Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zastosowanie analizy czynnikowej w celu określenia antropogenicznych przemian jakości wód podziemnych

100%

Dragon K.

|

tom Vol. 50, nr 2

127-131

PL

Przedstawiono możliwości zastosowania analizy czynnikowej do identyfikacji procesów hydrogeochemicznych, kształtujących chemizm wód podziemnych. Szczególną uwagę zwrócono na przemiany chemizmu wód podziemnych związane z wpływem zanieczyszczeń antropogenicznych. Obiektem badań był fragment wielkopolskiej doliny kopalnej (pomiędzy rzekami Obrą i Wartą). Wyniki analizy czynnikowej potwierdzają wcześniej sygnalizowane przejawy antropogenicznego zanieczyszczenia wód podziemnych tej struktury.

EN

The paper presents the possible application of factor analysis in identification of hydrogeochemical variations that influence the ground water chemistry. The special attention was paid to the changes of ground water chemistry connected with the influence of anthropogenic contamination. The part of the Wielkopolska Buried Valley Aquifer (between the Obra and Warta Rivers) was the objective of the present study. The results of the factor analysis confirm earlier findings concerning anthropogenic contamination of ground water in this aquifer.

2

Groundwater chemistry changes related to economic and tourism impact in the Zakopane region (Podhale Flysch Basin)

63%

Małecki J. J. , Porowska D.

|

tom Vol. 18

52-61

EN

Pollution related to the increasing tourist traffic has become a major environmental risk for soil and groundwater in the Zakopane region. It was necessary to develop and modernise the water supply system, sewage plant, and waste landfill. Currently, water is supplied by the water supply system to about 90% of residents, although local groundwater catchments are often still in use. The shallow unconfined groundwater is highly sensitive to climatic and anthropogenic influence. It was confirmed by chemical composition analyses performed during the period of 1971- 2001. Within this time interval, surface waters and groundwater were of the lowest quality in the 1980. After a series of environmental investments their quality significantly improved. In case of groundwater, this quality improvement was expressed by the increase of bicarbonate content and the general decrease of sulphide and chloride contents. Another alarming problem is a continuous increase of nitrate content. However, these components are not a threat to deep groundwater because of the insulating effect of the flysch shale strata.

PL

Zanieczyszczenia powodowane przez wzrastający ruch turystyczny stały się głównym zagrożeniem środowiskowym dla gleb i wód podziemnych regionu zakopiańskiego. Konieczny stał się rozwój i modernizacja systemu zaopatrzenia w wodę, oczyszczalni ścieków oraz składowiska odpadów. Obecnie około 90% mieszkańców pobiera wodę z systemu wodociągowego, jednak lokalne ujęcia wód podziemnych są nadal używane. Płytkie, nieizolowane wody podziemne są bardzo podatne na wpływy klimatyczne i antropogeniczne. Potwierdziły to analizy składu chemicznego wykonane w latach 1971- 2001. Najniższą jakość wody powierzchniowe i podziemne miały w latach 1980. W wyniku inwestycji środowiskowych ich jakość znacząco się poprawiła. W wodach podziemnych, wyraża się to wzrostem zawartości węglanów i generalnym zmniejszeniem zawartości siarczków i chlorków. Niepokojący jest stały wzrost zawartości azotanów, które jednak nie zagrażają głębszym wodom podziemnym, chronionym przez dobrze izolujące łupki fliszowe.

3

Bor w wodach podziemnych i odciekach składowiskowych

63%

Tomaszewska B.

|

tom R. 49, nr 1-2

161-171

PL

Bor jest pierwiastkiem biofilnym, niemetalicznym o liczbie atomowej 5 i masie atomowej 10,81. Należy do grupy IIIA układu pierwiastków i występuje na 3 stopniu utlenienia. Tworzy go mieszanina dwu izotopów 10^B (19,78%) i 11^B (80,22%). Podstawą krajowych standardów jakości wody do picia są wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i wymagania ustalone w dyrektywie 98/83/EC. Maksymalną zawartość boru w wodach pitnych polskie przepisy sanitarne określają na 1,0 mg/dm3. W 2003 r. specjaliści z WHO, wykorzystując nowe dane i oceny wykonane w USA zdecydowali o ponownym przeanalizowaniu dopuszczalnej zawartości boru w wodach pitnych. W nawiązaniu do tego Komitet do Spraw Jakości Wód Pitnych i WHO (The Drinking-water Quality Committee), w 2009 r., zarekomendował korektę stężeń boru w wodach pitnych do 2,4 mg/dm3. Nowe wytyczne (revised Guideline Value and Summary Statement) zostaną opublikowane w 2011 r. w IV edycji Guidelines for Drinking-water Quality. W artykule przedstawiono rolę boru w indykowaniu zanieczyszczeń wód podziemnych, na tle własnych badań zawartości boru w wodach podziemnych i odciekach składowiskowych obszaru Skawiny. W przeszłości zlokalizowane zostały tutaj składowiska odpadów: komunalnych, metalurgicznych i elektrownianych.

EN

Boron is a nonmetallic element that belongs to group lIlA of thc periodic table and has an oxidation state of +3. It has an atomic number of 5 and atomic weight of 10.81. Boron is never found in the elemental form in nature. lt exists as a mixture of the 10^B (19,78%) and 11^B (80,22%) isotopes. Boron's chemistry is complex. The basis for national standards for drinking water quality are Guidelines for Drinking-water Quality of the World Health Organization (WHO) and the requirements of the Directive 98//83/EC. Polish regulations determine maximum content of boron in drinking waters as 1,0 mg/dm). In 2003, WHO experts recommended that boron be added to the rolling revision on the basi s of new data and the assessment from the USA. In reference to that, The Drinking-water Quality Committee of WHO, in 2009, recommended revising the boron guideline value to 2,4 mg/dm3. The revised Guideline Value and Summary Statement will be incorporated into the Guidelines for Drinking-water Quality, 4th Edition, which will be published in 2011. The paper present the role of boron in groundwater contamination, in the background of own data of variability of boron concentrations in groundwater and leachates from the selected area in Skawina region. In the past were localized here wastes dumps - municipal, metallurgical and power plant wastes.

4

Sewage sludge land disposal effects on ground water

51%

Agopsowicz M. , Białowiec A. , Pijarczyk P.

|

tom Vol. 34, no. 2

73-82

EN

Three year, lysimetric research on the influence of land application of sewage sludge on the ground water quality was done. Three plant species were tested as possible ways of sewage sludge application: grass - for restoration of contaminated soils; corn - for feeding staff production, and willow - for energy production from biomass. As control, plantless lysimeters were used The following sewage sludge doses were applied: 0, 10, 50, 50, 110, 225, and 450 Mg d.m./ha. Significant (p < 0.05), linear correlations between the increase in the sewage sludge dose and EC, CODCr and NO3 content in the ground waters indicate a potential risk of contaminating ground waters during the land application of sewage sludge, particularly with high doses exceeding 50 Mg d.m./ha. These correlations and risks of ground water contamination were observed during all three years of experiment for indicators such as EC and CODLV In the case of nitrates the risk of their migration was detected only in the first year after sewage sludge application. Additionally, the very low level of heavy metals and pathogens in ground water was determined. The applied plants did not reduce the negative effect of the increasing doses of the sewage sludge on the ground waters quality.

PL

Wykonano trzyletnie, lizymetryczne badania wpływu przyrodniczego wykorzystania osadów ściekowych na jakość wód podziemnych. W badaniach zastosowano trzy gatunki roślin, jako możliwe kierunki stosowania osadów ściekowych: trawa-rekultywacja gleb zdegradowanych, kukurydza-produkcja pasz. wierzba-wykorzystanie energetyczne biomasy. Jako kontrolę zastosowano lizymetry pozbawione roślinności. Przyjęto następujące dawki osadów ściekowych: 0, 10, 50, 110,225 i 450 Mgs.m./ha. Statystycznie istotna, liniowa zależność pomiędzy dawką osadów a wielkością przewodności elektrolitycznej właściwej (EC), ChZT oraz azotanów wskazuje na potencjalne zagrożenie zanieczyszczenia wód podziemnych przy przyrodniczym wykorzystaniu osadów ściekowych, szczególnie w przypadku wysokich dawek osadów przekraczających 50 Mg s.m./ha. Zależności te oraz ryzyko zanieczyszczenia wód podziemnych obserwowano przez trzy lata doświadczenia dla wskaźników zanieczyszczenia EC i ChZT. W przypadku azotanów, zagrożenie ich migracji stwierdzono jedynie w pierwszym roku badań. Dodatkowo stężenia metali ciężkich oraz obecność patogenów w wodach gruntowych była na niskim poziomie. Stwierdzono, że zastosowane rośliny nie zmniejszyły negatywnego wpływu osadów ściekowych na jakość wód podziemnych