Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 26

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  historia historiografii
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
1
100%
|
|
tom 48
|
nr 4
PL
A breakthrough in the political activity of Władysław Konopczyński took place in 1922 and involved winning the seat of a parliamentary deputy from the Popular–National Union ticket. Subsequently, Konopczyński remained in the Sejm of the Republic of Poland during a whole term of office (1922–1927), frequently speaking about education and schools of higher learning, and presenting motions concerning copyright, a statue on the freedom of assembly, and, predominantly, the introduction of the numerus clausus at universities and polytechnics. In 1925–1939 Konopczyński became actively involved in a struggle against the Piłsudskiites and reacted to the May 1926 coup d’état in a series of press articles criticising both the Marshal and his supporters. This uncompromising stance earned him many enemies within the ruling circles. The political career pursued by Konopczyński was not long–lasting; in 1930 he failed in the election to the Senate, and five years later resigned from all political endeavours due to his disapproval of the dictatorial tendency within the National Party. On the eve of the Second World War Konopczyński was an adherent of the Front Morges political alliance.
2
Content available Korespondencja Feliksa Konecznego z Jaroslavem Bidlo
100%
PL
W niniejszej edycji zamieszczono listy polskiego historyka Feliksa Konecznego i jego czeskiego kolegi Jaroslava Bidlo z lat 1896–1935 (30 listów). Korespondencja dotyczy przede wszystkim spraw naukowych związanych z zainteresowaniami badawczymi obu uczonych. Ponadto przewijają się tematy dotyczące politycznych i kulturalnych stosunków polsko-czeskich. Znajomość pomiędzy uczonymi została zawarta jeszcze w XIX wieku, podczas studiów Bidla na Uniwersytecie Jagiellońskim. Listy są przechowywane w Bibliotece Narodowej w Warszawie oraz w Instytucie Masaryka – Archiwum Akademii Nauk Republiki Czeskiej w Pradze.
EN
The present publication contains an exchange of thirty letters between the Polish historian Feliks Koneczny and his Czech friend Jaroslav Bidlo written in the period 1896–1935. Their correspondence primarily concerns issues connected with the research interests of both scholars. It also touches on the subject of Polish-Bohemian political and cultural relations. Their acquaintance dated back to the nineteenth century, when Bidlo studied at the Jagiellonian University. The letters are held by the National Library in Warsaw and the Masaryk Institute at the Archive of the Academy of Sciences of the Czech Republic in Prague.
PL
The aim of the paper is to discuss the post-1989 Polish and German regional research on the history of West Pomerania until the year 1945. The first part – which is an extensive introduction to the subject – characterises the research in both countries, as well as in Pomerania, covering the period from the earliest interest in the past of this country in the Medieval Ages to the political transformations in 1989. Then, the author presents the main trends in the post-1989 regional studies of Pomerania in Poland and Germany – the most signicant publishing initiatives – journals, syntheses of the history and source editions, institutions that are engaged in the regional research in Pomerania, in particular emphasising the importance of the non-governmental organisations (NGO) – associations and funds – in the development of this research locally and regionally. The paper also discusses the most signicant problems in the contemporary research and the inuence of the socio-political transformations on this research. As the author indicates, the most signicant problems include the diculties, in spite of the opening of the boundaries, in the Polish-German cooperation, and the pushing of the regional studies out of the universities in Poland as well as in Germany.
4
Content available remote Co daje lepsze korzyści ‒ „stan badań” czy „historia problemu”?
75%
EN
Scientific work - according to definition of S. Kościałkowski - is only a work that discusses new issue or presents new arguments for a thesis being subject to scientific discussion. The requirement of newness entails the requirement of erudition - in the choice of research topic and proposed solution of a problem - knowledge of the problem’s history. Simply - knowledge in the history of historiography, perceiving historiography as testimony to the time when it was created, analysis of cultural, ideological and political factors, which were decisive in acceptance or rejection of theses propagated in science. For this reason “history of a problem” is always an inherent part of its solution.
5
Content available Poszukiwanie korzeni polskiej historii wizualnej
75%
EN
Contemporary humanities, succumbing to fashions, sometimes forget about their past achievements. In Polish historiography, the author seeks reflection on visuality as a subject of research, as a form of presenting the past, as a means of documentation and, lastly, as an epistemological issue, bringing up the sensual nature of historical cognition in Lelewel. It is precisely in Lelewel’s works that he still finds references to earlier traditions. Following the works of Mieczysław Porębski, he describes numerous strands of Polish thought devoted to reflection on the significance of images for historiography, from visual arts to photography to film, tracking the manner of thinking about the past which we now call visual, in historians’ and sometimes artists’ writings.
PL
Współczesna humanistyka, ulegając modom, zapomina niekiedy o dawniejszym dorobku. Autor poszukuje w polskiej historiografii refleksji nad wizualnością i to zarówno jako przedmiotem badań, jako formą przedstawiania przeszłości, dokumentacją, jak i jako kwestią epistemologiczną, przywołując na początku zmysłowy charakter poznania historycznego u Lelewela. U Lelewela właśnie znajduje jeszcze odwołania do tradycji dawniejszych. Podążając za pracami Mieczysława Porębskiego opisuje w polskiej myśli szerokie pola refleksji nad znaczeniem obrazów dla historiografii, od sztuk plastycznych przez fotografię po film, tropiąc u historyków, a niekiedy także artystów, myślenie o przeszłości, które dziś nazywamy wizualnym.
EN
This article addresses the issue of the use of oral accounts in research on very recent history. In particular, the topic of interest is the question of whether oral history in its current form (i.e., given its theoretical, practical, and institutional settings) has a realistic chance of playing a significant role in the shaping of the practice of historical research in Poland. The starting point for addressing this problem is the increasing rate of debate in the academic community, in particular in the field of historiography and the perspectives for its development as a component of academic reflexion. This text contains an attempt at both the identification of the key factors hindering the use of oral accounts in historical research and the formulation of a proposal to deal with impasses.
PL
W artykule podęty zostaje problem wykorzystania relacji ustnych w badaniach historii najnowszej. W szczególności przedmiotem zainteresowania jest pytanie o to, czy historia mówiona, w swojej obecnej postaci (tzn. biorąc pod uwagę jej teoretyczne, praktyczne oraz instytucjonalne usytuowanie) ma realną szansę na odegranie znaczącej roli w kształtowaniu praktyki badań historycznych w Polsce. Punkt wyjścia do tak postawionego problemu stanowi nabierająca tempa debata usytuowania w ramach akademii, w szczególności w ramach historiografii i perspektyw jej rozwoju jako składnika naukowej refleksji. W tekście podjęta zostaje próba zidentyfikowania kluczowych elementów utrudniających wykorzystanie relacji ustnych w badaniach historycznych, a także sformułowania propozycji wyjścia z patowej sytuacji.
9
Content available Dzieje Ukrainy w myśli historycznej Osypa Nazaruka
63%
EN
The aim of this article is to present historical thought of Osip Nazaruk, particularly his views on the history of Ukraine. It has been depicted, how he, as a politician and a participant of the Ukrainian national revolution in 1914–1921 imagined the history of Ukraine. The motifs of the history of Ukraine often run through his numerous political pamphlets. His most interesting piece is an otherwise unpublished booktitled “Istoriya Ukrayini” (The History of Ukraine), which was a kind of a coursebook for the Ukrainian soldiers in Austro-Hungarian Army in World War I. To begin with,he was not a professional historian, but an amateur with a passion. Therefore, in the article, it is rather necessary to show if, or, to what degree, his historical thoughts were the reflection of the political sentiment amongst the Ukrainian politicians in 1914–1939. Therefore, an analysis of the complete political works of Nazaruk has been conducted, with the focus on his historical textbook about the history of Ukraine.In his writings, Nazaruk mostly wrote about the history of his homeland, but from time to time he expressed his reflections on the philosophy of history and Ukrainian historiography, especially on authors who collated and reconstructed the Ukrainian history. A conclusion can be drawn that he favored the political history more than any other disciplines of history (social history, economic history etc.), focusing most intently on the fate of outstanding individuals in the history of Ukraine. All hishistorical thoughts were characterized with Ukraine in mind, with lingering presentism,and faith that Providence intervenes in human history. This last thought was present in his later, mature works, written after approximately 1925.
PL
W artykule scharakteryzowano myśl historyczną Osypa Nazaruka (1883–1940), ze szczególnym uwzględnieniem jego zapatrywań na dzieje Ukrainy. Ukazano, jak wyobrażana była historia Ukrainy w pismach ukraińskiego polityka, uczestnika ukraińskiej irredenty w latach 1914–1921, który był historykiem nie z zawodu, a jedynie z zamiłowania. W związku z tym nie starano się doszukiwać oryginalnych pomysłów czy ustaleń w jego tekstach, lecz raczej pokazać, czy lub do jakiego stopnia jego poglądy historyczne były odzwierciedleniem nastrojów panujących w okresie 1914–1939 wśród polityków ukraińskich, należących do ukraińskiego ruchu niepodległościowego w Galicji, a potem w Polsce. Analizowano głównie jego broszury publicystyczne, jakkolwiek nacisk badawczy położono na jego pracę Istorija Ukrajiny – pozostającą do tej pory w rękopisie, a używaną jako skrypt do prowadzonych w latach 1915–1919 wykładów dla ukraińskich żołnierzy. Jego myśl historyczna cechowała się rozpatrywaniem biegu wydarzeń historycznych z perspektywy ukraińskiej, prezentyzmem, przyznawaniem prymatu roli wybitnych jednostek w historii, faworyzowaniem dziejów politycznych. W jego późniejszych, dojrzałych pismach powstałych po 1925 r. wybrzmiewała wiara w ingerencję Opatrzności w dzieje ludzkości. Częściej niż poprzednio wypowiadał się w nich na tematy historiozoficzne, poddawał ocenie historiografię ukraińską, szczególnie autorów syntez dziejów Ukrainy, z myślą o napisaniu, a potem o zainspirowaniu kogoś do napisania jej nowatorskiej wersji.
EN
In 2013, Lvov publishing company “Litopis” published the first volume of Mykhailo Zubryts’kyi collected works (1856–1919) who was both a Ukrainian historian and etnographer of Bojkowszczyzna region and a Greek Catholic priest. The publication not only arouse an interest in Zubrycki himself and his legacy, but also whetted, existing for some time in intellectual circles, scientific discourse concerning the relation between a historian and feelings connected with places close to him (“mała ojczyzna”). The aim of the article is not only to introduce the issue to a Polish reader but also ask about a possibility of using it in historical and historigraphic­‑methodological thoughts.
PL
W 2013 roku lwowskie wydawnictwo „Litopis” opublikowało pierwszy tom dzieł zebranych ukraińskiego historyka i etno­grafa Bojkowszczyzny, jednocześnie księdza greckokatolickiego – Mychajła Zubryc­kiego (1856–1919). Publikacja wzbudziła zainteresowanie osobą Zubryc­kiego i jego spuścizną, ale także podsyciła – istniejący od pewnego czasu w środowisku intelektualnym – dyskurs badawczy dotyczący relacji historyk – „mała ojczyzna”. Artykuł ma za zadanie zapoznać polskiego czytelnika z powyższym wydawnictwem, ale także zapytać o możliwość jego wykorzystania w namysłach historycznych i historiograficzno­‑metodologicznych.
|
|
nr 4
5-23
EN
The article aims to take a new look at the biography of Reinhart Koselleck (1923– 2005), a prominent German historian and historical theorist, from the perspective of his long-time correspondence with Carl Schmitt (1888–1985), a jurist and legal theorist of the Third Reich and a prominent conservative thinker. Putting the Koselleck–Schmitt communication by letters (1953–1983) against the backdrop of a recent and rapidly growing literature on Koselleck’s thought, the article analyses the phases of their correspondence not only as a contribution to the historian’s biography but as an important document of the intellectual history of Germany and whole Europe at the time.
PL
Celem artykułu jest nowe spojrzenie na biografię Reinharta Kosellecka, wybitnego niemieckiego historyka i teoretyka historii, z perspektywy jego wieloletniej korespondencji z Carlem Schmittem, teoretykiem prawa III Rzeszy i wybitnym myślicielem konserwatywnym. Na tle nowszej, szybko rozrastającej się literatury poświęconej analizie myśli Kosellecka autor analizuje poszczególne fazy korespondencji Koselleck – Schmitt (1953–1983) nie tylko jako przyczynek do biografii historyka, ale jako ważny dokument historii intelektualnej Niemiec i całej Europy w XX w.
Zapiski Historyczne
|
2011
|
tom 76
|
nr 4
107-113
PL
Celem artykułu jest przedstawienie badań polskich historyków na historią Inflant w średniowieczu. W II połowie XIX w. polska mediewistyka traktowała tematykę inflancką bardzo marginalnie, podejmowano ją tylko w związku z badaniami nad stosunkami Polski i Litwy z zakonem krzyżackim oraz w kontekście badań nad polityką Jagiellonów. Sytuacji tej nie zmieniło odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r. Dopiero po zawarciu w 1934 r. traktatu między Polską a Niemcami pojawiły się w polskiej historiografii postulaty podjęcia badań nad historią Inflant. Ich realizację podjęli młodzi historycy z Warszawy (Marian Małowist) i Poznania (Leon Koczy), którzy prowadzili badaniach nad kontaktami handlowymi Rygi i Gdańska oraz nad porównawczą historią obu miasta. Bezpośrednie kontakty między historykami polskimi a łotewskimi zostały nawiązane w czasie zjazdu historyków bałtyckich w Rydze w 1937 r. Przy końcu lat 30. XX w. zaczęto także formułować postulat wyjścia poza badania porównawcze i podjęcia badań skoncentrowanych na historii Łotwy. Urzeczywistnieniu tych planów przeszkodził jednak wybuch II wojny światowej. Wprawdzie przy końcu lat 40. XX w. Karol Górski krytycznie ocenił dorobek polskiej mediewistyki w zakresie historii Inflant, jednak tematyka inflancka pojawiła się w pracach polskich historyków dopiero w latach 70. XX w. Marian Biskup postulował podjęcie badań porównawczych nad państwem zakonu krzyżackiego w Prusach i Inflantach. Pierwszym polskim mediewistą zajmującym się historią Inflant był Jan Kostrzak, który badał inflanckie zgromadzenia stanowe w średniowieczu. We współczesnej polskiej mediewistyce Autor wyróżnia trzy kierunki badań nad historią Inflant: badania porównawcze nad władztwem terytorialnym zakonu krzyżackiego w Prusach i Inflantach, badania nad historią miast inflanckich i pruskich prowadzone na tle historii Hanzy oraz badania poświęcone problemom początków misji w Inflantach oraz historii kościelnej miast inflanckich.
|
2021
|
tom 28
5-26
EN
The Polish Herbal, published in 1595 by the canon of Sandomierz, Marcin of Urzędów, was the first original Polish herbarium. It is given the greatest value among all works on plants published in Krakow in the 16th century. Research on the biography of Marcin of Urzędów and the herbarium content has been going on for almost two centuries within various sciences: history of botany, pharmacy, medicine, history of culture, or historical bibliology, as well as linguistics in the field of nature nomenclature. Despite the accumulation of factual information about the work of Marcin of Urzędów, the state of knowledge is still unsatisfactory due to the dispersion of sources. The aim of the article is to present and analyze the state of research, its weaknesses and unquestionable achievements, which may be the starting point for a monographic approach to the herbarium and a full biography of the clergyman.
PL
Wydany w 1595 r. Herbarz polski autorstwa kanonika sandomierskiego Marcina z Urzędowa był pierwszym oryginalnym zielnikiem napisanym po polsku. Wśród wszystkich prac o roślinach wydanych drukiem w Krakowie w XVI w. przyznaje mu się wartość największą. Badania nad biografią Marcina z Urzędowa i treścią zielnika prowadzi się już od prawie dwóch wieków w obrębie różnych nauk: historii botaniki, farmacji, medycyny, dziejów kultury czy bibliologii historycznej, a także językoznawstwa w zakresie nomenklatury przyrodniczej. Pomimo nawarstwiania się informacji faktograficznych na temat dzieła Marcina z Urzędowa stan wiedzy jest ciągle niezadowalający ze względu na rozproszenie źródeł. Celem artykułu jest przedstawienie i analiza stanu badań, ich słabości oraz niekwestionowanych osiągnięć, co może być punktem wyjścia do ujęcia monograficznego zielnika i pełnej biografii duchownego.
EN
The phenomenon of forced labour of Poles in the period of the Second World War in the area of West Pomerania already has some historiography. The authors attempt to present a new publication created in Polish and German cooperation, Miejsca pracy przymusowej Polaków w Stralsrundzie i Stargardzie (The areas of forced labour of Poles in Stralsrund and Stargard) in the context of the existing literature on the subject. The paper discusses the contents of the publication, and accentuates on its ground-breaking character through, hitherto unknown to the Polish historiography, a topographically precise image of the micro-world of forced labour, combining like never before the topics of history, sociology, psychology and cultural anthropology. The book is characterised by its powerful imagery and equally suggestive narration which, along with the apt choice of iconography, allows the reader to follow the authors along the path of foreigners subjected to forced labour.
PL
Zjawisko pracy przymusowej Polaków w okresie II wojny światowej na obszarze Pomorza doczekało się już wielu opracowań historycznych. Autorzy artykułu omawiają nową publikację, powstałą we współpracy polskiej i niemieckiej, pt. Miejsca pracy przymusowej Polaków w Stralsundzie i Stargardzie, ukazując ją na tle dotychczasowej literatury przedmiotu. Omówiono treść niniejszej publikacji oraz uwypuklono jej przełomowy charakter, polegający na – nieznanym dotychczas w historiografii polskiej – ukazaniu dokładnego topograficznie obrazu mikroświata pracy przymusowej i łączeniu, jak nigdy dotąd, wątków historii, socjologii, psychologii i antropologii kulturowej. Książkę cechuje wielka siła wyrazu i sugestywna narracja, która wraz z odpowiednim doborem ikonografii pozwala czytelnikowi wraz z autorami wędrować trasą losu obcokrajowców-robotników przymusowych.
|
|
tom 50
|
nr 1
EN
Peter Wandycz is one of the most renowned historians of Polish origin to achieve academic success in the West after WWII, reaching the position of professor at Yale University. Leopold Łabędź, born three years earlier (in 1920), is another example of a brilliant career of Polish post‑war emigrant, namely one of the most renowned sovietologists, as well as co‑founder and editor of the quarterly “Survey”. The parallel biographies of these two outstanding repre­sentatives of the generation, which experienced WWII in their twenties and decided to stay in the West, served here as a basis for reflection on the changes of the concept and importance of Polish emigration. The starting point of the consideration is the opinion expressed in 1954 by a well‑known journalist, Juliusz Mieroszewski, who stated that the new generation of Polish immi­grants would be melting into the cultural and political life of their countries of settlement, thus allowing them to impact on the political consciousness of the Western elites. The comparison of examples of life decisions and achievements of Peter Wandycz and Leopold Łabędź constitutes a good opportunity for the verification of this assertion.
PL
Piotr Wandycz jest jednym z najbardziej uznanych historyków polskiego pocho­dzenia, który zrobił karierę akademicką na Zachodzie po II wojnie, osiągając profesurę na Yale University. Leopold Łabędź, urodzony trzy lata wcześniej (w 1920), jest także przykładem bły­skotliwej kariery wojennego wychodźcy z Polski – w tym wypadku w roli jednego z najbardziej uznanych w świecie sowietologów, współzałożyciela i redaktora kwartalnika „Survey”. Równoległe życiorysy tych dwóch wybitnych przedstawicieli wojennego pokolenia dwudziestolatków, którzy pozostali na Zachodzie, są tutaj kanwą do refleksji nad przemianami pojęcia i znaczenia emigracji polskiej. Punktem wyjścia jest pogląd znanego publicysty, Juliusza Mieroszewskiego, wyrażony w 1954 roku, zakładający, że nowe pokolenie polskich emigrantów będzie „wtapiało się” w życie kulturalne i polityczne krajów swojego osiedlenia i że przez to właśnie osiągnąć zdoła wpływ na świadomość polityczną elit Zachodu. Porównane między sobą przykłady decyzji życiowych i osiągnięć Piotra Wandycza i Leopolda Łabędzia są dobrą okazją do weryfikacji tej tezy.
18
Content available Historiograficzne próby Lucjana Rydla
63%
DE
Lucjan Rydel authored a dramatic trilogy about King Sigismund II Augustus. He described the 16th century with great erudition as regards the material and political history of the period. He had studied numerous historical records as well as scholarly works. He also wrote an academic essay on Charles de Nassau. The main areas of his interest in history were texts of didactic and popular character. He wrote a monograph entitled Queen Hedwig, where he collected the themes of female rule in literature and art. He published brochures on buildings of historical interest in Krakow, Warsaw and Vilnius. He brought out A Short History of Poland and History of Poland for Everybody, both of which were written during the Great War. His ambition was to write accessible textbooks on the history of the Polish nation and Polish state with a view to boosting the patriotism of Poles. In matters of ideology, his works were leaning towards conservative views.
|
2023
|
nr 20
155-173
EN
The article discusses Jagiellonian University Professor Adam Vetulani’s efforts to reactivate the Polish Academy of Arts and Sciences between 1956 and 1958, which failed due to the hostility of the communist authorities and the praesidium of the Polish Academy of Sciences in Warsaw. For his activities, Vetulani paid not only with a long-term ban on foreign travels (to the detriment of Polish sciences) and the fact that he did not become a full member of the Polish Academy of Sciences but also with long-term surveillance by the communist security services.
PL
Artykuł omawia działania profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego Adama Vetulaniego na rzecz reaktywacji Polskiej Akademii Umiejętności w latach 1956–1958. Zakończyły się one niepowodzeniem na skutek nieprzychylności komunistycznych władz i prezydium Polskiej Akademii Nauk w Warszawie. Za swoją działalność Vetulani zapłacił nie tylko wieloletnimi zakazami wyjazdów zagranicznych (ze szkodą dla polskiej nauki) oraz tym, że nie został członkiem rzeczywistym PAN, ale także długotrwałą inwigilacją przez PRL-owskie służby bezpieczeństwa.
20
63%
|
|
nr 2
153-175
EN
The article discusses the surveillance of Adam Vetulani, a professor of the Jagiellonian University, by the Cracow Security Service (SB) within the operational case ‘Venice’, directed against former activists of the Polish People’s Party (PSL) in contact with Professor Stanisław Kot, who was in exile. Apart from Vetulani, the group also included Professors Henryk Barycz, Jan Hulewicz, Ignacy Zarębski, and Jerzy Zathey. The surveillance, which lasted for 28 years, did not bring any visible results, apart from the tormenting of Vetulani and his closest family.
PL
Artykuł omawia inwigilację profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego Adama Vetulaniego przez krakowską SB w ramach sprawy operacyjnego rozpracowania „Wenecja”, skierowanej przeciwko byłym działaczom PSL pozostającym w kontakcie z przebywającym na emigracji prof. Stanisławem Kotem. W grupie tej obok Vetulaniego znaleźli się też profesorowie Henryk Barycz, Jan Hulewicz, Ignacy Zarębski i Jerzy Zathey. Trwająca przez 28 lat inwigilacja nie przyniosła żadnych widocznych rezultatów, poza zadręczeniem Vetulaniego i jego najbliższej rodziny.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.