Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Lata help
Autorzy help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 40

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  history of technology
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
1
Content available Nieznana geneza spektroskopu
100%
PL
The paper raises the question of why historians of science were never seriously interested in the genesis of optical spectroscope despite the fact that it had played so crucial and decisive role in the development of modern science. It is also noted that even in reputable scientific publications it is persistently claimed that the inventors of the spectroscope are two German scholars: G. Kirchhoff and R. Bunsen. In what follows the history of their groundbreaking research is briefly outlined. This led to consolidation of a new scientific method - spectrochemical analysis, but not to invention of the spectroscope itself. In the last part of the paper a story of five historical types of spectroscopic apparatus has been outlined. All these instruments were invented evidently earlier, i.e. before Kirchhoff and Bunsen started in 1859 their joint work. The paper ends with a philosophical 'moral', which is expressed as a statement that so many issues can be interesting for the philosopher of science when studying the history of just one scientific instrument, especially when this instrument has accelerated (perhaps even determined) the line of development and research of three different scientific disciplines, that is of physics, astronomy and chemistry.
2
Content available Historia techniki świetlnej w Polsce
100%
PL
Artykuł przedstawia najważniejsze wydarzenia w rozwoju techniki świetlnej. W dalszej części opracowanie omawia historię ośrodków naukowych, najbardziej zasłużone postacie oraz stan obecny techniki świetlnej w Polsce.
EN
The article presents the most important events in the development of lighting technology. In the next part discusses the development history of research centers, the most deserved characters and the current state lighting technology in Poland.
3
Content available remote Stanisław Odrowąż–Wysocki (1876–1931)
88%
EN
This article discusses life, activities and scientific achievements of Stanisław Odrowąż-Wysocki (1876–1931), Professor of the Warsaw Technical University, Head of the Electrical Equipment Unit, active member of the Association of Polish Electrical Engineers and the Polish Electrotechnology Committee. The appendix to the article contains a list of his publications, including his books, articles, reviews and papers presented in Poland and abroad.
Mäetagused
|
2019
|
tom 73
99-120
EN
Unconcealment is truth in Heidegger’s Greek-inspired view – the kind of truth that underlies propositional truth (or correctness), as it concerns the entities that propositions are about, and how they come forth to us. This happens in Entbergen or bringing forth. Technology is one way of bringing forth. There are essential differences between the unconcealments of ancient and contemporary technologies. The first, according to Heidegger, went on the concernful way of contemplation, of mutual hearing of the creative being and the matter created of – man helped the being come forth in a way it by itself would not have done, by attending it concernfully. The latter is determined by enframing (Gestell) that is the essence of contemporary science and technology – a forcing of the world into a calculable and manipulable form. I will give an etymological-ecological-feminist account of the essences of ancient and contemporary technologies as ontogeneses, and of their unconcealments and turning points on the basis of Carolyn Merchant’s ecofeminist tale about mining practices. Those earth-related practices brought forth changes not merely in technologies, but also in mentality in times of commercial revolution and the birth of contemporary science. As she recounts, ancient mining practices were guided by the prevailing view of earth as a living organism, particularly as the mother of all that is growing in and on her, including the ores. Mining was conceived as digging into her womb and entrails to force her fruits out of her – and that was considered immoral and required special care and purity. Commercial revolution brought about a mind-set according to which this forcing of the earth is justified because she as a mean stepmother keeps her fruits so much needed by her children – the humankind. I understand Merchant’s tale to be about the practices and corresponding attitudes of those times. As language is a practice interwoven in other practices, I consider the etymologies of some related words to hint to the dominant ideas. Thence the words related to earth and world, whereas earth is the dark and concealing, and world is the known and transparent; or ‘berg’ as the saving both for what is inside it such as ores to be mined, and what is behind or on it. This iconically illustrates Heidegger’s unconcealment as Entbergen exclusively used in this essay – ‘bringing out of mountain or salvage’. Many other words used by Heidegger here are closely related to mining and commercial practices. Hence in technological practices, bringing the earth out of salvage became commonplace, and similarly bringing nature out of salvage, or disenchanting it, became the leading idea of the young science’s agenda. Technological view of the world is of resources to be measured and manipulated. Scientific view of the world is of forces to be calculated and reapplied to take control over nature. Merchant cites early scientists’ ideas of subsuming nature to their power to reveal her secrets (the laws of nature) just like subsuming a woman to a man’s power and shaping her according to his will. Boosting masculinity to the principles of science and deploring femininity parallel the moral decline in man’s relation to earth and nature. Those became mere reserves – Bestand – in man’s disposal, control and calculation, both scientifically and technologically, and thereby in quotidian thinking.
5
Content available Historia elektroenergetyki wielkopolskiej
75%
PL
W artykule przedstawiono skrócony zarys rozwoju elektroenergetyki w Wielkopolsce. Ograniczono się do obecnych granic województwa wielkopolskiego ze szczególnym uwzględnieniem miasta Poznania.
EN
The paper presents the history of the power industry in Wielkopolska region over the last 130 years. The following topics are discussed: the beginnings of the power industry at the time when Wielkopolska was under Prussian rule, later in the interwar period and during the Second World War. The last chapter describes the period from 1945 up to the present day.
6
Content available Rozwój radiofonii i telewizji
75%
PL
Opisano historię rozwoju radiofonii od koncepcji pierwszej emisji radiowej, przez radio kryształkowe, emisję sygnałów radiofonicznych i stereofonię do radia cyfrowego i połączenia go z radiokomunikacją ruchomą. Następnie przedstawiono historię rozwoju telewizji, omawiając kolejno: telewizję mechaniczną, mechaniczno-elektronową, urządzenia telekinomatograficzne, problemy emisji telewizji analogowej, telewizję kolorową, telewizję trójwymiarową, telewizję cyfrową, telewizję o dużej rozdzielczości obrazu, telewizję satelitarną, telewizję kablową, cyfrowe systemy emisyjne oraz telewizję interaktywną.
EN
The paper presents history of technology developments in radio broadcasting: from radio signals emission problems, through introduction of stereo sound to digital radio broadcasting and relationships with mobile communications systems. Next chapter presents history of television development, discussing mechanical-scan television, mechamical-electronic technology, telecine equipment, as well as current issues including analogue television broadcasting, colour television, high definition television, satellite and cable networks, digital terrestrial systems and interactive television.
PL
Artykuł przedstawia efekty badań autora nad niezwykle okazałą, ponad stuletnią instalacją elektryczną, która zachowała się w zabytkowym obiekcie infrastruktury wodociągowej w niemal 100% oryginalnej formie (nie licząc częściowej dewastacji). Jest to rzadki przykład tego rodzaju zabytku, ponieważ obiekty tego typu i w tym wieku zwykle podlegały modernizacji na przestrzeni lat albo, po wyłączeniu z eksploatacji zostały całkowicie okradzione. Instalacja w zbiorniku Stary Sobieski przetrwała głownie ze względu na utrudniony dostęp. Materiał zgromadzony przez autora ma być podstawą projektu remontu i uczynnienia opisywanej instalacji w ramach projektu Gdański Szlak Wodociągowy, realizowanego przez GIWK Sp. z o.o. Artykuł ilustruje specyfikę zagadnienia i zawiera wnioski, które należy uwzględnić przy planowaniu prac.
EN
The article presents the author's own research on the impressive, over a hundred years old electrical lighting system, which is preserved in a historic building of municipal water tank, one of the largest in Gdansk, built in 1911 using the pioneering - at the time - technology of reinforced concrete. The installation is preserved in almost 100% of the original form (when not taking partial devastation into account). It is a rare example of this kind of monument, because the objects of this type and age were usually modernized over the years or have been completely robbed after putting out of service. Installation in the water tank Stary Sobieski has survived mainly due to the difficult access. The material collected by the author is to be the groudwork of the project of renovation and activation of the described system as a part of the Gdansk Trail of Waterworks project with is implemented by GIWK Sp. Z o.o. Article illustrates the specific problems and includes proposals that should be considered when planning the work.
PL
Przedstawiono okresy rozwojowe i tematykę badawczą Przemysłowego Instytutu Elektroniki w Warszawie latach 1956-2006. Szerzej omówiono osiągnięcia Instytutu w II połowie XX wieku, które są mniej znane współczesnemu czytelnikowi.
EN
Development periods and research subject matter of Industrial Institute of Electronics in the time from 1956 till 2006 were presented. The achievements of Institute in the second half of XX century that are less known to contemporary reader were discussed wider.
9
Content available Innovation of MMS with Inspiration from the past
75%
EN
This survey is a critical overview of main aspects and topics of today’s research and innovation, with specific focus on MMS, while looking at past developments and achievements through few significant examples. Thus, we can discover that most of the today’s ideas and concepts have already been explored and exploited in the past. Nevertheless, today we have the great challenge of technology that permits advanced technical results that were not possible in the past within the practical innovation that today more and more is expected from research results.
10
75%
PL
W artykule przedstawiono postać Gabriela Narutowicza, wybitnego inżyniera budownictwa wodnego, od czerwca 1922 roku ministra spraw zagranicznych, a 9 grudnia tego roku na posiedzeniu Zgromadzenia Narodowego wybranego pierwszym w historii Rzeczypospolitej Polskiej prezydentem. Pamięć o Narutowiczu kultywuje powołana w 1992 roku Akademia Inżynierska w Polsce.
EN
The article presents Gabriel Narutowicz, a well-known engineer and builder of hydroelectric power plants. On December 9, 1922, Narutowicz was elected the first president in the history of the Republic of Poland. The memory of Narutowicz is cultivated by the Academy of Engineering in Poland established in 1992. The figure of Narutowicz was placed on several medals, including the Honorary Medal issued by the Academy of Engineering in Poland. It is awarded to people who have contributed to the development of Polish technology, and to educate engineering and technical staff.
11
Content available Początki techniki światłowodowej
75%
PL
Historia światłowodów została zapoczątkowana przez przez Daniella Colladona, który wykorzystał zjawisko całkowitego wewnętrznego odbicia do prowadzenia światła w strumieniu wody. Kolejnym krokiem koniecznym do rozwoju techniki światłowodowej było opracowanie odpowiednich technologii wytwarzania i obróbki szkieł, które stały się podstawowym materiałem do wytwarzania światłowodów. Osiągnięcia w wymienionych obszarach pozwoliły na opracowywanie coraz doskonalszych rozwiązań. Do najważniejszych wśród nich należą: wprowadzenie płaszcza optycznego, opracowanie sposobów kształtowania profilu refrakcyjnego włókien, opracowanie konstrukcji światłowodu jednomodowego oraz obniżenie tłumienia z 1000 dB/km do 0,2 dB/km. Pozwoliło to na zastosowanie światłowodów w telekomunikacji, technice świetlnej, czujnikach pomiarowych oraz do przesyłania obrazów. Przedstawiony artykuł przybliża najbardziej zasłużone postacie i najważniejsze wydarzenia w rozwoju techniki światłowodowej.
EN
Today's fiber optic networks are the basis of modern telecommunications. The role of the fiber optics is getting more important also in lighting technology, medicine, sensors and automation. In the year 1841 Daniell Colladon proffessor from Geneva demonstrated for the first time light guiding „La Fontaine Colladon”. In the year 1842 he publishd a report on light guiding in Comptes Rendus. This event initiated the development of fiber optics. The next step necessary for the development of fiber optic technology was to elaborate appropriate methods for the preparation and processing of glass, which became the basic material for the production of optical fibers. The most important were: the use of optical cladding, development of gradet-index fiber and the reduction of transmission loss in single-mode fiber.
12
Content available Historia rozwoju telekomunikacji optycznej
75%
PL
Artykuł przedstawia najważniejsze wydarzenia w rozwoju telekomunikacji optycznej od czasów antycznych, kiedy wykorzystywano heliografy do czasów współczesnych, kiedy królują światłowody. Znaczącym wynalazkiem, który również został omówiony były linie telegrafu optycznego, które królowały w telekomunikacji przez 150 lat w wieku osiemnastym i dziewiętnastym.
EN
The article presents the most important events in the development of optical communications since ancient times, when used heliografy to modern times, when dominated by fiber optics. A significant invention, which was also discussed were the optical telegraph lines, which reigned in telecommunications for 150 years in the eighteenth and nineteenth century.
PL
Artykuł przedstawia efekty badań autora nad niezwykle okazałą, ponad stuletnią instalacją elektryczną, która zachowała się w zabytkowym obiekcie infrastruktury wodociągowej w niemal 100% oryginalnej formie (nie licząc częściowej dewastacji). Jest to rzadki przykład tego rodzaju zabytku, ponieważ obiekty tego typu i w tym wieku zwykle podlegały modernizacji na przestrzeni lat albo, po wyłączeniu z eksploatacji zostały całkowicie okradzione. Instalacja w zbiorniku Stary Sobieski przetrwała głownie ze względu na utrudniony dostęp. Materiał zgromadzony przez autora ma być podstawą projektu remontu i uczynnienia opisywanej instalacji w ramach projektu Gdański Szlak Wodociągowy, realizowanego przez GIWK Sp. z o.o. Artykuł ilustruje specyfikę zagadnienia i zawiera wnioski, które należy uwzględnić przy planowaniu prac.
EN
The article presents the author's own research on the impressive, over a hundred years old electrical lighting system, which is preserved in a historic building of municipal water tank, one of the largest in Gdansk, built in 1911 using the pioneering - at the time - technology of reinforced concrete. The installation is preserved in almost 100% of the original form (when not taking partial devastation into account). It is a rare example of this kind of monument, because the objects of this type and age were usually modernized over the years or have been completely robbed after putting out of service. Installation in the water tank Stary Sobieski has survived mainly due to the difficult access. The material collected by the author is to be the groudwork of the project of renovation and activation of the described system as a part of the Gdansk Trail of Waterworks project with is implemented by GIWK Sp. Z o.o. Article illustrates the specific problems and includes proposals that should be considered when planning the work.
PL
W artykule przedstawiono, w skrótowej formie, etapy rozwoju maszyn. Szczególną uwagę poświecono wybranym maszynom, jakimi są obrabiarki skrawające do metali. Na zakończenie artykułu zamieszczono kalendarium wydarzeń związanych z najważniejszymi odkryciami z dziedziny budowy maszyn.
EN
The article is presented in summary form stages of development machines. Particular attention was devoted to the selected machines such as machine tools for metal cutting. At the end of the article contains a calendar of events related to the most important discoveries in the field of mechanical engineering.
EN
Development of digital technology has resulted in significant transformations of designer workshops. Computer applications replaced the previously existing tools and methods for drawing up of projects. Professional, sophisticated drawing instruments and tools for manual plotting, as well as basic drawing aids, have gradually fallen into oblivion and become relicts of a bygone era - the objects of collectors' interest. Gdansk University of Technology prides itself on the possession of a great collection of old geometric tools, which serves not only to protect and promote the memory of past inventions that were used to support and improve the design processes, but also to inspire and develop creative imagination. The article describes the pantograph, considered to be the ancestor of today's photocopier, as it allows one to draw the copies and, at the same time, to enlarge or to reduce any figure. The author presents its genesis and the scope of application in the past. The construction of this tool and its geometrical transformations, which form the base of its action, are also explained.
PL
Rozwój technologii cyfrowej spowodował znaczące zmiany w warsztacie współczesnego projektanta. Aplikacje komputerowe zastąpiły wcześniejsze odręczne i mechaniczne metody sporządzania projektów. Dawne profesjonalne przyrządy kreślarskie, narzędzia do kreślenia czy też podstawowe pomoce rysunkowe stopniowo odchodzą w zapomnienie i stają się reliktami minionej epoki - obiektami zainteresowania kolekcjonerów. Politechnika Gdańska szczyci się posiadaniem wspaniałej kolekcji starych narzędzi geometrycznych. Służy ona nie tylko ochronie pamięci o przeszłych wynalazkach, które wspomagały proces projektowania I wykreślenia projektu, ale także inspiruje i pobudza wyobraźnię. W artykule opisano pantograf, który jest uważany za przodka dzisiejszej kserokopiarki. Instrument ten służy do rysowania wiernych kopii, powiększania lub pomniejszania rysunku. Autorka przedstawia jego genezę, zakres jego zastosowania w przeszłości, wyjaśnia budowę i relacje geometryczne wykorzystane w jego działaniu. Na podstawie konkretnego przykładu praca przedstawia praktyczne zastosowanie przekształceń geometrycznych w wynalazkach dawnych narzędzi kreślarskich.
PL
W artykule przedstawiono genezę przedmiotów humanistyczno-społecznych na studiach technicznych. Takim przedmiotem jest Historia techniki na kierunku elektrotechnika na Wydziale Elektrotechniki i Automatyki Politechniki Gdańskiej. W jego ramach studenci przygotowali karty opisu obiektów historycznych, znajdujących się w zbiorach Sekcji Historycznej Biblioteki Politechniki Gdańskiej.
EN
The article presents the reason for including humanities and social studies in technical studies in the study program. An example of such a subject is History of Technology. The subject is introduced for students of electrical engineering at the Faculty of Electrical and Control Engineering of the Gdańsk University of Technology. As part of the course, students prepared description cards of historical objects in the collections of the Historical Section of the Gdańsk University of Technology Library. Examples of descriptions of a radio receiver, a measuring instrument and electron tubes are presented.
PL
Ochrona dziedzictwa przemysłowego jest ważnym społecznym zadaniem. Proces zachowania zabytków techniki wymaga wiedzy i doświadczenia z różnych dziedzin obejmujących specyfikę chronionego zabytku. W artykule przedstawiono kryteria stosowane przy ocenie wartości zabytku techniki. Na podstawie badań usystematyzowano modele postępowania przy ochronie i ponownym użytkowaniu historycznych obiektów przemysłowych. Omówiono zasady obowiązujące przy podejmowaniu decyzji o przystosowaniu zabytków techniki do nowych funkcji. Zaprezentowane rozwiązania zilustrowano przykładami projektów ochrony i użytkowania dużych zabytkowych obiektów przemysłowych zrealizowanymi przez Fundację Ochrony Dziedzictwa Przemysłowego Śląska.
EN
The protection and preservation of industrial heritage is an important social task. The process of preserving technical monuments requires knowledge and experience in various fields covering the specificity of the protected monument. This article presents the criteria used to assess the value of a technical monument. Based on the research, approaches to the protection and re-use of historic industrial facilities were systematized. The way of proceeding when making decisions on adapting technical monuments to new functions was discussed. The solutions discussed are illustrated by examples of projects for the protection and use of large historic industrial facilities implemented by the Foundation for the Protection of Industrial Heritage of Silesia.
PL
W artykule przedstawiono historię Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Białymstoku oraz jej przekształcenia w Politechnikę Białostocką. Rozwój uczelni zawdzięczamy wytrwałości pracowników i studentów. Najważniejsze role w powstaniu Wyższej Szkoły Inżynierskiej odegrali: elektryk Karol Białkowski, mechanik Marian Poniatowski, fizyk Eudokia Ostaszewicz i matematyk Eugeniusz Niczyporowicz. W omawianym w artykule okresie kolejne pokolenie pracowników podjęło zadanie rozwoju Uczelni. Artykuł przedstawia okres od roku 1964, kiedy Uczelnia uzyskała status Wyższej Szkoły Inżynierskiej do roku 1974 kiedy została przekształcona w Politechnikę Białostocką.
EN
The article briefly presents the history of transformation of the Higher School of Engineering in Bialystok into the Bialystok University of Technology. We owe the development of the School to the persistence of employees and students. The most important roles in these events were played by: electrician Karol Biakowski, mechanic Marian Poniatowski, physicist Eudokia Ostaszewicz and mathematician Eugeniusz Niczyporowicz. In the period discussed in the article, the next generation of employees undertook the task of developing the University. The article presents the period from 1964, when the University received the status of Higher School of Engineering, to 1974 when it was transformed into Bialystok University of Technology.
19
Content available remote Program zabudowy hydrotechnicznej lewego dorzecza Odry w I połowie XX wieku
63%
EN
The article attempts to present the reasons, course and effects of hydrotechnical works on the left basin of the Oder river. Research made to date in this field has been limited mainly to the Oder river itself, with no consideration for its tributaries that have a profound influence on the shaping of hydrological regime of the river. On the basis of archive materials and source literature, we analyse conditions of realization of the regulation programme, reconstruct the network of hydrotechnical facilities that were built, and indicate environmental and economic repercussions of reshaping the tributaries of the left basin of the Oder river.
EN
In their book entitled Nowe media w PRL (New Media in the People’s Republic of Poland), the authors discuss and comment on the origins of three technologies: VCRs, microcomputers, and satellite television, and the factors influencing their use and development in the 1980s socialist Poland’s system. In their analysis, they rely on extensive media theory and draw on social history.
PL
Historia nowych mediów zaczyna się w Polsce w latach 80. XX wieku, czyli w państwie borykającym się z kryzysami: politycznym, społecznym, a z perspektywy techniki - najważniejszym - ekonomicznym. Autorzy recenzowanej książki omawiają i komentują początki trzech technologii: magnetowidów, mikrokomputerów i telewizji satelitarnej oraz czynniki wpływające na ich użytkowanie i rozwój w systemie socjalistycznym.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.