Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Rough grammar and rough language

100%

Basu S.

|

2003

|

tom Vol. 28, No. 3

129-141

EN

Formal languages ana grammars, wmcn generate tnem, cannot be successfully applied to model a real language, as they do not include the incorrectness and ambiguity of natural languages. Imprecision of real language can be incorporated in the formal language theory with the help of rough sets. Accordingly a precise language set is replaced by a pair of sets, which act as the two boundaries between which the actual set lies. In this paper we define a rough grammar and a rough language based on the concept of rough set A necessary and sufficient condition for the rough language to be a rough set is obtained. It is found that there may be 16 different classes of rough languages. A hierarchy among the different classes of languages is established.

2

O znaczeniu, sensie i gramatyce indeksowania

88%

Piotrowski K.

Sztuka i Dokumentacja

|

2013

|

nr 9

79-91

EN

Gottlob Frege has already distinguished sense (Sinn) from reference (Bedeutung) because expressions can possess the same referent and different senses. G. Frege also argued that some words have a sense, but it is very doubtful if they have a reference. Moreover, for example, the words “the least rapidly convergent series” have sense but no referent. According to this distinction, we can notice that the expression “indexing” has many different senses, but it is hard to say if the meaning of this expression exists. We can index the Latin word index and list: an informer, a traitor, a spy, a demonstrative finger, a title or an inscription etc. But how to index the word “indexing”? Should we rather say perhaps an indexing grammar, according to Ludwig Wittgenstein’s undenotational theory of meaning as use of expression? Though in postmodernism this anti-essential impulse was strengthened (Derrida, Rorty, Welsch), however we have to cope with this – a true or false, good or oppressive – indexing game and at the same time with the game against the discipline of indexing. An indexing is proper both for the doctrines which have an absolutistic (Arystoteles) or publicly religious pronunciation (Pascal), also for relativism and contextualism or – only vestigially – (con)textualism.

3

Teksty-preteksty, czyli „poezja gramatyki i gramatyka poezji” na lekcjach języka polskiego jako obcego

75%

Skalska A. , Słaby-Góral I. , Łódzki U.

|

2011

|

tom 18

PL

Artykuł pokazuje, w jaki sposób utwory poetyckie polskich autorów mogą być wykorzystywane na zajęciach z jpjo. Omawiane teksty literackie stwarzają możliwość przekazania wiedzy zarówno kulturowej, jak i językowej. Zagadnienia gramatyczne zawarte w wybranych wierszach to pretekst do wielu ćwiczeń i zabaw językowych.

EN

The following paper is devoted to the use of Polish poems during Polish language classes for foreigners. The texts that are discussed enable the teacher to convey both cultural and linguistic knowledge. Grammar-related issues present in the selected poems serve as a pretext to create various exercises and language games.

4

Associative learning of concepts

75%

Rockai V. , Kende R.

|

2007

|

tom Vol. 14, No. 4

737-743

EN

Humans find it extremely easy to say if two words are related or if one word is more related to a given word than another one. For example, if we come across two words — "car" and "bicycle", we know they are related since both are means of transport. Also, we easily observe that "bicycle" is more related to "car" than "fork" is. In the paper we describe our approach on quantifying the semantic relatedness of concepts based on the theory of associative learning of concepts.

5

Polskie przyimki prefigowane (Próba opisu generatywnego)

75%

Nowak T.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2015

|

tom 14

391-406

EN

The author of the paper aims at providing a description of the syntax of the prepositions znad, spod, sprzed, zza; sponad, spopod, spoza, spomiędzy, spośród with respect to their structure and meaning. The method of analysis is based on the Minimalist Program. The content of the paper focuses on issues relating to reconstruction of the form of the phrases with these prepositions and reconstruction of the hierarchy of the components in the syntactic structures.

6

Fenomenologiczny projekt Ludwiga Wittgensteina

63%

Piekarski M.

Studia Philosophiae Christianae

|

2012

|

tom 48

|

nr 2

87-108

EN

In this article the Author presents phenomenological aspects of Ludwig Wittgenstein’s philosophy. Wittgenstein’s phenomenology was a radical project, which concerned linguistic experience of the non linguistic world. The author considers this conception and its relationship with Edmund’s Husserl and positivistic theory of phenomenology. He answers the question why Wittgenstein abandoned this project.

PL

Artykuł dotyczy ewolucji myśli Ludwika Wittgensteina z tzw. średniego okresu jego twórczości filozoficznej, tj. pism z lat 1929–1933. Autor, korzystając z tekstów wydanych przez samego Wittgensteina jak i ze spuścizny wydawanej po jego śmierci, tzw. „Nachlass”, rekonstruuje fenomenologiczny projekt wiedeńskiego filozofa. Wittgenstein rezygnując ze znanej z „Traktatu logiczno – filozoficznego” metafizycznej koncepcji związku języka i świata, zastanawia się w jaki sposób zdanie, a ściślej system zdań, wiąże się ze sferą przedmiotową. Wysuwa postulat fenomenologii – nauki opisowej, a nie wyjaśniającej, której zadaniem jest wskazanie podstawowych zjawisk czasowo–przestrzennych, które konstytuują doświadczenie. Fenomenologia Wittgensteina była projektem wciąż rozwijanym i zmienianym. Wittgenstein z jednej strony korzystał z dorobku filozofujących fizyków (Mach, Boltzmann, Hertz) zaś z drugiej, szereg stawianych przez niego tez pozwala łączyć jego stanowisko z fenomenologią Edmunda Husserla. Zdaniem autora niniejszego tekstu skonfrontowanie fenomenologii Wittgensteina z fenomenologią Husserlowską pozwala zobaczyć to, co jest wspólne filozofii języka i fenomenologii. Wittgenstein w okresie fenomenologicznym nieustannie balansował pomiędzy nastawieniem naturalnym – typowym dla filozofii analitycznej, a nastawieniem transcendentalnym charakterystycznym dla tradycji kantowsko–husserlowskiej. Na koniec autor wskazuje dlaczego Wittgenstein musiał zrezygnować z projektu analizy fenomenologicznej i przejść na pozycje analizy gramatycznej znanej najlepiej z „Dociekań filozoficznych”.

7

Terminologia działań leczniczych

63%

Bugaj M. , Drobnik J.

Annales Academiae Medicae Silesiensis

|

2009

|

tom 63

|

nr 4

67-73

EN

The paper presents the Latin nomenclature of pharmacological actions in terms of their etymology and grammar. The Latin vocabulary was selected according to the following criteria: 1) these actions are eff ects of herbal drugs, 2) the nomenclature is in current use in phytothrtapy.

PL

Praca omawia łacińskie nazewnictwo działań farmakologicznych pod względem etymologicznym i gramatycznym. Kryteriami doboru słownictwa są: 1) działania wywierane na organizm człowieka przez leki naturalne, 2) terminy używane obecnie, spotykane w literaturze z zakresu ziołolecznictwa.

8

O restrykcjach leksykalnych w użyciu udmurckich przypadków końcówkowych

63%

Bielecki R.

Studia Rossica Gedanensia

|

2017

|

nr 4

23-36

PL

Przypadek jest pojmowany zazwyczaj jako kategoria gramatyczna. Gramatyka jest kojarzona z regularnością i w tym sensie jest nader często przeciwstawiana leksyce. Jednak nawet najbardziej regularny mechanizm językowy podlega w każdym języku jakimś restrykcjom o charakterze leksykalnym. Niniejszy artykuł stanowi próbę opisu głównych mechanizmów funkcjonowania tego zjawiska w końcówkowym systemie przypadkowym języka udmurckiego. Jak się okazuje, pomimo iż nominativus jest przypadkiem takiej niezbywalnej dla zdania kategorii syntaktycznej, jaką jest podmiot, to jego znaczenie diatetyczne jest w ostatecznym rozrachunku determinowane przez znaczenie leksykalne czasownika. Syntagmatyczne manifestowanie się accusativu, kolejnego tzw. przypadka gramatycznego w języku udmurckim, także jest ograniczane przez ten sam czynnik. Sygnifikacja genetivu w jego funkcji stricte adnominalnej wydaje się zdeterminowana z kolei przez znaczenie leksykalne obu komponentów syntagmy adnominalnej. W użyciu pozostałych przypadków udmurckich można dostrzec globalnie jeszcze mniej regularności. Ich użycie zdeterminowane jest albo przez leksykalny kontekst czasownikowy, albo przez rzeczownikowy. W pewnych okolicznościach współwystępują oba czynniki.

EN

Case is traditionally viewed as a grammatical category. Grammar is associated with regularity, and in this sense, it is very often opposed to the lexis. Nevertheless, in every language, even the most regular lingual mechanism is subject to some lexical restrictions. In this paper, an attempt is made to describe the principal mechanisms of the functioning of this phenomenon in the Udmurt desinential case system. As it turns out, in spite of the fact that the nominative is the case of such an indispensable syntactic category for a sentence as the subject, its diathetic meaning is at the end of the day determined by the lexical meaning of the verb. The syntagmatic appearance of the accusative, the other so-called grammatical case in the Udmurt language, is also restricted by the same factor. In turn, the signification of the genitive in its strictly adnominal function seems to be determined by the lexis of both components of the adnominal syntagm. In the use of the other Udmurt cases, globally speaking, even greater irregularity can be observed. Their use is determined either by the verbal or by the substantival lexical context. In some cases both factors co-occur.

9

O inwentarzu przypadków w pierwszych gramatykach języka fińskiego

51%

Buncler A. , Warszawski U. , Anna Buncler. Doktor i adiunkt w Katedrze Hungarystyki Uniwersytetu Warszawskiego w. P. J. F. P. w. z. g. o. j. f. o. s. j. J. z. b. o. w. m. j. f. o. s. w. u. k. , a.buncler@uw.edu.pl

|

2015

|

tom 4

EN

The article deals with the formulation of the inventory of cases in the earliest Finnish grammars. Finnish language as a Finno-Ugric one differs typologically from Indo-European languages among others in regard of case system – there are 14–15 different case markers to be distinguished. In the first Finnish grammars however their authors [Petraeus 1649, Martinius 1689] followed the Latin pattern of six cases by choosing semantically or syntactically coherent cases. Therefore for example the ending of partitive was assigned to two different cases (nominative, accusative), non existing vocative was identical with nominative, and on the other hand ablative had four different endings. The first grammars didn’t also make a difference between word stem and ending. In the third Finnish grammar [Vhael 1733] the inventory of cases is already much larger and it consists of 14 cases. The first ones still reflect Latin cases but from the nowadays perspective only comitative is missing. Vhael didn’t however perceive a system of locative cases. Von Becker [1824] also distinguishes 14 cases but is atready able to divide them on the basis of their locative meaning into dativus, locativus, ablativus on the one hand and exterior, interior, formalis on the other. The inventory of Finnish cases similar to the one used today can be seen in Renvall’s grammar [1840] although there are still slight differences in the names of the cases.

LA

Artikkeli käsittelee sijaluettelon muodostamista suomen kielen varhaisimmissa kieliopeissa 1840-lukuun asti. Ensimmäiset suomen kieliopit olivat Eskil Petraeuksen “Langue Finnicae brevis institution” [1649] ja Matthias Martiniuksen “Hodegus Finnicus, Eller Finsk Wägwijsare” [1689]. Kieliopin säännöt merkitsivät Petraukselle ja Martiniukselle samaa kuin latinan kieliopin säännöt. 1600-luvun käsitysten mukaan latinan kieli ja latinan kielioppi ilmensivät logiikan yleisiä lainalaisuuksia. Sekä Petraeus, että Martinius luettelivat latinan kuusi sijaa esityksissään: nominatiivi, genetiivi, datiivi, akkusatiivi, vokatiivi ja ablatiivi. Petraeus muodosti suomen sijamuotojärjestelmän valikoimalla latinan sijoille sopivat suomalaiset merkitysvastineet. Sen takia esimerkiksi ablatiivilla oli useita loppuja: lda, ldä, sta, stä, sa, sä, lla, llä. Akkusatiivi määräytyi latinan syntaktisen funktion perusteella, eli akkusatiiveja olivat ne, joiden käännösvastineeksi sopi latinan akkusatiivi. Petrauksen paradigmasta puuttuivat seuraavat nykysijat: essiivi, translatiivi, illatiivi, abessiivi, komitatiivi ja instruktiivi, vaikka niiden muodot esiintyivät kieliopissa. Martiniuksen sijamuotojärjestelmän kuvaus mukaili, muttei kopioinut kaavamaisesti, Petrauksen esitelmää. Hän esimerkiksi tajusi sijapäätteen ja preposition tehtävien vastavuuden kielen merkitysjärjestelmässä. Kolmas suomen kielioppi, Barthold Vhaelin “Grammatica Fennica”, ilmestyi 1733. Sekin oli latinankielinen, mutta siinä erotettiin jo 14 sijaa. Ensimmäiset kuusi vastasivat kuitenkin vielä latinan sijaluetteloa. Reinhold von Becker [1824] oli ensimmäinen, joka huomasi vastavuuden yleis-, sisäja ulkopaikallissijojen välillä. Gustav Renvallin kirjoittamassa “Finsk Spraklära” -kieliopissa [1840] sijaluettelo vastaa jo nykysuomen sijamuotojärjestelmää, vaikka jotkut termit ovat vielä hiukan erilaisia.