The starting point for this research is the hypothesis that film translation is internally varied by its very nature, not only by the techniques used (voice-over, dubbing, subtitles), but also by a particular film’s genre, by analogy with the current translation typologies based on the criterion of a specific genre for a typical verbal text (i.e. literary, functional, specialist). Therefore, the translation of different film genres requires from the film translator a different approach to a given genre, a different way of strategic thinking, a thorough analysis of film material (verbal and visual), a close look at the word, picture and sound in translation as the components of aesthetics and the building blocks of the plot patterns of the film. These are tasks for the didactics of film translation. Such a hypothesis sets out the following objectives: 1) determining the linguistic invariant of the text with a set of formal-linguistic features, which is indicative of a given genre and which should be respected in translation; 2) analysing translation procedures focused on the level of maintaining the invariant in translation; 3) a proposal of practical applications in the academic didactics of film translation.
PL
Punktem wyjścia w niniejszych badaniach jest hipoteza, że przekład filmowy jest wewnętrznie zróżnicowany nie tylko poprzez stosowane techniki (wersja lektorska, dubbing, napisy), ale także poprzez konkretny gatunek filmowy, analogicznie do istniejących typologii przekładu tekstu werbalnego (tj. literackiego, użytkowego, specjalistycznego). Przekład zatem różnych gatunków filmowych wymaga od tłumacza filmowego odrębnego podejścia do danego gatunku, odmiennego sposobu strategicznego myślenia, wnikliwej analizy materiału filmowego, uważnego spojrzenia na słowo, obraz i dźwięk w przekładzie jako komponenty estetyki i budulce schematów fabularnych filmu. Tak postawiona hipoteza wyznaczyła następujące zadania w kontekście dydaktyki przekładu filmowego: 1) ustalenie najważniejszych cech gatunkowych filmu, będących podstawą tzw. inwariantu intersemiotycznego, który powinien być odtworzony w przekładzie, 2) analizę istniejących rozwiązań translatorskich, zogniskowanej na zachowaniu takiego inwariantu z wykorzystaniem techniki wersji lektorskiej, 3) propozycję zastosowań wytycznych gatunkowych w akademickiej dydaktyce przekładu filmowego.
Filmowe biografie cieszą się wśród widzów niemalejącą popularnością. Ich status pozostaje jednak paradoksalny. Twórcy kręcą je, wyraźnie dystansując się względem formuły, a badacze unikają teoretyzowania na ich temat. W artykule zostało wskazanych i omówionych szereg kwestii związanych z biopikiem jako gatunkiem filmowym, które są niezauważane lub pomijane w refleksji krytycznej. Dotyczą one definicji, charakterystyki, wewnętrznego zróżnicowania formuły, wypracowanych cykli, odniesień do innych gatunków czy kultywacji idei Wielkiego Męża. Przywołanie i naświetlenie ich pozwoli dostrzec mniej znane konteksty funkcjonowania filmowej biografistyki.
EN
Filmic biography enjoys continued popularity among viewers. Its status, however, remains paradoxical. Filmmakers make biopics while openly distancing themselves from the formula; researchers, in turn, avoid theorizing about them. The article identifies and discusses a number of issues related to the biopic as a genre that are overlooked or ignored in critical reflection. It focuses on the definition, characteristics, internal differentiation of the formula, cycles that evolved out of it, references to other genres, and the cultivation of the idea of the Great Man. Recalling and highlighting those issues allows to address less known contexts of the functioning of film biography.
Niniejszy artykuł poświęcony został analizie porównawczej klas leksyki, podlegających opuszczeniom w polskich wersjach lektorskich dwóch filmów rosyjskich: filmu katastroficznego Metro A. Miegierdziczewa oraz dramatu Niemiłość A. Zwiagincewa. Badania ilościowe i jakościowe dowiodły, że najczęściej redukcji podlegają par-tykuły i wykrzykniki nacechowane emocjonalnie i ekspresywnie, powtórzenia, rzadziej – wulgaryzmy. Zaobserwowano różnice w częstotliwości opuszczeń adresatywów oraz formuł grzecznościowych, także zdań z prymarną funkcją informacyjną. Wysnuto wnio-sek, że różnice te wynikają z cech gatunkowych filmów i podporządkowanej im strategii tłumaczy.
EN
This article is devoted to a comparative analysis of the lexis classes which are subject to omissions in the Polish language versions of two Russian films: Anton Megerdichev’s disaster film Metro Andrey Zvyagintsev’s drama Loveless of. Quantita-tive and qualitative research has shown that the most often reduced are the particles and exclamations characterized by emotion and expressiveness, repetitions, and, frequently, vulgarisms. Differences were observed in the frequency of omitting forms o address and courtesy as well as sentences with primary informational function. It was concluded that these differences result from the genre features of the analysed films and the translators’ strategies.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.