Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Analiza półszczegółowego zdjęcia grawimetrycznego w rejonie bloku Gorzowa w celu rozpoznania budowy utworów przypowierzchniowych

100%

Twarogowski J.

|

tom Vol. 51, nr 4

320-326

EN

The local gravity anomalies were calculated using two different radii. Obtained gravimetric image was correlated with borecores and results of resistivity and high resolution seismic data. Final conclusions inform on morphology of Quaternary bottom and tectonics of the Cainozoic basement.

2

Deformacje glacitektoniczne i ich wpływ na rozwój paleogeografii środkowozachodniej Polski (rejon Zielonej Góry)

75%

Urbański K.

|

tom nr 417

169-208

PL

Na obszarze środkowozachodniej Polski, w rejonie Zielonej Góry, rozpoznano szereg struktur glacitektonicznych. Strefy zaburzeń glacitektonicznych stwierdzono na podstawie analizy geomorfologicznej, zestawienia wierceń archiwalnych, badań rdzeni w otworach kartograficznych, prac geofizycznych oraz pomiarów i obserwacji mezostruktur w odsłonięciach. Wydzielono moreny spiętrzone, w których zaburzone osady odsłaniają się na powierzchni terenu oraz formy kopalne - glacielewacje i depresje glacitektoniczne. Wał Zielonogórski z uwagi na dobre rozpoznanie geologiczne stał się obszarem testowym do określenia stylu oraz weryfikacji różnych modeli zaburzeń glacitektonicznych. Zebrane przez autora dane geologiczne oraz własne badania wskazują na dominującą rolę struktur łuskowych w budowie wewnętrznej Wału Zielonogórskiego. Do wyjaśnienia jego genezy przyjęto model ścięć cylindrycznych (Rotnicki, 1976). Za takim modelem przemawia dodatkowo fakt, że makrostruktury na badanym obszarze występują seryjnie, a formy wypiętrzone są rozdzielone depresjami glacitektonicznymi. Zaburzenia glacitektoniczne powstawały głównie w wyniku obciążenia podłoża lądolodem. Nacisk boczny lądolodu, zdaniem wielu autorów (Aber i in., 1989), nie odgrywa już tak istotnej roli w powstawaniu wielkoskalowych deformacji. Wyniki badań litopetrograficznch glin zwałowych oraz dane stratygraficzne świadczą, że główne strefy glacitektoniczne były formowane jeszcze w czasie fazy transgresywnej zlodowacenia odry. Prawdopodobnie był to etap modyfikacji stref zaburzeń powstałych w czasie zlodowaceń południowopolskich (Dyjor, 1975; Urbański, 2002a). Badura i Przybylski (2002) wiązali główny etap zaburzeń Wzgórz Dalkowskich z okresem zlodowacenia sanu 2. Morfologia terenu ukształtowana w wyniku zaburzeń glacitektonicznych miała istotny wpływ na późniejsze procesy geologiczne. W depresjach glacitektonicznych tworzyły się miąższe serie osadów zastoiskowych. Lądolód zlodowacenia warty oparł się o Wzgórza Dalkowskie, a zlodowacenia wisły blokowany był rozciągającym się poprzecznie Wałem Zielonogórskim. Na północnych stokach tej formy w okresie ostatniego zlodowacenia były akumulowane terasy kemowe.

EN

Numerous glaciotectonic structures have been recognized in the Zielona Góra region (centralwestern Poland). Glaciotectonic deformation zones have been identified by geomorphological analysis, comparison of borehole sections, studies of drill cores of cartographical boreholes, geophysical surveys, and measurements and observations in outcrops. In this area, thrust moraines deposits are outcropped on the land surface. Palaeolandforms - glacial elevations and depressions - are covered by undeformed sediments. The Zielona Góra Rampart is the area of investigation of glaciotectonic deformations where different glaciotectonic models have been verified. Glaciotectonic data, collected by the author, and his personal investigations show the great significance of thrusts within the geological structure of the Zielona Góra Rampart. A model of cylindrical shears (Rotnicki, 1976) was used for interpreting the origin of the Zielona Góra Rampart. The use of this model is additionally suggested by the fact that the macrostructures occur in series, and uplifted landforms are separated by glaciotectonic depressions. Glaciotectonic deformations developed mainly as a result of stress within the subglacial bedrock, generated by the load of the glacier. Lateral compression of the glacier did not play an important role in the formation of mega-scale deformation. Results of lithostratigraphic studies of tills and stratigraphical data indicate that the major glaciotectonic zones formed during the Elsterian (Dyjor, 1975; Urbański, 2002 a) but in some regions glaciotectonic deformation processes also occurred during the transgressive phase of the Odranian Glaciation. It was a phase of modifications within deformation zones formed during the South Polish Glaciations. Land surface topography, developed as an effect of glaciotectonic deformations, exerted a great influence on subsequent, Late Pleistocene geological processes. In the area of Dalkowskie Hills, the main stage of deformations took place in the Sanian (Badura, Przybylski, 2002). Thick glaciolacustrine series were deposited in glaciotectonic depressions. During the Warthanian Glaciations, the ice sheet stopped at the Dalkowskie Hills. During the Vistulian Glaciation, the ice sheet was blocked by the Zielona Góra Rampart stretching across the glacier movement direction. Kame terraces developed on northern slopes of this structure at that time.

3

Glacitektonika w rejonie Dobrego na Wysoczyźnie Kałuszyńskiej

63%

Kucharska M. , Kamiński M.

|

tom Vol. 50, nr 8

684-686

PL

Niniejszy artykuł przedstawia wstępne badania budowy geologicznej i genezy struktury Dobrego, znajdującej się na Wysoczyznie Kałuszyńskiej (wschodnia Polska). Struktura Dobrego powstała podczas zlodowaceń: odry i warty i została potwierdzona wierceniem Dobre-1. Na zdjęciu satelitarnym przeanalizowano układ fotolineamentów. Stwierdzono istnienie związku między układem sieci rzecznej a przebiegiem fotolineamentów na tym terenie. Analiza zdjęcia satelitarnego została wykonana w programie ER Mapper 5.5.

EN

This paper presents preliminary research results on geology and orgin of the Dobre structure, situated on the Kałuszyn Plateau (eastern Poland). Dobre structure was formed during the Odra and Warta Glaciations confirmed by data from borehole Nowe Dobre-1. Photolineaments were analysed on satellite image. Rivers networks development in this area depends on directions of photolineaments. The analys is of satellite image was done with ER Mapper 5.5.

4

Geopark "Łuk Mużakowa" - proponowany transgraniczny obszar ochrony georóżnorodności

51%

Badura J. , Gawlikowska E. , Kasiński J. R. , Koźma J. , Kupetz M. , Piwocki M. , Rascher J.

|

tom Vol. 51, nr 1

54-58

PL

Zgodnie z programem ochrony dziedzictwa Ziemi prowadzonym przez UNESCO i IUGS, środowiska geologiczne Brandenburgii podjęły inicjatywę utworzenia Geoparku "Łuk Mużakowa" (Muskauer Faltenbogen). Głównym zadaniem tego geoparku jest zachowanie dla przyszłych pokoleń unikatowej w skali światowej struktury glacitektonicznej wraz ze śladami dawnego górnictwa oraz walorami środowiska przyrody ożywionej, w powiązaniu z ideą promowania edukacji i geoturystyki. Podstawowymi obiektami ochrony na obszarze geoparku są geotopy, czyli szczególnie cenne fragmenty litosfery, które powinny być udostępniane dla nauki, edukacji oraz ruchu turystycznego. Na obszarze geoparku utworzone zostaną centralne ośrodki obsługi ruchu turystycznego, lokalne muzea, miejsca wystawiennicze i edukacyjne. Pierwszym etapem prac zmierzających do powołania Geoparku "Łuk Mużakowa" była inwentaryzacja i ocena geotopów na obszarze Niemiec (Brandenburgii i Saksonii), a następnie na obszarze Polski. Zinwentaryzowano geotopy typu odsłonięć geologicznych, form rzeźby terenu, pozostałości po dawnej eksploatacji węgla brunatnego, iłów ceramiki budowlanej oraz kruszywa naturalnego, a także budowle architektoniczne z głazów narzutowych. Dalsze prace nad utworzeniem geoparku powinny zmierzać do uszczegółowienia sposobu jego udostępniania poprzez opracowanie planów zagospodarowania turystycznego geoparku oraz koncepcji edukacyjnego prezentowania zagadnień związanych z dziedzictwem geologicznym i historycznym.

EN

Following the UNESCO/IUGS Programme on Earth Heritage, geologists of Brandenburg started to organise the "Muskau Arch " Geopark. Conservation of a unique (in a global scale) glaciotectonic structure, together with elements of historical mining and values of inanimate natural environment, and promotion of education and geotourism should be the main goals of the Geopark. The geotopes - elements of lithosphere particularly valuable, which should be accessible for scientific research, education and geotourism - are the basic elements. Tourism centres, local museums and exposition/education centres will be established. The first stage of the organising works on the "Muskau Arch " Geopark includes making an inventory and evaluation of geotopes in the Brandenburgian and Saxonian parts of the Muskau Arch ("Muskauer Faltenbogen ") and later also in the Polish part ("Łuk Mużakowa "). Some kinds of geotopes, such as geological outcrops, forms of land surface, remains of historical mining of lignite, ceramic clays and aggregates, and also buildings made with glacial boulders have been evidenced. More detailed project of accessibility of the Geopark area, i.e., project of tourist infrastructure and concept of presentation of geological and historical heritage from the education viewpoint, should be a subject of the further works on the Geopark organisation