Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Politologický koncept politické kultury a jeho využití v české historiografii

100%

Skovajsa M.

|

tom 6

|

nr 1

9-21

EN

This article discusses the ways in which the concept of political culture has been used in Czech historiography. The blurring of boundaries between positivist and culturalist approaches is identified as the main source of difficulties faced by authors who study political culture.

2

Misja

84%

Sawiński Z.

Studia Socjologiczne

|

2024

|

nr 4

5-25

PL

Artykuł rozpoczyna się od analizy historycznych przyczyn obecnego kryzysu w międzynarodowych badaniach porównawczych korzystających z harmonizacji ex-ante – podejścia, którego istota polega na powtarzaniu tych samych pytań w różnych krajach. Podejście stworzono w latach zimnej wojny w celu oceny efektów amerykańskiej propagandy, skąd na wiele lat trafiło do nauk społecznych, przyczyniając się do rozwoju międzynarodowych programów badawczych, jak WVS, ISSP, ESS czy PISA. Dopiero trudności w prowadzeniu badań w czasie pandemii wywołały utratę zaufania do harmonizacji ex-ante. Książka Survey Data Harmonization in the Social Sciences ukazała się w szczytowym momencie kryzysu. Choć autorzy nie kwestionują dokonań harmonizacji ex-ante, zdecydowanie zachęcają badaczy do szukania nowych podejść. W artykule zaproponowano, aby duże międzynarodowe programy badawcze obejmujące dziesiątki krajów uzupełnić mniejszymi projektami, które pozwalają poświęcić więcej uwagi specyfice zjawisk w badanych krajach. Historia pokazuje, że możliwość osiągnięcia lokalnych korzyści zawsze stanowiła jeden z głównych powodów zaangażowania krajów w międzynarodowe badania.

EN

The article begins by examining the historical causes of the current crisis in cross- country surveys based on ex-ante harmonization, which involves asking the same questions across countries. Originally developed during the Cold War to assess the effects of U.S. propaganda, it was later adopted by the social sciences, contributing to international research programs such as WVS, ISSP, ESS, and PISA. Only recently have difficulties conducting surveys during the pandemic led to a loss of confidence in ex-ante harmonization. Although the authors of Survey Data Harmonization in the Social Sciences, published at the height of the crisis, do not deny the merits of ex-ante harmonization, they strongly encourage researchers to seek new approaches. The article proposes that cross- country survey programs encompassing dozens of countries should give way to smaller projects that can devote more attention to country-specific issues. It is historically known that domestic benefits significantly increase an interest in cooperation between countries.

3

Civics education’s recovery in Czech secondary schools after 1989

84%

Cieslarová Z.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Politologica

|

2022

|

tom 28

|

nr 370

159-168

EN

The article concerns the historical progress of the school subject called civics in secondary schools in the Czech Republic and its recovery and its scheme after 1989. It briefly refers to the important characteristics due to its transformation in the school curriculum during the socialism, and then, after 1990. Short part of the text is devoted to textbooks and former curriculum documents. The article also briefly presents the role of philosophy in the Czech curriculum in a civics context. The article is financed from the funds of the project "PROM – International scholarship exchange of doctoral students and academic staff" under the Operational Programme Knowledge Education Development, co- financed by the European Social Fund; project no. POWR.03.03.00-00-PN13/18.

PL

Artykuł dotyczy historycznego rozwoju przedmiotu szkolnego zwanego obywatelstwem w szkołach średnich w Republice Czeskiej oraz jego odrodzenia i schematu po 1989 roku. Krótko odnosi się do istotnych cech związanych z jego przemianami w programie nauczania w okresie socjalizmu, a następnie: po 1990 r. Krótka część tekstu poświęcona jest podręcznikom i dawnym dokumentom programowym. W artykule przedstawiono także pokrótce rolę filozofii w czeskim programie nauczania w kontekście obywatelskim. Artykuł powstał ze środków projektu „PROM – Międzynarodowa wymiana stypendialna doktorantów i kadry akademickiej” w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego; projekt nr. POWR.03.03.00-00-PN13/18.

4

Demoniczne źródła nauk społecznych

67%

Łuczewski M.

Stan Rzeczy

|

2011

|

nr 1(1)

16-47

PL

Celem niniejszej pracy jest ukazanie represji szatana w myśli Zachodu oraz udowodnienie, że był to proces niezbędny dla rozwoju nauk społecznych. Rozpoczynam od szkicu teorii religii i teologii jako funkcjonalnych systemów kulturowych – opisujących, wyjaśniających i zmieniających rzeczywistość – które operują binarnym kodem Bóg–szatan, tworzącym jednocześnie ich tożsamość. Następnie wskazuję na pięć strategii neutralizacji demonicznego elementu tego kodu: przemilczanie, anestezję, metaforyzację, negację i subwersję, które czynią teologię niefunkcjonalną, a tym samym podatną na instrumentalizację. Przy użyciu tych pojęć śledzę wreszcie neutralizację szatana i dekonstrukcję teologii od chrześcijańskiego neoplatonizmu poprzez scholastykę i tradycję hermetyczną po – co stanowi główną oś mojego wywodu – Machiavellego, Francisa Bacona, Kartezjusza i Hobbesa. Pokazuję przy tym, że żaden z ojców nauk społecznych nie negował istnienia Boga, lecz każdy – na swój własny sposób – neutralizował szatana. Machiavelli czynił to po to, aby zakwestionować teleologiczność poznania (epistemologia), Bacon i Kartezjusz, aby ugruntować metodę naukową (metodologia), a Hobbes – aby wyodrębnić właściwy przedmiot nauki (ontologia). Te operacje były następnie powielane przez kolejne pokolenia myślicieli aż do naszych dni, sprawiając, że początkowe wyparcie demonów samo uległo wyparciu. Naukowcy zapomnieli o tym, że zapomnieli o demonach. Dopiero Max Weber na powrót odkrył demoniczność nauki. Nie doprowadziło to jednak do jej dekonstrukcji, lecz do dalszego rozwoju.

EN

The aim of this paper is both to trace the process of repression of the demonic in history of Western thought as well as to prove that it was necessary for development of social sciences. I start with a theory of religion and theology as functional cultural systems, which employ a binary code God/Satan to describe, explain and change social world. I then go on to show five strategies of neutralization of the demonic: silencing, anesthesia, metaphorization, negation and subversion, which render theology unfunctional and prone to instrumentalization. With the help of these concepts I investigate transformations of theology starting with neo-Platonism through scholasticism and hermetic tradition to Machiavelli, Bacon, Descartes and Hobbes. I show hereby that they did not question existence of God but – each in their own way – neutralized Satan. Machiavelli did it to free science from scholastic teleology (epistemology), Bacon and Descartes to ground scientific method (methodology), and Hobbes to define object of science (ontology). Since then this repression has been repeated time and again by most prominent thinkers of modern era. It is only Max Weber who rediscovered the demonic in social sciences. Surprisingly, this did not bring about deconstruction of social sciences, but to their further development.