Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Pamięć, pamiętanie, zapominanie dzieciństwa w Trzy po trzy Aleksandra Fredry

100%

Dąbrowska A.

|

nr 1

121-143

EN

Childhood and youth are an important theme/topic in Fredro’s diary from the Napoleonic era. In this article, I intend to reconstruct the specificity and analyse the memory of images of childhood in its most crucial liminal phases in Trzy po trzy (Topsy Turvy Talk). The aim is to discuss this text, which constitutes the sum of genres (storytelling, diary, etc.), deciphering how the author starts remembering and forgetting. How he activates the category of “vertical memory” (Proust), which guarantees the veracity of recollection, emanating from within the recollector, for whom the “immaterial” senses of smell, sight, hearing allow memory, through sensory association, to “recollect” the essentials of childhood.

PL

Dzieciństwo i młodość są ważnym tematem w pamiętniku z epoki napoleońskiej. W artykule zamierzam zrekonstruować specyfikę i zanalizować pamięć obrazów dzieciństwa w jego najistotniejszych fazach granicznych w Trzy po trzy. Celem jest omówienie tego stanowiącego sumę gatunków (gawęda, pamiętnik, i in.) tekstu, deszyfrujące, jak autor uruchamia pamiętanie i zapominanie. Jak uruchamia on kategorię „pamięć wertykalna” (Proust), dającą gwarancję prawdziwości wspomnienia, wydobywającego się z wnętrza wspominającego, dla którego „niematerialne” zmysły woni, wzroku, słuchu pozwalają pamięci przez asocjację czuciową „odpominać” to, co istotne z dzieciństwa.

2

Zaboravljanje traume – Goli otok u jugoslovenskoj semiosferi

100%

Đurišić Bečanović T.

|

tom XVIII

53-65

EN

The paper analyses semiotic processes taking place under the institutional pressure and resulting in the fact that a particular social and cultural community remembers and forgets in accordance with the dictates of the current regime, which means that the collective mnemonic is sometimes even brutally governed by political and ideological centres of authority that generally possess the greatest amount of semiotic power. Therefore the Yugoslav state administration used to be oriented towards forgetting Goli otok, where it relied precisely on the system institutions, particularly on the activities of its intelligence service called UDBA, which handled the camp of Goli otok and imposed a ban on its thematisation. The disappearance from the public discourse was supposed to result in the process of forgetting, while institutional violence and developed social phobia were to silence the witnesses forever. Thus the paper searches for the manifestations of the darkest of Yugoslav taboos, which relates to the greatest amount of institutional violence and repression aiming at forgetting of the trauma of Goli otok. Even though literature is the least controlled discourse, this topic started to be depicted in writing years after the termination of the camp, which incarcerated c. 15000 people from 1949 to 1956. Searching for the forbidden themes of Goli otok, the author analyzes the narrative texts of Dragoslav Mihailović (Kad su cvetale tikve 1968 and Goli otok 1990) and Mirko Kovač (Rane Luke Meštrevića 1971).

SR

U radu se analiziraju semiotički procesi koji se odvijaju pod institucionalnim pritiskom, a dovode do toga da sociokulturna zajednica pamti, odnosno zaboravlja po diktatu aktuelnog režima, što znači da kolektivnom mnemonikom, ponekad i brutalno, upravljaju politički i ideološki centri moći u čijim je rukama, po pravilu, i najveća količina semiotičke moći. Tako je svojevremeno jugoslovenski državni aparat bio usmeren na zaboravljanje Golog otoka, u čemu se oslanjao upravo na institucije sistema, posebno na delovanje svoje obaveštajne službe UDB-e koja je upravljala golootočkim logorom i nametala zabranu njegove tematizacije. Odsustvo iz javnog diskursa trebalo je da rezultira zaboravom, a institucionalno nasilje i proizvedena socijalna fobija da zauvek ućutkaju svedoke. Stoga se u radu traga za manifestacijama najmračnije jugoslovenske tabu teme, uz koju je vezana najveća količina institucionalnog nasilja i represije, čiji je cilj bio zaboravljanje golootočke traume. Iako je književnost najmanje kontrolisan diskurs, o ovoj temi se piše tek godinama nakon zatvaranja logora, u kome je od 1949. do 1956. bilo zatočeno oko 15.000 ljudi. U potrazi za zabranjenom golootočkom tematikom, autorka analizira narativne tekstove Dragoslava Mihailovića (Kad su cvetale tikve 1968. i Goli otok 1990) i Mirka Kovača (Rane Luke Meštrevića 1971).

3

Rola pamięci i opowieści w kształtowaniu tożsamości i wychowaniu aksjologicznym dziecka. Pedagogiczne refleksje na temat spektaklu Opowieści z niepamięci.

88%

Sanecka A.

|

nr 2(56)

95-108

EN

The aim of the article is to present the theatrical performance for children entitled Stories from Oblivion as a tool for shaping the cultural identity of a child and introducing the youngest audience to the subject of memory as an ethical category. In the research, the analysis of the content of the play is used and interpreted in the context of philosophical considerations of Paul Ricoeur concerning stories, time, memory and forgetting. Particular parts of the article concern: the pedagogical role of memory; Slavic mythology; stories as a narrative genre; memory and forgetting and their social consequences; identity and its shaping; educational values of the presented performance. Based on P. Ricoeur’s opinion on stories, memory and forgetting, as well as on B. Milerski’s pedagogical views, it was concluded that the content of the analysed performance and the way it deals with the above mentioned subjects can be an example of upbringing for memory and recognizing a story as a significant educational tool in the process of identity formation.

PL

Celem artykułu jest prezentacja spektaklu teatralnego dla dzieci Opowieści z niepamięci jako narzędzia kształtowania tożsamości kulturowej dziecka oraz wprowadzenia najmłodszej widowni w tematykę pamięci jako kategorii etycznej. W badaniu wykorzystano analizę treści spektaklu i zinterpretowano go w kontekście filozoficznych rozważań Paula Ricoeura dotyczących opowieści, czasu, pamięci i zapominania. Poszczególne części artykułu dotyczą: pedagogicznej roli pamięci; mi- tologii słowiańskiej; opowieści jako gatunku narracyjnego; pamięci i zapominania oraz ich społecznych skutków; tożsamości i jej kształtowania; wychowawczych wartości prezentowanego przedstawienia. Opierając się na przekonaniach Ricoeura dotyczących opowieści, pamięci i zapominania, oraz poglądach pedagogicznych B. Milerskiego, stwierdzono, że treść omawianego spektaklu i sposób poruszania w nim wspomnianej tematyki mogą być przykładami wychowania do pamięci oraz uznania opowieści za znaczące narzędzie w procesie kształtowania tożsamości.

4

Wojna, Ukraina i literatura – Jonathana Safrana Foera wyprawa w głąb środkowoeuropejskiej niepamięci

88%

Cobel-Tokarska M.

|

nr 2

73-87

PL

W artykule analizuję bestsellerową amerykańską powieść wydaną po polsku przez wydawnictwo WAB: Wszystko jest iluminacją Jonathana Safrana Foera. Chcę przyjrzeć się temu, jak autor konstruuje swoją narrację, w jaki sposób dotyka problemu Zagłady i poszukiwania własnych korzeni przez przedstawicieli kolejnych pokoleń potomków ocalonych. Powieść jest ważnym przykładem nowego sposobu mierzenia się literatury z tematem Zagłady. Konteksty interpretacyjne zaczerpnęłam między innymi z pracy Kai Kaźmierskiej Biografia i pamięć na przykładzie pokoleniowego doświadczenia ocalonych z Zagłady, która analizuje zjawisko powrotu do miejsca urodzenia jako spełnienia przymusu biograficznego badanych, oraz z prac Marianne Hirsch, twórczyni pojęcia postpamięci.

EN

In the article I analyze a bestseller American novel published in Polish by WAB publishing house: Everything is Illuminated by Jonathan Safran Foer. I want to look into the way the author constructs his narration, how he addresses the issue of Holocaust and the issue of searching for one’s roots by members of next generations of the descendants of survivors. The novel is an important example of the new literary way of dealing with the topic of Holocaust. The interpretation contexts were drawn from, among others, work by Kaja Kaźmierska entitled Biography and Memory. The Generational Experience of the Shoah Survivor, in which the author analyses the phenomenon of returning to one’s place of birth as a biographical compulsion of the subjects of the study, as well as works of Marianne Hirsch, the creator of the term ‘postmemory’.