Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

A geological education route across post-mining areas of the Trzebinia commune

100%

Głogowska M.

|

tom Vol. 17

22-27

EN

The communes in which mining ceases to exist may use the post-mining areas for scientific and teaching purposes, particularly in protection of geological heritage and in environmental education. A geological education route proposed in the Trzebinia commune confines two natural outcrops of interesting rock formations (Permian Myślachowice conglomerate and Triassic dolomites) and three sites associated with former mining activities. The latter include: an abandoned quarry in Trzebinia (currently the Balaton pond), an area of mining subsidence over the former "Siersza" coal mine, and a reclaimed pit after sand exploitation. The route is thought to serve the secondary schools pupils, natural sciences students, teachers of environment-related subjects, and persons interested in geology. Each stop-point of the route has been explained in a leaflet and provided with an information board. They are supplemented by a booklet "A guide to the geological education route" (Paulo, Głogowska, 2003), containing questions and tasks for pupils for each stop-point of the route, together with extensive answers for teachers. The geological education route has been laid out in the manner securing easy accessibility to all stop-points, which, at the same time, reveal geological variability of the area.

PL

Zanik górnictwa stwarza nowe wyzwania dla gmin, w których żywe są tradycje górnicze, a jednocześnie ujawniają się skutki eksploatacji oraz potrzeba nowego zagospodarowania terenu i ochrony formacji geologicznych, jako stanowisk dokumentacyjnych lub przyrodniczo-krajobrazowych. Można z nich uczynić atrakcję turystyczną i przedmiot edukacji. Geologiczna ścieżka dydaktyczna, zaprojektowana w gminie Trzebinia, obejmuje dwa naturalne odsłonięcia interesujących formacji skalnych (zlepieńce myślachowickie i dolomity triasu) oraz trzy miejsca związane z eksploatacją górniczą. Są to: dawny kamieniołom miejski w Trzebini (dzisiaj zalew Balaton), obszar zapadlisk nad byłą kopalnią węgla kamiennego (KWK) "Siersza' oraz zrekultywowany teren po eksploatacji piasku. Ścieżka jest przeznaczona dla uczniów gimnazjów i liceów, studentów kierunków przyrodniczych, nauczycieli przedmiotów związanych ze środowiskiem oraz osób interesujących się geologią. Do każdego punktu ścieżki został przygotowany folder i tablice objaśniające. Uzupełnieniem tych materiałów jest "Przewodnik po geologicznej ścieżce dydaktycznej" (Paulo, Głogowska, 2003). Przewodnik ten zawiera pytania i zadania dla uczniów, opracowane dla każdego punktu ścieżki, wraz z szeroko uzasadnionymi odpowiedziami dla nauczycieli. Trasa geologicznej ścieżki dydaktycznej jest wytyczona w ten sposób, aby poszczególne punkty były łatwo dostępne, a zarazem ukazywały georóżnorodność gminy.

2

Geological heritage conservation on international, regional, national and local levels

100%

Todorov T. , Wimbledon W. A. P.

|

tom Vol. 13

9-12

EN

The European Association for the Conservation of the Geological Heritage (ProGEO) is an association of the European conservationists and geoscientists, involved in geology as researchers, planners, managers and educators. ProGEO acts as a focus to promote the conservation of Europe’s rich heritage of landscape, rock, fossil and mineral sites. It seeks to mobilise the expertise, enthusiasm and good will that exists among geoscientists, and to influence national and international policy makers, by initiating joint projects and schemes which demonstrate good conservation practice. ProGEO is an association whose membership is open to all, and its council members represent all the Nations of Europe. ProGEO sees itself as an international body with the capacity to speak for those involved in geoconservation in Europe. ProGEO is working by its Regional Working Groups. ProGEO has also contributed to the Pan European Biological and Landscape Diversity Strategy (Council of Europe), which now fully recognises the importance of geology and physical landscapes, and it has forged an alliance with the IUGS and UNESCO, for whom it is compiling a European inventory for their Geosite Project. ProGEO aims to work towards an integrated European listing of outstanding geoscience sites, enabling full support to be given to the work of all international bodies. Members want to achieve an integrated approach to nature conservation, promoting a holistic approach to the conservation of biological and physical phenomena. ProGEO has biannual meetings. ProGEO organises also large international symposiums on geoconservation. Due to the UNESCO support, the topics of geoconservation were included for the first time in the Programmes of the 30th International Geological Congress in Beijing, China (1996) and of the 31st IGC in Rio de Janeiro, Brazil (2000). ProGEO executes various projects and activities, like GeoTrip, and Geosites, scientific and educational projects. ProGEO is spreading its knowledge by newsletters, proceedings, leaflets and a website. Responsible for the selection and inventory of the geological heritage conservation on national and local levels are the National Groups of ProGEO.

PL

Europejska Asocjacja Ochrony Dziedzictwa Geologicznego (ProGEO) jest stowarzyszeniem europejskich specjalistów zajmujących się problemami ochrony geośrodowiska, a także naukowców-geologów, planistów, menedżerów i nauczycieli. ProGEO działa jako ośrodek promujący ochronę bogatego europejskiego dziedzictwa w zakresie krajobrazu i skał oraz stanowisk skamieniałości i minerałów. Poprzez inicjowanie wspólnych projektów, wdrażających dobre doświadczenia konserwatorskie, stara się mobilizować doświadczenie, zapał i dobrą wolę specjalistów, a także wpływać na politycznych decydentów szczebla krajowego i międzynarodowego. ProGEO jest stowarzyszeniem otwartym dla wszystkich zainteresowanych, a członkowie jej Rady reprezentują wszystkie narody europejskie. ProGEO traktuje siebie jako ciało międzynarodowe posiadające możliwość przemawiania w imieniu wszystkich zaangażowanych w ochronę stanowisk geologicznych w Europie. ProGEO działa poprzez swoje Regionalne Grupy Robocze. ProGEO ma swój udział w opracowaniu przez Radę Europy Pan-Europejskiej Strategii Różnorodności Biologicznej oraz Krajobrazu. ProGEO nawiązało również współpracę z IUGS i UNESCO, dla których opracowuje europejską listę do włączenia w projekt Geosite. ProGEO zamierza przygotować jednolitą listę najważniejszych europejskich stanowisk geologicznych jako wsparcie dla działań organizacji międzynarodowych. Członkowie ProGEO starają się opracować ujednolicone podejście do ochrony przyrody, promując jednocześnie całościowe ujmowanie ochrony zjawisk biologicznych i fizycznych. ProGEO odbywa plenarne posiedzenia co dwa lata. ProGEO organizuje ponadto duże sympozja międzynarodowe na temat geokonserwacji. Dzięki wsparciu UNESCO problematyka geokonserwacji po raz pierwszy została włączona do programu 30-tego Międzynarodowego Kongresu Geologicznego w Pekinie, w Chinach (1996) oraz 31-szego MKG w Rio de Janeiro w Brazylii (2000). ProGEO prowadzi rozmaite projekty, jak np. GeoTrip i Geosites. Poza tym ProGEO szerzy swoją wiedzę przez informatory, materiały pokonferencyjne, ulotki i strony internetowe. Za wybór stanowisk do ochrony dziedzictwa geologicznego na narodowym i lokalnym poziomie odpowiedzialne są Narodowe Grupy ProGEO.

3

Problemy ochrony i udostępnianie podziemnych geostanowisk w kopalniach Górnośląskiego Zagłębia Węglowego

100%

Chmura J. , Wójcik A. J.

|

tom R. 29, z. 3/1

135-143

PL

Wielowiekowa działalność górnicza na terenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego pozostawiła po sobie szereg obiektów techniki, zlokalizowanych na powierzchni i pod ziemią. Jednak przemijający czas i wszechobecna komercjalizacja wpływają niekorzystnie na zachowanie tych najcenniejszych zabytków natury i górniczego rzemiosła. Dlatego też bardzo istotne są wszelkie działania zmierzające do ochrony i udostępniania najcenniejszych śladów) dawnego górnictwa.

EN

Several hundred years long mining in the area of the Upper Silesian Coal Basin has left behind many historic sites, visualizing advances in mining technique. The passage of time and widespread commercialization impart negative effects on these valuable relics of the nature and the mining craft, both on the surface and underground. All kinds of activities directed at protecting valuable sites of old mining and making them available to the public are of considerable significance.

4

Valuable sites of the inanimate nature in the Góry Słonne Landscape Park

84%

Rajchel J.

|

tom Vol. 13

109-117

EN

The Góry Słonne Landscape Park is situated in the eastern part of the Polish Outer Carpathians. Its area covers about 51,000 ha, mainly within the Skole Unit, and partly within the Silesian and Subsilesian Units. The author has selected for protection 15 documentary sites, occurring within the Park area. Further four sites have been proposed as monuments of the inanimate nature. The areas of crude oil exploitation, existing within the Park, represent also valuable visiting sites of geological heritage.

PL

Park Krajobrazowy Gór Słonnych usytuowany jest we wschodniej części Karpat zewnętrznych. Zajmuje powierzchnię około 51 tys. ha, głównie na terenie jednostki skolskiej, częściowo podśląskiej i śląskiej. Zaproponowano objęcie ochroną 15 geologicznych stanowisk dokumentacyjnych występujących na terenie Parku. Przedstawiono również cztery kolejne stanowiska geologiczne do ochrony jako pomniki przyrody nieożywionej. Wskazano także na znajdujące się na terenie Parku obszary eksploatacji ropy naftowej, mogące pełnić rolę geologiczno-przemysłowych obiektów dziedzictwa geologicznego.

5

Protection of calcareous tufa sites in southern Poland

84%

Alexandrowicz W. P.

|

tom Vol. 13

119-124

EN

Calcareous tufa accumulated during the Late Glacial and Holocene reflect the changes of the environment. Numerous profiles of the mentioned deposits have been described from southern Poland. Profiles of calcareous tufa can be studied using various methods including conditions of sedimentation, geochronology, palaeotemperatures as well as plants and animals remains. Results of these analyses are the basis of the reconstruction of the palaeoenvironment, climatic changes and human impact. Selected localities of the mentioned deposits, representing the most complete sequences, should be promoted to the international geological heritage list.

PL

Martwice wapienne tworzące się w czasie późnego glacjału i holocenu odzwierciedlają zmiany środowiska. Liczne stanowiska tych osadów zostały opisane w południowej Polsce. Profile martwic wapiennych mogą być badane z użyciem różnorodnych metod obejmujących analizę procesów sedymentacji, paleotemperatur, aspekty geochronologiczne, a także badania szczątków roślinnych i zwierzęcych. Wyniki tych analiz stanowią podstawę dla rekonstrukcji paleośrodowiska, zmian klimatycznych oraz wpływu człowieka. Wybrane profile martwic wapiennych, reprezentujące najbardziej kompletne sekwencje, powinny zostać wpisane na międzynarodową listę dziedzictwa geologicznego.

6

Zagadnienia ochrony przyrody nieożywionej w pierwszych latach działalności Państwowego Instytutu Geologicznego

84%

Skoczylas J.

Przegląd Geologiczny

|

2022

|

tom Vol. 70, nr 2

85--88

EN

The article refers to the ongoing discussion around the idea of geological heritage protection. In this context, the genesis, course and results of the activities of the Commission for Nature Conservation of the Polish Geological Institute, operating in 1926–1934, have been recalled. This commission, acting on the initiative of S. Małkowski, contributed to the recognition, implementation and dissemination of the idea of protection of geological features. It also made a significant contribution to the theoretical and practical achievements in this area. Due to many publications, the results of commission's activity were disseminated in the country and abroad. In 1928, the “Zabytki Przyrody Nieożywionej Rzeczpospolitej Polskiej” (Eng. “Monuments of Geological Features of the Republic of Poland”, Fr. “Monuments de la Nature Inanimée de la République Polonaise”) was the only journal in the world that specialized exclusively on the geological features.

7

Głazy narzutowe Drawieńskiego Parku Narodowego i ich znaczenie w rozwoju lokalnej geoturystyki

84%

Górska-Zabielska M.

|

2016

|

tom Vol. 64, nr 10

844--847

EN

The major attraction of the Drawa National Park is its main river, the Drawa. However, the park includes also other georesources that have a large natural potential to become geovalues, received by tourists as its geoproducts. This may lead to develop geotourism, which is a tool of sustainable socio-economic development of the region. The article presents the erratic boulders, which are primarily the objects of geological heritage. Erratic material is also present in the cultural heritage of the region, e.g. in the churches, cobbled roads, hydraulic engineering constructions or as stone monuments, signposts, and forest departmental posts.

8

The Nowdan anticline of the Zagros orogen as a geoheritage ‘window’ into the late Mesozoic-Cenozoic evolution of the African-Arabian continental margin

84%

Habibi T. , Ruban D. A. , Yashalova N. N.

|

tom Vol. 26, No. 1

65--73

EN

Geological heritage can contribute to our understanding of the long-term evolution of important sectors of our planet. Cretaceous–Neogene rocks (chiefly carbonates) crop out in the Nowdan anticline of the Zagros orogen. Field investigations have permitted the establishment of 10 key localities (stratigraphical reference sections) that represent these rocks within this anticline, which is a single large geosite. The formations are related to the main phases in the evolution of the northeastern sector of the African–Arabian continental margin. For instance, carbonate rocks of the Asmari Formation mark changes in the affinity of the study area, from the African–Arabian plate to only the Arabian plate, separated in conjunction with Red Sea rifting during the Oligocene. Information on the palaeogeographical changes is really precious to geoscientists and geotourists alike, and contributes to the great value of the Nowdan anticline geosite. Evidence from the latter, as well as from a few other places (i.e., the Mountainous Adygeya geodiversity hotspot in Russia, the North Coast of São Paulo in Brazil and the possible Gondwanan geopark in Namibia) illustrates the necessity of distinguishing a palaeomapping subtype in palaeogeographical characterisation of geological heritage.

9

O Towarzystwie Muzeum Ziemi w 90 rocznicę utworzenia

84%

Skoczylas J.

Przegląd Geologiczny

|

2022

|

tom Vol. 70, nr 5

425--428

EN

The paper describes the achievements of the Earth Museum Society, referring mostly to the activities of S. Matkowski (1889-1962), especially in the interwar period. The importance and significance of his efforts to popularize geological sciences, including organizing the central geological museum (The Earth Museum), protection of geological collections, field work, and publishing activities are presented. The establishment of the Earth Museum Society in 1932 was to enable S. Matkowski to achieve these goals better and faster.

10

Kopalnia odkrywkowa w służbie ochrony dziedzictwa geologicznego? Karpniki - studium przypadku

84%

Górecki J. , Sermet E. , Kotowski M.

|

tom R. 50, nr 2-3

31-36

PL

Złoże kopaliny skaleniowej "Karpniki" ma duże znaczenie gospodarcze. Eksploatowane odkrywkowo, nie oddziałuje zbyt negatywnie na środowisko naturalne, a zwłaszcza na przyrodą Rudawskiego Parku Krajobrazowego. Nieuzasadnione sprzeciwy społeczności lokalnej powodują od lat kłopoty właścicieli kopalni z prowadzeniem eksploatacji w ramach uzyskanej koncesji. Rodzi to pytania o skuteczność rozwiązań prawnych w zakresie ochrony złóż oraz warunków prowadzenia koncesjonowanej działalności wydobywczej. Użytkownik złoża, rozumiejąc znaczenie ochrony dziedzictwa geologicznego Rudaw Janowickich, chce udostępnić kopalnię turystom i pokazać, że górnictwo odkrywkowe może wspomagać ochronę środowiska. Po zakończeniu eksploatacji wyrobisko odkrywkowe wraz z otoczeniem będzie zrekultywowane w kierunku przyrodniczym i ma służyć rekreacji, wypoczynkowi oraz edukacji geologiczno-górniczej.

EN

The "Karpniki" feldspar-bearing rock deposit is of great commercial importance. The open pit mine does not constitute a very negative influence on the environment, especially on the nature of the Rudawy Landscape Park. The unfounded protests of the local community have been problematic for the mine owners for many years, yet the mine has been in operation under legal licence. As such, the question must be asked: how to successfully protect the resources, and what are the conditions of undertaking licenced mining activity. The user of this deposit, understanding the importance of geological heritage protection of the Rudawy Janowickie Mts, would like to open the mine to the public and show that opencast mining can assist in the protection of the environment. After utilization of the mine, the open pit and its surroundings will be recultivated in the direction of nature and is to provide recreation, relaxation and geological-mining education.

11

Dziedzictwo geomorfologiczne Geoparku Świętokrzyskiego i jego znaczenie dla geoturystyki

84%

Poros M. , Urban J. , Ludwikowska-Kędzia M.

|

tom Vol. 40

71--107

PL

Geopark Świętokrzyski to pierwszy Światowy Geopark UNESCO funkcjonujący w całości na terytorium Polski. Geopark położony jest w południowo-zachodniej części Gór Świętokrzyskich, na obszarze charakteryzującym się zróżnicowaną budową geologiczną, która odzwierciedla się także w specyfice rzeźby terenu. Ewolucja morfologiczna tego obszaru uwarunkowana została głównie zróżnicowaną budową litologiczną i strukturalną podłoża podczwartorzędowego oraz oddziaływaniem różnych procesów morfogenetycznych wynikających ze zmian klimatycznych zachodzących w kenozoiku. Obecne ukształtowanie terenu Geoparku stanowi wypadkową wszystkich tych uwarunkowań oraz antropopresji związanej m.in. z dawną i współczesną eksploatacją surowców mineralnych. W granicach Geoparku Świętokrzyskiego modelowym obszarem, na którym można obserwować te zależności jest Chęcińsko-Kielecki Park Krajobrazowy. Dziedzictwo geomorfologiczne rozumiane jako część dziedzictwa geologicznego związanego z formami ukształtowania terenu, decyduje o wysokim potencjale geoturystycznym tego obszaru. Praktyczne wykorzystanie tego potencjału dla zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego obszaru objętego granicami Geoparku jest przedmiotem działań realizowanych przez samorządy lokalne we współpracy z instytucjami naukowymi, organizacjami pozarządowymi oraz organami administracji publicznej.

EN

The Świętokrzyski Geopark is the first UNESCO Global Geopark in operation situated entirely on the territory of Poland. The location of the geopark in the south-western part of the Świętokrzyskie (Holy Cross) Mountains makes it an area of exceptional geodiversity, which is also reflected in the specificity of the relief. The morphological evolution of this area was conditioned mainly by the diverse lithological and structural features of the Quaternary substrate and the impact of various morphogenetic processes resulting from climatic changes taking place in the Cenozoic. The current topography of the Geopark is the resultant of all these conditions and anthropopressure related to the past and present exploitation of mineral resources. Within the Świętokrzyski Geopark, a model area where these relationships can be observed is the Chęciny-Kielce Landscape Park. The geomorphological heritage, understood as part of the geological heritage related to the land relief, determines the high geotouristic potential of this area. The practical use of this potential for the sustainable socio-economic development of the area covered by the Geopark is the subject of activities carried out by local authorities in cooperation with scientific institutions, non-governmental organizations and public administration bodies.

12

Sustainable management of mineral resources, soil cover and geosites in Estonia

67%

Raukas A. , Tavast E.

|

tom Vol. 13

191-197

EN

Nature conservation and protection of geological heritage have long traditions in Estonia. Already in 1910 the first nature reserve was established, and in 1935 the first nature protection law approved. In 1995, the Parliament of Estonia adopted the Act of Sustainable Development and in 1996, the Estonian Environmental Strategy was approved by the Government. Although small in area, Estonia is relatively rich in mineral resources (oil shale, phosphorites, peat, building materials, etc.), which together with large forested areas (about 50% of the territory) and high productivity agriculture have been and will be the basis for economy, and account for a substantial share in the Gross National Product. During the Soviet occupation, the soil cover of Estonia was subjected to severe degradation. About 1.9% of Estonian territory was used for military objects and these sites are still highly contaminated. Sharp increase in the exploitation of mineral resources has caused ever worsening impact on the environment. In the independent Republic of Estonia, nature conservation and mineral wealth protection gained importance of the first rate and the situation has improved.

PL

Konserwacja przyrody i ochrona dziedzictwa geologicznego mają już długą tradycję w Estonii. Pierwszy rezerwat przyrody został ustanowiony w 1910 r. W 1935 r. przyjęto pierwszą ustawę o ochronie przyrody. W 1995 r. parlament Estonii przyjął ustawę o zrównoważonym rozwoju, a w 1996 r. rząd zatwierdził Estońską Strategię Środowiskową. Chociaż niewielka, Estonia jest stosunkowo bogata w zasoby mineralne (łupki bitumiczne, fosforyty, torf, materiały budowlane itd.). Surowce te, wraz dużymi obszarami leśnymi (około 50% terytorium kraju) oraz wysoko produktywnym rolnictwem, będą podstawą gospodarki i wniosą duży wkład do dochodu narodowego. Podczas okupacji sowieckiej gleby Estonii poddane były poważnej degradacji. Około 1,9% terytorium Estonii wykorzystywane było na obiekty militarne. Tereny te są nadal silnie zanieczyszczone. Silny wzrost wydobycia surowców mineralnych także spowodował niekorzystny wpływ na środowisko. W niepodległej Republice Estonii konserwacja przyrody i ochrona bogactw mineralnych uzyskały pierwszorzędne znaczenie i ich sytuacja uległa poprawie.

13

Aesthetics-based classification of geological structures in outcrops for geotourism purposes: a tentative proposal

67%

Mikhailenko A. V. , Nazarenko O. V. , Ruban D. A. , Zayats P. P.

|

tom Vol. 23, No. 1

45--52

EN

The current growth in geotourism requires an urgent development of classifications of geological features on the basis of criteria that are relevant to tourist perceptions. It appears that structure-related patterns are especially attractive for geotourists. Consideration of the main criteria by which tourists judge beauty and observations made in the geodiversity hotspot of the Western Caucasus allow us to propose a tentative aesthetics-based classification of geological structures in outcrops, with two classes and four subclasses. It is possible to distinguish between regular and quasi-regular patterns (i.e., striped and lined and contorted patterns) and irregular and complex patterns (paysage and sculptured patterns). Typical examples of each case are found both in the study area and on a global scale. The application of the proposed classification permits to emphasise features of interest to a broad range of tourists. Aesthetics-based (i.e., non-geological) classifications are necessary to take into account visions and attitudes of visitors.