Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Rzeczy w magicznych światach (o roli przedmiotów w bajkach ludowych i baśniach literackich)

100%

Wróblewska V.

|

nr 4-5

43-55

EN

The subject of the article is the presentation of items in Polish folk tales and literary fairy tales of the 19th-20th centuries. The resources of the presented items and the scope of their fictional and cultural functions are described. The starting point is the theory of experiential myth. The main goal is to show the differences in departing from objects in the past and today. When in peasant culture everything found its use in every phase of its existence, which minimized the production of waste, in urban culture damaged things were replaced with new ones, cheap due to their mass production. The above opposition juxtaposition seems to reflect the broader phenomena that fit into various variants of culture - underflow (lack) and excess (overflow), which at the narrative level of broadly understood folk tales and fairy tales has a far-reaching plot and interpretative effects.

PL

Tematem artykułu jest prezentacja przedmiotów w polskich bajkach ludowych i w baśniach literackich XIX-XXI wieku. Opisowi podlegają zasoby przedstawionych rzeczy oraz zakres ich funkcji fabularnych oraz kulturowych. Punktem wyjścia jest teoria mitu doświadczeniowego. Zasadniczym celem jest pokazanie różnic w odejściu do przedmiotów dawniej i dziś. Gdy w kulturze chłopskiej każda rzecz, w każdej fazie jej istnienia znajdowała swoje zastosowane, co do minimum ograniczało produkcję odpadów, w kulturze miejskiej rzeczy uszkodzone zastępowano nowymi, tanimi z racji ich masowej produkcji. Powyższe opozycyjne zestawienie wydaje się odzwierciedlać szerzej pojmowane zjawiska wpisujące się w różne warianty kultury – niedomiaru (braku) i nadmiaru (przesytu), co na poziomie narracyjnym szeroko rozumianych bajek i baśni ma dalekosiężne skutki fabularne oraz interpretacyjne.

2

Ojcowie, jakich byśmy nie chcieli… Negatywne postawy rodzicielskie ojców w mazowieckiej bajce ludowej

100%

Grzywka-Kolago K.

|

tom 16

7-18

EN

The purpose of the paper is to reconstruct the representations of fathers in Mazovian folk tales collected by Oskar Kolberg (1814-1890), along with their social classes and professions, as well their roles in the folk tales’ narrative progression. Thus, this is the examination of “who they are?”, but also “what they do?” and “how they are”, and therefore also of the parental figures they represent. The analysis shows that fathers as characters in Mazovian folk tales have mostly negative connotations, typically acting to the detriment of their children, displaying egoistic preoccupation with themselves and their goals rather than the wellbeing and interests of their offspring. This parenting style is manifested in five basic types of behaviour toward the child, indicative of the five basic characteristics of folk-tale fathers: indifference, violence, authoritarianism, failure to protect the child, and excessive control.

PL

Celem artykułu jest próba rekonstrukcji obrazu ojców w mazowieckiej bajce ludowej ze zbiorów Oskara Kolberga (1814-1890) z uwzględnieniem ich przynależności stanowej i zawodowej oraz funkcji, jaką pełnią w ramach rozwoju akcji bajki. W centrum tekstu stoi więc zarówno pytanie o to, ‘kim są’, ale też ‘co robią’ i tym samym ‘jacy są’ ojcowie bajki mazowieckiej, a zatem jednocześnie o to, jaką ‘postawę rodzicielską’ reprezentują. Analiza pokazuje, że ojcowie są w bajce mazowieckiej głównie postaciami konotowanymi negatywnie, bowiem ich zachowanie względem dziecka nosi nade wszystko znamiona działań szkodliwych, pokazujących egoistyczną koncentrację rodzica bardziej na sobie i własnych korzyściach aniżeli dobru czy pożytku pociechy. Takie aktywności manifestują się w pięciu podstawowych typach zachowań wobec dziecka i odzwierciedlają pięć podstawowych cech charakterystycznych tej grupy ojców bajkowych: obojętność, przemoc, autorytarność, nieumiejętność ochrony dziecka i nadkontrolę.

3

Motyw podróży i drogi jako elementy śląskiego folkloru narracyjnego na przykładzie podań ludowych z terenu Siemianowic Śląskich

80%

Wądołowski M.

|

nr 5

88-106

PL

Artykuł prezentuje refleksję na temat kontekstów podróży i drogi występujących w śląskim folklorze narracyjnym. Problem został omówiony w oparciu o podania ludowe z terytorium Siemianowic Śląskich. Autor przedstawił specyfikę śląskiego folkloru, na podstawie której omówił występowanie wątku podróży i drogi w powiązaniu z wymiarami: symbolicznym, komunikacyjnym, pielgrzymkowym, demonologicznym, zbójeckim oraz granicznym. Zgodnie z tezą przyjętą w pracy, obraz podróży i drogi w siemianowickich podaniach ludowych ulegał stopniowym przemianom, związanym z rozwojem industrialnym i urbanizacją terenów Siemianowic Śląskich. Aktualizacja treści śląskiego folkloru zaprezentowana została jako proces społeczno-kulturowy, którego oddziaływanie widoczne jest również we współczesności.

EN

The following article reflects on the contexts of journey and route present in the Silesian narrative folklore. The paper discusses the issue basing on the example of folk tales originating from Siemianowice Śląskie. The author presents the specifics of the Silesian folklore, which was the basis for the further analysis of the occurrence of the topic of the journey and route in association with its symbolic, transportation, pilgrimage, demonological, ruffianly and boundary dimension. According to the thesis adopted in the article, the image of the journey and route in folk tales originating from Siemianowice undergoes transformations which are associated with development of the industry and urbanization of the village. The update of the content of the Silesian folklore was shown as a socio-cultural process, which influence is also visible nowadays.