Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Budowa geologiczna Krakowa - ogólna charakterystyka

100%

Pilecka E. , Szczepańska M.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2004

|

tom R. 43, nr 5-6

59-65

PL

W artykule omówiono wpływ procesów geologicznych na budowę geologiczną Krakowa. Opisano okresy sedymentacji i erozji od prekambru do trzeciorzędu. Przedstawiono wpływ orogenezy kaledońskiej i waryscyjskiej na wypiętrzenie skał paleozoicznych oraz rolę fazy laramijskiej w utworzeniu monoklinalnego nachylenia utworów paleozoiczno-mezozoicznych. Przedstawiono także wpływ orogenezy alpejskiej na powstanie tektoniki załomowo-uskokowej opisywanego obszaru. Obraz geologiczny Krakowa przedstawiony w artykule jest syntezą dotychczasowych prac dotyczących w większości znacznie szerszego obszaru.

EN

The paper presents the influence of geological processes on geological structure of Krakow. The periods of sedimentation and erosion from Precambrian to Tertiary were described. The influence of Caledonian and Variscian orogenesis on the uplift of Paleozoic rocks as well as the role of Laramian phase in creation of monocline inclination of Paleozoic – Mesozoic formations were presented. The influence of Alpine orogenesis on the origin of fault tectonics on describing area is also presented. Geological view of Krakow, described in this paper, is a synthesis of publications which mostly concern more extended area.

2

The Baklia Fault Zone – a regional strike-slip zone splitting Prins Karls Foreland (Svalbard

100%

Ziemniak G. , Czerny J. , Manecki M. , Kośmińska K.

Geology, Geophysics and Environment

|

2016

|

tom Vol. 42, no. 1

142--143

EN

Prins Karls Foreland (PKF) is a westernmost island of Svalbard Archipelago belonging to the Southwestern Basement Province. The island consists of low-metamorphic facies probably Neoproterozoic metasediments, divided into two, northern and southern parts. Both parts are characterized by similar geological structures but different stratigraphy. New discoveries presented here result from joint, Norwegian Polar Institute and AGH UST Krakow expeditions in 2013 and 2014. Thorough characteristics of the location and character of a strike-slip fault splitting PKF (the Baklia Fault Zone) is presented here for the first time. To date, one succession has been distinguished in the lithostratigraphy of PKF’s basement. The northern part of the island consists of two groups: the Scotiafjellet Group and Grampianfjella Group (Dallmann et al. 2015). They comprise low-metamorphic metasediments (chlorite zone of greenschist facies), mostly slates, metapsamites and carbonates. Stratigraphic units of the southern part represent slightly higher, biotite metamorphic zone, and have been considered to be conformably underlying Scotiafjellet Group. The uppermost Peachflya Group and Geikiebreen Group (mostly phyllites with metavolcanics and carbonates) are in thrust contact with underlying Ferrierpiggen Group, comprising schistose diamictites. The Ferrierpiggen Group is a tectonic unit stratigraphically discontinuous at top and bottom. Isolated klippe of the Ferrierpiggen Group separated from Scotiafjellet Group by tectonic boundary is present in the northern part of PKF (Harland et al. 1979, 1993). These complexes have undergone the Caledonian metamorphism followed by D 1 deformation producing SE directed folding and thrusts. D 2 deformation was coaxial, but not coplanar with D 1. D 2 deformation occurred probably in Mid-Cenozoic and resulted in refolding and thrusting, followed by formation of a dextral shear zone along Scotiadalen (Morris 1989). D 3 deformation is connected with transtensional formation of the Forlandsundet Graben along NNW-SSE faults finishing the West Spitsbergen Orogeny (WSO) (Manby 1986). Distinct difference in the stratigraphy of southern and northern parts of PKF is apparent. The presence of the fault dividing the island was indicated before (Hjelle et al. 1979), but no single fault has been recognized during detailed mapping later on (Harland et al. 1979, Morris 1982, Manby 1986, Morris 1989). Mapping and structural measurements conducted by the authors in the area of Selvågen led to the discovery of the major fault zone (the Baklia Fault Zone – BFZ) dividing PKF into two terrains. The BKF have N-S trend from Haukebukta in the west coast, through the slopes of Alasdairhornet (where it trapped few hundred meters long slab of the Ferrierpiggen Group rocks), to the southern Scotiadalen. Approaching Selvågen, the fault zone bends slightly to the NNE-SSW. The zone is filled with breccias and mixture of different lithologies with slabs of rocks derived from both limbs of the fault zone. The width of the zone measures approximately 100–250 meters. To the east, it is accompanied by at least three narrow subparallel faults. The age of the BFZ is unknown. A brittle character of deformation may suggest that it is Cenozoic in age. En échelon normal faults with a drop to the north, which associate BFZ may be considered as a Riedel shears R 1 formed at the beginning of a strike-slip movement. Structural measurements on slickensides as kinematic indicators revealed that normal faulting was associated with both, dextral and sinistral shear (not simultaneous). A main movement connected with dextral shearing occurred probably earlier, during late stages of the early Cenozoic crustal shortening. The extended width of the fault zone and the presence of a mixture of rock material from both terranes suggest the significant lateral displacement that might reach tens of kilometers. The BFZ cuts through the boundary faults of the Forlandsundet Graben displacing them sinistrally by approximately one kilometer. This suggests that sinistral movement was probably associated with rejuvenation of the fault during late stages or after the Forlandsundet Graben formation. There are several regional implications of BFZ. The stratigraphic relationship of southern and northern terranes is unclear. The presence of BFZ at the boundary of the Scotiafjellet and Peachflya groups does not exclude their stratigraphic succession but makes it impossible to define. The field observations suggest that BFZ may be Cenozoic in age. It has similar tectonic style and orientation to other strike-slip zones present along western Svalbard coast. Strong tectonic deformation suggests displacement of the northern terrain of PKF by tens of kilometers. Even though southern terrain can be directly correlated with Oscar II Land, more research is needed to correlate more exotic northern terrain of PKF with the basement rocks in the southern parts of Spitsbergen. Ongoing research towards dating and detail structural characterization of this regional fault zone will allow for reconstruction of pre-Tertiary position of this part of Archipelago.

3

Structural control on drainage network orientation -an example from the Loucka drainage basin, SE margin of the Bohemian Massif (S Moravia, Czech Rep.)

100%

Máčka Z.

|

tom Vol. 4

109--117

EN

This paper discusses the relationship between geological structure and drainage network orientation at both a meso-scale and local scale. The Loucka Basin, located at the SE margin of the Bohemian Massif (S Moravia, Czech Rep.), has been selected as the model region for these studies. In the Loucka Basin, the bedrock comprises the metamorphic rocks of the Moldanubicum Group, which are arranged in elongated bands and lenses and are fractured with the dense network of faults. There is no extensive cover of unconsolidated younger sediments in the basin, nor any deep weathering regolith. In these respects, the geological setting is extremely favourable for the quantification of structural features and their correlation with drainage orientation. The degree of correspondence between the direction of drainage network segments and the orientation of such structural features as faults, mylonite zones, thrust-fronts and rock lineations was investigated in five study areas. The third-order streams are those most influenced by structure. The higher the order of stream segment, the weaker the correlation, and the more important the overall inclination of the terrain as a controlling factor in stream flow orientation. However, there is a strong structural control of first order streams in the periphery of the Basin. The structural control of streamflow direction in the Loucka Basin, which is built up with Precambrian metamorphic rocks, varies between 30-50% of the rectified channel length; the upper limit is considered to be the maximum conditioned by a local very high density of various linear structural elements.

4

Perspektywiczne złoże węgla brunatnego Legnica

88%

Ślusarczyk G. , Specylak-Skrzypecka J. , Gądek A.

|

2006

|

tom R. 48, nr 1-2

190-191

5

Features of geological structure and oil and gas content of the Ukrainian and Polish Carpathian autochthon in comparative aspect

88%

Ladyzhensky G. N.

|

tom nr 396

94-95

6

A new method of balanced edge detection based on curvature for gravity data

88%

Dandan J. , Qi Z. , Hairong Z.

|

2023

|

tom Vol. 71, no. 4

1705--1715

EN

The edge detection method can be used to delineate the position of the structural boundary of the geological body, and it occupies an important position in the processing of gravity data. The shortcomings of traditional edge detection methods are that the output boundary is divergent, the Strength and weak anomalies cannot be balanced, or false boundaries appear in the recognition results. There is a close connection between gravity anomaly and its curvatures and subsurface geological formations. Thus they can be used to describe the geometry of subsurface formations. In this paper, a new method of balanced edge detection based on curvature is proposed by combining the fusion formula of average curvature, vertical curvature, and the degree of curvature. Model tests show that the method proposed in this paper has obvious advantages compared with the recognition effects of several traditional curvature and equalization filtering methods. The edge detection results of the proposed method have good convergence. When both positive and negative anomalies exist, this method is less affected and has anti-noise capabilities. Applying the method to real field data, the results show that the identified geological body structural boundaries are clearer and more accurate, and can be applied to more complex geological environments.

7

Determination of the influence of building mass on landslide formation using unmanned aerial systems

88%

Sanecki J. , Klewski A. , Zygmunt M. , Stępień G.

Infrastruktura i Ekologia Terenów Wiejskich

|

2017

|

tom nr IV/2

1619--1631

EN

Following the torrential rain and floods that occurred between 1997 and 2010, there has been an emergence of new and previously activated processes related to soil and rock landslides in the Polish Carpathians. In light of the damage incurred by landslides, there is a problem with the thorough diagnosis of the nature of phenomena and thus the development of methods to prevent landslides in the future. This article discusses the problem of surveying landslide areas. It highlights the possibility of using photogrammetric methods for digital imaging, as well as determines the dimensions when estimating the mass of buildings within the area of a landslide, with particular emphasis on the use of an unmanned aerial system (UAS). The described method for obtaining processing images involves a non-metric camera mounted on a UAS. The designed projections centre on individual images and elements of angular orientation and the camera interior. This enables the creation and texturing of a triangulated irregular network (TIN) model. The final result in this work is a digital surface model (DSM) and an orthophotomap. It was found that characteristic land types have been occurring in the landslide substrate with key parameters determining their properties. This enabled the determination of a resistance ground border and provided an opportunity to examine whether a building of known mass may be the main cause of a landslide.

8

Stratigraphic position and sedimentary environment of Late Pleistocene deposits along the cliffed coast of the middle part of the Polish Baltic coast

88%

Krzyszkowski D. , Koszka-Maroń D.

Geological Quarterly

|

2018

|

tom Vol. 62, No. 1

48--68

EN

The study was carried out in the wall of a cliff that formed as a result of erosional cutting in the western foreland of a moraine landform from the Pomeranian and Gardno phases (Upper Plenivistulian, Rowy-Ustka clifs; northern Poland). Individual lithostratigraphic units have been documented: glaciofluvial delta deposlts, Poddąbie Till, lacustrine-glacial Wytowno Formation (consisting of three facies: deltaic, lower diamicton, and upper diamicton), lacustrine deposits of the Orzechowo Formation with a thick peat layer, and aeolian series at the cliff crest. The Wytowno Formation deposits include the following lithologies: medium-grained sands, fine-grained sands, muddy sands, muds, silty clays, clays, varved clays, fine-grained multi-fraction deposits, and tills (Dębina Till). Very high inclination of the strata is the result of glaciodynamic deformation. The deposits were accumulated in a proglacial lake. They are characterized by mud and clay as well as sand and sand-muddy lithofacies. The vastness of the water body is evidenced by a considerable size of the delta, and by massive structures of the clay layers.

9

Warunki gruntowo-wodne w dolinie rzeki Głuszynki w rejonie Czapur (gmina Mosina, województwo wielkopolskie)

75%

Machowiak K. , Flieger-Szymańska M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2011

|

tom nr 445 Hydrogeologia z. 12/1

363--370

PL

Artykuł prezentuje charakterystykę budowy geologicznej i warunki hydrogeologiczne w dolnym biegu rzeki Głuszynki. Określa również lokalne kierunki drenażu wód gruntowych o zwierciadle swobodnym.

EN

The paper presents the geological structure of the Głuszynka valley in its lower reaches and characterizes the hydrogeological conditions. The article also establishes the direction of groundwater drainage of the free water table aquifers.

10

Geologiczne i geochemiczne aspekty chłonności otworów wykorzystywanych do zatłaczania wód złożowych

75%

Lewkiewicz-Małysa A. , Winid B.

|

tom Tom 13

1985-1999

PL

Najbardziej efektywną metodą unieszkodliwiania wód złożowych jest ich zatłaczanie do głębokich struktur geologicznych. Ekonomicznie uzasadnione jest wykorzystanie do tego celu istniejących już otworów. Składowanie odpadów w górotworze regulują trzy podstawowe ustawy: Prawo ochrony środowiska (Dz. U. nr 62 poz. 627 z dnia 27.04.2001 wraz z późniejszymi zmianami, Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27 poz. 96 z 4.02.1994 wraz z późniejszymi zmianami głównie zawartymi w ustawie (Dz. U. nr 90 poz. 758 z dnia 22.04.2005) oraz ustawa o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. nr 173 poz. 1807 i Dz. U. nr 281 poz.2777 z dnia 2.07.2004). Struktury geologiczne, do których możliwe jest zatłaczanie wód złożowych muszą spełniać odpowiednie warunki. Dotyczy to zarówno parametrów warstwy chłonnej takich jak: porowatość szczelinowatość, przewodność (przepuszczalność absolutna) jak i jej przestrzennej struktury. Zatłaczanie wód złożowych do górotworu powinno odbywać się w warunkach maksymalnej ochrony aktywnej biosfery i wód podziemnych. Odwiert przeznaczony do zatłaczania wód złożowych do górotworu musi spełniać: kryteria ekologiczne, geologiczne i techniczne.

EN

The most efficient way of neutralizing formation waters is injecting them to deep geological structures. Geological structures that are suitable for injection with formation waters must meet conditions that assure environmental protection and waters storage properties. The suitable capacity of the injection layer is related to its porosities, fissuring, effective permeability and to spatial structure of the geological layer. Factors determining the capacity of injection wells used for underground storage are discussed in the article. Geological conditions which meet the environmental requirements for using the formation for an injection well are also discussed. Processes taking place during injection of reservoir water are determined by a number of physical and chemical factors. Injection of reservoir waste water to the rock mass disturbs the existing balance there. The contact between injected water and the rock mass may trigger out dissolving some minerals of the rock matrix and precipitation of minerals from the injected medium. The study was focused on reservoir waste water accompanying natural gas exploitation. The possible precipitation of minerals was inves-tigated with the use of a hydrogeochemical model and software PHREEQC. The modeling revealed that the reservoir water was oversaturated with: arago-nite, calcite, dolomite, rhodochrosite, siderite; close to saturation with: anhy-drite and gypsum. Accordingly, if these minerals occurred in absorptive strata, they would not dissolve, though they could precipitate. The geochemical bal-ance was investigated for various pH. By lowering the pH value decreases the value of the SI but only at lower pH values below 5.5 the water water gets un-dersaturated with carbonate minerals, which will not precipitate. This can be interpreted as a lack of colmatation threat on the part of carbonate minerals.

11

Koncepcja rozwoju cyfrowego modelowania budowy geologicznej Polski

75%

Jarosiński M. , Papiernik B. , Szynkaruk E.

Przegląd Geologiczny

|

2014

|

tom Vol. 62, nr 12

801--805

PL

[...]prezentacja zaawansowania i metod konstrukcji oraz ocena efektywnooeci (stopieñ wykorzystania i koszty) wytworzenia cyfrowych modeli budowy geologicznej. Przyczyniło się to do głębszego, praktycznego wglądu w tę dziedzinę działań europejskich służb geologicznych na etapie, kiedy w Polsce jesteśmy jeszcze przed zasadniczymi decyzjami dotyczącymi inwestycji w rozwój takich modeli w skali kraju. Po dwóch latach od tego spotkania zainicjowane zostały istotne działania w celu realizacji programu cyfryzacji budowy geologicznej Polski. Rozwój cyfrowej kartografii wgłębnej, sformułowany w strategii Głębokich Badań Geologicznych na lata 2008–2015, ogłoszonej przez Ministerstwo Środowiska (Jarosiński & Warias, 2008) przewiduje, że „Poziom rozwoju technologii komputerowej oraz rynek odbiorców, uzasadnia konieczność rozwinięcia tych działań modeli cyfrowych] na dużą skalę.[...]

12

Geodynamics of the Balkan Peninsula within the framework of CERGOP-2

75%

Milev G. , Vassileva K.

|

2006

|

tom z. 5/80

15--21

13

Ważniejsze cechy budowy geologicznej kompleksu węglowego i jakość technologiczna węgla brunatnego w złożu "Szczerców"

75%

Wagner M. , Styrnol B.

Górnictwo i Geologia

|

2007

|

tom T. 2, z. 3

93-108

PL

Złoże węgla brunatnego "Szczerców" położone jest na Niżu Polskim, w zachodniej części tektonicznego rowu Kleszczowa. Główną część litostratygraficznego profilu złoża węgla "Szczerców" zajmuje kompleks węglowy. Występuje on na całym obszarze złoża, osiągając zmienną grubość od kilku do około 160 metrów, średnio 100-125 metrów. Kompleks ten zawiera wieloławicowy pokład węgla brunatnego o miąższości od 1 do 130 m. Współczynnik węglonośności kompleksu węglowego osiąga wartości od 75 do 90%. Jedynie w zachodniej części złoża i blisko jego krawędzi tektonicznych współczynnik ten jest niższy od 50%. Węgiel ze złoża "Szczerców" jest średniej jakości technologicznej. Zawiera przeciętnie 52,5% wody, 25,9% popiołu w stanie suchym, a jego wartość opałowa wynosi 1940 kcal/kg (8,12 MJ/kg). Jest to węgiel o znacznej ilości siarki całkowitej (3,13% wag. w stanie suchym). Jego kod międzynarodowy ma postać: Ortho-lignite C, 12 52 25 31, C.

EN

The "Szczerców" lignite deposit is situated on the Polish Lowland in the western part of Kleszczow tectonic through. The coal complex forms the main part of the lithostratigraphic profile of "Szczercow" lignite deposit. It occurs on the entire area of the deposit and achieves different thickness of several to 160 m with the average around 100-125 m. The complex is composed of multilayer lignite deposit with thickness of 1 to 130 m. The carbonous coefficient of the coal complex achieves from 75 to 90%. However, in the western part of the deposit and close to the tectonic edges of the deposit the coefficient is lower than 50%. Coal from the "Szczercow" deposit is of the average technological quality. It typically contains 52.5% of water, 29.9% of ash recalculated to dry basis and its net calorific value is 1940 kcal/kg (8,12 MJ/kg). It has significant amount of total sulphur (3.13% recalculated by dry basis). Its international code is: Ortho-lignite C, 12 52 25 31, C.

14

Obraz sejsmiczny formacji geologicznej z rejonu Jasionki i Chałupek Dębniańskich

75%

Gruszczyk E. , Haber A. , Raczyńska J. , Twaróg W.

|

tom nr 130

839--843

PL

Budowa geologiczna rejonów Jasionki i Chałupek Dębniańskich jest rozpoznana sejsmicznie metodą 2D i 3D, w odniesieniu do pierwszej lokalizacji i metodą 2D oraz jednym profilem 2D-3C, w odniesieniu do obszaru drugiego. Prace te realizowane były przez Geofizykę Kraków Sp. z o.o. na zlecenie PGNiG. W ich wyniku wykonano szereg otworów wiertniczych, które w znacznym stopniu potwierdziły wyniki badań sejsmicznych. Część otworów wiertniczych w tym rejonie okazała się jednak negatywna z punktu widzenia poszukiwań węglowodorów.

15

Charakterystyka geomorfologiczna obszaru położonego wzdłuż Doliny Środkowej Noteci

75%

Ratajczak-Szczerba M.

|

tom Vol. 16

99-106

EN

The investigated area is located along the Noteć Middle Valley and is situated on the border of several physical-geographical and geomorphologic units. There are according to Krygowski (2000): the Noteć Middle Valley, the Gwda Valley, the Wałcz Lake District, the Kraina Lake District, the Chodzież Lake District. Varied geological structure and the relief of the area. The expression of dynamic activity of the last Scandinavian ice sheet are impressive ladforms like end moraine hills of the Chodzież subphase, the Wyrzysk oscillation, glacial gully, outwash levels.

16

New look on the seismotectonic problems of the Central Balkan Peninsula

75%

Shanov S.

|

2006

|

tom z. 5/80

47--56

17

Sondowania statyczne w odpadach poflotacyjnych

75%

Tschuschke W.

Zeszyty Naukowe. Budownictwo / Politechnika Śląska

|

2006

|

tom z. 110

3-266

PL

Do wznoszenia budowli ziemnych coraz częściej wykorzystuje się niekonwencjonalne materiały. Do grupy tego typu materiałów zalicza się odpady kopalniane. Problem wykorzystania odpadów kopalnianych nabiera szczególnego znaczenie wtedy, jeśli budowla ziemna ma znaczne wymiary. Przykładem tego rodzaju konstrukcji inżynierskiej jest składowisko Żelazny Most, które jest jednym z największych obiektów hydrotechnicznych w świecie. Tempo wznoszenia tej budowli wymaga bieżącej oceny parametrów wytrzymałościowych i charakterystyk deformacji odpadów wbudowanych w obwałowania oraz bieżącej kontroli zmian położenia krzywej depresji wód nadosadowych w zaporach. Z budową składowiska łączy się także ściśle zagadnienie identyfikacji ewentualnego skażenia terenu przyległego. Bieżąca rozbudowa i eksploatacja składowiska Żelazny Most tylko w sferze geotechnicznej jest więc problemem bardzo złożonym. Wspomniana konieczność bieżącej oceny parametrów geotechnicznych osadów była inspiracją do zaproponowania nowoczesnej, zaawansowanej technicznie i teoretycznie metody, która w sposób kompleksowy pozwoliłaby określić uziarnienie i cechy wskaźnikowe, wyznaczyć parametry wytrzymałości na ścinanie, moduły odkształcenia oraz prognozować potencjał upłynnienia i zdolności filtracyjne osadów. Metodą, spełniającą te oczekiwania, jest metoda sondowania statycznego z zastosowaniem różnych końcówek, które definiują technikę badania, jako badanie: CPTU, SCPTU, DCPT, CCPTU. Badania do rozstrzygnięcia tak postawionego celu rozprawy rozpoczęto w latach osiemdziesiątych XX w. i zostały poprzedzone obszernymi studiami literaturowymi (rozdział 4). Ze względu na zasadniczy wpływ sposobu transportu odpadów na składowisko, z wyborem sposobu konstrukcji zapór, w rozprawie omówiono metody składowania odpadów (rozdział 2), a następnie podano definicje fizyczne, wytrzymałościowe i statystyczne odpadów (rozdział 3). Podsumowanie definicji doprowadziło do sformułowania opisu odpadów jako materiału o właściwościach anizotropowych, którego cechy fizyczne mają rozkłady statystyczne (rozdział 8), ale podlegającym podstawowym prawom mechaniki gruntów w zakresie wytrzymałości, a mianowicie hipotezom Coulomba-Mohra i Terzaghiego. Za dwa ważne rozdziały wyjściowe rozprawy należy uznać rozdziały 4 i 5. W rozdziale 5 zdefiniowano proces statycznej penetracji w odpadach, poprzez zapisanie funkcji określającej czynniki wpływające na opór stożka, a następnie przedstawiono metody rozwiązania tej funkcji w układzie historycznym, począwszy od rozwiązania, które wykorzystuje teorię stanów granicznych, aż do powszechnie wykorzystywanego obecnie dla metody statycznego sondowania, rozwiązania Vesica [246] - teorii "expansion of cavity". Porównanie efektywności metod w interpretacji procesu penetracji statycznej zawiera rozdział 5.2.6. Istotną konkluzją tego działu jest to, że współcześnie najbardziej efektywnym rozwiązaniem do poszukiwania zależności pomiędzy parametrami penetracji (oporem stożka, tarciem na tulei ciernej, nadwyżką ciśnienia porowego), mierzonymi na różnych poziomach naprężeń geostatycznych w podłożu są zależności, w których wykorzystuje się współczynniki empiryczne, a budowa tych zależności ściśle wiąże się z rozwiązaniem teoretycznym, którym z kolei opisuje się badanie wytrzymałości na ścinanie lub charakterystykę deformacji. Ze względu na fakt, że badanie penetracyjne wykonuje się sondą statyczną w rozdziale 5.3. omówiono zasady wykonania sondowania stożkiem z pomiarem ciśnienia wody w porach (CPTU), stożkiem przewodnościowym (CCPTU), stożkiem sejsmicznym (SCPTU) i stożkiem dylatometrycznym (DCPT), określono precyzję badania i metody filtracji danych, które wykorzystano do zbudowania zależności korelacyjnych i interpretacji procesu statycznej penetracji (rozdział 8). Informacje o przebiegu badań, technice kompletowania danych oraz o składowisku Żelazny Most przedstawiono w rozdziale 6. Ważnym elementem tego działu jest informacja, że program badań był realizowany przez kilka lat, w których wysokość zapór ulegała zmianie. Badania replikacyjne sondowań, które przeprowadzono w różnych przekrojach obwałowań i przy ich różnej wysokości, pozwoliły przeprowadzić szczegółową analizę odnośnie do wpływu historii obciążenia w obwałowaniach na parametry penetracji i w konsekwencji na parametry wytrzymałościowe oraz charakterystyki deformacji odpadów. W konkluzji tej analizy (rozdział 13) stwierdzono, że odpady w obwałowaniach są głównie normalnie konsolidowane z efektami prekonsolidacji, które mogą być wynikiem zmian poziomów krzywej depresji i realizacji robót ziemnych. Punktem wyjścia do oceny parametrów stanu i parametrów wytrzymałości na ścinanie jest identyfikacja w osadach zmian uziarnienia i warunków drenażu. Do tych celów wykorzystuje się tzw. systemy klasyfikacyjne (rozdział 9). Szczegółowa analiza tego problemu wykazała, że liczne systemy klasyfikacyjne, które zostały opracowane dla gruntów podłoża budowlanego, nie są przydatne w wersji oryginalnej dla odpadów składowiska Żelazny Most. Obszerny materiał dokumentacyjny pozwolił opracować własny system klasyfikacyjny (rys. 77, 78). System ten zbudowany jest na parametrach penetracji: oporze stożka, tarciu na tulei ciernej i parametrze ciśnienia wody w porach. Parametry stanu odgrywają istotną rolę w interpretacji zmian współczynników, którymi opisuje się wytrzymałość na ścinanie odpadów oraz moduły odkształcenia. Jakościową i ilościową ocenę pomiędzy parametrami stanu i parametrami badania CPTU podano w rozdziale 10. Za kluczowe zagadnienie, które komentowane jest w ramach rozdziałów 10, 11 i 14, uznano wyznaczenie początkowego wskaźnika porowatości odpadów, który jest punktem wyjścia w interpretacji zmian parametrów wytrzymałości na ścianie i modułów odkształcenia. Krytyczne spojrzenie na wyznaczenie tego wskaźnika bezpośrednio w terenie, za pomocą badania CCPTU, przedstawiono w rozdziale 15. Do interpretacji parametrów wytrzymałości na ścinanie wykorzystano współczesne podejście do tego problemu, które opiera się na zasadzie, że wytrzymałość na ścinanie oprócz historii obciążenia, realizacji ścieżek naprężenia i odkształcenia związana jest z warunkami drenażu. W rozdziale 11 przedstawiono więc równania, którymi opisuje się wytrzymałość na ścinanie odpadów w warunkach bez drenażu i z drenażem. Uzyskane formuły zweryfikowano z zależnościami, które wykorzystuje się dla innego rodzaju odpadów i gruntów rodzimych. Charakterystyki deformacji stanowią uzupełniający element w analizie stateczności zapór składowiska. Znajomość jednak modułów odkształcenia: modułu ściśliwości edometrycznej i modułu sprężystości Younga bez drenażu, pozwala, oprócz ewentualnej prognozy osiadań własnych obwałowań, uzupełnić wytrzymałościowy opis odpadów. Szczególne znaczenie ma znajomość modułu ścinania, który ze względu na zakres odkształceń stanowi istotny element w opisie sprężystości odpadów. Do wyznaczenia modułu ścinania wykorzystano pomiar fali ścinającej, której prędkość rejestruje się w badaniu SCPTU. Za optymistyczne rezultaty można uznać wyniki badań uzyskanych z zastosowaniem stożka dylatometrycznego (DCPT). Proces deformacji wokół tego stożka jest silniej związany ze składową poziomą naprężenia geostatycznego, aniżeli badanie piezostożkiem CPTU. Fakt ten uwzględnia więc w sposób pośredni wpływ anizotropii na moduły odkształcenia odpadów. Związek pomiędzy modułami z obydwu badań opisano równaniem (145). Stateczność obwałowań składowiska jest silnie związana z krzywą depresji wód nadosadowych. Parametrom filtracji i konsolidacji poświęcony jest rozdział 13. Propozycję oceny współczynnika wodoprzepuszczalności, bezpośrednio w osadach poflotacyjnych, przedstawiono w podrozdziale 13.6. Podano kilka modeli rozkładu statycznego ciśnienia wody w porach wyznaczonego w badaniu dyssypacji tego ciśnienia i omówiono możliwość wykorzystania tego badania do identyfikacji krzywej depresji oraz ewentualnych poziomów wód zawieszonych na różnych głębokościach masywu składowiska. Dwa odrębne działy stanowi analiza potencjału upłynnienia odpadów na podstawie badania SCPTU (rozdział 14) oraz identyfikacji skażenia podłoża na przedpolu obwałowań stożkiem przewodnościowym. Do oceny potencjału statycznego upłynnienia osadów zaproponowano procedurę Vidicha i innych [249], uzasadniając konieczność jej modyfikacji dla odpadów składowiska Żelazny Most. Badania stożkiem przewodnościowym pozwoliły ocenić przydatność formuły Archiego [215] do oceny poziomu skażenia podłoża oraz krytycznie ustosunkować się do możliwości wyznaczenia wskaźnika porowatości odpadów, bezpośrednio na podstawie zarejestrowanej przewodności elektrycznej. Przeprowadzone badania w finalnym efekcie umożliwiły opracowanie procedury postępowania, która w postaci algorytmu służy do wyznaczenia parametrów fizycznych, wytrzymałościowych i odkształceniowych osadów (rozdział 16). Rozprawę zamyka rozdział wniosków i sugestii dotyczących dalszych kierunków badań, które powinny koncentrować się na takich zagadnieniach, jak: ocena w warunkach in situ wartości początkowej wskaźnika porowatości i możliwość statycznego upłynnienia osadów, identyfikacja wspólnego parametru wiodącego opisującego stan osadów, wyznaczenie rzeczywistej wytrzymałości na ścinanie osadów w warunkach in situ - z możliwością i bez możliwości odpływu, określenie parametrów sztywności osadów.

EN

To build earth constructions unconventional materials are used with increasing frequency. These materials include also mine wastes. The issue of using mine wastes becomes particularly important if the construction is of considerable size. An example of this kind of an engineering construction is the Żelazny Most dump being among the biggest hydraulic engineering objects in the world. The speed with which this object is being built requires current assessment of strength parameters and deformation characteristics of the wastes built into the embankments, and current monitoring of the changes in phreatic surface location in the dams. The construction of the dump is also closely related to the problem of identification of potential pollution of the adjacent areas. Thus current development and exploitation of the Żelazny Most dump in the geotechnical aspect is a very complex issue. The aforementioned requirement for current evaluation was an incentive to suggest a modern, technologically and theoretically advanced method which, in a complex manner, would allow it to determine grain size distribution and index characteristics, shear strength parameters, deformation moduli, and to forecast liquidity potential and filtration capabilities of the sediments. The method fulfilling these expectations is the cone penetration test with various cones which define the testing technique such as CPTU, SCPTU, DCPT and CCPTU. The studies to solve this objective of the dissertation were started in the 1980s with a broad literature survey (Chapter 4). Due to the essential influence of the method of transporting tailings to the dump on selecting the way of building the dams, the dissertation discusses the methods of tailings dumping (Chapter 2) and then physical, strength and statistical definitions of the tailings were given (Chapter 3). Summing up these definitions made it possible to describe the tailings as a material of anisotropic characteristics, whose physical parameters have statistic distributions (Chapter 8), but which is subject to basic laws of soil mechanics concerning strength, i.e. hypotheses of Coulomb-Mohr and Terzaghi. Chapters 4 and 5 of the dissertation should be considered as important introductory ones. In Chapter 5 the process of static penetration in the tailings was defined by means of constructing a function determining the factors affecting cone resistance, and then the methods of solving this function were presented in the historical order starting from the solution which applies the classical bearing capacity theory up to the Vesic's solution [246] using theory of "expansion of cavity", which is commonly used nowadays for cone penetration testing. A comparison of effectiveness of these methods for the interpretation of the cone penetration process is given in Chapter 5.2.6. A significant conclusion of this part is the finding that at present the most effective solution in searching for dependences among the penetration test parameters (cone resistance, sleeve friction, excess pore pressure) measured at different geostatic stress levels in the subsoil are the dependences in which empirical coefficients are used, and the construction of these dependences is closely related to the theoretical solution which, in turn, describes strength test or deformation characteristics. Due to the fact that the penetration test is carried out with a penetrometer, Chapter 5.3 discusses the rules for testing with the cone measuring pore pressure (CPTU), the conductive cone (CCPTU), the seismic cone (SCPTU) and the dilatocone (DCPT). Also test accuracy and the methods for the filtration of the data used in constructing correlation dependences and in interpreting the static penetration process were determined (Chapter 8). Information about the course of the tests, technique of data completion and about the Żelazny Most dump is presented in Chapter 6. An important element of this part is the information that the project was carried out for several years during which the embankment height changed. The replication test of the penetrations carried out in different embankment cross-sections and at their different heights enabled a detailed analysis concerning the effect of load history in the embankments on the penetration test parameters and, consequently, on strength parameters and deformation characteristics of the tailings. In the conclusion of this analysis (Chapter 13) it was found that the tailings in the embankments are mainly normally consolidated with the effects of preconsolidation, which may be due to changes in the levels of the phreatis surface and earth work being conducted. A starting point for the evaluation of the state and shear strength parameters is the identification of changes in the tailings grain size distribution and drainage conditions. The so-called classification systems are used for this task (Chapter 9). A detailed analysis of this problem indicated that numerous classification systems developed for construction subsoil are not useful in their original version for the Żelazny Most dump tailings. Broad documentary material made it possible to work out our own classification system (Figs 77 and 78). This system was constructed on the penetration test parameters: cone resistance, sleeve friction and pore pressure parameter. The state parameters play an important role in interpreting changes in coefficients which describe shear strength of the tailings and deformation moduli. Quantitative and qualitative relationship between the state and the CPTU parameters is given in Chapter 10. The key issue discussed in Chapters 10, 11 and 14 is the determination of the initial void ratio of tailings, which is the starting point in interpreting changes in shear strength parameters and deformation moduli. A critical opinion about the determination of the in-situ void ratio with the CCPTU test is presented in Chapter 15. For the interpretation of the shear strength parameters a modern approach to this problem was used, based on the rule that shear strength besides load history and strain and deformation paths, is also related to drainage conditions. Chapter 11 presents equations which describe drained and undrained shear strength of the tailings. The formulas obtained were verified with the dependences which are used for other wastes and soils. Deformation characteristics are a supplementing element in the analysis of the dump embankment stability. However, knowledge about deformation moduli: the tangent constrained modulus and undrained Young's modulus, makes it possible, besides potential forecasting of embankment settlement, to supplement the description of the tailings strength. Particularly important is the recognition of the shear modulus which, due to the deformation range, is an important element in the description of the tailings elasticity. To determine the shear modulus a measurement of shear wave was used, whose velocity is registered in the SCPTU test. Optimistic results were obtained with the dilatocone (DCPT). The deformation process around this type of cone is related more closely to the horizontal component of geostatic stress than while using the standard piezocone. This indirectly takes into account the effect of anisotropy on deformation moduli of the tailings. The relationship between the moduli from both tests is described by equation 145. Stability of the dump embankments is closely related to the phreatic surface. Chapter 13 deals with the parameters of flow and consolidation. A proposed evaluation of water permeability directly in the postflotation sediments is given in subchapter 13.6. Several models of static pore pressure distribution determined in the dissipation test of this pressure were presented and the possibilities of using this test to identify the phreatic surface and potential water levels suspended at different depths of the dump mass were discussed. Two separate chapters present an analysis of the potential of the tailings liquefaction on the basis of the SCPTU test (Chapter 14) and of the identification of subsoil pollution around the embankments with the conductive cone. To assess static liquefaction of the sediments the procedure by Vidich et al. [249] was suggested with modifications required for the Żelazny Most dump tailings. Tests with the conductive cone made it possible to evaluate the usefulness of Archie's [215] formula for assess the contamination level of the subsoil and to form a critical opinion about the possibility of determining the void ratio of tailings directly from registered electrical conductivity. Finally, the research made it possible to work out a procedure which, in the form of an algorithm, is used to determine physical, strength and deformation parameters of the sediments (Chapter 16). The dissertation ends with a chapter with conclusions and suggestions concerning further directions of study, which should focus on such issues as the in-situ evaluation of the initial void ratio and the possibility of static liquefaction of the sediments, the identification of a common parameter describing the state of the sediments, determining the actual in-situ shear strength of the sediments in drained and undrained conditions, determining rigidity parameters of the sediments.

18

PMG Swarzów – geneza i proces tworzenia H2S w oparciu o budowę geologiczną złoża

75%

Piesik W. , Zamojcin J.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

2004

|

tom R. 7, Nr 1 (69)

36-39

19

Geneza i geotechniczne aspekty występowania gruntów organicznych w dolinie Odry - przykład Słubic

75%

Gontaszewska A.

Górnictwo i Geologia

|

2010

|

tom T. 5, z. 4

105-114

PL

Artykuł przedstawia kilkanaście miejsc z terenu centrum Słubic, gdzie stwierdzono występowanie gruntów organicznych. W literaturze oraz dokumentacjach geologicznych są one generalnie opisywane jako holoceńskie mady rzeczne. Szczegółowa analiza dostępnego materiału pozwala jednak postawić tezę, że niektóre z tych osadów są plejstoceńskie i mają genezę zastoiskową lub bagienną. Najgłębiej zalegające osady organiczne można przypisać do interglacjału eemskiego.

EN

Paper presents several point from Słubice city where organie soils were indentified. This soils are described usually as Holocene fen soil. Detailed analysis of geological data allows to state a thesis that some of this soil origin from Pleistocene and have other genesis. The deepest organie soil layer can be consider interglacial period.

20

Załęczański Park Krajobrazowy. Georóżnorodność

75%

Gara K. , Szynkiewicz A.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2023

|

tom R. 64, nr 2

69--82

PL

Załęczański Park Krajobrazowy powołano 5 stycznia 1978 r., jako jeden z pierwszych parków krajobrazowych w kraju. Powierzchnia Parku wynosi 14.485 ha, a jego strefy ochronnej 12.328 ha. Poza niewielką częścią leżącą w woj. śląskim, niemal cały jego obszar położony jest w południowo-zachodniej części województwa łódzkiego, w gminach Pątnów, Wierzchlas i Działoszyn. Załęczański Park Krajobrazowy obejmuje północno-wschodni fragment Wyżyny Wieluńskiej będącej częścią Jury Polskiej, zamykając od północy system jurajskich parków krajobrazowych. Powstał, aby chronić niepowtarzalny krajobraz jurajskich wapiennych ostańców z wijącą się wśród nich urokliwą Wartą. Obok piękna krajobrazu Załęczański Park Krajobrazowy cechuje niezwykle ciekawa geologia. Z węglanowym podłożem wiąże się występowanie licznych i różnorodnych zjawisk krasowych. Szczególnie cenny i bogaty jesy tu kras kopalny.