Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Złoża geotermalne Francji (część II): historia realizacji inwestycji geotermalnych

100%

Tarkowski R. , Uliasz-Misiak B.

|

tom R. 42, nr 1-2

3-10

PL

W artykule przedstawiono historię realizacji inwestycji geotermalnych Francji. Szczególną uwagę poświęcono instalacjom geotermalnym dla celów grzewczych. Etapy ich realizacji omówiono na tle kryzysów naftowych lat siedemdziesiątych oraz spadku cen ropy naftowej w połowie lat osiemdziesiątych. Opisano realizację inwestycji geotermalnych związanych z wykorzystaniem ciepła suchych gorących skał, wykorzystanie złóż niskiej i wysokiej entalpii. Przedstawiono perspektywy rozwoju geotermii we Francji.

EN

The history of geothermal investments realization in France is presented in the article. Special attention is turn to geothermal installations for heating purposes. Stages of their realization are discussed in background of oil crisises - years seventieth and reduction of oil price in half of years eightieth. Realization of geothermal investments connected with utilization of hot dry rocks heat, utilization of low and high enthalpy deposits are described. Perspectives of geothermal development in France are presented.

2

Influence of fracture-matrix interaction on thermal front movement in fractured reservoir

100%

Siemek J. , Stopa J.

Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Technical Sciences

|

2015

|

tom Vol. 63, nr 4

965--969

EN

Commercial exploitation of geothermal resources requires the disposal of large volumes of cooled brine in an environmentally acceptable way. Reinjection of cooled (i.e. spent) geothermal water has become a standard reservoir management strategy. Since injected fluids are typically much colder than the reservoir rock, this strategy results in the cooling of the region around the injection wells. Injected cool water may not have sufficient residence time in the reservoir to receive enough heat from surrounding hotter rock, resulting in temperature decrease at producing wells. Usually, the energy transport in geothermal reservoirs is calculated by use of sophisticated numerical simulators. In this paper we present analytical solution of simplified model of mass and heat transfer in fractured porous medium in one dimension, assuming constant rock temperature and neglecting small-scale effect connected with dispersion and heat conduction. The solution presented in this paper is applicable if thermal capacity of rock is high but the specific area is not sufficient for instant thermal equilibrium. This approach allows for better understanding the relation between fluid movement along the fractures and heat transfer between the rock matrix and fluid. Simple numerical experiments reported in the paper have shown the importance of specific surface area of naturally fractured rock, which influences the rate of exchange of heat between the fractures and the rock matrix.

3

Model numeryczny eksploatacji dolnokredowego zbiornika wód geotermalnych w rejonie Sochaczewa

100%

Wojnarowski P. , Stopa J.

Wiertnictwo, Nafta, Gaz

|

2001

|

tom R. 18/1

275-287

PL

Dolnokredowy zbiornik wód geotermalnych w synklinorium warszawskim jest częścią rozległej struktury geologicznej zalegającej na obszarze Niżu Polskiego. Zasadniczymi horyzontami wodonośnymi są skały barremu - albu środkowego. Głębokość zalegania poziomu wodonośnego na terenie synklinorium warszawskiego zmienia się od kilkudziesięciu do ok. 1600 metrów. Najwyższe temperatury występują w pobliżu osi synklinorium i dochodzą do 45 stopni Celsjusza. Korzystne warunki wykorzystania energii geotermalnej występują w rejonie Sochaczewa, gdzie temperatura w stropie warstwy wynosi ok. 39 stopni Celsjusza. Dla tego rejonu zbudowany został model numeryczny oraz wykonana symulacja eksploatacji za pomocą programu TOUGH2. Założono wykorzystanie starych otworów wiertniczych zlokalizowanych w pobliżu Sochaczewa w kilku wariantach uwzględniających różną lokalizację otworów eksploatacyjnych i chłonnych. Pozwoliło to na określenie wpływu zatłaczania schłodzonej wody na zmiany temperatury w złożu oraz wyznaczenie bezpiecznej odległości między otworem produkcyjnym a chłonnym.

EN

The Early Cretaceous aquifer is a large sedimentary structure in the Great Poland Depression. The Early Cretaceous aquifer layers (permeable sandy and sandy-muddy sediments) belong mainly to the Middle Barremian - Aptian and locally to the Albian stages in geological time. In the Warsaw Synclinorium, the depth to the Early Cretaceous layer varies from few dozen to about 1600 m.u.s.l. The reservoir temperature varies from about 10 degrees of Celsius in the S-W outcrops to about 45 degrees of Celsius in the deepest part. Good reservoir condition occurs in area of Sochaczew, where water temperature reach about 39 degrees of Celsius. With the aid of the TOUGH2 simulator, a simple numerical reservoir model was set up for the Early Cretaceous reservoir and production from one well with re-injection to one or two other wells was simulated. No cooling is predicted for this well configuration, partly because of long distance between the wells, and partly because of regional flow in the reservoir.

4

Propozycja wykorzystania wód geotermalnych w aspekcie ochrony środowiska dla miasta Jeleniej Góry

100%

Sokołowski J. , Pilecka E.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

1998

|

tom R. 37, nr 1-2

75-77

PL

Artykuł pokazuje możliwości wykorzystania wód geotermalnych występujących w rejonie Jeleniej Góry w celu ochrony środowiska. Proponuje się wykorzystanie energii wód geotermalnych do zasilania w ciepło, a tym samym eliminacje szkodliwych związków w atmosferze powstających w procesie spalania. Te same wody mogą być wykorzystane w basenach leczniczych w systemie tzw. AQUA-City.

EN

In the paper the possibility of using of geothermal water in the Jelenia Góra region for environmental protection is introduced. Application of geothermal energy in central heating system and that way toxic substance decreasing in the air corning from hard-coal installation has been proposed. The same geothermal water can be used in healthy baths for users of AQUA-City.

5

Stan rozpoznania geologiczno-złożowego województwa bielskiego

100%

Florek R. , Jawor E.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

1998

|

tom R. 37, nr 1-2

43-52

PL

W artykule omówiono wyniki badań wiertniczych Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa prowadzonych na terenie województwa bielskiego od 1946 roku. Na podstawie uzyskanych profili wierceń scharakteryzowano utwory: prekambru, kambru, dewonu dolnego, dewonu środkowego i górnego, karbonu dolnego, karbonu górnego, miocenu i fliszu karpackiego. Omówiono ważniejsze wyniki geologiczno-złożowe z bliższą charakterystyką odkrytych złóż gazu w Lachowicach i Stryszawie. Podano też analizy wód geotermalnych stwierdzonych w utworach mioceńskich i w podłożu paleozoicznym. W zakończeniu artykułu sformułowano następujące wnioski: 1. Poszukiwania złóż węglowodorów w województwie bielskim wykazały bardzo skomplikowaną budowę geologiczną tego rejonu oraz potwierdziły, że poszukiwania należy skupić zarówno na utworach piaszczystych miocenu i dewonu dolnego-kambru, jak i utworach węglanowych dewonu górnego i środkowego. 2. Z uwagi na skomplikowaną budowę geologiczną, poszukiwawcze prace wiertnicze na obszarach potencjalnych pułapek złożowych należy poprzedzić szczegółowymi badaniami geochemicznymi i sejsmicznymi łącznie ze zdjęciami trójwymiarowymi 3D. 3. W celu wyjaśnienia możliwości pozyskania nowych źródeł energii należy bardzo szczegółowo przebadać otwór Jachówka-2K i wykonać opracowanie geologiczne regionu pod kątem oceny zasobów naturalnych czystych źródeł energii, opracować program ich zagospodarowania i wykorzystania w ciepłownictwie, balneologii i rekreacji.

EN

The results of drilling tests of the Polish Oil Mining and Gas Engineering Company, carried out in the Bielsko-Biała voivodeship since 1946, have been discussed in the paper. Based on the obtained drilling profiles, the Pre-Cambrian, Cambrian, lower Devonian, middle and upper Devonian, lower Carboniferous, upper Carboniferous, Miocene and Carpathian flysch beds have been characterised. The most significant results of geological-deposit analyses have been discussed and a closer characteristic of natural gas deposits (discovered at Lachowice and Stryszawa) given. Geothermal waters found in the Miocene and Palaeozoic basement have been analysed. The paper closes with the following conclusions: 1. Hydrocarbons prospecting in Bielsko-Biała voivodeship shows to a complex geological build of the region and proves it necessary to concentrate on the Miocene, lower Devonian and Cambrian sandstones as well as on the upper and middle Devonian carbonate beds. 2. Due to the complex geological build, prospecting of the areas of potential deposit traps should be preceded by detailed geochemical and seismicity investigations, 3-D pictures including. 3. In order to explain the availability of new sources of energy, well Jachowka-2K should be thoroughly investigated; besides the region should be analysed geologically in view of assessing natural resources of pure energy. A programme of their management and utilisation in district heating, balneology and recreation should be elaborated.

6

Wstępna koncepcja zagospodarowania energii geotermalnej dla zakładu ogrodniczego w Skierniewicach

84%

Dziubiński M. , Sapińska A.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

1999

|

tom R. 38, nr 6

37-44

PL

Celem pracy było przygotowanie wstępnej koncepcji zagospodarowania energii cieplnej z dubletu geotermalnego dla potrzeb istniejącego zakładu ogrodniczego. Obliczenia procesowe zapotrzebowania cieplnego zespołu szklarni zostały wykonane dwutorowo: na podstawie ilości spalonego węgla w istniejącej kotłowni oraz obliczeń cieplnych wykonanych na podstawie monitoringu parametrów systemu grzewczego jednej ze szklarni. Wykonane obliczenia stopnia wykorzystania źródła geotermalnego wykazały możliwość zagospodarowania około 36% energii geotermalnej. Umożliwi to pełne pokrycie zapotrzebowania cieplnego kompleksu szklarni od kwietnia do końca września. W pozostałych miesiącach roku stopień wykorzystania energii geotermalnej będzie uzależniony od panujących warunków atmosferycznych. Opracowano wstępny projekt sieci cieplnej wykorzystującej ciepło wód geotermalnych. Jest to typowy układ biwalentny, w którym źródło geotermalne jest wspomagane kotłami konwencjonalnymi.

EN

The aim ot the study was to develop a preliminary concept of using heat energy from a geothermal doublet in greenhouses. Process calculation of heat demand of the greenhouse system were made in two ways: on the basis of the amount of coal burnt in the existing boiler house, and heat calcullations carried out on the basis of monitoring the heating parameters of a heating system in one of the greenhouse. The calculation of the consumption of heat from a geothermal source showed that about 36% of this heat could be used. This is sufficient to cover total heat demand of the greenhouses in the period from April to the end of September. In rest of the year, the geothermal energy consumption will depend on the atmospheric conditions. A design of heat distribution network in which geothermal water is used, has been developed. This is a typical bivalent system with a geothermal source being supported by traditional boilers.

7

Warunki występowania wód geotermalnych w rejonie miasta Gostynina i możliwości ich wykorzystania

84%

Pilecka E.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

1999

|

tom R. 38, nr 6

53-56

PL

W artykule przedstawiono warunki występowania wód geotermalnych w rejonie miasta Gostynina, gdzie istnieją dogodne warunki geologiczne do wykorzystania wód geotermalnych do celów grzewczych, leczniczo-balneologicznych, rekreacyjnych i dla rolnictwa. Na bazie informacji z głębokich otworów wykonanych w rejonie miasta dokonano analizy możliwości uzyskania wód geotermalnych i poziomów zbiornikowych.

EN

The possibilities of using geothermal water close to Gostynin town is presented. Geological conditions in the site points out the geothermal water can be used for heating purposes and treatment and recreation utilisation as well. On a basis of geological well data the analysis of potential occurrence of geothermal water has been introduced.

8

Przegląd metod stymulacji złóż geotermalnych

84%

Bujakowski W. , Kępińska B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2004

|

tom R. 43, nr 5-6

3-16

PL

Prowadzenie długofalowej eksploatacji złoża geotermalnego dla celów praktycznych wymaga utrzymywania na stałym poziomie jego podstawowych parametrów złożowych i eksploatacyjnych. Dotyczy to m.in. wydajności i chłonności odwiertów i złóż, gdyż mają one zasadnicze znaczenie ze względów zarówno technologicznych jak i ekonomicznych. Jak wskazuje praktyka, wymienione cechy z czasem ulegają nierzadko zmianom, wyrażonym jako spadek wydajności i chłonności odwiertów i złóż, na co mają wpływ głównie procesy korozji i wytrącania substancji mineralnych. Zjawiska te znane są ze złóż o niskiej i wysokiej entalpii, związanych zarówno ze środowiskiem skał magmowych jak i osadowych. W celu ograniczenia lub eliminacji wymienionych zjawisk w wielu krajach stosuje się metody stymulacji złóż i odwiertów geotermalnych. Artykuł zawiera przegląd najczęściej stosowanych metod, przy czym szczególną uwagę zwrócono na tzw. ”miękkie kwasowanie” z powodzeniem wykonywane we Francji dla złóż wód geotermalnych w skałach węglanowych (od końca lat 1980-tych) i Niemczech (w skałach piaskowcowych). Z pewnością metoda ta nadaje się do zastosowania także w Polsce, gdzie już eksploatowane jak i projektowane do eksploatacji złoża geotermalne związane są głównie ze skałami węglanowymi i piaskowcowymi, pojawiają się już lub też mogą pojawić się problemy utrzymania wydajności i chłonności. Można je kontrolować i ograniczać stosując skuteczne metody stymulacji sprawdzone w krajach z długoletnim doświadczeniem w eksploatacji i wykorzystaniu energii geotermalnej.

EN

Long-term exploitation of geothermal reservoir aimed at practical purposes requires to maintain its basic reservoir parameters at stable level. This statement refers to – among others – capacities and injectivities of wells and reservoirs as they are of essential importance for technological and economic reasons. The experience indicates that the mentioned factors may change with time, what is expressed by decrease of capacities and injectivities of the wells and reservoirs and caused by corrosion and scaling processes. Such phenomena have been known from low- and high-enthalpy reservoirs, occurring both in magmatic and sedimentary rock formations. To limit or eliminate them the stimulation methods of geothermal reservoirs and wells are implemented in many countries. The paper contains an overview of the most frequent stimulation methods with special attention being paid on “soft acidizing” that has been successfully performed for geothermal aquifers in carbonate rocks, France (since the end of 1980s) and in Germany (in sandstone rocks). This method is also adequate to be applied in Poland, where geothermal reservoirs – under exploitation or planned to be its subject – are connected mainly with carbonates and sandstones and the problems with keeping their stable flowrate and injectivity levels appear or may occur in some cases. They are possible to be controlled and limited by using efficient stimulation methods that have been already proved in the countries with long experience in geothermal exploitation and implementation.

9

Zbiornik geotermalny jury dolnej w rejonie Kleszczowa

84%

Tomaszewska B. , Bujakowski W. , Barbacki A. P.

Przegląd Geologiczny

|

2010

|

tom Vol. 58, nr 7

603-608

EN

The paper presents results of research and drilling works related to realization of Kleszczów GT-1 borehole, performed between July 5th and November 10th, 2009. Geothermal waters will be used for space-heating and recreational purposes in a planned center of sports and recreation. While planning the drilling it was assumed that the exploitation of geothermal waters will be conducted in a closed, extraction/injection well-system. The Lower Jurassic aquifer was assumed as the most favourable reservoir for geothermal use. Drilling of Kleszczów GT-1 well confirmed the significant resources of geothermal waters. The geothermal water obtained is a brine of Cl-Na hydrogeochemical type and of TDS reaching 4.6 g/dm3. Measured well-head temperature was 52.2 stopn.C. On the third drawdown of pumping test the yield of geothermal water to 200.6 m3/h were obtained and the position of dynamic water table was at a depth of 89.9 m which corresponds to measured drawdown. The results of geological work of the Kleszczów GT-1 borehole will be used to design the second borehole (Kleszczów GT-2) for a two wells system.

10

Propozycje zmian polskich uregulowań prawnych dotyczących energii geotermalnej – podsumowanie projektu UE "GTR-H Geothermal Regulation — Heat"

84%

Bujakowski W. , Kępińska B. , Tomaszewska B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

tom nr 439 (1)

205--208

PL

W pracy przedstawiono wybrane propozycje zmiany starych i nowe rozwiązania prawne, a także narzędzia ekonomiczne, jakie powinny zostać wprowadzone w Polsce w celu rozwoju ciepłownictwa geotermalnego. Opracowano je na podstawie głównego dokumentu, będącego podsumowaniem realizacji Projektu „GTR-H – Ramowe regulacje prawne dla geotermii” (ang. Geothermal Regulation Framework).

EN

The paper presents some proposals to change the old and new legislation and economic tools that should be introduced in Po- land in order to develop geothermal heating. They were drafted on the basis of the main document, which is a summary of Project GTR-H — Geothermal Regulation Framework.

11

Energia wód geotermalnych szansą dla Oświęcimia i jego mieszkańców

84%

Ficek M. , Urbiński J.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

tom R. 40, nr 2

25-27

PL

W świecie od wielu już lat rośnie zrozumienie konieczności zakończenia niekontrolowanej, rabunkowej gospodarki zasobami przyrody i zastąpienia jej systemem trwałego zrównoważonego rozwoju. Znaczącą przyczyną tego zjawiska jest szybka degradacja środowiska spowodowana konsumpcją energii pozyskiwanej w wyniku spalania paliw kopalnych. Zużycie energii odniesione do jednego mieszkańca w ciągu roku jest wskaźnikiem poziomu życia ludzi, ale także obciążenia środowiska. W krajach rozwijających się zużycie energii wynosi około 500 kg p.u./M*a, w wysokorozwiniętych np. w USA 12 000 kg p.u./M*a (Sobański i in. 2000 r.). Zachodzi więc pilna potrzeba stopniowego zmniejszania emisji produktów spalania szkodliwych dla przyrody i człowieka m.in. dwutlenku węgla odpowiedzialnego za efekt cieplarniany i zmiany klimatu. Wzrost koncentracji dwutlenku węgla zagraża również bezpośrednio człowiekowi, oddziałuje bowiem degenerująco na układ somatyczny i na umysłową sprawność organizmu człowieka. Zmniejszenie emisji czynników szkodliwych można osiągnąć przez wprowadzenie czystych technologii, racjonalizację użytkowania energii oraz wykorzystanie odnawialnych źródeł energii.

12

Zasoby geotermalne pod gminą Pawłowice i możliwości ich wykorzystania

84%

Sokołowski J. , Ludwikowski B. , Pawlik E.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

tom R. 40, nr 2

13-23

PL

W artykule omówiono pozycję strukturalną Gminy Pawłowice, wykazując zmiany horyzontalne i pionowe, które następowały w paleozoiku, mezozoiku i kenozoiku. Omówiono również stan rozpoznania geofizycznego i wiertniczego analizowanego obszaru oraz scharakteryzowano utwory mioceńskie, karbońskie, dewońskie i prekambryjskie, głównie pod kątem możliwości występowania w nich skał zbiornikowych. Wyodrębniono trzy podstawowe zbiorniki wód geotermalnych w utworach: karbonu górnego, karbonu dolnego-dewonu, dewonu dolnego-kambru. Przedstawiono wyniki oceny zasobów energii geotermicznej, które łącznie oszacowano na 76 mln tpu. W końcowej części artykułu podano sugestie odnośnie prawidłowego wykorzystania zasobów geotermicznych.

EN

The paper deals with geo-structural situation of Pawłowice ViIlage Community pointing out the horizontal and vertical changes which took place in the Paleozoic age, Mesozoic age and Cainozoic age. It also locuses on the state of recognition of the area on the basis of geophysical works and drillings and characterizes the Miocen, Carbonilerous, Devonian and Pre-Cambrian complexes, with emphasis on the possibilities of reservoir rocks occurence. Three basic geothermal water reservoirs have been identilied within complexes of the Upper Carbonilerous, Lower Carbonilerous, Devonian, Devonian-Lower Cambrian. The result of the geothermal energy resources estimate have been presented; this estimate amounts to 76 million tpu. Towards the end of the report suggestion have been made about how to utilize the geothermal resources properly.

13

O potrzebie wykonania ocen zasobów geotermalnych pod gminami województw: małopolskiego i śląskiego

84%

Sokołowski J. , Ludwikowski B. , Pawlik E.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

1999

|

tom R. 38, nr 2

17-23

PL

W artykule omówiono podstawy prawne wykonywania opracowań dla poszczególnych gmin oraz ważniejsze informacje o opracowaniach wykonanych dotychczas na obszarze województwa małopolskiego i śląskiego. W odrębnych tabelach przedstawiono wyniki ocen zasobów wód geotermalnych i energii cieplnej w nich zawartej dla 11 gmin (Oświęcim, Spytkowice, Tomice, Andrychów, Buczkowice, Szczyrk, Cieszyn, Haźlach, Skoczów, Wisła, Rajcza) województwa małopolskiego i 4 gmin (Bielsko-Biała, Porąbka, Wilamowice, Wilkowice) województwa śląskiego. Zasoby energii cieplnej możliwej do uzyskania w poszczególnych gminach wahają się od 3,95 mln do 87 mln tpu. Na 1 km2 powierzchni gminy przypada od 207 895 do 1 560 714 tpu.

EN

The paper deals with legal aspects of evaluations made for the individual counties. There is also included information about the works carried out so far in the Small Poland and Silesia regions. The geothermal energy and thermal energy resources were assessed for 11 counties in the Small Poland Voivodeship (Oświęcim, Spytkowice, Tomice, Andrychów, Buczkowice, Szczyrk, Cieszyn, Haźlach, Skoczów, Wisła, Rajcza), and 4 counties in the Silesia Viovodeship (Bielsko-Biała, Porąbka, Wilamowice, Wilkowice); the results have been listed in the attached tables. The recoverable thermal energy resources in the individual counties range between 3.95 mln tpu and 87 mln tpu. 207,895, tpu to 1,560,714 tpu per 1 km2 of the county.

14

Zarys geosynoptyki i geotermii rejonu Bielska

84%

Sokołowski J. , Jaszczur L.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

1999

|

tom R. 38, nr 2

3-15

PL

W artykule omówiono ogólny obraz wgłębnej budowy geologicznej, scharakteryzowano zbiorniki wód geotermalnych, dokonano oceny zasobów wód i energii cieplnej zawartej w poszczególnych zbiornikach. Szczególną uwagę poświęcono mapie spągu nasuniętych utworów fliszowych i mapie geologiczno-strukturalnej podmioceńskiej. Mapa geosynoptyczna spągu fliszu (ryc. 1) wykazuje zapadanie się płaszczyzny spągowej fliszu, na długości około 60 km od rzędnej +200 m, w części północnej, do rzędnej -7000 m, w części południowej, w rejonie Pienin. Mapa geosynoptyczna morfologii i geologii podmioceńskiej (ryc. 2) ukazuje strop utworów jako płaszczyznę zapadającą się od rzędnej +100 m, w części północnej, do rzędnej -9000 m, w okolicy Pienińskiego Pasa Skałkowego, pod nim -11 000 m, by wynurzyć się w części południowej na rzędnej -10 000 m, a dalej ku południowi na -9000 m. Płaszczyzna ta jest pocięta serią uskoków o przebiegu równoleżnikowym i skrzydłach zrzuconych ku południowi, uskoki o przebiegu południkowym są krótsze, skrzydła zrzucone są częściej ku wschodowi. Stropy utworów występują na rzędnej: karbonu górnego węglowego od +100 m do -3100 m, karbonu dolnego od -1000 m do -1300 m, triasu na -2100 m, dewonu w okolicy Bielska -1100 m, Osielca -4500 m, jury od +200 m do -9000 m, proterozoiku -1500 m w okolicy Żywca do -9000 m w rejonie Pienińskiego Pasa Skałkowego. Proterozoik zajmuje około jednej trzeciej powierzchni podmioceńskiej omawianego obszaru. Scharakteryzowano warunki termiczne omawiając mapy temperatur na głębokości 500 m: 14-37°C (ryc. 3), 1000 m: 25--46°C (ryc. 4), 2000 m: 40-81 °C (ryc. 5), 3000 m: 58-115°C (ryc. 6). Wskazano na możliwość czerpania energii geotermalnej z czynnych studni, o wydajnościach 30-50 m3/h, za pomocą pomp cieplnych i wykorzystanie jej w ciepłownictwie indywidualnym, socjalnym i rolniczo-warzywniczym. Jest około 12 miejscowości i osiedli, które mogą to zrealizować (ryc. 7). Wody o wyższych temperaturach można czerpać z istniejących otworów wiertniczych, z głębokości od 500 m do około 4000 m. Wskazano 8 takich miejscowości: Bielsko-Biała, Kęty, Andrychów, Wadowice, Sucha Beskidzka, Kalwaria Zebrzydowska, Lanckorona, Maków Podhalański, oraz poza obszarem arkusza mapy: Cieszyn, Ustroń, Skoczów i Oświęcim - które mogą sięgnąć po ten typ energii.

EN

The paper gives a general view of the deep geological build, characteristic of geothermal water reservoirs, and assessment of geothermal water resources (with the energy enclosed) in the individual resorvoirs. Special attention has been paid to the map of the bottom of the overthrusted flysch strata and the geological-structural map of the sub-Miocene formation. The geosynoptic map of the flysch bottom (fig. 1) shows to the subsidence of the bottom flysch surface (to about 60 km of length) from the ordinate +200 m. in the north to the ordinate -7000 m in the south in the Pieniny region. The geosynoptic map of the sub-Miocene morphology and geology (fig. 2) shows the top of the formation as a surface subsiding from the ordinate +100 m in the north to the ordinate -9000 m in the region of Pieniny Klippen Belt, -11,000 m underneath, to loom in the south on the ordinate -10,000 m, and continue to -9000 m in the south. This surface is cut with a series of parallel-oriented faults and sides downthrown to the south; meridian-oriented faults are shorter with their sides more often downthrown to the east. The tops of the formations appear on the ordinate of the upper Carboniferous from +100 m to -3100 m, Lower Carboniferous from -1000 m to -1300 m, Triassic to -2100 m, Devonian near Bielsko-Biała -1100 m, Osielec -4500 m, Jurassic from -200 m to -9000 m, Proterozoic -1500 m near Żywiec to -9000 m within the Pieniny Klippen Belt. The Proterozoic strata occupy about one third of the sub-Miocene surface in the analysed area. The thermal conditions have been characterised based on the analysis of maps of temperatures at the depth of 500 m 14-37°C (fig. 3), 1000 m: 25-46C (fig. 4), 2000 m: 40-81°C (fig. 5), 3000 m: 58-115°C (fig. 6). The authors show to the possibility of recovering thermal energy from active wells of productivity equal to 30-50 m3/h with the aid of heat pumps to be later used for individual and social heating purposes as well as agriculture and vegetable production. There are about 12 towns and centres where this can be put to practice (fig. 7). Waters of higher temperatures can be produced from the existing wells from the depth of 500 m to about 4000 m. There are 8 such places: Bielsko-Biała, Kęty, Andrychów, Wadowice, Sucha Beskidzka, Kalwaria Zebrzydowska, Lanckorona, Maków Podhalański. Apart from them, there are also several other places staying beyond the limit of the sheets under consideration, i.e. Cieszyn, Ustroń, Skoczów and Oświęcim.

15

Możliwości rozwoju geoenergetyki, balneologii i rekreacji w województwie bielskim

84%

Sokołowski J. , Uliasz-Misiak B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

1998

|

tom R. 37, nr 1-2

21-36

PL

W artykule omówiono położenie geograficzne województwa bielskiego, jego podział na 5 rejonów: Bielsko-Biała, Cieszyn, Oświęcim, Wadowice, Żywiec. Scharakteryzowano klimat, jednostki fizyczno-geograficzne, stan ekologiczny województwa. Przedstawiono podział na jednostki geologiczno-strukturalne: Karpaty, zapadlisko przedkarpackie, podłoże zapadliska. Scharakteryzowano warunki termiczne omawiając mapy temperatur na głębokości 500 m (25-30°C), 1000 m (30-45°C), 2000 m (35-75°C), 3000 m (70-95°C), jak też mineralizację wód występujących w poszczególnych zbiornikach geotermalnych. Podano potencjalne zasoby wód i energii geotermalnej dla zbiorników: mioceńskich (30 km3 wód - 128,5 mln tpu), karbońskich (7,2 km3 wód - 51,8 mln tpu), dewońskich (110 km3 wód - 943 mln tpu). Oszacowano, że łączne zasoby wód geotermalnych województwa wynoszą około 147 km3, a energii cieplnej 1123 mln tpu. Wykazano, że wody geotermalne i energię cieplną w nich zawartą można wykorzystać w ciepłownictwie przemysłowym, komunalnym, indywidualnym, socjalnym, rolno-warzywniczym, w balneologii, w rekreacji i turystyce. Wytypowano następujące obszary do budowy zakładów geotermalnych: 1. Bielsko-Biała, gdzie można uzyskać wody z węglanowych utworów górnego i środkowego dewonu (1728-1858 m) o temperaturze 65-70°C, z piaskowcowych utworów dolnego dewonu (1850--1940 m) o temperaturze 65-70°C; 2. Cieszyn, gdzie można wykorzystać wody geotermalne z węglanowych utworów górnego dewonu (1512-2217m) o temperaturze 40-65°C; 3. Ustroń, gdzie istnieją wody geotermalne w zbiornikach fliszowych (515-1035 m) o temperaturze 40-50°C, w węglanowych utworach środkowego i górnego dewonu (1265-1730 m) o temperaturze 45-55°C; 4. Skoczów, gdzie wody geotermalne istnieją w zbiornikach mioceńskich (934-1000 m) o temperaturze 45-50°C, w węglanowych utworach górnego i środkowego dewonu (1300-1500 m) o temperaturze 50-60°C; 5. Kęty, gdzie wody geotermalne występują w zbiornikach węglanowych górnego i środkowego dewonu (1092-1561 m) o temperaturze 40-50°C i piaskowcowych utworach dolnego dewonu (1561-1795 m) o temperaturze 65-70°C; 6. Oświęcim, gdzie wody geotermalne występują w zbiornikach węglanowych górnego i środkowego dewonu na głębokości około 1260 m o temperaturze około 70°C;

EN

The geographical situation of the Bielsko-Biała voivodeship, its division into five regions: Bielsko-Biała, Cieszyn, Oświęcim, Wadowice and Żywiec are discussed in the paper. The climate, physico-geographical units and ecological state of the voivodeship have been characterised. There is also presented a division to the geological-structural units of the Carpathians, Carpathian Foredeep, and Carpathian Foredeep Basement. Thermal conditions have been characterised based on a discussion of the map of temperatures at the depth of: 500 m (25-30nC), 1000 m (30-45°C), 2,000 m (35-75°C), 3,000 m (70-95°C). The mineralisation of waters appearing in the particular geothermal reservoirs has been given as well. Potential resources of geothermal waters and geothermal energy have been given for the following reservoirs: Miocene (30 km3 water - 128.5 - 10G tpu), Carboniferous (7.2 km3 water - 51.8 106 tpu) and Devonian (30 km3 water -943 106 tpu). The total geothermal resources in the voivodeship are estimated to be about 147 km3 waters and geoenergy 1.23 106 tpu. Geothermal waters and the enclosed heat energy are proved to be applicable for industrial, communal, individual, social, agricultural (vegetable growing), balneological, recreation and tourism purposes. The following areas have been selected for the construction of geothermal plants: 1. Bielsko-Biała, where waters can be obtained from the upper and middle Devonian carbonate beds (1,728-1,858 m; temp. 65-70°C), from the lower Devonian sandstones (1,85-1,940 m; temp. 65-70°C); 2. Cieszyn, where geothermal waters can be acquired from the upper Devonian carbonate beds (1,512-2,217 m; temp. 40-65°C); 3. Ustroń, where geothermal waters exist in the flysch reservoirs (515-1,035 m; temp. 40-50°C) and in the middle and upper Devonian carbonate beds (1,265-1,730 m; temp. 45-55°C); 4. Skoczów, where geothermal waters appear in the Miocene reservoirs (934-1,000 m; temp. 45-50°C); in the upper and middle Devonian carbonate beds (1,300-1,500 m; temp. 55-60°C); 5. Kęty, where geothermal waters are present in the upper and middle Devonian carbonate reservoirs (1,092-1,561 m; temp. 40-50°C); and lower Devonian sandstones (1,561-1,795 m; temp. 65-70 °C); 6. Oświęcim, where geothermal waters can be found in the upper and middle Devonian carbonate reservoirs (about 1,260 m; temp, about 70°C);

16

Prognozy rozwoju geoenergetyki w świecie, Europie i Polsce

84%

Sokołowski J.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

1998

|

tom R. 37, nr 1-2

3-19

PL

W artykule omówiono pojęcia: geoenergetyka, wody geotermalne, zasoby geotermalne, baseny sedymentacyjne. Określono możliwości i prognozy wykorzystania energii geotermalnej ze 194 basenów geotermalno-ropo-gazonośnych Europy i Azji, Ameryki Północnej, Afryki, Ameryki Południowej, Australii i Oceanii. Scharakteryzowano 30 prowincji geotermalno-ropo-gazonośnośnych Europy. Omówiono stan i perspektywy rozwoju geoenergetyki w Europie ze szczególnym uwzględnieniem prowincji północno-zachodniej i centralnej Europy, w której wydzielono baseny: kambryjski, dewońsko-karboński, dolnopermski, cechsztyński, triasowy, jurajski i kredowy. Wymieniono kraje europejskie, które mogą korzystać z wód geotermalnych poszczególnych basenów. Przedstawiono perspektywy wykorzystania energii geotermalnej dla 24 prowincji euro-pejskich. Scharakteryzowano stan i perspektywy wykorzystania energii geotermalnej w Polsce, podając zarys historii wykorzystania wód geotermalnych, rozpoznanie geologiczne i geotermalne po II wojnie światowej, stan wykorzystania energii geotermalnej i plany jej zagospodarowania dla celów rolniczych. We wnioskach końcowych stwierdzono, że perspektywy rozwoju geoenergetyki istnieją w krajach prowincji północno-zachodniej i centralnej Europy. Znaczne perspektywy istnieją w prowincji panońskiej obejmującej Węgry, część Rumunii, część Chorwacji i północną część Jugosławii. Wskazano też na perspektywy rozwoju geoenergetyki w Bułgarii i Rumunii na obszarze prowincji przedkarpacko-bałkańskiej i transylwańskiej, jak też na Ukrainie, w Polsce i na Słowacji w prowincjach: północno-przedkarpackiej i centralno-karpackiej.

EN

The notions of geoenergetics, geothermal resources and sedimentary basins are discussed in the paper. The author discusses possibilities and prognoses for the utilisation of geothermal energy in 194 geothermal-oil-gas-bearing basins of Europe and Asia, North America, Africa, South America, Australia and Oceania. Thirty European geothermal-oil-gas-bearing provinces have been characterised The state and perspectives of development of geoenergetics in Europe were discussed, with special emphasis on the provinces of the north-west and central Europe, where the Cambrian, Devonian-Cambrian, lower Permian, Zechstein, Triassic, Jurassic and Cretaceous basins have been distinguished. The countries entitled to the use of geothermal water in the particular basins have been listed. The perspectives of geothermal energy use in 24 European countries have been outlined. The state and perspectives of geothermal energy use in Poland have been characterised and supplemented with a brief historical description of geothermal waters utilisation, geological and geothermal recognition after World War II, state of geothermal energy utilisation and plans for its management for agricultural purposes. It has been concluded that the perspectives of development of geoenergetics exist in the countries of the north-west and central Europe provinces. Considerable perspectives can be attributed to the Pannonian province encompassing Hungary, part of Romania, part of Croatia and north part of Yugoslavia. Other such regions are: Bulgaria, and Romania in the area of the Fore-Carpathian-Balkan and Transylvania provinces as well as in the Ukraine, Poland and Slovakia in the north Fore-Carpathian and Central-Carpathian provinces.

17

Zbiornik triasowy jako potencjalne źródło wód geotermalnych na przykładzie otworu wiertniczego Kompina-2

84%

Bujakowski W. , Hołojuch G. , Tomaszewska B.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2010

|

tom nr 439 (1)

71--75

PL

W artykule przedstawiono możliwości pozyskiwania wód geotermalnych ze zbiornika triasowego w rejonie Łowicza. W profilu otworu wiertniczego Kompina-2, o głębokości 4570 m, najgłębiej występujące poziomy wodonośne stwierdzono w utworach pstrego piaskowca. Wody cechują się wysoką mineralizacją – 337,1 g/dm3 i typem hydrogeochemicznym Cl–Na. Uzyskane podczas opróbowania przypływy nie były wysokie. Temperatura płynu złożowego w interwale głębokości 4130–4165 m wynosiła 107°C. W przedziale głębokości 4110–4115 m nastąpił samowypływ solanki, a ciśnienie na głowicy osiągnęło wartość 140 atm. Z poziomu wodonośnego występującego w obrębie utworów triasu środkowego (wapień muszlowy) uzyskano dopływ solanki o mineralizacji 164 g/dm3 i temperaturze 97°C. Z poziomu wodonośnego górnego triasu (kajper/retyk) stwierdzono dopływy solanek w granicach od 0,1 do 22 m3/h i mineralizacji od 88 do 150 g/dm3. Temperatura solanki wynosiła 94°C. Wodonośność na badanym terenie jest rozpoznana w stopniu pozwalającym stwierdzić, że najlepsze warunki zbiornikowe w obrębie utworów triasowych występują w poziomie górnego triasu, z którego uzyskano największe dopływy dochodzące do 22 m3/h (porowatość kilkanaście procent, temperatura solanek do 100°C) oraz w strefach o podwyższonej szczelinowatości triasu dolnego (pstry piaskowiec),w której stwierdzono samowypływ solanki.

EN

The paper presents the possibilites of obtaining geothermal waters from Triassic reservoir in the Łowicz area. The geothermal water encountered was brine of Cl–Na, hydrochemical type and TDS reaching 337.1 g/dm3. The measured reservoir temperature of the brine at depth interval 4130–4165 m was 107°C and its inflow to the borehole was quite small. At depth of 4110–4115 m the free outflow of brine was recorded causing the wellhead pressure of 140 atm. Within the Middle Triassic aquifer (Shellbearing limestone formation) at depth interval 3910–3920 the inflow of brines of TDS 164 g/dm3 and reservoir temperature of 97° C was recorded. The large (up to 22 m3/h) inflows of geothermal brines were also obtained from the Late Triassic aquifer (Keuper/Rhaetian formation). Their reservoir temperature was 94°C and TDS varied from 88 to 150 g/dm3. Taking into account the reservoir temperatures and water discharges the most favorable hydrogeological and reservoir conditions for geothermal water occurrence are connected with the Late and Early Triassic water bearing horizons.

18

Geologiczno-geotermalny model środkowej części niecki grudziądzko-warszawskiej

67%

Pilecka E.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2000

|

tom R. 39, nr 5-6

19-38

PL

W artykule przedstawiono geosynoptyczną analizę środkowej części niecki grudziądzko-warszawskiej obejmującą wszystkie megakompleksy i kompleksy tego obszaru. Szczególnie wyróżniono dwa megakompleksy jurajski i kredowy, a w nich cztery kompleksy: liasowy, doggerski, malmski i dolnokredowy, ze względu na optymalne warunki do wykorzystania wód geotermalnych z punktu widzenia aktualnych możliwości ekonomicznych i technicznych. Uwzględniając miąższość poszczególnych kompleksów, ich porowatość i gradient geotermiczny określono zasoby energii geotermalnej zawartej w wodach geotermalnych. Wyniki przedstawiono w postaci map izoliniowych stosując technikę dygitalizacji istniejących map, cyfrowego przetwarzania i ich zapisu map. Uzyskany w ten sposób model może być przetwarzany i uściślany w miarę uzyskiwania nowych danych geosynoptycznych.

EN

The paper presents the geosynoptic analysis of grudziądzko-warszawska synckline. The megaformation and formation were the objective of the analysis. The author pointed out the most prosperous formations for geothermal purposes such as: Lias, Dogger. Malm and Low Cretaceous. These formations like to be optimal resources of geothermal water considering technical and economical conditions. The resources of geothermal energy for geothermal water were determined in the form of isoline maps. For resources presentation the digitalisation technique was implemented geological data coming from drill holes, existing structural and thickens maps were used. The calculations made with the help of computer program. The digital model is useful for entry new data getting more detailed geological intormation.

19

Możliwości wykorzystania rodzimych zasobów gazu ziemnego

67%

Sokołowski J.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2000

|

tom R. 39, nr 5-6

5-18

PL

W referacie w skrótowej formie omówiono dokonania polskiej służby geologicznej w zakresie odkrywania i dokumentowania złóż ropy naftowej, gazu ziemnego i wód geotermalnych. Wskazano na udokumentowane, interdyscyplinarnymi badaniami naukowymi, perspektywy odkrycia dalszych złóż ropy naftowej, gazu ziemnego i możliwości wspólnego wykorzystania tych złóż z wodami geotermalnymi. Zasoby energii geotermalnej pod obszarem Polski są tak znaczne, że w XXI wieku mogłyby zaspokoić potrzeby ciepłownicze kraju, a także przyczynić się do szerokiego rozwoju balneologii i rekreacji. W tabelach i rycinach dołączonych do artykutu zawarte są dane o złożach ropy i gazu w prowincjach: przedkarpackiej i niżowej, jak też dane o zasobach prognostycznych i o związkach między ilością wierceń poszukiwawczych a wydobyciem ropy naftowej i gazu ziemnego.

EN

The report presents a short summary of the achievements of the Polish geological survey with respect to exploration for oil, natural gas and geothermal waters reserves and their scientifical documentation. New prospects for discovery of new oil and gas reserves, documented by inter-disciplinary scientifical research, have been pointed out, along with possibilities of their common utilization with geothermal waters. Geothermal energy resources, beneath the area of Poland, are so significant, that in the twenty first century they would cover the country's needs for heat energy, and they would also contribute to a vast development of balneology and recreation. Tables and figures attached include data concerning oil and natural gas deposits in the Fore-Carpathian province and the Low Poland province, as well as data with respect to prognostic reserves and data refering to connection between numbers of prospective drillings and oil and natural gas recovery.

20

Geosynoptyka i zrównoważony rozwój podstawą umocnienia Łodzi jako centrum regionu

67%

Sokołowski J.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2001

|

tom R. 40, nr 1

3-18

PL

W artykule omówiono ważniejsze rezultaty prac badawczych, zrealizowanych w ramach grantu Prezydenta Miasta Łodzi, przyznanego, w dniu 5 października 1999 roku, Julianowi Sokołowskiemu na realizację projektu pt. "Geosynoptyka i zrównoważony rozwój podstawą umocnienia Łodzi jako centrum regionu". Całość wyników badań przeprowadzonych przez autora i zespół znajduje się w 2 tomowym opracowaniu zakończonym w grudniu 2000 roku. Tom I pt. "Geosynoptyka, zrównoważony rozwój i charakterystyka geotermalna województwa łódzkiego" zawiera: Zeszyt 1A - Tekst, składający się ze 138 stron i 33 rycin; Zeszyt 1B zawiera 198 tabel, w których podano główne parametry zbiorników wód geotermalnych pod każda gminą i każdym powiatem; Zeszyt 2 - Mapy województwa, w skali 1:500 000 (zał. 1-14), zawierają niezbędne dane geosynoptyczne do oceny warunków geologicznych i geotermicznych. Tom II pt. "Potencjał środowiska geograficznego i geologicznego województwa łódzkiego" zawiera: Zeszyt 3 - Tekst, składający się z 101 stron, w tym: 22 ryciny i 10 tabel; Zeszyt 4 - Mapy województwa łódzkiego, w skali 1:500 000 (zał. 15-20), ilustrujące stan rozpoznania wiertniczego poszczególnych gmin województwa łódzkiego oraz stan wiedzy o środowisku hydrogeologicznym i przyrodniczym. Szczegółowsze informacje o zawartości końcowego opracowania zawiera spis treści znajdujący się na końcu niniejszego artykułu.

EN

The paper gives the most significant results of researches performed within the grant of the President of the City ot Lodz. The money was allotted to Prof. Julian Sokolowski on the 5th October 1999 for the realisation of the project "Geosynoptics and Sustained Development - a Factor Strengthening the Role ot the City of Lodz as a Centre of the Region". The results of the researches carried out by the author and his team have been presented in a two-volume edition published in 2000. Volume 1. "Geosynoptics, Sustained Development and Geothermal Characteristics of the Lodz Voivodeship" consists of: Bulletin 1A - 138 pages of text and 33 figures: Bulletin 1B - 198 tables with the main reservoir parameters of geothermal reservoirs under each county and each local district. Bulletin 2 - maps of the Voivodeship in scale 1 :500 000 (app. 1 to 14), containing indispensable geosynoptic data for the prediction of geological and geothermal conditions. Volume 2. "Potential of Geographical and Geological Environment in the Lodz Voivodeship" consisls of: Bulletin 3 - 101 pages of text, in, that 22 figures and 10 tables: Bulletin 4 - maps of Lodz Voivodeship in scale 1 :500 000 (App. 15 to 20) iIIustrating the state of prospecting in the individual counties and the state-of-the-art of hydrogeological and natural environment. The contents of the resultant elaboration can be found at the end of this paper.