Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Podłoże zagrożenia bezpieczeństwa światowego w kontekście napaści Związku Radzieckiego na Polskę w 1939 r.

100%

Andrzejczuk R.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2002

|

tom 5

203-219

PL

Celem artykułu jest wykazanie wpływu, jaki miało powstanie państwa marksistowskiego i jego dążenia do powszechnej rewolucji na bezpieczeństwo światowe w kontekście napaści i zaboru przez Związek Radziecki ziem polskich w 1939 r.

2

Udział osób duchownych w tworzeniu spółdzielni w Wielkopolsce w XIX i w początkach XX wieku

100%

Zakrzewski P.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2002

|

tom 5

155-170

PL

Historia ruchu spółdzielczego liczy sobie ponad 150 lat. Nie zawsze uświadamiamy sobie, jak wielki wpływ na jego ostateczny kształt wywarło chrześcijaństwo oraz jak wiele osób duchownych i świeckich chrześcijan brało czynny udział w zakładaniu i tworzeniu pierwszych spółdzielni. Niniejsze opracowanie stawia sobie za cel przybliżyć te zagadnienia.

3

Wyznaniowy charakter Akademii Zamojskiej (1594-1784)

88%

Dyjakowska M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2001

|

tom 3

51-76

4

O zakresie badań nad Polską najstarszą

88%

Gieysztor A.

Ochrona Zabytków

|

1960

|

nr 1-4

3-8

5

Rekonstrukcje historyczne w wychowaniu młodzieży

75%

Markowski S.

|

2009

|

tom Nr 1

68-81

PL

W artykule przedstawiono genezę odtwórstwa historycznego w aspekcie wychowania młodzieży. Zjawisko, które opisano, nie jest nowe. Jego historia sięga czasów starożytnego Rzymu, występuje w kolejnych epokach, zatem wartości wychowawcze edukacyjne, które niesie ze sobą, są ponadczasowe i wciąż aktualne. Formuła wydarzeń, rekonstrukcji i inscenizacji zmieniała się przez wieki, w zależności od potrzeb odbiorców oraz celów, jakie zamierzali osiągnąć organizatorzy tego typu przedsięwzięć. Ich cechą wspólną jest idea przybliżenia wydarzeń historycznych z przeszłości szerszemu gronu odbiorców. Taki rodzaj działalności należy niewątpliwie do działań wychowawczych oraz edukacyjnych. Poznanie historii swojego narodu poprzez ukazanie w nowym świetle ważnych wydarzeń historycznych jest ciekawym sposobem zdobywania i poszerzania wiedzy naukowej.

EN

The article focuses on historical re-enactment in youth education. The described phenomenon is not a novel one. It dates back to ancient Rome and it has been taking place ever since, which is indicative of the fact that its educational values are timeless. The format of events, reenactments and stagings has been changing over the centuries, depending on particular needs and goals. What they have had in common, though, is the idea to bring historical events to a wider audience. This kind of activity plays a significant role in the process of education. This is quite an appealing way of becoming conversant with the history of one's own nation.

6

Uznanie niechrześcijańskich związków religijnych o ustawowo uregulowanej sytuacji w latach 1919-1989

75%

Dziobek-Romański J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2003

|

tom 6

29-46

PL

Autor omawia podstawy prawne działalności w Polsce w latach 1919-1989 Muzułmańskiego Związku Religijnego, Karaimskiego Związku Religijnego i Żydowskiego Związku Religijnego.

7

Aspekty historyczne w przepowiadaniu bł. ks. Jerzego Popiełuszki

63%

Szczecina G. K.

|

tom 64

|

nr 4: Historia Kościoła

157-174

EN

Form Blessed Rev. Jerzy Popieluszko and the content of his sermons, preached in the church Stanislaus Kostka in Warsaw's Żoliborz already permanently etched in Polish history. Celebrated by him during martial law masses for the country attracted crowds of the faithful, and the content of homilies were full of patriotic and historical aspects. “Żoliborz preacher” in their teaching often referred to the events connected with the history of Poland, as well as profiles of genuine patriots to show a true and lasting values, as well as a remedy for man during the communist enslavement. Images of Polish history in the ministry, “the words” served Rev. Popieluszko to show the source of hope and witness the strength and, above all, to the example of the rebirth of the nation, even the most tragic moments of history. Using the historical aspects of the “martyr of communism”, he also wanted to show where lies the cause of the fall of man and the nation, and how, building on God, tormented society can be reborn.

PL

Postać bł. ks. Jerzego Popiełuszki i treści jego kazań, głoszonych w kościele św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu już na stałe wpisały się w dzieje Polski. Odprawiane przez niego podczas stanu wojennego Msze św. za Ojczyznę przyciągały tłumy wiernych, a treści homilii obfitowały w aspekty historyczne i patriotyczne. „Żoliborski kaznodzieja” w swoim nauczaniu bardzo często odwoływał się do wydarzeń związanych z historią Polski, a także do sylwetek autentycznych patriotów, by ukazywać prawdziwe i trwałe wartości, a także remedium dla człowieka w czasie zniewolenia komunistycznego. Obrazy z historii Polski w posłudze „słowa” posłużyły ks. Popiełuszce do ukazania źródła nadziei i świadectwa siły, a przede wszystkim do przykładu odradzania się narodu nawet z najbardziej tragicznych dziejowych momentów. Posługując się aspektami historycznymi, „męczennik komunizmu”, chciał także ukazać, gdzie leżą przyczyny upadku człowieka i narodu oraz w jaki sposób, budując na Bogu, umęczone społeczeństwo może się odrodzić.

8

Prace parlamentarne Sejmu Ustawodawczego 1919-1922 nad rewindykacją dóbr kościelnych skonfiskowanych przez carat

63%

Balicki A.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2008

|

tom 11

279-292

PL

Po powstaniu styczniowym społeczeństwo polskie, a zwłaszcza Kościół Polski i duchowni zostali poddani strasznym represjom przez władze carskiej Rosji. Księża masowo skazywani byli na śmierć lub wywożeni na Syberię. Kościół Polski – ostoja polskości, został zaatakowany w szczególny sposób. W 1865 roku rząd dokonał konfiskaty dóbr kościelnych i przestał wypłacać duchownym pensje rządowe. Ponadto w 1867 r. wszyscy biskupi zostali podporządkowani Kolegium Duchownemu w Petersburgu. Ograniczenie praw Kościoła katolickiego oznaczało zupełne uzależnienie tej instytucji od władz carskich. Sejm ustawodawczy obradujący w latach 1919–1922 podjął próbę rewindykacji dóbr kościelnych, skonfiskowanych przez carat. Rozwiązując tę kwestię, Sejm pracował m. in. nad zwrotem dóbr klasztoru w Dubnie Braciom Misjonarzom Bosym, także domagał się zwrotu kościoła w Głębokiem parafii rzymskokatolickiej. Podjęto również próbę przyznania ojcom Karmelitom Bosym w Lublinie prawa własności do ich klasztoru, skonfiskowanego przez rząd carski. Rozstrzygnięcie tych problemów w przytoczonych wyżej sprawach nie było łatwe. W sprawie wspomnianych nieruchomości krzyżowały się interesy Kościoła prawosławnego, Kościoła rzymskokatolickiego, jak również państwa, gdyż władze nie rezygnowały z chęci przejęcia tych dóbr na rzecz skarbu państwa. Posłom sejmu ustawodawczego nie udało się przyjąć ustawy, która kompleksowo rozwiązałaby problem rewindykacji dóbr kościelnych skonfiskowanych przez carat w okresie zaborów.

EN

After the January Uprising, Polish society, especially the Polish Church and the clergy, fell victim to repression by the government of tsarist Russia. Clergymen in large numbers were sentenced to death or deported to Siberia. The Polish Church – the mainstay of Polish identity, was attacked in the heaviest way. In 1865 the government confiscated Church estates and stopped paying government salaries to clergymen. Moreover, in 1867 all the bishops were subordinated to the Board of Clergy in Petersburg. The limitation of the Catholic Church’s rights meant total dependence of this institution on the tsarist government. The Legislative Sejm debating between 1919 and 1922 made an attempt to vindicate the Church estates confiscated by tsarism. While tackling this issue, the Sejm worked on the return of the monastery estate in Dubno to Barefoot Missionary Brethren. It also tried to regain the church in Głębokie for a Roman Catholic parish. In addition, there were attempts to grant Barefoot Carmelites in Lublin ownership of their monastery which had been confiscated by the tsarist government. Settling the above-mentioned matters was not an easy task. The aforementioned estates triggered a clash of interests between the Orthodox Church, the Roman Catholic Church and the state, since the government did not give up its plans to incorporate the estates in question into the State Treasury. Nevertheless, the MPs of the Legislative Sejm did not manage to pass a bill which would completely solve the problem of the vindication of the Church estates confiscated by the tsarist government during the partitions.

9

Nazwy własne w „Dagome iudex”

63%

Łuczyński M.

Prace Językoznawcze

|

2015

|

nr 17/4

69–93

EN

This article is devoted to the reinterpretation of proper names refering to one of the earliest historical sources concerning Polish history, known as “Dagome iudex” (ca 991–992 BC). The author focuses on the question of how to interpret some uncertain Latinized versions of Slavic names included in this document. For example, some historians interpret Dagome as a bastardized version of the words Ego Mesco dux meaning “I, prince Mieszko”. According to the opinion of the majority of scholars, Alemure might be the city of Olomouc, in Moravia. A paleographical and micro-philological analysis leads the author to the conclusion that these Medieval Latin forms should be transcribed as follows: Dagome – Tągoma, Misica – Mieszek, Schinesgne – Gniezno and Alemure – Lemiesza. In the author’s opinion, the document provides a description of Polish western borders including the Lower Silesia and ending at the Lusatian Neisse and the Oder, at the end of tenth century. A new interpretation of the document is discussed, suggesting that the main purpose of Mieszko was problably to prevent German territorial claims on the borderlands.

10

Problematyka pozycji religii w szkole w pracach Sejmu Ustawodawczego 1919-1922

51%

Balicki A.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2009

|

tom 12

267-292

PL

W tekście autor przedstawił problematykę nauczania religii oraz jej miejsca i charakteru w systemie oświatowym państwa z perspektywy prac pierwszego sejmu II Rzeczypospolitej. Sejm Ustawodawczy, obradujący w latach 1919 - 1922 obok problematyki związanej z uchwaleniem konstytucji jak też przeprowadzeniem reformy rolnej, niejednokrotnie zajmował się sprawami oświaty i wychowania. Do najpilniejszych zadań oświatowych odrodzonego państwa należało: wprowadzenie obowiązku szkolnego, spolszczenie szkolnictwa oraz jego unifikacja. W czasie debat oświatowych sprawy związane z miejscem religii w szkołach były poruszane bardzo często. Za modelem szkoły, opartej na wychowaniu religijnym z dużym udziałem osób duchownych w jej funkcjonowaniu opowiadali się posłowie reprezentujący ugrupowania prawicowe. Zaliczymy do nich księdza Kazimierza Kotulę, księdza Kazimierza Lutosławskiego, Józefa Pietrzyka, Adama Piotrowskiego, czy Ignacego Thomasa. Argumentem za takim charakterem szkoły był związek kultury polskiej z Kościołem, jak również chrześcijański model wychowania charakterystyczny dla naszego narodu. Nie bez znaczenia był również fakt, że to religia katolicka stanowiła czynnik różnicujący Polaków od byłych zaborców, a przez to wychowanie młodzieży w tym duchu wzmacniałoby jej poczucie tożsamości narodowej. Podkreślano również rolę Kościoła w podtrzymywaniu tożsamości narodowej. Odmienny model szkoły pragnęli wprowadzić w Polsce posłowie reprezentujący ugrupowania lewicowe: Julian Smulikowski, czy Jan Woźnicki. Priorytetem dla nich była powszechność szkoły, co ich zdaniem nie było możliwe do pogodzenia z jej wyznaniowym charakterem. Autor omawia również problematykę miejsca religii w szkole podczas debat nad Konstytucją Marcową wskazując, że wspomniana problematyka była bardzo istotna dla odrodzonego państwa polskiego.

EN

The author presented problems of teaching religion as well as its place in the state educational system as seen from the perspective of the works of the first Seym of the Second Republic of Poland. The Legislative Seym, debating in the years 1919 – 1922, not only strove to adopt the constitution and to carry out the agricultural reform, but also fairly often dealt with educational matters. Among the most urgent educational tasks of reborn state were: the introduction of compulsory schooling, polonizing education as well as unification of education. During debates on education, the matters of religion and its place in the educational system were raised very often. Members of Parliament representing right-wing party were in favour of the school model which was based on religious upbringing in which clergymen were to play an important role. Among such MPs were priest Kazimierz Kotula, priest Kazimierz Lutosławski, Józef Pietrzyk, Adam Piotrowski, and Ignacy Thomas. The argumentation behind this particular school model was the connection between Polish culture and the church as well as Christian model of upbringing characteristic of our nation. What was also important was the fact that Catholic religion constituted a factor differentiating Poles from the former partitioners, and thus, such a model of upbringing young people would strengthen their feeling of national identity. The role of church in maintaining national identity was also emphasized. Members of Parliament representing left-wing parties, for example Julian Smulikowski or Jan Woźnicki, sought to adopt a different school model for Poland. The universality of education was for them the main priority and according to them this priority was not reconcilable with religious character of schooling. The author also discusses issues of religious education during debates on March Constitution pointing to the significance of the above mentioned issues to the reborn Polish state.

11

Wolność religijna w pierwszych polskich konstytucjach do poł. XIX w.

51%

Zarzycki Z.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2010

|

tom 13

25-44

PL

W literaturze przedmiotu uważa się, że w Polsce przedrozbiorowej do XVIII w. z reguły nie godzono się na indywidualne jednostkowe wybory religijne. Religia była uważana za część porządku ideologicznego państwa. Ze względów natury politycznej zapewniano mniejszościom religijnym pewien stopień swobody religijnej w życiu prywatnym, rzadziej publicznym. Przejawy tolerowania innowierczych kultów religijnych sięgają czasów panowania króla Kazimierza III Wielkiego. Sprawa wolności religijnej i tym samym tolerancji religijnej była mocno i z sukcesami propagowana przez prądy liberalne XVIII-wiecznego Oświecenia, przynależność religijna z reguły nie była już wtedy kryterium decydującym o prawach publicznych. Na tym tle Konstytucję 3 Maja 1791 r. ocenić można jako umiarkowanie postępową. Zapewniła pierwszeństwo, czyli prawne uprzywilejowanie religii katolickiej, jednocześnie przewidując swobodę wyznań religijnych. Rozwiązania przyjęte w Konstytucji Księstwa Warszawskiego z 1807 r. były krokiem naprzód w budowaniu państwa o równouprawnionych wyznaniach. Z kolei Konstytucja Królestwa Polskiego z 1815 r. była bardziej liberalna i narodowa, lecz zarazem mniej demokratyczna. Na gruncie Statutu Organicznego dla Królestwa Polskiego z 1832 r. status prawny religii i Kościoła katolickiego niewiele się zmienił.

EN

The literature on the subject claims that in pre-partition Poland until the 18th century individual choices of denomination were disapproved of. Religion was considered a component of the ideological state order. For political reasons, religious minorities were to some extent autonomous in their private religious expression, which was not the case in the public domain. Toleration of infidel cults goes back to Casimir the Great. The issue of religious freedom and, what follows, religious toleration was strongly and successfully promoted by the liberal trends of the 18th century Enlightenment. Religious belonging was to a lesser extent decisive in the sphere of public rights. In this context, the Constitution of 3rd May 1791 may be assessed as moderately progressive. The constitution safeguarded the precedence, i.e. legal privilege, of the Roman Catholic religion, at the same time allowing for freedom of denomination. The solutions adopted in the Constitution of the Duchy of Warsaw of 1807 went a step forward and fostered equal rights for denominations. On the other hand, the Constitution of the Kingdom of Poland of 1815 was more liberal and national, however less democratic. Under the Organic Statute of the Kingdom of Poland of 1832, the legal status of religion and Roman Catholic Church was hardly altered.

12

Wpływ państwa na obsadę stanowisk kościelnych w latach 1950-1972 na przykładzie działań administracji wyznaniowej w Zielonej Górze wobec Kościoła gorzowskiego

51%

Mazurkiewicz D.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2008

|

tom 11

255-278

PL

Priorytetem władzy komunistycznej w Polsce było wyeliminowanie Kościoła z życia publicznego i uformowanie nowego „socjalistycznego człowieka”. Jednym ze sposobów osiągnięcia tego celu były próby administracyjnego ograniczania podstawowego prawa rządców diecezji do swobodnego mianowania na stanowiska kościelne. Administracja wyznaniowa Polski Ludowej starała się w ten sposób doprowadzić do obsadzenia stanowisk kościelnych, zwłaszcza w kuriach, seminariach i na parafiach, księżmi uległymi władzy państwowej mając nadzieję na stworzenie kościoła narodowego, niezależnego od decyzji Stolicy Apostolskiej. Jako pierwszy do realizacji tego celu posłużył dekret z dnia 9 lutego 1953 r. Wprowadzał on nadzór władz państwowym nad tworzeniem, przekształcaniem, znoszeniem i obejmowaniem duchownych stanowisk kościelnych oraz umożliwiał usuwanie niewygodnych duchownych z zajmowanych urzędów. Kolejny dekret został wydany 31 grudnia 1956 r. Nie znosił on nadzoru państwa nad tworzeniem i obsadzaniem stanowisk kościelnych, ale liberalizował istniejące dotąd przepisy. Stał się jednak na długie lata narzędziem do ograniczenia polityki personalnej Kościoła. Stosowanie obydwu dekretów zostało przedstawione w artykule na przykładzie działań administracji wyznaniowej w Zielonej Górze wobec Kościoła gorzowskiego, ponieważ był on uważany przez władze państwowe za najbardziej wrogi pod względem przestrzegania ich postanowień. Duża zasługa w tym biskupa Wilhelma Pluty, który obsadzał parafie według swojej woli i bronił księży prześladowanych przez totalitarny system oraz tworzył tzw. wikariaty eksponowane, w których zamieszkiwał wikariusz formalnie zależny od administratora parafii, a praktycznie prowadzący samodzielny ośrodek duszpasterski. Zdecydowanej postawie duchowieństwa i świeckich należy przypisać również fakt, że Wydziałowi do Spraw Wyznań w Zielonej Górze nie udał się eksperyment z utworzeniem niezależnej od struktur kościelnych parafii w Gądkowie Wielkim, wobec czego – na podstawie analizy zachowanych dokumentów archiwalnych - należy wyciągnąć wniosek, że zielonogórska administracja wyznaniowa mimo znacznego nakładu sił i środków nie uzyskała znacznego wpływu na obsadzanie stanowisk kościelnych.

EN

The priority of the communist authorities in Poland was to eliminate the Church from public life and to form a new “socialist person”. One of the ways of achieving that aim were the attempts to curb the basic right of diocesan authorities to freely choose candidates for ecclesiastical posts. In that way, the ecclesiastical administration of the People's Republic of Poland intended to staff ecclesiastical posts, especially in curias, seminaries and parishes, with priests submissive to the state authorities, hoping to create a national church that would be autonomous from the decisions of the Holy See. The first step designed to help achieve this goal was the decree of 9 February, 1953. It introduced the supervision of the state authorities over creating, transforming, abolishing and taking ecclesiastical posts and made it possible to remove inconvenient priests from their positions. The next decree was issued on 31 December, 1956. It did not abolish the state’s supervision over creating and staffing ecclesiastical posts, but liberalized the existing regulations. However, it was an instrument for restricting the personal politics of the Church for many years. The application of both decrees is presented in the article on the example of the activity of the ecclesiastical administration in Zielona Góra towards the Gorzów Church, since that Church was considered by the state authorities as the most hostile as far as the observation of their decisions was concerned. The credit goes to bishop Wilhelm Pluta, who staffed the parishes in his own way and defended priests who were persecuted by the totalitarian system as well as created so-called exposed curacies, inhabited by a curate who was formally dependent on the parish administrator, but in practice was in sole charge of his pastoral centre. It is owing to the uncompromising attitude of the clergy and laity that the Office for the Matters Concerning Religions did not succeed in their trial to create a parish independent from the Church structures in Gądków Wielki. On that basis, after analyzing the extant archival documents, one is led to the conclusion that the ecclesiastical administration in Zielona Góra, in spite of remarkable efforts and means, did not gain any significant influence on the staffing of ecclesiastical posts.

13

Proces likwidacji kościelnych placówek opiekuńczo-wychowawczych w Polsce w latach 1946-1965

51%

Środa P.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2008

|

tom 11

293-320

PL

W opracowaniu podjęto problem likwidacji w okresie Polski Ludowej placówek oświatowo-wychowawczych prowadzonych przez jednostki organizacyjne Kościoła katolickiego. Przedstawiony został przebieg procesu likwidacji oraz ocena prawna decyzji ówczesnych władz oświatowych i lokalowych dotyczących zamykania zakładów oraz przejmowania majątku ruchomego i nieruchomego. Ocena ta dotyczy tak kwestii o charakterze materialnoprawnym jak i proceduralnym.

EN

The present study tackles the problem of the dissolution of educational care institutions managed by the organizational units of the Catholic Church at the time of the People’s Republic of Poland. The article presents the process of dissolution and the legal assessment of the decisions taken by the then educational and housing authorities with a view to closing down the institutions and taking over the movable and immovable property. The assessment concerns both substantive and procedural matters.

14

Rewindykacja nieruchomości Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego na terenie Gdańska po 1989 r. (postępowania przed Komisją Regulacyjną)

51%

Zieliński T. J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2010

|

tom 13

5-24

PL

Oceniając proces regulacji spraw majątkowych Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego po 1989 r. na terenie Gdańska należy stwierdzić, że możliwość pozyskiwania przez polski Kościół Luterański dawnych nieruchomości ewangelickich na terenie miasta została wykorzystana w wysokim stopniu. Wnioski złożono szybko po chwili zaistnienia prawa składania żądań rewindykacyjnych i zostały w stosunkowo niedługim czasie rozpatrzone. Rezultat tych starań był relatywnie zadawalający, lecz daleki od optymalnego. Ze względu na wcześniejsze przejęcie najbardziej prestiżowego i atrakcyjnego ewangelickiego majątku kościelnego przez inne związki wyznaniowe (w zdecydowanej większości przez Kościół Rzymskokatolicki), gdańska Parafia Ewangelicko-Augsburska miała nikłe szanse na pozyskanie interesujących obiektów kościelnych na terenie miasta. Spośród 9 złożonych wniosków odnoszących się do co najmniej 10 nieruchomości, tylko jedna została przekazana zgodnie z wnioskiem, przy czym była to wieża zburzonego w czasie działań wojennych kościoła. W miejsce pozostałych parafia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego otrzymała obiekty spoza dawnego zasobu sakralnego i ewangelickiego. Biorąc pod uwagę wielowiekową czołową pozycję luteranizmu na forum religijnym Gdańska efekt postępowania regulacyjnego trudno uznać za adekwatny. W toku procedury rewindykacyjnej postawa przedstawicieli Kościoła Luterańskiego była powściągliwa i realistyczna. W sprawach szczególnie drażliwych wnioskodawca zachowywał się z taktem, czego najmocniejszym dowodem było wycofanie wniosku dotyczącego obiektów szpitala im. Mikołaja Kopernika.

EN

When evaluating the process of regulation of property matters of the Lutheran Church after 1989 in the city of Gdańsk, it should be stated that the church has taken considerable advantage of regaining former evangelical property in the urban area. The relevant applications were submitted immediately the right of regaining became effective and were answered in a relatively short time. The effects of these attempts were comparatively satisfactory, yet far from most favourable. Due to a former seizure of the most prestigious and attractive evangelical church property by other religious associations (predominantly by the Roman Catholic Church), the Gdańsk Lutheran parish had but a mere chance to take possession of interesting church property in the city. From among 9 submitted applications involving at least 10 sites, only one was regained according to the application: the tower of a war-torn church. In lieu of other sites, the Lutheran parish was offered the property situated outside the former sacred and evangelical site. Taking into account a many centuries’ leading position of Lutheranism in the Gdańsk religious forum, the result of the regulatory proceeding appears far from adequate. In the course of the proceedings, a stance adopted by the representatives of the Lutheran Church was realistic and reticent. In most sensitive cases the applicant exercised tact, which was corroborated by the withdrawal of the application concerning the complex of Mikołaj Kopernik Hospital.

15

Prawo o stowarzyszeniach jako instrument antykościelnej polityki władz komunistycznych w okresie Polski Ludowej - zarys problemu

38%

Ordon M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2002

|

tom 4

91-108

PL

Koncepcja państwa laickiego, która przyjęta została przez władze Polski Ludowej, zakładała pozbawienie Kościoła katolickiego (podobnie jak i innych związków wyznaniowych) jakichkolwiek możliwości wpływania na życie publiczne. Dążąc do realizacji tego celu wykorzystano także rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 27 października 1932 roku – Prawo o stowarzyszeniach. Władze komunistyczne znając pozycję Kościoła w Polsce nie odważyły się z miejsca na frontalny atak, jednak w miarę upływu czasu zaostrzały swój stosunek względem Kościoła. Zwłaszcza od 1947 r. stopniowo ograniczały pole jego działalności, zajmując nieprzychylne stanowisko także wobec stowarzyszeń katolickich, wśród których za szczególnie niebezpieczne uznano organizacje działające wśród młodzieży. Prawo o stowarzyszeniach stało się podstawą wydania przez organy administracji państwowej wielu restrykcyjnych decyzji, a kolejne nowelizacje nadały mu represyjny względem Kościoła charakter. Niniejsze opracowanie jest próbą spojrzenia na Prawo o stowarzyszeniach jako na instrument antykościelnej polityki władz państwowych w okresie Polski Ludowej.