Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Historyczna droga kształtowania się teorii niepewności pomiaru

100%

Fotowicz P.

|

2013

|

tom R. 59, nr 5

387--389

PL

Przedstawiono historyczną drogę kształtowania się teorii niepewności pomiaru na przestrzeni dwóch stuleci. Droga ta zaczyna się od wnioskowań Gaussa i Laplacea co do rozkładu błędu w postaci krzywej dzwonowej, wzbogacona przez rozwiązanie Gosseta, w postaci rozkładu Studenta dla skończonej liczby serii obserwacji i uogólnienie tego rozwiązania przez Welcha i Satterthwaitea. Rozwiązania te znalazły odbicie w teorii niepewności sformułowanej w pracy Dietricha, na które powołują się autorzy Przewodnika wyrażania niepewności pomiaru, opracowanego pod koniec XX wieku.

EN

The paper describes a historical way formulating the measurement uncertainty theory. The first achievements were: Gauss’s law of error propagation in 1809 and Laplace’s statement of the central limit theorem in 1810. This achievement leads to normal density function as the basis distribution for population of measurement data. The inference of normal distribution for measurand confirms the Airy’s work in 1875 using the term “uncertainty”, and formulates the law uncertainty propagation. The second step was a Gosset’s distribution of a probable error for the mean in 1908, called as a Student distribution. The generalization of this solution was a paper by Welch and Satterthwaite concerning a distribution for the measurand defined by a linear measurement function. The distribution was a Student distribution with effective degree of freedom. The above approach was used by Dietrich to formulate the general theory of uncertainty. The basic assumption of this theory is an equal treating of random and systematic uncertainties in a probabilistic way. His work was a basic reference for the Guide to express the uncertainty in measurements, published in 1995.

2

145 lat Konwencji Metrycznej

75%

Drąg K.

|

tom nr 1 (24)

61--62

PL

Corocznie, 20 maja pracownicy administracji miar świętują Światowy Dzień Metrologii, czyli obchody rocznicowe podpisania Konwencji Metrycznej w dniu 20 maja 1875 roku. Traktat ten jest jednym z najstarszych współcześnie obowiązujących aktów międzynarodowych oraz stanowi podstawę dzisiejszej metrologii, a przede wszystkim ogólnoświatowego spójnego systemu miar.

EN

Every year on May 20, employees of the administration of measures celebrate World Metrology Day, i.e. the anniversary celebration of the signing of the Metre Convention on May 20, 1875. This treaty is one of the oldest international acts in force today and forms the basis of today’s metrology and, above all, the worldwide uniformity of measurement.

3

Czterdzieści lat pracy w laboratorium światła i barwy GUM (1965–2005)

75%

Pietrzykowski J.

|

tom wydanie jubileuszowe

25--30

PL

Rok 1965 nie stanowił żadnego przełomu w dziedzinie pomiarów fotometrycznych i kolorymetrycznych, jednakże dla młodego fizyka rozpoczynającego pracę było to wielkie wyzwanie połączone z wchodzeniem w tajniki metrologii. Minęło już kilkanaście lat od 1948 r., w którym IX Generalna Konferencja Miar i Wag przyjęła nową definicję kandeli opartą na promieniowaniu ciała czarnego w temperaturze krzepnięcia platyny. Przed kilku laty zaprzestano również w GUM stosowania w fotometrii wizualnych metod pomiarowych przechodząc w pełni na metody obiektywne z odbiornikiem fizycznym. Z poprzednich lat pozostały jednakże, takie ciekawe przyrządy jak wizualny fotometr i wizualny kolorymetr Donaldsona. Pozostały publikacje naukowo-techniczne Czaplickiego [1], Rolińskiego [2], Roupperta [3] i podstawowe publikacje zwarte Oleszyńskiego [4] i Rolińskiego [5]. To wszystko pozwoliło w jakimś stopniu zrozumieć drogę, jaką przeszła fotometria i kolorymetria w ciągu kilkudziesięciu minionych lat i uzyskać solidne przygotowanie do wykonywania prac metrologicznych.

4

Wyzwania metrologii w kontekście przemysłu przyszłości

75%

Wieczorowski M.

|

2021

|

tom nr 3-4

67--74

PL

Będąc młodym pracownikiem naukowym (parafrazując młodą lekarkę ze znanej swego czasu audycji radiowej), znalazłem się w gabinecie naszego uczelnianego szefa, profesora Jana Chajdy, który rozmawiał z raczkującym podówczas przedsiębiorcą, deklarującym wytwarzanie kół zębatych w bardzo wymagającej klasie. Zachwycał się obrabiarką i narzędziami, aż w końcu profesor spytał: – A skąd wiesz, jaka to klasa, czym to mierzysz? W odpowiedzi usłyszał, że producent maszyny tak deklaruje i czy w związku z tym trzeba mierzyć? Szef zadumał się chwilę i odpowiedział: – Produkujesz, ale nie mierzysz, więc nie wiesz, co produkujesz, bo tak się mówi, że jeśli żyjesz, ale nie mierzysz, to nie żyjesz...

EN

As a young researcher (to paraphrase the young doctor from a well-known radio show of yore), I found myself in the office of our university boss, Professor Jan Chajda, who talked to a fledgling entrepreneur at the time, declaring the production of gears in a very demanding class. He marveled at the machine tool and tools, until finally the professor asked: – How do you know what class it is, what do you measure it with? In response, he heard that the machine manufacturer declares this and therefore is it necessary to measure? The boss wondered for a moment and said: – You produce, but you don’t measure, so you don’t know what you produce, because it’s said that if you live but don’t measure, you’re dead...

5

100 lat historii metrologii w Urzędzie Miar w Białymstoku

75%

Pogorzelski R.

|

2021

|

tom nr 2 (27)

39--44

PL

Artykuł prezentuje historię metrologii na terenie białostockim oraz zmiany jakie zaszły w Urzędzie Miar w Białymstoku przez okres 100 lat. Administracja miar stoi na straży rzetelności pomiarów. Można powiedzieć, że urzędy miar „mierzą i chronią”. Na podstawie zgromadzonych materiałów przedstawiono zmiany jakie zaszły w strukturze urzędu, jak rozwijały się laboratoria oraz jak urząd dostosowywał się do rosnących wymagań klientów.

EN

The article presents the history of metrology in Bialystok and the changes that have taken place in the Office of Measures in Bialystok over a period of 100 years. The administration of measures safeguards the reliability of measurements. It can be said that the offices of measurement “measure and protect”. On the basis of the collected materials, presented the changes that took place in the structure of the Office, how laboratories developed and how the Office adapted to the growing requirements of customers.

6

Pomiary czasu i częstotliwości w Polsce i na świecie w latach 1919–2009

75%

Czubla A.

|

tom wydanie jubileuszowe

16--24

PL

W ciągu ostatnich 90-ciu lat dokonał się ogromny postęp w dziedzinie precyzyjnych pomiarów czasu - poziom dokładności pomiarów czasu w Polsce i na świecie zmienił się o 6 rzędów wielkości: z poziomu milisekund do poziomu nanosekund. Jest to wynik ogromnego zapotrzebowania na wiarygodną i dokładną informację o czasie - początkowo głównie dla potrzeb nawigacji morskiej, czy zwykłej regulacji transportu publicznego i komunikacji, a w końcu w licznych zastosowaniach nawigacji satelitarnej, łączności przewodowej i bezprzewodowej, teleinformatyce, bezpieczeństwie operacji finansowych, energetyce i praktycznie w każdym obszarze funkcjonowania państwa i społeczeństwa. Przed Głównym Urzędem Miar, od początku jego istnienia, stało i nadal stoi zadanie wychodzenia naprzeciw tym potrzebom i dbałości o rozwój tej dziedziny

7

Historyczne źródła niepewności pomiaru

75%

Fotowicz P.

|

tom nr 3

26--28

PL

Problematykę niepewności pomiaru można wiązać z pojawieniem się Przewodnika, podstawowego dokumentu dotyczącego jej wyrażania, wydanego w roku 1993 i 1995 (Guide to the expression of uncertainty in measurement). Oba wydania praktycznie nie różnią się od siebie, poza kosmetycznymi zmianami redakcyjnymi. Dodatkowo tekst edycji z 1995 roku został upubliczniony w 2008 roku na stronach internetowych Międzynarodowego Biura Miar w postaci dokumentu JCGM 100:2008. Pracę nad tym dokumentem prowadzono od 1977 roku. Opublikowanie dzieła poprzedzały opracowania wydawane przez krajowe instytucje metrologiczne. Jednym z takich opracowań był materiał wydany w 1980 roku przez National Bureau of Standards w USA pt. „NBS communication manual for scientific, technical and public information”. Przedstawia on ogólną filozofię obliczania niepewności przedstawioną później w Przewodniku.

8

75 rocznica śmierci Włodzimierza Krukowskiego : Intelligenzaktion w Galicji Wschodniej

75%

Hickiewicz J. , Rataj P. , Sadłowski P.

|

2016

|

tom Nr 3 (126)

14--19

PL

Przedstawiono życiorys urodzonego w 1887 r. w Radomiu elektryka-metrologa prof. dr. inż. Włodzimierza Krukowskiego. Od 1906 r. studiował w Darmstadt, gdzie był wyróżniającym się studentem. Jeszcze w trakcie studiów, polecony przez prof. Petersena związał się z firmą Siemens. Opisano jego osiągnięcia w pracy badawczej w laboratorium liczników energii elektrycznej Siemensa w Norymberdze (m.in. 40 patentów międzynarodowych). Omówiono też jego wyróżniającą się działalność po 1930 r. w Politechnice Lwowskiej, przerwaną w lipcu 1941 r. przez niemieckie Gestapo likwidacją jego (w wieku 54 lat) wraz z profesorami czterech lwowskich uczelni na Wzgórzach Wuleckich we Lwowie. Była to część większej akcji nazwanej „Intelligenzaktion" rozpoczętej jeszcze w 1939 r. na Pomorzu, w Wielkopolsce i na Śląsku, zmierzającej do wyniszczenia polskiej inteligencji. Zamieszczono spis wszystkich zamordowanych we Lwowie w lipcu 1941 r. polskich profesorów i osób, które zostały wtedy razem z nimi aresztowane.

EN

Biography of electrician-metrologist prof dr. Eng. Wlodzimierz Krukowski, borned in 1887 in Radom: since 1906 he studied at Darmstadt and was an excellent student. During my studies, he joined the Siemens company, because of prof Petersen’s recomendation. The article describes his achievements in research work in the Siemens electricity counters electricity laboratory in Nuremberg (including 40 international patents). It also discussed Krukowski’s extraordinary work in Lviv Polytechnic after 1930, interrupted in July 1941 by the German Gestapo killing him (aged among four others professors of Lviv university on the Wuleckie hills in Lviv. It was part of a bigger action called „Intelligenzaktion” started in 1939 in Pomerania, Wielkopolska and Silesia which headed toward a complete destruction of Polish intelligence. A list of all Polish professors murdered in Lviv and all people arrested with then in July 1941 was provided.

9

Wspomnienia i fakty z dziewięćdziesięciu lat historii Laboratorium Gęstości

75%

Lenard E. , Wasilewska J.

|

tom wydanie jubileuszowe

44--49

PL

Laboratorium zajmujące się pomiarami gęstości cieczy i ciał stałych istnieje w Głównym Urzędzie Miar od blisko dziewięćdziesięciu lat. Powstało jako jedno z pierwszych. W ciągu tych lat zmieniły się nie tylko struktury organizacyjne, ale też instytucje - kolejno GUM, CUJiM, COBR WZORMAT, PKNMiJ i wreszcie znowu GUM, a laboratorium, ulokowane od kilkudziesięciu lat w pomieszczeniach nr 342, 343, 344, 345 i 346 na trzecim piętrze budynku E, kontynuuje swoją działalność, obecnie jako integralna część Laboratorium Gęstości, Lepkości i Analizy Spektralnej. Niestrudzenie podążamy śladami Archimedesa (ważenie hydrostatyczne, III w. p.n.e) i Hypatii z Aleksandrii (areometria, IV w.), choć współczesne stanowiska pomiarowe wyposażone są w najnowocześniejszą aparaturę. Wiele nowych przyrządów i układów pomiarowych, których działanie oparte jest na różnych zjawiskach fizycznych, pozwala wyznaczać gęstość z dokładnością spełniającą wymagania współczesnej nauki, techniki i przemysłu. Przez nasze laboratorium przewinęło się wielu znakomitych naukowców-metrologów, niektórzy odeszli już na zawsze, a wraz z nimi wspomnienia. Z dokumentów i z opowiadań naszych emerytowanych koleżanek i kolegów starałyśmy się odtworzyć fragmenty historii, dodając własne wspomnienia z ostatniego ćwierćwiecza - kolejne rozdziały działalności naszego Laboratorium. Próbowałyśmy usystematyzować ważniejsze zdarzenia, niejako „kamienie milowe” historii pomiarów gęstości. Nasze skromne notatki nie odzwierciedlają w pełni zakresu działań i osiągnięć dziewięćdziesięciolecia, a zwłaszcza okresu przedwojennego, który możemy opisać jedynie na podstawie nielicznych zachowanych dokumentów. Znajomość powojennych dziejów pracowni również pozostawia wiele do życzenia, gdy tymczasem spośród naszych własnych doświadczeń, mnóstwa zadań i prac wykonanych od początku lat osiemdziesiątych, trudno wybrać te najważniejsze.