrimination in non-hosts, i.e., no chicks were rejected, attacked, or neglected. Cuckoo chicks grew similarly in nests of all four species of non-hosts, similarly to chicks in host Redstart nests, and generally better than in nests of the most numerous Cuckoo host, the Reed Warbler Acrocephalus scirpaceus. Although Cuckoo chick fledging mass was highly host species- specific (i.e., showed high statistical repeatability across various host species), we did not find any evidence for the hypothesis that host body size (mass) positively affects parasite chick growth (fledging mass or age). These findings provide impetus to further study apparently unsuitable hosts and perhaps even reconsider traditional classifications of host suitability in the context of brood parasite-host coevolution.

PL

Pasożyty lęgowe klasyfikowane jako generaliści, takie jak kukułka, wykorzystują jako gospodarzy wiele gatunków ptaków. Lista gospodarzy kukułki obejmuje ponad 100 gatunków. Typowymi gospodarzami kukułki są niewielkie wróblaki dokarmiające pisklęta owadami oraz budujące otwarte gniazda. Dlaczego jednak wiele innych gatunków występujących sympatrycznie z kukułkami nie jest przez nie wykorzystywanych lub nawet są aktywnie unikane, pozostaje jedną z głównych luk w naszej wiedzy na temat koewolucji układu pasożyt lęgowy-gospodarz. Dziuplaki stanowią podręcznikowy przykład gatunków, które nie są odpowiednimi gospodarzami dla kukułek, co może wiązać się z rozmiarem otworu wejściowego do dziupli, jak i rozmiarem samej dziupli. Jednak ostatnie dane, szczególnie związane z usuwaniem przez dziuplaki eksperymentalnie podrzucanych jaj kukułki, rodzą poważne wątpliwości, co do takiego twierdzenia. Każdy z gatunków może stać się nieodpowiednim gospodarzem dla pasożyta lęgowego na każdym z trzech etapów cyklu lęgowego — składania jaj, inkubacji oraz karmienia piskląt. Szczególnie temu ostatniemu etapowi poświęcono jak dotąd niewiele uwagi. Tymczasem w przypadku dziuplaków (i innych ptaków) może istnieć mechanizm rozpoznawania własnego potomstwa, a ponadto pokarm przynoszony pisklętom może być nieodpowiedni dla piskląt kukułek. Oba te mechanizmy mogą prowadzić do śmierci piskląt kukułki, co z kolei może powodować rzadkie obserwacje pasożytnictwa lęgowego w tej grupie ptaków. W pracy zbadano rozwój piskląt kukułek w gniazdach pięciu gatunków dziuplaków — naturalnego gospodarza, jakim jest pleszka, dla której w ostatnich latach stwierdzono dość duży udział lęgów zapasożyconych przez kukułki, oraz gatunków niebędących jej gospodarzami — muchołówki żałobnej, muchołówki szarej, bogatki oraz sosnówki (Fig. 1). Naturalne miejsca gniazdowe tych dziuplaków w przeciwieństwie do standardowych skrzynek lęgowych, mają czasem na tyle duże otwory wejściowe, jak i same wnętrza dziupli, że umożliwiają samicom kukułek złożenie jaj oraz rozwój i opuszczenie gniazda przez ich pisklęta. W pracy badane dziuplaki gniazdowały w skrzynkach lęgowych o dużym otworze wlotowym (średnica 6-8 cm). Badania przeprowadzono na dwóch powierzchniach: w południowo-wschodniej Finlandii oraz w południowo-wschodnich Czechach. W przypadku gniazd pleszki badano pisklęta kukułek, które wykluły się z jaj złożonych bezpośrednio przez samice kukułki (Finlandia) lub pisklęta, które pochodziły z gniazd trzciniaków (Czechy). W przypadku pozostałych dziuplaków do gniazd podrzucano pisklęta zabrane z gniazd pleszek (Finlandia) lub trzciniaków (Czechy). Podrzucanie piskląt do gniazd dziuplaków niebędących naturalnymi gospodarzami odbywało się w ten sposób, aby można było porównać uzyskane dla takiego pisklęcia wyniki z wynikami dla kukułek w gnieździe pleszek, które wykluły się w zbliżonym terminie. W ten sposób porównywano ptaki wzrastające w podobnych warunkach pogodowych, dostępności pokarmu i presji drapieżników. Nie stwierdzono, aby podrzucone pisklęta kukułek w gniazdach gatunków niebędących naturalnymi gospodarzami zostały odrzucone lub były zaniedbywane. Wzrost piskląt kukułek w gniazdach wszystkich gatunków niebędących gospodarzami oraz w gniazdach pleszki nie różnił się (Tab. 1, 2, Fig. 2), a określone parametry wzrostu były nawet wyższe niż te stwierdzane dla piskląt wychowujących się w gniazdach trzcinniczka — najczęstszego gospodarza kukułek. Przeanalizowano również istniejące dane dotyczące tempa wzrostu i masy ciała piskląt opuszczających gniazda dla wielu różnych gospodarzy, ale nie stwierdzono, aby rozmiary ciała gospodarza poytywnie wpływały na rozwój młodych kukułek (Tab. 3). Badania te dostarczają impulsu do dalszych badań gatunków uznawanych do tej pory za nieodpowiednich gospodarzy dla kukułki, a także skłaniają do zakwestionowania tradycyjnej klasyfikacji cech gospodarza w kontekście koewolucji układu pasożyt lęgowy-gospodarz.

7

Nest tree utilization by the Malabar Grey Hornbill Ocyceros griseus in the semi-evergreen forest of Mudumalai Wildlife Sanctuary [S India]

72%

Maheswaran B. , Balasubramanian P.

Acta Ornithologica

|

2003

|

tom 38

|

nr 1

8

The abundance of tree holes and utilization by hole-nesting birds in a primeval boreal forest of Mongolia

72%

Bai M. L. , Wichmann F. , Muhlenberg M.

Acta Ornithologica

|

2003

|

tom 38

|

nr 2

EN

The natural tree holes and nest holes of hole-nesting birds were surveyed in four forest types in the west Khentii Mountains of NE Mongolia. The utilization patterns of species, size and condition of trees, as well as hole types, were investigated. The average density of tree holes in the study area approached 30 holes/ha, while that of hole-nesting birds was 2.4 nests/ha only. The riparian mixed forest had the greatest number of species and individuals of hole-nesting birds, while the spruce-fir forest had the lowest numbers. Excavating bird species preferred larger, deciduous trees, and snags. Non-excavators did not select holes according to tree species or size, but preferred holes in living trees and branch holes. In view of the low occupancy of holes among the four habitats, we suggest that the density of secondary hole-nesting birds is not limited by availability of holes in the study area.

PL

Badania prowadzono w okresie od końca kwietnia do początku lipca lat 2002 i 2003 w górach Khentii (NE Mongolia), obejmując nimi cztery typowe dla tego regionu środowiska leśne (Fig. 1): stary i młody las brzozowo-modrzewiowy, mieszany las nadrzeczny oraz bór świerkowo-jodłowy. W każdym z tych środowisk wyznaczono po 5 powierzchni po 50 × 200 m, na których liczono drzewa i ich martwe pnie, określano gatunek i stan drzewa, mierzono pierśnicę (DBH), badano dziuple — ich rodzaj, pochodzenie i wykorzystanie przez ptaki. Średnie zagęszczenie dziupli dla wszystkich badanych powierzchni wyniosło 30/ha i było najniższe w borze świerkowo-jodłowym (Tab. 1), w którym było też najniższe zagęszczenie i bogactwo gatunkowe ptaków gnieżdżących się w dziuplach (Tab. 2). Ogółem stwierdzono wykorzystywanie różnych rodzajów dziupli i szczelin w pniach drzewnych przez 13 gatunków ptaków a średnie zagęszczenie wykorzystanych przez nie dziupli wyniosło 2.4 gniazd/ha. We wszystkich środowiskach dziuple w brzozach były częstsze niż w innych gatunkach drzew (Tab. 3). Ptaki wykuwające dziuple (dziuplaki pierwotne) najczęściej gnieździły się w topolach i brzozach, a najrzadziej w drzewach szpilkowych. Ptaki te wybierały też częściej duże drzewa, natomiast dziuplaki wtórne wykorzystywały dziuple różnych rodzajów i wielkości oraz w różnych gatunkach drzew — proporcjonalnie do ich dostępności (Fig. 2). Dziuplaki pierwotne chętniej wybierały pnie drzew martwych (Fig. 3), a dziuplaki wtórne — wypróchniałe dziuple po martwych gałęziach, natomiast szczeliny pni były wykorzystywane najrzadziej (Tab. 4). Badane tereny były, w porównaniu do danych z piśmiennictwa, stosunkowo bogate pod względem obfitości dziupli. Zagęszczenie dziuplaków było porównywalne z innymi naturalnymi lasami, a znacznie wyższe niż w lasach zagospodarowanych. Autorzy wnioskują, że na badanym terenie dostępność dziupli nie była czynnikiem ograniczającym liczebność dziuplaków wtórnych.

9

Usefulness of anti-parasite modifications of the nestbox's construction

72%

Kedra A. H. , Mazgajski T. D. , Kruszewicz A. G. , Modlinska E.

|

nr 3

10

Polyterritoriality and the first record of polygyny in the Red-breasted Flycatcher Ficedula parva in primeval forest

58%

Mitrus C. , Socko B.

Acta Ornithologica

|

2005

|

tom 40

|

nr 2

170-172

EN

Territoriality in Red-breasted Flycatchers was studied in the Białowieża Forest of Eastern Poland during five consecutive breeding seasons (2000-2004). In total 99 males were individually marked, and evidence of polyterritoriality was found in 10% of them. The proportion of polyterritorial males varied from 0% (in 2003) to 13.6% (in 2001). The mean distance between the first and second territories was 278 m (± 179.37, n = 10). The rate of polyterritoriality was not related to age class, as older males defended dual territories that were, on average, not more distantly separated than those of younger males. One case of polygyny was recorded. To our knowledge, this is the first evidence for polyteritoriality and polygyny in male Red-breasted Flycatchers.

PL

W latach 2000-2004 prowadziliśmy obserwacje nad terytorializmem muchołówki małej w naturalnych drzewostanach grądowych Puszczy Białowieskiej. Spośród odłowionych, oznakowanych i obserwowanych 99 samców (66 starych i 33 młode), drugie terytoria stwierdzono u 10 osobników (7 starych i 3 młodych). Udział politerytorialnych osobników nie różnił się między grupami wiekowymi. Średnie odległości między terytoriami były podobne u młodych i starych osobników. W różnych latach udział politerytorialnych samców wahał się od 0% (w 2003) do 13.6% (w 2003). Odległość między terytoriami tego samego samca wahała się od 150 do 750m (n = 10, X = 278.0 ± 179.37). W roku 2002 stwierdziliśmy pierwszy przypadek poligynii, kiedy to stary samiec był obserwowany w tym samym czasie przy dwóch różnych lęgach, dwóch różnych samic. Nasze obserwacje są pierwszymi udokumentowanymi stwierdzeniami politerytorializmu i poligynii u muchołówki małej.

11

Do small hole nesting passerines detect cues left by a predator? A test on winter roosting sites

58%

Ekner A. , Tryjanowski P.

Acta Ornithologica

|

2008

|

tom 43

|

nr 1

107-111

EN

There are a lot of studies about relationships between prey and predators. However most have focused on the influence of lethal predators on their prey. We suggested that non-lethal effects may also be very important for a complete understanding of prey-predator interactions. Among many influencing factors predation is important because it affects survival probability, especially in winter, which is a critical period for many passerines living in temperate zones. Apart from killing prey, predators may also have an indirect influence on the choice of nocturnal resting sites. Therefore, small passerines should detect and avoid places where a predator has operated previously. We tested this prediction using data on wintering small passerines, mainly on Great Tits. The study was performed during the winter season of 2005/2006 in western Poland. In the experiment, we put fur and mangled feathers in half of 100 randomly selected nest boxes. Boxes were checked every ten days, from January-March. The birds showed a significantly stronger preference towards "clean" nest boxes (without predator traces). It seems that non-lethal predator influence modifies winter dispersion of birds and wintering passerines may detect, by visual signals left behind, nest boxes where predation has previously occurred.

PL

Większość badań dotyczących relacji drapieżnik — ofiara skupia się na bezpośrednim (letalnym) wpływie drapieżników na swoje ofiary. Nieletalny (pośredni) wpływ, mimo iż często trudny do zarejestrowania, jest także istotny i nie powinien być pomijany. W prezentowanym eksperymencie analizowano właśnie taki wpływ potencjalnych drapieżników na wybór miejsc noclegowych przez ptaki nocujące w skrzynkach lęgowych. Badania prowadzone były w sezonie zimowym (2005/2006), krytycznym dla przetrwania ptaków żyjących w umiarkowanej strefie klimatycznej. Do losowo wybranych, nowo powieszonych skrzynek wrzucono poszarpane pióra ptaków oraz sierść drapieżnika, symulując w ten sposób jego obecność. Skrzynki sprawdzane były co dziesięć dni. Jako miejsce noclegowe dziuplaki znacznie bardziej preferowały skrzynki czyste, bez pozostawionych śladów sugerujących działanie drapieżnika. Ptaki najprawdopodobniej identyfikowały sierść i pióra z drapieżnikiem i w ten sposób unikały jego obecności. Dziuplaki odstraszać mogły również takie czynniki, jak obecność pasożytów, czy też innych ptaków w budkach. Jednakże wszystkie powody, dla których dziuplaki wybierały skrzynki bez sierści i poszarpanych piór były konsekwencją obecności potencjalnego drapieżnika, gdyż to właśnie on zostawia takie ślady. Z tego powodu, drapieżniki powinny być uwzględniane jako jeden z głównych czynników wpływających na zajmowanie skrzynek lęgowych nocą przez drobne ptaki wróblowe w okresie zimowym.

12

Nest-site characteristcs of hole-nesting birds in a primeval boreal forest of Mongolia

58%

Bai M. L. , Wichmann F. , Muhlenberg M.

Acta Ornithologica

|

2005

|

tom 40

|

nr 1

1-14

EN

Nest sites of nine common hole-nesting bird species were studied in the West Khentey Mountains, NE Mongolia. Among three excavators, the Great Spotfed Woodpecker used more aspens, larger trees, and more living or intact dead trees than the Lesser Spotted Woodpecker or the Willow Tit. Among non-excavators, the Nuthatch used mainly old holes of the Great Spotted Woodpecker, and the Red-throated Flycatcher frequently used those of the Willow Tit. Thus, the nest site characters of these two species resembled those of the original excavators, and their nests were placed higher than those of other non-excavators. The Coal Tit and the Great Tit used mostly branch holes in living trees. With respect to nest site use, the Daurian Redstart behaved as a generalist while the Common Treecreeper specialized in long slits. The nest site selection of excavators might be governed by body size, territory size and their different abilities of excavation. The non-excavators were best differentiated by their preferred hole type, and their tree use and nest site characters were mainly a consequence of the location of such holes. Interspecific competition did not appear to be important in the nest site use of hole-nesting birds in the study area.

PL

Badania prowadzono w górach Khentii (NE Mongolia) w latach 2002-2003. Dziuple uznawano za zajęte, gdy obserwowano ptaki dorosłe przynoszące materiał gniazdowych lub pokarm dla piskląt. Dla każdego gniazda opisywano: gatunek drzewa z dziuplą, jego pierśnicę, kondycję, rodzaj dziupli, grubość i kondycję fragmentu drzewa zawierającego dziuplę oraz wielkość otworu wejściowego. Znaleziono łącznie 257 dziupli 16 gatunków ptaków. Ze względu na wielkość próby w pracy zawarte są dane o dziuplach 9 gatunków ptaków: trzech dziuplaków pierwotnych (samych wykuwających dziuple) — dzięcioła dużego Dendrocopos major, dzięciołka D. minor oraz sikory czarnogłowej Parus palustris, oraz 6 gatunków dziuplaków wtórnych (korzystających z istniejących dziupli) — bogatki P. major, sosnówki P. ater, pleszki chińskiej Phoenicurus auroreus, muchołówki rdzawogardłej Ficedula albicilla, kowalika Sitta europaea, pełzacza leśnego Certhia familiaris. Dokładną charakterystykę miejsc gniazdowych tych gatunków zawierają tabele 1-5. Na podstawie analizy wszystkich branych pod uwagę cech, podjęto próbę stwierdzenia trafności przypisania dziupli do poszczególnych gatunków. Stwierdzono, że dziuple dzięcioła dużego i kowalika były nierozróżnialne, zaś całkowicie różne od pozostałych są dziuple pełzacza. W przypadku pozostałych gatunków biorąc pod uwagę miejsca ich umieszczenia były w pewnym stopniu podobne między gatunkami (Tab. 6). Podobieństwo miejsc umieszczenia dziupli zajmowanych przez poszczególne gatunki może być związane z układami dziuplaki pierwotne-wtórne. Wyróżniono 3 takie grupy gatunków: dzięcioł duży — kowalik, dzięciołek i muchołówka rdzawogardła, sikora czarnogłowa oraz pozostałe gatunki sikor i pleszka. Osobną grupę stanowiły dziuple pełzacza leśnego (Fig. 1). Zebrane wyniki autorzy porównują z publikowanymi danymi zebranymi w Europie, zwracając uwagę na podobieństwa nisz gniazdowych i konkurencję międzygatunkową w tej grupie ptaków.

13

Dependence of nest mass on nest hole depth in the Great Tit Parus major

58%

Mazgajski T. D. , Rykowska Z.

Acta Ornithologica

|

2008

|

tom 43

|

nr 1

49-55

EN

Predation is considered an important factor affecting the life histories and breeding strategies of hole nesting birds. Breeding losses in this group of birds are related to such nest site characteristics as entrance size, nest site depth and danger distance - the distance between the outer edge of the entrance to the centre of the nest's bottom, which determines how far a predator unable to enter the hole would have to reach to obtain its contents. It is suggested that birds assess predation risk and adjust their breeding investments accordingly. We tested the hypothesis that in shallow nest sites, birds build smaller nests to maintain the largest danger distance possible. During the experiment, two types of nestboxes were available to birds: those typical for small passerines (with a depth of 21 cm), and shallower ones (with a 16 cm depth). Breeding parameters were obtained by controlling nestboxes, the distances between eggs and entrances were measured, and nests were weighed just after the young fledged. Breeding phenology and clutch size did not differ between the types of nestboxes. Nest site depth influenced nest mass, and according to our assumptions, nests were significantly lighter in shallow nestboxes. A clear, negative relationship was found between nest mass and the danger distance — eggs in larger (heavier) nests were closer to the entrance. Breeding success (number of fledglings per eggs laid) was lower for shallow nestboxes compared to normal ones, and nest mass negatively influenced the number of fledglings and breeding success. The results of this study suggest that Great Tits perceive nest site depth and adjust nest building according to predation risks. Nest size (mass) in shallow sites may be limited by the danger distance, but it is also possible that the number of trips with nest material, which could lead to the detection of the site, is also important. However, both explanations are not mutually exclusive, and both are related to avoiding predator pressure.

PL

Drapieżnictwo jest jednym z ważniejszych czynników wpływających na strategie rozrodcze ptaków. Wyniki dotychczasowych prac sugerują, że ptaki są w stanie oszacować presję drapieżniczą i na tej podstawie dostosowywać swoje zaangażowanie w rozród. U dziuplaków straty lęgowe są związane przede wszystkim z wysokością dziupli nad ziemią i jej głębokością, a dokładniej z tzw. "odległością bezpieczeństwa"— czyli odległością, na jaką muszą sięgnąć drapieżniki, aby dostać się jaj/piskląt. Odległość bezpieczeństwa mierzona jest od zewnętrznej krawędzi dziupli do środka gniazda znajdującego się w dziupli. Zależna jest więc m. in. od głębokości dziupli i ilości materiału gniazdowego przynoszonego przez ptaki. W pracy testowano hipotezę, że w ptaki gniazdujące w płytkich miejscach lęgowych powinny budować mniejsze gniazda, aby odległość bezpieczeństwa utrzymać możliwie jak największą. W eksperymencie bogatki gniazdowały w skrzynkach o typowych dla sikor wymiarach (dno 13x13 cm, głębokość 21 cm) oraz spłyconych o 5 cm (głębokość 16 cm). Skrzynki kontrolowano co kilka dni, aby zebrać dane dotyczące fenologii złożenia 1 jaja, wielkości zniesienia i liczby wylatujących piskląt. Pod koniec okresu składania jaj lub na początku wysiadywania mierzono odległość między otworem wejściowym a jajami — nazywaną w pracy odległością bezpieczeństwa. Tuż po wyjściu młodych świeże gniazdo ważono, a następnie wkładano w aparat Tulgrena, aby oszacować jego zapasożycenie pchłami. Stwierdzono, że fenologia i wielkość zniesienia nie były związane z głębokością skrzynki. Natomiast głębokość skrzynki wpływała na masę gniazda — lżejsze gniazda były budowane w skrzynkach spłyconych (Tab. 1). Stwierdzono także wyraźny związek między masą gniazda a odległością bezpieczeństwa (Fig. 1), jaja/pisklęta w cięższych (większych) gniazdach znajdowały się bliżej otworu wejściowego, były więc bardziej narażone na drapieżniki. Sukces lęgowy był niższy u ptaków gniazdujących w skrzynkach płytkich (Tab. 1) i był on negatywnie skorelowany z masą gniazda (Fig. 2). Uzyskane wyniki wyraźnie wskazują, że bogatki wyraźnie dopasowują wielkość gniazda do głębokości miejsca gniazdowego najprawdopodobniej w związku z ryzykiem drapieżnictwa. Może to być związane z utrzymywaniem odpowiedniej odległości bezpieczeństwa, ale także ze zmniejszeniem ilości przylotów z materiałem gniazdowym, gdyż to także może zwiększać prawdopodobieństwo odnalezienia dziupli przez drapieżniki.

14

Coal Tits Periparus ater build larger nests than Blue Tits Cyanistes caeruleus and Great Tits Parus major living in the same Mediterranean coniferous woodland habitat

58%

Lambrechts M. M. , Haurez J. , Bodineau G. , Gagliardi G. , Maistre M. , Perret P. , Pihan P. , Wilhelm B. , Wilhelm J. , Bernard C. , Blondel J.

Acta Ornithologica

|

2016

|

tom 51

|

nr 1

EN

The size and shape of the nest are species-specific characteristics that are often associated with environmental factors at the time of breeding. Nests are expected to be larger or thicker in colder environments, although the relationships between nest design and weather differ between species. Here we present the results of an analysis of the external height of the nest wall in Paridae that accepted small standardized nesting boxes for breeding. The study populations were monitored in a relatively cold Mediterranean study area. We found that Coal Tits Periparus ater built higher external nest walls than Great Tits Parus major or Blue Tits Cyanistes caeruleus, after controlling for the first-egg date and clutch size which are assumed to reflect aspects of the quality of the nest builders. Our measures of nest size were not closely associated with the average ambient temperature, but nest walls tended to be shallower when there was more rain. Nest-shape asymmetry, as reflected in the difference in the external height of the nest measured closest to and farthest from the nest-chamber entrance, was observed in all three species, but the average asymmetry was highest in Coal Tits. In asymmetric nests, more nest material was added to the side that was closest to the front wall considered to be the coldest and least protected against harsh weather. Thus, nest size characteristics differ between three ecologically similar species inhabiting the same cavity type in the same coniferous woodland habitat, which would imply that different species do not respond in the same way to the same set of environmental factors.

PL

Wielkość oraz kształt gniazda są cechami charakterystycznymi dla gatunku. Obie te cechy są często powiązane z warunkami środowiskowymi występującymi przed etapem składania jaj. W pracy badano wielkość gniazda (mierzoną jako wysokość ścian) w pierwszych lęgach trzech gatunków sikor gniazdujących w skrzynkach lęgowych w stosunkowo chłodnych śródziemnomorskich lasach cedrowych. Stwierdzono, że warunki pogodowe w okresie budowy gniazda były podobne dla trzech badanych gatunków (Tab. 1). Jednak sosnówki budowały gniazda wyższe niż bogatki i modraszki (Tab. 2, 3). Nie stwierdzono istotnych związków wielkości gniazda z temperaturą, ale wysokość gniazda wiązała się ujemnie z wielkością opadów deszczu (Tab. 3). Asymetrię gniazda, tj. różnicę między wysokością ściany przedniej i tylnej gniazda, zaobserwowano u wszystkich trzech gatunków, ale była ona najwyższa u sosnówki (Tab. 2). W asymetrycznych gniazdach więcej materiału gniazdowego znajdowało się przy przedniej ściance skrzynki, czyli tej, która najsłabiej zabezpiecza ptaki przed trudnymi warunkami pogodowymi. Uzyskane wyniki wskazują, że nawet u gatunków o bardzo zbliżonej ekologii wielkość gniazda może się różnić.

15

Effect of old nest material on nest site selection and breeding parameters in secondary hole nesters - a review

58%

Mazgajski T. D.

Acta Ornithologica

|

2007

|

tom 42

|

nr 1

1-14

16

Winter abundance of hole-nesting birds in natural and managed woods of Zealand [Denmark]

58%

Bursell J.

Acta Ornithologica

|

2002

|

tom 37

|

nr 2

17

The abundance and suitability of tree cavities and their impact on hole-nesting bird populations in beech forests of NE Iberian Peninsula

51%

Comprodon J. , Salvanya J. , Soler-Zurita J.

Acta Ornithologica

|

2008

|

tom 43

|

nr 1

17-31

EN

The availability and suitability of tree cavities for hole-nesting birds were surveyed in three beech wood types (mature, cleared and coppice forests) in the North east of the Iberian Peninsula. We sampled the occupation of cavities and the abundance of hole-nesting birds. We also tested experimentally with tit nest boxes whether the lack of suitable nest-holes may limit the abundance of secondary cavity-nesters. We surveyed hole-nesting birds before and after nest box provision. Trunk and branch cavities (25.9%) were significantly more abundant in mature woods, and are correlated with the density of secondary occupants. Stump and root cavities (74.1%) were more abundant in coppice forests. Shortage of big diameter's (> 45 cm DBH) and good bearing trees explained the lack of cavities in managed forests. Only small proportion of available cavities was used by birds (5.5%). All occupied cavities were placed in trunk (5.5%) and presented smaller diameter entrances than the whole availability of cavities. Nest boxes occupation rate was higher in the plots where suitable nest holes were scarce (managed woods), and consequently it brought an increase on both Great Tit and Blue Tit populations. These two species populations were favoured from the next breeding season after the provision of nest boxes, but not in mature stands nor in control sites (with no nest boxes). Therefore, results show that suitability of cavities rather than availability determines secondary hole-nesting bird abundance in managed forests.

PL

Praca dostarcza podstawowych danych dotyczących występowania dziupli naturalnych w drzewostanach bukowych na południu kontynentu. Badania prowadzono w Katalonii na wschodzie Półwyspu Iberyjskiego (Fig. 1), w trzech typach lasów bukowych: półnaturalnych, w których nie prowadzono gospodarki leśnej od ponad 50 lat, z dużymi/starymi i martwymi drzewami (MAT), intensywnie gospodarowanych (CLE) i zagajnikach (COP) (Fig. 2). W dwu ostatnich kategoriach starsze (o pierśnicy > 40 cm) jak i martwe drzewa są bardzo rzadkie. Do badań wybierano powierzchnie powyżej 100 ha. W każdym rodzaju lasu wybierano 0.25 ha powierzchnie, na której w 8 kołach o promieniu 10 m prowadzono pomiary pierśnicy drzew, ich zagęszczenia, wysokości najgrubszych 5 drzew, wysokości, na jakiej pojawiają się pierwsze gałęzie, zagęszczenia zdeformowanych drzew (DEF), zagęszczenia martwych drzew, oraz pokrycia terenu skałami, nachylenia stoku, jak również opisywano wszystkie dziuple. Jako dziuple nadające się do wykorzystania przez ptaki przyjęto takie, które miały otwór wejściowy o średnicy co najmniej 25 mm, a komorę gniazdową co najmniej 40 mm. Łącznie badaniami objęto 8 powierzchni w MAT, 24 CLE i 39 w COR Trzy wybrane rodzaje lasów bardzo różniły się pomiędzy sobą (Tab. 1). Znalezione dziuple poklasyfikowano jako: dziuple w drzewach, w pniakach, korzeniach i ukrycia w ziemi i skałach. Dziuple w drzewach podzielono na te powstałe w: pniach, miejscach po złamanych gałęziach, w gałęziach, wykute przez dzięcioły, oraz szczeliny i kominy. Łącznie sprawdzono 975 dziupli uznanych za nadające się do zasiedlenia przez ptaki. Tylko 21% z nich znajdowało się w pniach, natomiast aż 42% w korzeniach drzew. Opisano także zasiedlanie dziupli przez ptaki, jak również także poza wyznaczonymi powierzchniami wyszukiwano gniazda dziuplaków, aby scharakteryzować drzewa i dziuple przez nie zasiedlane — grubość drzew, wysokość dziupli nad ziemią, wielkość otworu wejściowego itd. Wyniki te porównano z dziuplami nie wykorzystywanymi przez ptaki (Tab. 2, 4). Dziuple stwierdzano przede wszystkim w grubszych drzewach (Fig. 3), a ich zagęszczenia istotnie różniły się pomiędzy badanymi rodzajami lasów (Tab. 3). Stwierdzono, że tylko ok. 5% (9.3% w MAT) dostępnych dziupli w pniach (a więc z wyłączeniem dziupli w korzeniach) było wykorzystywanych przez dziuplaki. Zagęszczenia dziupli wpływały istotnie na liczbę gatunków dziu- plaków wtórnych (Fig. 4), natomiast rozpatrując poszczególne gatunki stwierdzono m. in. że częstość stwierdzeń kowalika i pełzacza ogrodowego korelowała z liczbą dziupli wykutych przez dzięcioły. Występowanie ptaków (częstość stwierdzeń podczas liczeń punktowych różniła się pomiędzy badanymi typami lasów, największe stwierdzano w MAT (Tab. 5). Oby ocenić wpływ dostępności miejsc gniazdowych na dziuplaki w lasach bukowych, przeprowadzono eksperymenty z wprowadzaniem na poszczególne tereny skrzynek lęgowych. Na terenach tych prowadzono liczenia punktowe przed i po powieszeniu skrzynek. Okazało się, że w starych lasach (MAT) powieszenie skrzynek lęgowych nie powoduje wzrostu częstości obserwacji sikor: bogatki i modraszki (Fig. 5). Natomiast w lasach silnie zmienionych przez gospodarkę leśną (CLE i COP) wprowadzenie skrzynek spowodowało wyraźny wzrost częstości obserwacji obu gatunków sikor (Fig. 6).