Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Geomechaniczna analiza procesu deformacji ośrodka w otoczeniu dawnej płytkiej eksploatacji górniczej z wykorzystaniem obserwacji geodezyjnych.

100%

Mikoś T. , Piwowarski T. , Stewarski E.

|

2001

|

tom Vol. 73, nr 40

377-384

PL

Deformacje nieciągłe są generowane przez płytko prowadzoną dawną eksploatację podziemną. Metodami geodezyjnymi można ocenić skutki działalności górniczej w postaci geometrycznych zmian powierzchni terenu. Na tej podstawie podjęto próbę oceny rodzaju, stopnia i zasięgu deformacji wewnątrz górotworu.

EN

Continuous Deformations not are generated mostly by not deeply driven former exploitation with underground. Geodesical methods one can rate results of mining - activity in figure form geometrical changes of surface of ground. On this to base one undertook test attempt of estimation of kind, of degree and of range of deformation inside rockmass.

2

Zastosowanie systemu przetwarzania danych geomechanicznych dla dokumentowania złóż kopalin skalnych

100%

Pinińska J. , Dziedzic A. , Dobak P.

|

2000

|

tom R. 42, nr 2-3

117-129

PL

Charakterystyka geomechaniczna skał wchodzi w zakres wymaganych elementów dokumentacji geologicznej złoża oraz ocen oddziaływania prac geologicznych i górniczych na środowisko. Właściwe przygotowanie tych dokumentów ma istotne znaczenie m.in. w poprawnym przebiegu procesu koncesjonowania. Zakres badań geomechanicznych w przepisach i zaleceniach metodycznych nie jest określany obligatoryjnie lecz każdorazowo ustalany przez projektanta w dostosowaniu do specyfiki złoża i warunków eksploatacji. Znaczne usprawnienie uzyskiwania oraz przetwarzania niezbędnych parametrów geomechanicznych można osiągnąć poprzez tworzenie oraz wykorzystywanie bazy danych opracowanej i wdrożonej w badaniach regionalnych. Struktura bazy umożliwia gromadzenie wyników badań polowych i laboratoryjnych obejmujących zarówno standardowe parametry wytrzymałościowo - odkształceniowe oraz strukturalne skał jak i wyniki badań w stanach pokrytycznych, z uwzględnieniem emisji akustycznej. Opcjonalne metody interpretowania danych pomiarowych zgromadzonych w bazie pozwalają na określanie właściwości fizyczno - mechanicznych niezbędnych dla oceny m.in. osłabienia górotworu na skutek zawodnienia i zamrażania, urabialności kopaliny, warunków geotechnicznych skał otczających złoże, kierunków i sposobów rekultywacji obszarów poeksploatacyjnych. Zakres informacji zawarty w bazie umożliwia jej wykorztystanie na różnych etapach procesu dokumentowania i koncesjonowania złóż kopalin skalnych.

EN

Geomechanical characteristics of rocks belongs to the elements required in deposit geological documentation and in the evaluations of the impact of geological and mining work on the environment. Proper preparation of the documents is crucial e.g. for the process of concession granting. The range of geomechanical research is not obligatory in regulations and directives but is outlined individually by the designer in relation to the characteristics of the deposit and exploitation conditions. The acquisition and processing of the indispensable geomechanical parameters can be facilitated by the creation and application of database elaborated and implemented in regional research. The structure of the database enables the collection of field research and laboratory results which include both standard strength-deformation and structural parameters of the rocks and the results of research in post-critical states, taking into account acoustic emission. Optional methods of database measurement data interpretation enable the definition of physical and mechanical properties which are necessary to evaluate among others the weakening of rock mass caused by hydration and freezing, mineral digging, geotechnical conditions of rocks surrounding the deposit, directions and methods of postexploitation areas recultivation. The information range within the database enables its application at various stages of the process of documentation and concession granting for rock mineral deposits.

3

Geneza zdarzeń geomechanicznych w górnictwie węgla kamiennego. Cz. I: Wymagania formalne i teoretyczne prowadzenia i dokumentowania badań geotechnicznych

100%

Pytel J. , Sowa A.

|

2001

|

tom nr 4

18-26

PL

Na podstawie dokumentacji 60 zdarzeń geomechanicznych w 16 kopalniach węgla kamiennego przeprowadzono analizę formalno-merytoryczną okoliczności 131 wypadków spowodowanych niekontrolowanym przemieszczeniem skał do wyrobisk górniczych. Niniejszy artykuł stanowi kompedium informacji dotyczących prawodawstwa i wypracowanych metod postępowania przy ustalaniu warunków geologiczno-górniczych drążenia, utrzymania i likwidacji wyrobisk górniczych. W kolejnych artykułach omówione zostaną zdarzenia geomechaniczne w aspektach merytorycznych oraz ilościowo-jakościowych.

EN

On the basis of available documents for 60 geo-mechanical occurrences in 16 coal mines conducted has been a formal and substantial analysis of 131 accidents caused by non-controlled displacement of rocks inside mine workings. This article forms an abstract of the information pertaining to the legislature methods of procedure developed in establishing the geological and mining conditions of driving, maintenance and liquidation of mine workings. In subsequent articles discussed will be geo-mechanical occurrences in substantial and qualitative/quantitative aspects.

4

Własności fizyczne górotworu w sąsiedztwie pustek i ich grawimetryczne rozpoznawanie.

88%

Fajklewicz Z. , Mikoś T. , Radomiński J. , Stewarski E.

|

2001

|

tom Vol. 73, nr 40

163-172

PL

Propagacja pustek, spękań i rozrzedzeń skał w górotworze w sąsiedztwie dawnej, płytkiej eksploatacji górniczej powoduje zmiany własności fizycznych, geomechanicznych a w konsekwencji dekonsolidację górotworu. W pracy przeprowadzono analizę charakteru zmian tych własności i ich odzwierciedlenia w wynikach wybranej metody geofizycznej. Przykład relacji oparto o metodę mikrograwimetryczną, bazującą na wykrywaniu zmian gęstości objętościowej górotworu.

EN

Propagation of caves of cracks of rocks in nearness former, of shallow mining - exploitation, causes changes of property physical in consequence looseness of rocks. In report one represented analysis of character of changes these properties and their images in results select geophysical methods. Example one leant for gravity method, which bases oneself on changes of the density of rocks.

5

Górotwór a naprężenia termiczne.

88%

Hałat W.

|

2001

|

tom Vol. 73, nr 40

211-224

PL

W artykule dokonano oszacowania wartości naprężeń termicznych wynikających z ochłodzenia górotworu spowodowanego przewietrzeniem wyrobisk korytarzowych. Przyjęte do rozważań parametry geotermomechaniczne odpowiadają warunkom, jakie występują w kopalniach LGOM-u prowadzących eksploatację na głębokościach powyżej 1000m. W wyniku przeprowadzonej analizy porównawczej wartości naprężeń termicznych, otrzymanych na podstawie znanych os lat w literaturze rozwiązań analitycznych, z wartościami rozwiązań numerycznych wynikających z zastosowania metody elementów skończonych, stwierdzono istotne różnice w wartościach jednej ze składowych tensora stanu naprężenia.

EN

In the paper it has been evaluated the values of thermic stresses as a result of cooling of rock mass due to ventilation of the roadways. The geo-thermo-mechanical parameters considered in the discussion are typical for the copper mines in LGOM region, where mining activity reaches more than 1000m below surface. As a result of the comparative analysis of thermic stresses values obtained from the well known analytical considerations, published many years ago together with numerical effects based on Finite Element Method, it has been found an essential differences in the values of one of the tensor component of stress state.

6

O zachowaniu się skał w warunkach naprężeń rozciągających (cześć IV)

88%

Tomiczek K.

|

2007

|

tom nr 4

36-44

PL

Artykuł jest kontynuacją serii publikacji nt. właściwości odkształceniowych , skał znajdujących się w warunkach naprężeń rozciągających. W części pierwszej uzasadniono celowość prowadzenia badań nad właściwościami skał w polu naprężeń rozciągających, w drugiej - omówiono wyniki najnowszych prac prowadzonych w świecie, w trzeciej - wyniki badań prowadzonych w latach 1998-2005 w Katedrze Geomechaniki, Budownictwa Podziemnego i Zarządzania Ochroną Powierzchni na Wydziale Górnictwa i Geologii Politechniki Śląskiej. W tym artykule opisano odkształcenia trwałe, którym ulegają skały oraz zjawisko dylatancji, którego doznają próbki skalne poddane próbom rozciągania bezpośredniego.

EN

The article is a continuation of a series if publications on displacement properties of rock under the conditions of tensile stress. The first part justified the purposefulness of conductance of research works on properties of rocks in the field of tensile stress, in the second - the results of the latest research works in the World were analysed, in the third - the results of research conducted in 1998-2005 at the Department of Geomechnics, Underground Construction and Surface Protection Management at the Mining and Geology Faculty of the Silesian Technical University. This article describes a permanent displacement that rocks undergo and dilatantion phenomenon which are experienced by rock samples which are subjected to tests of a direct tensioning.

7

Analytical method for determination of displacement and stress in fault zone for evaluation of rock and gas outburst hazard

75%

Chlebowski D.

|

2009

|

tom Vol. 54, no 3

543-562

EN

Occurrence of various types of tectonic dislocation of various genesis and spatial orientation is a characteristic feature of multiseamed deposits of coal in GZW (Upper Silesian Coal Basin). Amplitude of these dislocations often exceeds several hundred meters and has throw declining. Experience in mines shows that mining exploitation in the immediate vicinity of this type of disturbances is associated not only with numerous technological problems, but also with potentially high level of hazard of rocks and gas outburst phenomena. (Zorychta et al., 2006). Based on the theory of cylindrical bending of plate in triaxial stress state, geomechanical model of fault was proposed (Zorychta et al., 2007). It presupposes a linear-elastic deformability of roof and floor layers, and non-linear characteristics of stress-strain relation for seam as well as inequality of static loads on the seam level. For such model, proper problem of the field of solid mechanics has been solved. As a result analytical expressions defining the development of the component of vertical displacement and the state of stress was obtained providing possibility of damage of the original structure of seam in the zone of fault vicinity based on Mohr-Coulomb criterion.

PL

Charakterystyczną cechą wielopokładowego złoża węgla w GZW jest występowanie różnego rodzaju, przestrzennej orientacji i pochodzenia dyslokacji tektonicznych, zarówno o amplitudach przekraczających niejednokrotnie kilkaset metrów, jak i o zrzutach wygasających. Doświadczenia kopalń wskazują, że prowadzenie robót górniczych w bezpośrednim sąsiedztwie tego typu zaburzeń wiąże się nie tylko z licznymi problemami natury technologiczno-ruchowej, lecz również potencjalnie wysokim poziomem zagrożenia zjawiskami gazogeodynamicznymi (Zorychta i in., 2006). Bazując na teorii walcowego zginania płyt w trójosiowym stanie naprężenia zaproponowano geomechaniczny model uskoku (Zorychta i in., 2007) zakładający liniową odkształcalność warstw tropowospągowych oraz nierównomierność obciążeń statycznych na poziomie pokładu opisanego nieliniową charakterystyką deformacyjno-naprężeniową. Dla takiego modelu rozwiązano odpowiednie zagadnienie mechaniki ośrodków odkształcalnych otrzymując analityczne wyrażenia definiujące kształtowanie się składowej pionowej stanu przemieszczenia i naprężenia z uwzględnieniem możliwości naruszenia struktury pierwotnej pokładu w strefie przyuskokowej w oparciu o kryterium Coulomba-Mohra.

8

Geomechaniczna ocena osuwiskowości skał fliszowych w rejonie zbiornika Wsła-Czarne

75%

Łukasiak D.

|

tom Vol. 76, nr 42

413-420

PL

Niniejszej opracowanie przedstawia analizę podatność skal fliszowych na powstawanie osuwisk w rejonie zbiornika Wisła-Czarne. W celu określenia zagrożenia osuwiskowego wykonano rejonizację geologiczno-inżynierską obszarów osuwiskowych oraz poddano ocenie te parametry masywu skalnego, które świadczą o jego szczególnej podatności osuwiskowej. Na podstawie uzyskanych parametrów określono warunki równowagi dla zbocza usytuowanego w rejonie prawego przyczółka zapory Wisła-Czarne. Wyniki obliczeń stateczności wykazały, że analizowany obszar znajduje się w stanie równowagi, jednak obfite opady atmosferyczne mogą doprowadzić do znacznego obniżenia stateczności zbocza i uaktywnienia "uśpionego" osuwiska.

EN

This study presents the analysis of susceptibility of flysch rocks to landslide generation in the Wisła-Czarne reservoir area. The geological engineering division of landslip areas was carried out to determine the risk of mass movements. The factors of the rock massif were estimated that indicate the particular susceptibility of ground movements. On the basis of obtained parameters the stability conditions were settled for the slope located on the upright side of abutment of Wisla-Czarne reservoir dam. The results of calculations have shown that investigated area remains stable but excessive rainfall can significantly lower the stability of the slope and y trigger the 'asleep" landslide.

9

Selected topics of contemporary solid mechanics

63%

Kotulski Z. , Kowalczyk P. , Sosnowski W.

|

2008

|

tom nr 2

1-442

EN

This book contains extended abstracts of papers presented at the 36th SolidMechanics Conference held in Gdańsk, Poland, on September 9-12, 2008. The Conference was organized by Institute of Fundamental Technological Research of the Polish Academy of Sciences. It follows the traditionally organized series of conferences initiated by the 1st Polish Solid Mechanics Conference in 1953. During the conferences a large number of prominent researchers visited Poland, presented their recent results and established permanent cooperation with Polish partners, often resulting with valuable joint research results. Such joint papers are also published in this volume. The progress in mechanics, both theory and technology, is so rapid that every two years the Conference is organized we are forced to pay attention to new ideas in all areas of solid mechanics. This time the conference concentrated on such fields as: biomechanics, micromechanics, geo-mechanics, elastic-plastic continuum and other field theories of solids, fracture and damage mechanics and fatigue of advanced materials, thermomechanics, phase transitions and shape memory materials, mechanics of structures and optimization, shells - theory and computations, coupled problems - thermodynamics of solid-fluid systems, smart structures and computational aspects of solid mechanics and applications. These problems were presented in ten Solmech 2008 sessions and are now presented in ten main parts of this volume, with eight general lectures included in the parts according to their subject. Two special sessions are dedicated to Professors Wojciech K. Nowacki and Bogdan Raniecki on the occasion of their 70 birthdays. They made significant scientific contributions to several branches of solid mechanics and educated a large number of researchers. Many friends and colleagues around the world have contributed to their Anniversary Solmech Sessions: Elastic-Plastic Continuum and other Field Theories dedicated to Professor Wojciech Nowacki and Thermomechanics, Phase Transitions and Shape Memory Materials dedicated to Professor Bogdan Raniecki. The papers published in this volume are the result of extensive work of their authors, covering wide area of the contemporary mechanics. The publication would not be possible without consistent efforts of members of the Solmech 2008 Committees and the sessions' organizers. The editors are grateful to the authors of conference presentations for careful preparation of the manuscripts and all our colleagues involved in organization of the conference for their continued support and help.

10

Linear discontinuous deformations of the surface in the Upper Silesian Coal Basin

51%

Kowalski A. , Jędrzejec E. , Gruchlik P.

|

2010

|

tom Vol. 55, no 2

331-346

EN

In the paper, results of the research on discontinuities in the form of crevices and steps have been presented for exploitation processes carried out at medium and great depths in the Upper Silesian Coal Basin (the USCB). Local stocktaking encompasses about 400 discontinuities, including type and geometric data as well as geological-mining conditions in which discontinuities occurred. These are the results of the first research on discontinuities in the USCB, the basis of which was numerically significant data set. On the basis of the paper's results, possibility of their occurrence can be assessed, that is point out areas and occurrence possibility which allows to plan proper mining prevention in order to limit them.

PL

W referacie przedstawiono wyniki badań liniowych nieciągłych deformacji powierzchni (LNDP), występujących w formie szczelin i stopni, pod wpływem eksploatacji prowadzonych także na średnich i dużych głębokościach w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Wyniki badań dotyczą około 400 zinwentaryzowanych nieciągłości, zawierają rodzaj i dane geometryczne oraz warunki geologiczno-górnicze w jakich wystąpiły. Na podstawie rezultatów pracy będzie można oceniać możliwość ich powstawania, to jest wskazać rejony i prawdopodobieństwo wystąpienia co daje możliwość projektowania odpowiedniej profilaktyki górniczej dla ich ograniczania. Dane o LNDP zebrano z 31. kopalń węgla kamiennego, czynnych w 2007 r. Dziewięć kopalń wykazało w przeprowadzonych ankietach, że na ich obszarach górniczych nie występują nieciągłości typu liniowego mające związek z eksploatacją górniczą. W całym zbiorze, 385 nieciągłości (93%) ma związek z koncentracją krawędzi eksploatacyjnych, a 29 (7%) dodatkowo z występowaniem dużych uskoków tektonicznych (o zrzucie większym od 40 m). Na rys. 1 przedstawiono natężenie występowania nieciągłości, wydzielając nieciągłości, które miały związek z oddziaływaniem eksploatacji górniczej i tektoniki (duże uskoki), rys. 2. Zarejestrowane najstarsze nieciągłości pochodzą z 1968 r., a ostatnie - z początku 2007 r. Z rys. 3 wynika, że na początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego stulecia w ciągu roku powstało kilka nieciągłości, a w obecnym stuleciu rocznie powstaje około 30-tu. Nie można wykluczyć, że przyrost nieciągłości w czasie ma związek ze wzrostem prędkości eksploatacji, która po 1990 roku wzrosła średnio dwu, a nawet trzykrotnie, względem lat wcześniejszych. Z uwagi na rodzaj, nieciągłości pierwotnych (zarejestrowanych w danym rejonie pierwszy raz) było 74% i wtórnych (aktywizowanych) 26%. Najwięcej nieciągłości około 53%, zostało zinwentaryzowanych na drogach, na terenach rolnych 25%, a na terenach zabudowanych 12%. Do oceny prawdopodobieństwa powstawania nieciągłości sprawdzano zastosowanie różnych rozkładów. Po przeprowadzeniu prób okazało się, że najlepsze będą rozkłady Poissona (dla dyskretnych zmiennych niezależnych) oraz dla pozostałych zależności, rozkład wykładniczy i ucięty rozkład normalny (ograniczony do nieujemnych wartości zmiennej losowej). Wyniki obliczeń dla założonych rozkładów prawdopodobieństwa wystąpienia nieciągłości w formie stopni terenowych w zależności od: liczby stopni przedstawiono na rys. 8, wysokości stopnia przedstawiono na rys. 9, długości stopnia przedstawiono na rys. 10. Z przeprowadzonego dopasowania rozkładów teoretycznych do wyników obserwacji stopni terenowych wynika, że jest ono bardzo dobre. Dla szczelin uzyskano małe wartości współczynników determinacji, co świadczy o złym dopasowaniu. Przypuszczalnie spowodowane to było małą liczbą nieciągłości i rozrzutem ich wartości. Z danych górniczych najlepsze dopasowania uzyskano dla liczby krotności eksploatacji (rys. 11), czasu […] (rys. 12), poziomego odkształcenia Esum dla nieciągłości pierwotnych (rys. 13), poziomego odkształcenia Ein dla nieciągłości pierwotnych (rys. 14), oraz poziomego odkształcenia Esum dla nieciągłości wtórnych (rys. 15). Największe wartości współczynników determinacji R2 dopasowania rozkładów teoretycznych do wyników są dla występowania nieciągłości w zależności od krotności eksploatowanych wcześniej pokładów (rys. 11) i odstępu czasu […] pomiędzy eksploatacją ostatniego pokładu który inicjuje wystąpienie nieciągłości, a eksploatacją wcześniejszego pokładu (rys. 12). Wynika z nich, że krotność wynosi głównie od 1 do 7, największy wzrost prawdopodobieństwa występuje do eksploatacji z kolei czwartego pokładu. Około 50% nieciągłości wystąpiło, kiedy odstęp wynosił 1 rok. Z rys. 13-15 wynika, że na wystąpienie nieciągłości zasadniczy wpływ mają sumaryczne odkształcenia poziome od dokonanych eksploatacji, przy czym współczynniki determinacji dla nieciągłości pierwotnych są znacznie mniejsze niż w przypadku eksploatacji pokładu inicjującego nieciągłość wtórną.

11

The role of geo-mechanical modelling in solving problems of safety and effectiveness of mining production

51%

Kidybiński A.

|

2010

|

tom Vol. 55, no 2

263-278

EN

On the basis of the research works executed at the GIG, within the years 1960-2009, and subsequently published, the consecutive development stages of geo-mechanical modelling have been discussed - from the laboratory physical models, built of equivalent materials (in a scale of 1:50 or 1:25), through computer models (in a scale of 1:1) of the Finite Element Method, Boundary Element Method - to numerical models of continuous media (FLAC,), and of Distinct Element Method, including the Bonded Particle Model. In this respect, there have been accounted for the main technical - economic problems of underground mining, the solution of which the conducted research served. Consequently, there have been presented new, unpublished so far research result, marked out on the long numerical BPM model in a scale of 1:1 (with the measurements of vertical section of modelled coal seam, adjacent to the heading of the gallery being driven, of the size of 35 × 3,5 m) - relating to coal and methane outbursts, in the conditions of mining at large depths in the Upper Silesia Coal Basin. Special attention has been focused on the continuous, zonal (9 measuring zones) recording in the model of the variation course of specific physical characteristics of the face-adjacent part of the coal seam, whose recording possibly recording in the coal mine can provide the warning information on an approaching outburst, such as the local variable density of coal, horizontal thrust, and local destruction intensity of coal body (Sliding Fraction). There has also been discussed the role - in the outburst generation - of both free methane flowing across the unmined coal seam, and rapidly released through desorption of methane absorbed in coal. The conclusions concerning both further conducting of the research on models as well as in coal mine, and making use of research results in mining practice have been given.

PL

Na podstawie zrealizowanych w GIG w okresie 1960-2009 r., opublikowanych prac badawczych omówiono krótko kolejne etapy rozwoju modelowania geomechanicznego - od laboratoryjnych modeli fizycznych zbudowanych z materiałów ekwiwalentnych (w skali 1:50 lub 1:25) poprzez modele komputerowe (w skali 1:1) metody elementów skończonych (Finite Element Method), metody elementów brzegowych (Boundary Element Method) - do modeli numerycznych ośrodków ciągłych (FLAC) oraz metody elementów odrębnych (Distinct Element Method) - w tym spoistych modeli cząstkowych (Bonded Particle Model). Podano przy tym główne techniczno-ekonomiczne problemy górnictwa podziemnego, których rozwiązaniu służyły przeprowadzone badania. Następnie przedstawiono nowe, niepublikowane dotychczas wyniki badań na długim modelu numerycznym BPM w skali 1:1 (o wymiarach przekroju pionowego modelowanej calizny węglowej stanowiącej bezpośrednie sąsiedztwo przodka drążonego wyrobiska korytarzowego, wynoszących 35 × 3,5 m) - dotyczące wyrzutów węgla i metanu w warunkach dużych głębokości eksploatacji w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym. Szczególnie skupiono uwagę na ciągłej, strefowej (9 stref pomiarowych) rejestracji w modelu zmienności przebiegu specyficznych cech fizycznych przy-przodkowej części pokładu węglowego, których ewentualnie podjęta rejestracja w kopalni może dostarczyć informacji ostrzegawczych o zbliżającym się wyrzucie, takich jak lokalna zmienna gęstość calizny węglowej, parcie poziome oraz lokalna intensywność procesu niszczenia calizny (Sliding Fraction). Omówiono również rolę - w generowaniu wyrzutu - zarówno przepływającego przez caliznę metanu wolnego jak i szybko uwalniającego się przez desorpcję metanu zaabsorbowanego w węglu. Podano wnioski dotyczące zarówno dalszego prowadzenia badań na modelach oraz w kopalni, jak i wykorzystania wyników badań w praktyce górnictwa węglowego.

12

A Mamdani fuzzy inference system for rock mass rating (RMR) and its use in rock mass parameters estimation

51%

Sereshki F. , Daftaribeshli A. , Ataei M.

|

2010

|

tom Vol. 55, no 4

947-960

EN

Several rock mass classification systems have been presented so far in the area of geomechanics. One of the most widely used rock mass classification system is the Geomechanics classification (RMR) which presented by Bieniawski. The RMR classification is based on the definition of classic membership functions. The classic rating methods are not able to present suitable results in the classification boundaries, because they use classic sets theory. In this research, the RMR method is improved by using fuzzy sets logic in order to better rock mass description. Firstly, RMR classification is redefined by using the fuzzy logic and MATLAB software. For this purpose, original RMR system and its quantitative modified form were defined by fuzzy sets, and then Mamdani fuzzy algorithm was constructed employing 700 "if-then" rules. The tables for Southern wall of 6th Golbini Jajarm bauxite mine are calculated based on field and laboratory measurements. It was shown that the fuzzy set theory could effectively overcome the ambiguities encountered in the RMR systems, and also provides more information on the obtained final ratings. Finally resulted rating from fuzzy rock mass rating was used for rock mass parameters estimation in Jajarm bauxite mine.

PL

W geomechanice stosuje się kilka systemów klasyfikacji górotworu. Jeden z najczęściej używanych systemów klasyfikacji skał to klasyfikacja geomechaniczna (Klasyfikacja RMR) zaproponowana przez Beniawskiego. Klasyfikacja RMR oparta jest na zdefiniowaniu klasycznych funkcji przynależności. Klasyczne metody oceny nie dają odpowiednich wyników w ramach obszaru klasyfikacji ponieważ w większości bazują one na klasycznej teorii zbiorów. W tym artykule zaproponowano udoskonalenie metody RMR w oparciu o logikę rozmytą, w celu opracowania dokładniejszej definicji górotworu. Dokonano redefinicji klasyfikacji RMR w oparciu o logikę rozmytą, przy wykorzystaniu oprogramowania MATLAB. W tym celu oryginalny system RMR i jego zmodyfikowana postać została zdefiniowana z wykorzystanie zbiorów rozmytych, następnie zastosowano algorytm rozmyty Mamdaniego w postaci 700 reguł "jeżeli-to". Obliczono dane dla ściany południowej nr 6 w kopalni boksyty Jajarm, w oparciu o pomiary polowe i laboratoryjne. Wykazano, że teoria zbiorów rozmytych pozwala na uniknięcie niejednoznaczności, które niejednokrotnie miały miejsce w przypadku stosowania klasyfikacji RMR, pozwala ona także na uzyskanie większej ilości informacji o ocenach końcowych. W etapie końcowym wyniki uzyskane przy użyciu teorii zbiorów rozmytych zostały wykorzystane do oceny parametrów skał w kopalni boksytu w Jajarm.