Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Kilka uwag o prawniczych studiach II stopnia w latach 1952–1954

100%

Olszewski H.

|

nr 2

37-51

EN

The article is an analysis of graduate law programmes at Polish universities in 1952–1954. Drawing on the literature and sources, the author examines the changes taking place in the education of lawyers during the period of Stalinist indoctrination. He analyses the two-tier programme of studies and concludes that despite its political connotations the programme was not without some achievements. The most important among them was that it educated avaluable generation of law historians making up for the losses suffered by the profession during the Second World War and in the first few years after it ended.

2

František Čáda (1895-1975): významný právní historik, profesor a kodikolog

100%

Šumová M.

|

tom 45

|

nr 1

234-261

EN

The article is devoted to František Čáda. The author describes Čáda´s life dedicated to archivistic, teaching, research and editorial work. She describes ow the changes of the political regime in 1948 affected the life of this outstanding Czech legal historian, a diligent editor and and excellent teacher who was forced to leave the university. Only thanks to their commitment and assistance prof. Vojtíšek later found application in manuscirpts research. Diligent and accurate work brought him recognition not only among law historians even among codicologists.

3

Studies, Research and Teaching of Professor Józef Mazurkiewicz at the Catholic University of Lublin

88%

Dyjakowska M.

|

nr 3

EN

The paper is devoted to studies, research and teaching of Professor Józef Mazurkiewicz, the eminent historian of law, at the Catholic University of Lublin. In 1922, he began studying at the Faculty of Law and Social-Economic Sciences. He attended a seminar on the history of law in Western Europe led by prof. Joseph Rafacz. In 1927, after the deposit of state exams, J. Mazurkiewicz received a Master’s degree in law. In the years 1926–1929 he studied history at the Faculty of Humanities of the Catholic University of Lublin. At the same time he was a trainee court, which ended submitting judicial examination, and after completing his military service he completed advocate. While studying and working at the Catholic University of Lublin he wrote his publications. Also his efforts to obtain a doctor degree were discussed. On June 23, 1949, the Minister of Education decided to liquidate the Legal Section within the Faculty of Law and Social-Economic Sciences of the Catholic University of Lublin. On 1 September 1949, J. Mazurkiewicz started working at the Faculty of Law, created at the University of Maria Curie-Skłodowska, where he headed the Department of History of Political System and Law in Poland (since 1950 bearing the name of the Department of Polish History of State and Law).

PL

Artykuł jest poświęcony działalności w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Józefa Mazurkiewicza, wybitnego historyka prawa. W 1922 r. rozpoczął studia na Wydziale Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych. Uczęszczał na seminarium z historii prawa w Europie Zachodniej, prowadzone przez prof. Józefa Rafacza. W 1927 r., po złożeniu egzaminów państwowych, J. Mazurkiewicz uzyskał dyplom magistra prawa. W latach 1926–1929 studiował ponadto historię na Wydziale Nauk Humanistycznych KUL. W tym czasie odbywał też aplikację sądową, którą zakończył, składając egzamin sędziowski, a po odbyciu służby wojskowej odbył aplikację adwokacką. W opracowaniu zostały omówione jego publikacje napisane podczas studiów oraz pracy w KUL. Opisano także jego starania o uzyskanie stopnia naukowego doktora. Ponieważ 23 czerwca 1949 r. Minister Oświaty podjął decyzję o likwidacji Sekcji Prawnej w ramach Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych KUL, J. Mazurkiewicz od 1 września 1949 r. podjął pracę na powstałym wówczas Wydziale Prawa UMCS, gdzie kierował Katedrą Historii Ustroju i Prawa Polskiego (od 1950 r. noszącą nazwę Katedra Historii Państwa i Prawa Polskiego).

4

“Bodies can be compelled; minds must be turned, since they cannot be compelled”: Preaching as an “Introduction” to Law in the Ecclesiastes of Erasmus of Rotterdam

88%

Nowakowski D.

|

nr 38

101-113

EN

The recent studies on the relations between humanism or humanists and jurisprudence convince that Reneaissance, especially in XVIth century, when the national states began to raise, belonged to the periods of increased interest in the issue of law. Although Erasmus was not a layer, nor he introduced in any of his works a complete theory of law, he maintained close relations with many leading theoreticians of the law and jurists (Alciati, Budé, Cantiuncula, Zasius) and sometimes spoke in the legal discussions of his age. Among hist most important works concerning the matter of law were: Institutio principis Christiani, Ratio seu Methodus verae theologiae, Christiani matrimonii institutio, De interdicto esu carnium and Ecclesiastes. In the paper I’m going to concentrate on this latter work, in which Erasmus discusses the significance of preaching, preacher and widely understood Christian rhetoric. In the Ecclesiastes Erasmus touches the law subject with the special emphasis on historical character of law and relations between the divine law, the law of Christ and the law of Nature. After a short discussion about his understaning of law I will concentrate on the essential differentiation between the letter of law and the spirit of law, and I will point at proposed by Erasmus ways of introduction of law into human life. Erasmus, on the one hand, escaped a rigidity and abstraction of law and, on the other, he neutralised an aspect of the coercion of law. In his solution Erasmus appreciated the political dimension of preaching and acknowledged preacher as a more important guide of the people, than ruler. I’m going to interpret the Erasmian concept of preaching as an rhetorical mean of introduction of law in analogical way to “introduction” proposed by Plato in his Nomoi.

5

Pozycja prawna niepełnoletniego w Galicji w świetle Ustaw Cywilnych dla Galicyi Zachodniey (Kodeksu cywilnego zachodniogalicyjskiego)

75%

Makówka M.

|

nr 35

EN

The West Galician Code (Ustawy Cywilne dla Galicyi Zachodniey) was a codification of law created under rule of Franz Joseph I and it was in force on the whole area of the former Polish-Lithuanian Commonwealth which had earlier became part of the Habsburg Monarchy. The code dealt with every aspect of civil relations, including parental, to which chapter IV was devoted. According to the act, the main role in the process of child-upbringing was given to a father whose parental responsibility for offspring remained crucial. However, the child was able to act against his/her parents’ will if the court granted him/her the permission. The issue of parental responsibility and status of illegitimate children also gained complex regulation. In that matter, the most important of father’s duties was providing financial support for the offspring. The regulations included in the above-mentioned code cannot be seen as revolutionary but need to be considered as a result of the evolution of law that occurred during the modern age. Some state’s interference with parental authority was, however, a sign of upcoming great European codification movement of the 19th century.

PL

Ustawy Cywilne dla Galicyi Zachodniey to zbiór praw wydanych przez cesarza Franciszka I, które obowiązywały na terenach Rzeczypospolitej przyłączonych do państwa Habsburgów. Regulowały one całokształt stosunków cywilnych, w tym relacje pomiędzy rodzicami a dziećmi. Kwestiom tym został poświęcony rozdział IV. Ustawy kluczową rolę w procesie wychowania dziecka pozostawiały ojcu, który miał daleko idącą władzę nad potomkiem. Dziecko miało jednak możliwość przeciwstawienia się rodzicowi w najważniejszych kwestiach przez zwrócenie się do sądu. Kompleksowo zostały także uregulowane kwestie dotyczące władzy rodzicielskiej i statusu dzieci nieślubnych. W ich przypadku najważniejszym zadaniem ojca było utrzymanie potomka. Regulacje zawarte w prezentowanym zbiorze praw nie mają charakteru rewolucyjnego i stanowią ewolucję praw obowiązujących w epoce nowożytnej. Pewne ingerencje we władzę rodzicielską można uznać za zapowiedź wielkich kodyfikacji XIX w.

6

Criminal Law and Punishment in the Middle Ages in Slovakia

75%

Jager R.

Journal of Modern Science

|

2020

|

nr 1/44/2020

63-70

EN

Objectives: The paper describes the development of the system of punishment in our territory from the oldest times up to the modern times. It points out the fundamental difference from the current legal situation: while there is currently the most commonly imposed punishment, imprisonment, in the past there was a "diverse range" of punishment, with imprisonment (as we know it today) at the earliest time ever there. Even in later developmental stages, when it already existed, the motivation of its imposition was different from the present and its imposition was still a rare phenomenon. Material and methods: historical method, analysis, synthesis, induction, deduction, comparison, description Results: In the past, many methods of punishment were used in Slovakia. The method of punishment depended on the crime, as well as on the person of the perpetrator. Conclusions: Imprisonment has been used minimally in the past, and has been used as a secondary punishment.

7

Prawo czy bezprawie? O legalności wprowadzenia Niemieckiej Listy Narodowościowej na Górnym Śląsku w świetle czwartej konwencji haskiej postrzeganej przez pryzmat wykładni prawa międzynarodowego przez prawników niemieckich i polskich

63%

Majchrowicz B.

|

tom 20

|

nr 1

97-120

EN

In the following article, I will attempt to present the matter of the German Nationality List in Upper Silesia from three historical and legal perspectives, as well as a brief overview of how it influenced the fate of the Upper Silesians and the Polish-German relations. After a short description of the most important results of the introduction of the German Nationality List in Upper Silesia and its impact on the relations between the Polish and German people, I will present the literal wording of the Fourth Hague Convention (with particular emphasis on the third chapter including the exercise of occupation) and show an example of its use after the First World War. In the next part, I will present the Polish legal interpretation of its provisions in the context of assessing the legality of introducing the German Nationality List in Upper Silesia. In the last part, I will present the different standpoint of German lawyers to achieve my main research goal, which was to present (in a comparative way) the importance of the legal interpretation in international law - although texts of the conventions are most often formulated clearly and initially their wording does not raise any doubts in the interpreter, they create the possibility of a broad interpretation, often openly undermining the foundations of the entire international order. Although the example itself is historical, the subject of differences in the interpretation of international law is particularly important nowadays, with the advancing globalization and international integration. The article uses both the texts of legal acts (the Fourth Hague Convention and the Briand-Kellogg Pact) and their subsequent interpretations by Polish and German lawyers. In the part concerning Polish-German relations in the light of the German Nationality List in Upper Silesia, the memories of witnesses of history were also used.

PL

W poniższym artykule postaram się przedstawić sprawę Niemieckiej Listy Narodowościowej na Górnym Śląsku widzianą z trzech perspektyw historyczno-prawnych razem z krótkim omówieniem jak wpłynęła ona na los Górnoślązaków oraz kształtujące się w jej świetle relacje polsko-niemieckie. Po krótkim opisie najważniejszych skutków wprowadzenia Niemieckiej Listy Narodowościowej na Górnym Śląsku oraz jej wpływu na relacje ludności polskiej i niemieckiej przejdę do opisu pierwszej części historyczno-prawnej, w której zaprezentuję literalne brzmienie czwartej konwencji haskiej (ze szczególnym uwzględnieniem działu trzeciego traktującego o wykonywaniu okupacji) wraz z przykładem jej zastosowania po pierwszej wojnie światowej. W kolejnej części przedstawię polską wykładnię jej postanowień w kontekście oceny legalności wprowadzenia Niemieckiej Listy Narodowościowej na Górnym Śląsku. W ostatniej części przedstawię odmienne stanowisko prawników niemieckich, aby możliwe stało się osiągnięcie mojego głównego celu badawczego, jakim było przedstawienie (w sposób porównawczy) jak ważną rolę w prawie międzynarodowym odgrywa jego wykładnia – chociaż teksty konwencji są najczęściej formułowane w jasny sposób i po pierwszym zetknięciu się z ich brzmieniem nie budzą w interpretatorze wątpliwości, to mimo wszystko stwarzają możliwość szerokiej, często jawnie godzącej w fundamenty całego porządku międzynarodowego wykładni. Choć sam przykład jest historyczny, tematyka różnic w wykładni prawa międzynarodowego jest w dzisiejszych czasach, przy postępującej globalizacji oraz integracji międzynarodowej, szczególnie ważna. W artykule wykorzystane zostały zarówno teksty aktów prawnych (czwartej konwencji haskiej i paktu Brianda-Kellogga), jak i ich późniejsze interpretacje przez prawników polskich oraz niemieckich. W części dotyczącej stosunków polsko-niemieckich w świetle Niemieckiej Listy Narodowościowej.

8

Oswald Balzer (1853-1933) – wybitny historyk prawa i archiwista

63%

Turska S.

|

nr 1

67-77

EN

The main aim of the article is to present the scientific achievements of one of the most eminent Polish scientists at the turn of the 19th and 20th centuries – Oswald Balzer – a historian of law, researcher of the history of the Polish governmental system, judiciary and taxation, as well as an great archivist. The results of fruitful work in the field of archival activities can be found in his works, which gave him public recognition and fame. However, he was recognizable for his vast knowledge of Polish historiography, and less identified with the figure of an archivist. Despite the passage of time, his most famous work, “The Genealogy of the Piasts” from 1895, still delights many readers. Therefore, it seems fully justified to recall this extraordinary person. The article presents the most important facts from O. Balzer’s life and presents a brief description of his scientific achievements.

PL

Głównym celem artykułu jest ukazanie dorobku naukowego jednego z najznakomitszych polskich uczonych przełomu XIX i XX stulecia – Oswalda Balzera – historyka prawa, badacza dziejów ustroju Polski, sądownictwa i skarbowości, a także archiwisty. Rezultaty owocnych prac na polu działalności archiwalnej możemy odnaleźć w jego dziełach, które dały mu rozgłos oraz uznanie w kręgu naukowym. Jednakże rozpoznawalny był przede wszystkim dzięki swej ogromnej wiedzy z zakresu historiografii polskiej, mniej zaś utożsamiany z postacią archiwisty. Mimo upływu czasu, jego najsłynniejsze dzieło, ,,Genealogia Piastów’’ z 1895 r., wciąż zachwyca niejednego czytelnika. Dlatego też wydaje się w pełni uzasadnione, aby przypomnieć tę nietuzinkową postać. W artykule przybliżono najważniejsze fakty z życia O. Balzera oraz przedstawiono krótką charakterystykę jego dorobku naukowego.

9

The Institution of Coercion of Debtors in Civil Matters in the Kingdom of Poland in the Years 1815–1875

63%

Bieda J.

|

nr 3

EN

The Napoleonic Code, which was in force since 1808 first in the Duchy of Warsaw and then in the Kingdom of Poland, provided for the institution of personal coercion in civil matters in Title XVIII (Book III – On Different Modes of Acquiring Property). It was an enforcement measure consisting of sending the debtor to prison in order to force him to fulfil his obligations. Initially, the detention did not result in cancelling the existing debt or did not exclude the possibility of carrying out a further enforcement procedure towards the debtor. Debtors were initially kept in detention centres or taken into police custody. Separate penitentiary bodies were appointed by decision of Administrative Council in 1832. The prison service as well as provisions of the Civil Procedure Code including detailed procedures for the use of coercive measures against debtors, have been defined both in the decision of the Administrative Council of 13/25 September 1832 and in subsequent administrative regulations issued by the Government Commission of Internal and Spiritual Affairs in 1848 and 1859. The 1848 regulations referred to civil jail located in Warsaw at Leszno, but there were no specific instructions for jails in remote regions, which resulted in numerous abuses. It was not until 1859 that the Leszno regulations covered the whole area of the Kingdom of Poland. Coercive measures against debtors could be an effective means of enforcement, although the obligation to provide funding necessary to ensure the livelihood of the debtor constitutes some limitation in applying such a measure. Such a situation meant that at first the debtor tried to enforce the debt using other means. A drawback of the abovementioned institution were problems with the internal organization of the civil detention, particularly in terms of real detention of these debtors, who – according to the source material – were often at large.

PL

Kodeks Napoleona, obowiązujący od 1808 r. w Księstwie Warszawskim, a następnie w Królestwie Polskim, przewidywał w Księdze III (o różnego rodzaju sposobach nabycia własności) w tytule XVIII instytucję „przymusu osobistego w materyi cywilnej”. Był to środek egzekucyjny polegający na osadzeniu dłużnika w areszcie w celu zmuszenia go do wykonania ciążącego na nim zobowiązania, przy czym początkowo pozbawienie wolności nie powodowało umorzenia istniejącego długu ani nie wyłączało możliwości prowadzenia dalszej egzekucji z majątku dłużnika. Najpierw dłużników przetrzymywano w aresztach publicznych i aresztach policyjnych. Dopiero decyzją Rady Administracyjnej z 1832 r. utworzono odrębne organy penitencjarne. Organizacja aresztów cywilnych i przepisy kodeksu postępowania cywilnego, rozwijające szczegółowe procedury stosowania przymusu osobistego wobec dłużników, zostały określone w postanowieniu Rady Administracyjnej z dnia 13/25 września 1832 r. i w późniejszych przepisach administracyjnych wydawanych przez Komisję Rządową Spraw Wewnętrznych i Duchownych w 1848 i 1859 r. Regulacje z 1848 r. odnosiły się do aresztu cywilnego znajdującego się w Warszawie na Lesznie, natomiast nie było szczegółowej instrukcji dla aresztów mieszczących się na prowincji, co rodziło wątpliwości co do zasad ich organizacji i dawało możliwość licznych nadużyć. Ostatecznie dopiero instrukcja więzienna z 1859 r. rozszerzała obowiązywanie przepisów dla Leszna z 1848 r. na całe Królestwo Polskie. Instytucja przymusu osobistego dłużników w okresie obowiązywania francuskiej procedury cywilnej mogła być skutecznym środkiem egzekucyjnym, choć pewnym ograniczeniem w jego stosowaniu był obowiązek złożenia przez wierzyciela funduszy niezbędnych na utrzymanie dłużnika, co na pewno powodowało, że najpierw próbował on wyegzekwować dług za pomocą innych rodzajów egzekucji. Mankamentem omawianej instytucji były problemy z wewnętrzną organizacją aresztów cywilnych, w szczególności w zakresie rzeczywistego przetrzymywania w nich dłużników, którzy – jak wynika z materiału źródłowego – w praktyce często przebywali na wolności.

10

Prasa amerykańska wobec Konstytucji 3 maja

51%

Wiśniewska E.

|

tom 23

255-265

EN

The paper investigates the ways the American press of the times portrayed the Constitution of 3rd May 1791. Despite the great distance and the limitations imposed by the technological possibilities of the times, the topic was nonetheless widely commented on at the time and positively received. The Governance Act was valid from the date it was issued, May 3rd 1791, until June 17th, 1793, when the last Sejm, the one which acknowledged the second partition of Poland, was held. It was much appreciated and enthusiastically welcomed in American press, which understood the Constitution as a natural continuation of the process of democratization. However, the articles depicting the document were rather general and far-fetched in their optimism towards introducing democracy, accusing the Constitution of causing social and political changes in Europe. Analyzing press articles, one may jump into hasty conclusion that the king, Stanislaw August Poniatowski, was a reformer whose main goal was to make all his subjects equal, which was not necessarily true. The Constitution was not thoroughly translated, which simplifi ed and idealized its meaning. In the Polish historical and legal literature, the Constitution is regarded as a document of the era in which it was created, focusing on the one hand on introducing minor changes to the social system, and on the other – on much larger reforms in the organization of state power. The authors emphasize that the provisions of this basic law express a clash of different views, both related to the still prevailing feudal relations and the formation of new social and economic conditions. It shows not only the political currents of the time and the postulates of reformist parties, but also the views of the noble masses, who did not agree to too far-reaching system reforms.

PL

Artykuł opisuje sposób przedstawienia Konstytucji 3 maja 1791 r. przez ówczesną prasę amerykańską. Mimo ogromnego dystansu terytorialnego i ograniczeń narzucanych możliwościami technicznymi, treść tego aktu prawnego była szeroko komentowana i spotkała się z pozytywną oceną. Ustawa rządowa obowiązywała od dnia wydania do 17 czerwca 1793 r., kiedy rozpoczęły się obrady ostatniego sejmu I RP, który uznał drugi rozbiór Polski. Została ona bardzo doceniona i entuzjastycznie przyjęta w prasie amerykańskiej, która rozumiała Konstytucję jako naturalną kontynuację procesu demokratyzacji. Jednak artykuły prasowe opisujące ten akt prawny były dość ogólnikowe i zbyt daleko idące w swoim optymizmie. Wynikało z nich, że Konstytucja wprowadzała demokrację oraz przyczyniała się do zmian społecznych i politycznych w Europie. Analizując artykuły prasowe, można pochopnie dojść do wniosku, że król Stanisław August Poniatowski był reformatorem, którego głównym celem było zrównanie wszystkich poddanych, co niekoniecznie było prawdą. Co więcej, Konstytucja nie została dokładnie przetłumaczona, co uprościło i wyidealizowało jej znaczenie w relacjach prasowych.

11

Baronowie w przedstawicielstwach reprezentanckich i administracji Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego na poziomie centralnym i lokalnym pozostającym pod bezpośrednim panowaniem dynastii Habsburgów w czasach nowożytnych (XVI–XVIII w.)

44%

Kuczer J.

|

nr 4

5-25

EN

The article deals with the participation of the "state of barons" (Herrenstand-, Freiherrenstand) in the representative assemblies of the German Reich and the Habsburg Hereditary Countries, which collectively constituted the Holy Roman Empire of the German Nation in the period of the 16th-18th centuries. Similarly, the participation of barons in the offices of the most important bodies has been evaluated including such instances as the Reich Chamber Court, Reichs Court Council, Court Court, and on the other hand, the role played by the barons in the clerical life of the Hereditary Lands. In this way, by combining the two images, we attempt to draw attention to the value of this group, which is difficult to overstate, for the existence of the state and indicate its broad aspirations and involvement in the public life of the state. For such self-realization played a significant role in the directions of the emperors' policy for three centuries, creating a partial supremacy of barons in both central and local offices.

PL

Artykuł traktuje o partycypacji „stanu baronów” (Herrenstand, Freiherrenstand) w zgromadzeniach reprezentanckich Rzeszy Niemieckiej oraz krajów dziedzicznych Habsburgów od XVI do XVIII w. Dokonano w nim wartościowania udziału baronów w urzędach i najważniejszych gremiach Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Niemieckiego, ze szczególnym uwzględnieniem pierwszych, najważniejszych urzędów w takich instancjach, jak sąd kameralny Rzeszy, rada nadworna Rzeszy, sąd dworski, a z drugiej strony przedstawiono rolę, jaką odegrali baronowie w życiu urzędniczym ziem dziedzicznych. Starano się w ten sposób, poprzez połączenie obu wątków, zwrócić uwagę na trudną do przecenienia wartość tej grupy dla istnienia państwa oraz wskazać jej szerokie aspiracje i zaangażowanie w życie publiczne. Taka bowiem samorealizacja odegrała niebagatelną rolę w wyznaczaniu kierunków polityki cesarzy, na trzy stulecia, tworząc częściową supremację baronów na urzędach centralnych i lokalnych.