Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl

Ograniczanie wyników

1 Mineralogia

1 2005

Znaleziono wyników: 1

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: harmotome

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Harmotome from a new occurrence of red beds in the Upper Silesian Coal Basin (Poland)

100%

Muszyński M. , Wyszomirski P.

tom Vol. 36, iss. 1

31--49

Harmotome has been identified, using optical microscopy, XRD, IR, SEM/EDS and DTA, in an altered collapse breccia in a new occurrence of the so-called red beds in the Upper Silesian Coal Basin (“Marcel” mine). The mineral occurs in some metasomatized clasts, in the breccia matrix and in some microdruses and seald vugs. Prismatic, subhedral crystals of harmotome present in the druses are most often transparent and colourless and reach a length of 0.5 mm. In most cases, they form penetration twins with pseudo-tetragonal (morvenite type) and pseudo-orthorhombic (Marburg type) symmetry. The chemical formulae of two crystals analysed using EDS are as follows: A — Ba1.43Na0.86K0.24[Al4.38Si11.72O32] · 12 H2O B — Ba1.45Na0.84K0.20[Al4.31Si11.78O32] · 12 H2O The harmotome originated at a last stage in the evolution of the red beds; their younger component, dioctahedral smectite, occurs only locally. The harmatome could have formed as a result of either supergene weathering of Carboniferous rocks (previously thermally altered by coal fires) or during later diagenesis of the products of these alterations when the Carboniferous strata were buried under Miocene sediments. Barium was contained in sulphate-free or sulphate-poor pore waters in the Carboniferous rocks of the coal basin.

W przeobrażonej brekcji zawałowej z nowego wystąpienia tzw. pstrych utworów w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym w kopalni „Marcel” (Fig. 1) rozpoznano obecność harmotomu. W badaniach stosowano mikroskopię optyczną (Fig. 3–12), dyfrakcję rentgenowską (Tab. 2), spektroskopię absorpcyjną w podczerwieni (Fig. 15), SEM/EDS (Fig. 13) oraz analizę termiczną (Fig. 2). Harmotom jest składnikiem niektórych zmetasomatyzowanych klastów i lepiszcza brekcji oraz mikrodruz i wypełnień pustek skalnych. Słupkowe, subhedralne kryształy tego minerału z druz, przeważnie bezbarwne i przezroczyste, osiągają wielkość 0,5 mm. W przewadze są to penetracyjne bliźniaki o symetrii pseudotetragonalnej (typ morwenitowy) i pseudorombowej (typ Marburg) (Fig. 3–12, 13 A, B; 14). Skład chemiczny harmotomu cechuje obecność zarówno potasu jak i sodu, przy zdecydowanej przewadze tego ostatniego, oraz brak wapnia (Tab. 2, Fig. 13A, B). Wzory krystalochemiczne dwu analizowanych metodą EDS kryształów tego minerału są następujące: A — Ba1.43Na0.86K0.24 [Al4.38Si11.72O32] · 12 H2O B — Ba1.45Na0.84K0.20 [Al4.31Si11.78O32] · 12 H2O 48 Harmotom powstał w końcowym etapie formowania się pstrych utworów; jedynie miejscami występuje młodszy składnik — dioktaedryczny smektyt (Fig. 13C). Mogło to następić jeszcze na etapie supergenicznego wietrzenia skał karbonu (uprzednio zmienionych termicznie skutkiem pożarów węgla) lub podczas późniejszej diagenezy produktów tych przeobrażeń, po ich pogrzebaniu pod utworami miocenu. Źródłem baru były zasobne w ten pierwiastek, bezsiarczanowe lub ubogie w siarczany wody (roztwory) porowe występujące w karbonie tego rejonu.