Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Evolution of the mental picture of shale reservoir completion – 3rd Shale Science Conference (Warsaw, 9–10 June 2014) : note

100%

Liana B. , Hadro P.

Geology, Geophysics and Environment

|

2014

|

tom Vol. 40, no. 3

297--299

EN

The 3rd edition of ShaleScience conference held on 9–10 June 2014 in Warsaw, Poland, was a very successful event. It was organized by Orlen Upstream and partner Institutions – EGI, AGH and INIG – under the Honorary Patronage of the Polish Ministry of Environment. The conference brought together world-class specialists in fields of geology, geophysics, geomechanics, drilling, reservoir completion and environmental protection. They all contributed greatly to a better understanding of the Polish shale reservoirs of moderate quality.

2

Zmienność właściwości wytrzymałościowych w profilu pionowym skał osadowych platformy wschodnioeuropejskiej w dolinie Dniestru

88%

Pinińska J. , Wołoszyn P. , Łukaszewski P. , Płatek P.

Przegląd Geologiczny

|

2002

|

tom Vol. 50, nr 3

245-251

PL

Nie zaburzone osady platformy wschodnio-europejskiej w dorzeczu Dniestru są szczególnie dogodnym przedmiotem studiów nad zmiennością paleonapręzeń przy zastosowaniu metod geomechanicznych. Artykuł przedstawia wyniki wstępnych badań około 100 próbek skalnych pochodzących z 7 odsłonięć reprezentujących osady morskie i kontynentalne syluru dewonu, górnej kredy i trzeciorzędu. Zmienność parametrów fizycznych takich jak gęstość objętościowa skał, prędkość propagacji fali akustycznej, moduł dynamiczny jest zależna od wieku, historii diagenezy, składu mineralnego (szczególnie zawartości składników ilastych w skałach węglanowych). Obniżone wartości parametrów mechanicznych stwierdzono w dewońskich piaskowcach z facji oldredu. Anizotropia właściwości akustycznych i kierunki spękań powstających w toku badań wytrzymałościowych są generalnie zgodne z charakterystyką ciosu regionalnego. Uzyskane wyniki pokazują, że kontynuacja powyższych studiów pozwoli na określenie kierunków maksymalnych i minimalnych paleonaprężeń w płaszczyźnie poziomej.

EN

Undisturbed sedimentary cover of the East-European Platform within the Dniester River drainage basin is a very convenient place for studying paleo-stress variability using geomechanical methods. This paper presents results of preliminary testing of 100 samples from 7 outcrops representing marine and continental sediments of Devonian, Late Cretaceous and Tertiary periods. Variability of geomechanical parameters like volume density, velocity of acoustic wave propagation, dynamic modulus of elasticity is dependent on age, history ofdiagenesis and mineral composition. Especially marls in carbonate rocks and Devonian sandstones from the Old Red fades show significantly reduced values of geomechanical parameters. Anisotropy of acoustic properties and direction of fissures during strength tests are generally in accordance with the trend of regional joints. Considering the already obtained results, it seems that through further studies, the horizontal orientation of the minimum and maximum paleo-stress axes can be determined.

3

On applications of the homogenization method in some problems of geomechanics

88%

Matysiak S. , Kaczyński R.

Vibrations in Physical Systems

|

2002

|

tom Vol. 20

226--227

4

Geomechanical modelling of Paleozoic Shale Gas Formation: a case study from the Baltic Basin, northern Poland

88%

Słota-Valim M. , Sowiżdżał K. , Jędrzejowska-Tyczkowska H.

Geology, Geophysics and Environment

|

2017

|

tom Vol. 43, no. 3

249--269

EN

The article presents the importance and position of geomechanical modelling workflow in reservoir characterization studies dedicated to unconventional shale reservoirs. We show the results of 3D geomechanical modelling carried out in an onshore area within the Baltic Basin, northern Poland, where the Silurian and Ordovician shale formations are the exploration targets. The fundamental elements of the methodology, processes, and available datasets used in the modelling are discussed. The petrophysical, elastic, and mechanic properties of the rock were applied in the modelling process, along with the principal stresses and pore pressure in the geological formation. Moreover, the main calculation methods and data requirements for the Mechanical Earth Model construction are discussed. A comprehensive 3D geomechanical model was constructed, providing important information to engineers and decision makers which allows them to optimize well placement, the direction of the horizontal section of the borehole and the parameters of hydraulic fracturing treatment. The model can identify zones of higher potential within the area of interest in terms of efficient stimulation treatment design.

5

The influence of natural climatic factors on the geomechanical properties of siliceous limestones from Kazimierz Dolny (Poland)

88%

Pinińska J. , Bobrowska A. , Łukasiak D.

Studia Quaternaria

|

2016

|

tom Vol. 33, Nr 2

103--110

EN

Based on the example opoka, stone architecture of Kazimierz Dolny, modern research methods were applied to an analysis of geomechanical qualities of this special rock, selected very efficiently by medieval, local builders. Owing to theirs skill and the qualities of the chosen material, fortifications, religious and residential buildings have been preserved in good condition to the present day. It was analysed what factors of the opoka aging are the most responsible for their destruction resistance in the long time scale. The results of studies indicate that opokas have an increased ability to reduce the uniaxial compression strength due to the impact of cycling freezing and thermal shock. This observation shows that opokas are characterized by a high resistance to humidity.

6

Mathematical models in geomechanics

75%

Shashenko A. N.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2003

|

tom T. 19, z. 4

45-68

EN

The mathematical models of narrow enough class will be considered in the frames of present statement: model of geological surroundings; geometrical model of object; model of distribution of stresses and shifts around working (main working, development working, coal face); model of distribution of extension and transpherences around the system of holes; model of interaction of scanning signals (waves) with the structural and power heterogeneities in rock mass.

PL

W niniejszym artykule rozważane są następujące modele matematyczne: model otoczenia geologicznego, geometryczny model obiektu, model rozmieszczenia nacisków i przemieszczeń w wyrobisku (wyrobisko główne, prace przygotowawcze i przodek), model interakcji sygnałów skanujących (fal) w warunkach strukturalnej niejednorodności mas skalnych.

7

Stan rozpoznania właściwości geomechanicznych skał w warunkach złożonego stanu naprężenia górnej partii skorupy ziemskiej

75%

Pinińska J.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2006

|

tom T. 188

25--40

PL

Charakterystyka geologiczna struktur wgłębnych, niedostępnych do bezpośrednich obserwacji, jest oparta na danych geofizycznych, wspomaganych wiedzą teoretyczną oraz wynikami ekstrapolacji geologicznych danych otworowych i terenowych obserwacji powierzchniowych. Wspólnym nośnikiem informacji geologicznych i geofizycznych jest zróżnicowanie parametrów gęstości oraz prędkości propagacji fal sprężystych, właściwe dla litologii ośrodka skalnego. Dla głębszych partii litosfery, gdzie brak bezpośrednich obserwacji geologicznych, niezbędne jest ustalenie zakresu zmian tych parametrów w warunkach podwyższonego ciśnienia i temperatury. Ocenie takiej służą geomechaniczne badania doświadczalne, prowadzone w komorach wysokich ciśnień na znanych ośrodkach skalnych. W Polsce brak kompleksowych badań geomechanicznych, ukierunkowanych na weryfikację wgłębnych analiz strukturalnych, a w diagnostyce litologicznej dominują metody geofizyczne. W artykule dokonano przeglądu czynników wpływających na zróżnicowanie parametrów geomechanicznych skał krystalicznych, z głównym naciskiem na gęstość, prędkość falową oraz moduły odkształcenia w zakresie liniowości odkształceń. Dane, ustalone eksperymentalnie na rzeczywistych ośrodkach skalnych, reprezentują różny stopień dokładności rozpoznania w zakresie ciśnień do 1000 MPa i temperatury do 1500°C. Przegląd ten wskazuje na nikłe zasoby ocen ilościowych, słaby rozwój krajowej infrastruktury badawczej oraz brak powiązania danych sejsmicznych i grawimetrycznych z oceną ośrodków rzeczywistych.

EN

Geological identity of deep seated structures, not accessible for direct observation can be derived from the interpretation of seismic and gravimetric data. On the other hand, the geophysical raw data are interpreted on the basis of extrapolated geological field- and laboratory data. Thus, the positive feed-back exists between the geological and geophysical surveys. With regard to the determination of change of geomechanical parameters of rocks mass under extreme physical conditions, special experiments are carried out. Correlation between rock density and acoustic wave velocity, determined under increased pressure and temperatures, is extrapolated, giving an outline of suspect properties of rocks under extreme conditions not subjective to direct investigations. The diagnostic key can be just established for recognition of rock lithology based on seismic and gravimetric surveys. The work presents the set of experimental of geomechanical rocks parameters e.g. longitudinal waves velocity, volume density, elasticity modulus important in seismic and gravimetric studies, available in the laboratory under varying conditions of temperature, pressure and pore water contents and diagnostic for the lithological identification at the high deep.

8

THE INFLUENCE OF NATURAL CLIMATIC FACTORS ON THE GEOMECHANICAL PROPERTIES OF SILICEOUS LIMESTONES FROM KAZIMIERZ DOLNY (POLAND)

75%

Pinińska J. , Bobrowska A. , Łukasiak D.

|

9

Prognozowanie zaciskania wyrobisk przyścianowch przy uwzględnieniu uwarunkowań logistycznych na podstawie metody średniej ruchomej i ważonej

75%

Ulaszek A. , Kamiński P. , Marszałak A.

Logistyka

|

2014

|

tom nr 4

5014--5019, CD6

PL

W artykule przedstawiono możliwość zastosowania metody średniej ważonej i metody średniej ważonej, do łatwej i efektywnej tendencji prognozowanych zmian przekroju wyrobisk korytarzowych przy wykorzystaniu pomiarów konwergencji. Jako przykład analizy przedstawiono wyniki pomiarów w wyrobiskach kopalni RAG Anthrazit Ibbenbüren znajdujących się na głębokości 1200 m.

EN

The paper presents the possibility of using the weighted average method and the method of moving average, an easy and effective trends forecast changes in cross roadways using measurements of convergence. As an ex ample, the analysis used the results of measurements of the excavation R.A.G Anthratzit Ibbenbűren located at a depth of 1200 m.

10

Badania eksperymentalne wpływu dwutlenku węgla na strukturę porowatą i właściwości mechaniczne skały łupkowej

75%

Miedzińska D.

|

tom Vol. 66, nr 4

167--178

PL

Skały łupkowe są formacjami geologicznymi, może w nich występować materia organiczna, dzięki której mogą powstać niekonwencjonalne złoża gazu. Podczas ich interakcji z dwutlenkiem węgla, który może być stosowany jako czynnik szczelinujący do wydobycia gazu, zachodzi wiele zjawisk mających wpływ na strukturę i parametry wytrzymałościowe skały. W pracy przedstawiono badania zmian struktury skały łupkowej pod wpływem oddziaływania dwutlenku węgla w stanie nadkrytycznym oraz ich wpływ na właściwości wytrzymałościowe skały. Badania strukturalne zostały przeprowadzone przy użyciu technik mikroskopowych przy różnych powiększeniach obrazu. Jako test właściwości wytrzymałościowych przyjęto próbę jednoosiowego ściskania. W wyniku prac zaobserwowano pewną zależność. Im bardziej zmniejszyła się porowatość badanej próbki po infiltracji dwutlenkiem węgla w małych powiększeniach, tym bardziej zwiększyła się jej porowatość w dużych powiększeniach i tym mniejszą osiągnęła wytrzymałość na jednoosiowe ściskanie.

EN

Shale rocks are geological formations which can be unconventional gas reservoirs. During their interaction with carbon dioxide, which can be used as a fracturing fluid in shale gas recovery process, many phenomena take place that can influence rock structure and mechanical properties. The research on changes in rock structure under super critical carbon dioxide interaction and their influence of shale properties were presented in the paper. The structural tests were carried out with the use of microscopic techniques with different resolutions of visualization. The uniaxial compression test was applied as a mechanical properties’ assessment experiment. As a result of research, some dependence was observed. The bigger decrease was in porosity after infiltration in lower zooms, the bigger increase in porosity in high zooms and mechanical properties was noticed.

11

Przykłady zagrożeń powierzchni terenu deformacjami nieciągłymi typu powierzchniowego ujawniające się nad zlikwidowanymi podziemnymi wyrobiskami górniczymi

75%

Tajduś K. , Sroka A. , Misa R. , Dudek M.

Prace Instytutu Mechaniki Górotworu PAN

|

2017

|

tom T. 19, nr 3

3--10

PL

Artykuł przedstawia kilka zdarzeń deformacji nieciągłych typu powierzchniowego, które ujawniły się na powierzchni terenu w rejonach zlikwidowanych podziemnych kopalń. Autorzy przedstawili opis warunków, które doprowadziły po powstania deformacji, a następnie przedstawiono sposoby ich rewaloryzacji.

EN

The article provides some examples of the surface-type discontinuous deformations that occurred on the ground surface in the regions of closed mines. The authors present a description of the conditions that led to the deformations and then the indicated mode of their restoration.

12

Modelowanie grawimetryczne stref rozluźnień rozwijających się nad pustką w skałach metamorficznych

75%

Madej J. , Łój M. , Porzucek S.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2009

|

tom R. 33, z. 1

411-418

PL

W artykule przedstawiono możliwości mikrograwimetrii w wykrywaniu stref rozluźnień nad wyrobiskami wydrążonymi w skałach metamorficznych. Na tle rozwoju metody mikrograwimetrycznej przedstawiono opis metodyki badań. Polegała ona na interpretacji pomierzonego rozkładu mikroanomalii siły ciężkości nad pustkami o znanych parametrach. Interpretacja przeprowadzona za pomocą modelowania grawimetrycznego. Uzyskane wyniki potwierdziły zróżnicowany obraz zmian gęstościowych nad badanymi pustkami.

EN

This paper presents the possibility of use of the microgravity method to recognize loosing zone over the hole hollowed in metamorphic rocks. Against a background of development of microgravity method there are presented an description of research method. This method consist in interpretation of microgravity observation over the well- known hole The interpretation is conducted by gravity modelling. Achieving results proved the diversity view of density changes over this hole.

13

Geomechanics of interference between the operation modes of mine working support elements at their loading

75%

Bondarenko V. , Kovalevska I. , Symanovych G. , Sotskov V. , Barabash M.

Mining Science

|

2018

|

tom Vol. 25

219--235

EN

The problem has been studied of reducing the materials consumption of a combined support in extraction mine workings and increasing their stability in a zone of stope works influence when reused mining of flat-lying coal seams at adjacent mining site. The mechanism has been developed of rock pressure manifestation in the vicinity of mine working and the loading of its support elements on the basis of the following key positions: the formation of zones of unloading and increased rock pressure around the mine working; the formation of areas of weakened and broken rocks, their interaction with support and holistic rock massif; development of stratification along the planes of weakening by thickness of a lithological variety and along the planes of bedding the adjacent lithotypes; partitioning of rock layer into blocks by fractures, by perpendicular planes of weakening and bedding planes, and other factors. The specific tasks have been solved by the finite element method according to the four-parameter spatial optimization scheme of the support interaction with a rock massif. The patterns have been determined of connection between the rational operation modes of mine working support elements and basic geomechanical factors, affecting significantly on the loading of these elements, as well as their interaction with different deformation and force characteristics.

14

Inter-chamber pillars in Polish salt mining - chosen dimensioning methods in theory and practice

75%

Andrusikiewicz W.

AGH Journal of Mining and Geoengineering

|

2012

|

tom Vol. 36, no. 1

33-47

EN

The paper shows, using the example of the chosen theoretical methods, the dimensioning procedure for the width of inter-chamber pillars in underground mines, in salt means by of a chamber system. The appropriate calculations were done for the made assumptions, and the results obtained were compared in graphs with the actual dimension of pillars and chambers, which were used in the salt mine "Kłodawa". It was demonstrated that in the practical case under discussion, the use of the mentioned empirical formulas leads to obtaining results, which show significant re-dimensioning of the pillars in proportion to the state, in which existing mining area is stable, with significantly narrower pillars.

PL

W referacie przedstawiono na przykładzie wybranych metod teoretyczny tok wymiarowania szerokości filarów międzykomorowych w kopalniach podziemnych eksploatujących sól systemem komorowym. Dla przyjętych założeń dokonano odpowiednich obliczeń, a uzyskane wyniki porównano na wykresach z rzeczywistymi wymiarami filarów i komór, jakie zostały zastosowane w Kopalni Soli "Kłodawa". Wykazano, że w omawianym przypadku praktycznym stosowanie przytoczonych wzorów empirycznych prowadzi do uzyskania wyników wskazujących na znaczne przewymiarowanie filarów w stosunku do stanu, w którym istniejące pole eksploatacyjne jest stateczne przy znacznie węższych filarach.

15

Przegląd metody wskaźnikowej przydatności masywu skalnego do celów górniczych RFRI w aspekcie możliwości wykorzystania w warunkach KGHM Polska Miedź S.A.

75%

Janik D. , Juszyński D. , Gniewosz M.

Rudy i Metale Nieżelazne Recykling

|

2015

|

tom R. 60, nr 9

399--404

PL

Artykuł przedstawia możliwości wykorzystania wskaźnika RFRI (Roof-fall Risk Index) [1] w warunkach KGHM Polska Miedź S.A. Została przedstawiona klasyfikacja, na podstawie której wskaźnik ocenia stateczność stropu oraz praktyczność poszczególnych czynników w warunkach KGHM Polska Miedź S.A. Autorzy określają wady oraz zalety poszczególnych czynników oraz możliwości rozwoju metod wskaźnikowych, uwzględniając najnowsze dostępne źródła analizy danych, w tym metody z wykorzystaniem nieinwazyjnych badań kontrolnych.

EN

The article presents the possibilities of using index RFRI (Roof-fall Risk Index) [1] in conditions of KGHM Polish Copper Ltd. Was presented classification on the under which index assesses the stability of the ceiling and practicality of each factor in conditions of KGHM Polish Copper Ltd. The authors define the advantages and disadvantages of specific factors and opportunities sentinel methods, taking into account the latest available sources of data analysis, including methods with the use of non-invasive examinations.

16

Analytical method for determination of displacement and stress in fault zone for evaluation of rock and gas outburst hazard

75%

Chlebowski D.

Archives of Mining Sciences

|

2009

|

tom Vol. 54, no 3

543-562

EN

Occurrence of various types of tectonic dislocation of various genesis and spatial orientation is a characteristic feature of multiseamed deposits of coal in GZW (Upper Silesian Coal Basin). Amplitude of these dislocations often exceeds several hundred meters and has throw declining. Experience in mines shows that mining exploitation in the immediate vicinity of this type of disturbances is associated not only with numerous technological problems, but also with potentially high level of hazard of rocks and gas outburst phenomena. (Zorychta et al., 2006). Based on the theory of cylindrical bending of plate in triaxial stress state, geomechanical model of fault was proposed (Zorychta et al., 2007). It presupposes a linear-elastic deformability of roof and floor layers, and non-linear characteristics of stress-strain relation for seam as well as inequality of static loads on the seam level. For such model, proper problem of the field of solid mechanics has been solved. As a result analytical expressions defining the development of the component of vertical displacement and the state of stress was obtained providing possibility of damage of the original structure of seam in the zone of fault vicinity based on Mohr-Coulomb criterion.

PL

Charakterystyczną cechą wielopokładowego złoża węgla w GZW jest występowanie różnego rodzaju, przestrzennej orientacji i pochodzenia dyslokacji tektonicznych, zarówno o amplitudach przekraczających niejednokrotnie kilkaset metrów, jak i o zrzutach wygasających. Doświadczenia kopalń wskazują, że prowadzenie robót górniczych w bezpośrednim sąsiedztwie tego typu zaburzeń wiąże się nie tylko z licznymi problemami natury technologiczno-ruchowej, lecz również potencjalnie wysokim poziomem zagrożenia zjawiskami gazogeodynamicznymi (Zorychta i in., 2006). Bazując na teorii walcowego zginania płyt w trójosiowym stanie naprężenia zaproponowano geomechaniczny model uskoku (Zorychta i in., 2007) zakładający liniową odkształcalność warstw tropowospągowych oraz nierównomierność obciążeń statycznych na poziomie pokładu opisanego nieliniową charakterystyką deformacyjno-naprężeniową. Dla takiego modelu rozwiązano odpowiednie zagadnienie mechaniki ośrodków odkształcalnych otrzymując analityczne wyrażenia definiujące kształtowanie się składowej pionowej stanu przemieszczenia i naprężenia z uwzględnieniem możliwości naruszenia struktury pierwotnej pokładu w strefie przyuskokowej w oparciu o kryterium Coulomba-Mohra.

17

Geomechaniczna analiza przyczyn wstrząsu górotworu zaistniałego w dniu 5.08.2005 w rejonie pola eksploatacyjnego G-1/7 O/ZG "Rudna"

75%

Kłeczek Z. , Zorychta A. , Chlebowski D.

Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud

|

2005

|

tom nr 4

13-40

PL

W dniu 5.08.2005 r. w kopalni „Rudna” KGHM Polska Miedź S.A. wskutek wstrząsu górotworu o energii 6,4×10(7)J miało miejsce tąpnięcie, w wyniku którego poszkodowanych zostało 17 górników. Bezpośrednią przyczyną wypadku zbiorowego był dynamiczny podmuch powietrza w skali nie obserwowanej wcześniej w kopalniach LGOM. Przytoczone fakty stanowiły dla autorów asumpt do podjęcia geomechanicznej analizy prawdopodobnych przyczyn zaistniałego zdarzenia. W oparciu o rozważania analityczne i wyniki opracowanych na ich bazie symulacji numerycznych sformułowano wnioski dotyczące przyczyn zdarzenia. Wnioski te uzupełniono o zalecenia mające znaczenie utylitarne na temat bezpiecznej eksploatacji na przyszłość.

EN

On 5.08.2005 r. in „Rudna” mine owned by KGHM Polska Miedź S.A. as a result of rock-mass tremor with energy of 6,4×10(7)J, the rockburst occurred and 17 miners were injured. The direct reason of this accident was dynamic gust of air which was the strongest one in LGOM mines history. This gave authors the impulse for undertaking the geomechanical analysis of the probable reasons of this event. Basing on analytic considerations and results of numeric simulations, the conclusion concerning the reasons of event were drawn. These conclusions were supplemented with recommendations regarding the safe mining operations in the future.

18

Analiza statystyczna właściwości mechanicznych skał płonnych w otoczeniu pokładów węgla na głębokościach 800 ÷ 1300 m

75%

Majcherczyk T. , Niedbalski Z. , Bednarek Ł.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

tom T. 69, nr 12

89--97

PL

Praca zawiera charakterystykę podstawowych parametrów skał charakteryzujących ich właściwości mechaniczne, tj.: wytrzymałość na jednoosiowe ściskanie, wytrzymałość na rozciąganie, moduł sprężystości podłużnej oraz wskaźnik podzielności rdzenia wiertniczego RQD. Analizą objęto kilkaset warstw skalnych z rejonu GZW w zakresie głębokości 800÷1300 m z podziałem na łupki ilaste, łupki piaszczyste i piaskowce. Przeprowadzona analiza wskazuje, że na badane parametry nie wpływa w istotny sposób zmiana głębokości występowania skał. Dla wyróżnionych warstw litologicznych uzyskano korelację pomiędzy wytrzymałością na jednoosiowe ściskanie a modułem sprężystości podłużnej. Podane dane statystyczne takie jak: wartość średnia, mediana, odchylenie standardowe, współczynnik zmienności, pozwalają na szacowanie właściwości warstw litologicznych w przypadku braku wyników badań z danego rejonu.

EN

This paper presents a description of basic rocks parameters characterizing their mechanical properties, that is uniaxial compressive strength, tensile strength, elastic modulus, Rock Quality Designation (RQD). The analysis comprises a few hundred of rock layers divided into mudstone, sandy shales and sandstones, located at the depth of 800÷1300 m in the area of Upper Silesian Coal Basin (USCB). The analysis shows that the rock depth change occurrence does not significantly affect the tested parameters. It was possible to obtain a correlation between uniaxial compressive strength and elastic modulus for the distinguished lithologic layers. In case of the lack of test results for a given area, the presented statistical data such as: mean value, median, standard deviation, coefficient of variation allow to estimate the properties of lithologic layers.

19

Modelowanie wpływu zaburzeń tektonicznych na drgania stropu w górotworze uwarstwionym

75%

Walaszczyk J. , Wiewiórka D.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2008

|

tom R. 32, z. 1

359-369

PL

W pracy przedstawiono zjawisko dynamicznego odciążenia oraz metodykę modelowania komputerowego tego zjawiska. Zaprezentowano model numeryczny grupy komór w rejonie oddziaływania dużego uskoku. W wyniku obliczeń otrzymano wykresy przemieszczeń, prędkości i przyspieszeń w wybranych punktach modelu. Analizę uzupełniono o wykresy zmian naprężeń w filarach i otoczeniu grupy komór. Stosowano w pracy cyfrową filtrację wyników eliminującą błędy numeryczne.

EN

Phenomenon of dynamic relieving present in paper and methodic of numerical modeling this problem. Numerical model of group of room present in interaction area of big fault. Diagrams in result of account received displacement, velocities and acceleration in chosen points of models. It implement analysis about diagrams of changes of tensions in pillars and enclosing of them. Numeric errors in digital filtration of result use eliminating.

20

Matematyczny model niszczenia struktury stropu uwarstwionego

75%

Walaszczyk J. , Makówka J.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2005

|

tom R. 29, z. 3/1

485-497

PL

W procesie deformowania się skał stropowych w sąsiedztwie eksploatacji ścianowej szczególne znaczenie mają przemieszczenia poziome. Dotyczy to głównie przypadku, gdy strop jest znacznie uwarstwiony, zaś spójność na kontakcie warstw jest niewielka. Dochodzi wtedy do przemieszczeń warstw względem siebie (po zerwaniu spójności kontaktów międzywarstwowych), co w istotny sposób zmienia sztywność górotworu oraz ma wpływ na proces niszczenia struktury wewnętrznej naruszonego eksploatacją stropu. Do matematycznego opisu ww. zjawisk zastosowano w niniejszej pracy model numeryczny oparty na metodzie elementów odrębnych, zakładając bardzo duże uwarstwienie ośrodka skalnego oraz dopuszczając poślizgi międzywarstwowe. Szczególnej analizie poddano przemieszczenia poziome warstw stropowych nad polem eksploatacji ścianowej.

EN

In the process of deformation of roof rock in the neighbourhood of the long-wall exploitation horizontal displacements are of special importance. It especially concerns the situation when the roof is strongly layered and the cohesion between layers is small: it leads to a displacement between layers (after breaking the inter-layer contacts), which substantially changes of stiffness of rock mass and influences the destruction of the internal structure of the exploited roof. For the mathematical description of the situation mentioned above the model used in the paper was a mathematical one based on the distinct element method, taking into consideration a strongly layered rock mass and inter-layer slips. Horizontal displacements of roof layers over the long-wall exploitation area were analyzed in a special way.