Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Origin of the Badenian salts from East Slovakian basin indicated by the analysis of fluid inclusions

100%

Galamay A. R. , Bukowski K. , Poberezhskyy A. V. , Karoli S. , Kovalevych V. M.

|

tom Vol. 74, No 3

267--276

EN

Chemical composition of the brines of primary fluid inclusions in sedimentary halite (from the boreholes: P-2, P-3, P-6, P-7 and P-8) of the Badenian evaporite of the Zbudza Fm. from East Slovakian basin indicates that the basinal brines belong to the Na-K-Mg-Cl-SO4 type. The ratios of K+, Mg2+, and SO42- ions are practically the same as they were in the Badenian seawater. Taking into account the information on the chemical evolution of seawater in the Phanerozoic (Kovalevich et al., 1998) and the calculations of this evolution for the Cenozoic (Zimmermann, 2000) it is suggested that the Badenian seawater was characterized by the reduced contents of Mg (by approximately 20%) and SO42- (by approximately 40%) in comparison with the recent seawater. The postsedimentary recrystallization of salts occurred under the effect of buried brines, which inherited their composition from the primary basinal brines. The intensive recrystallization of salts occurred during the tectonic movements.

2

The relationship of brine chemistry of the Pennsylvanian Paradox Evaporite Basin (southwestern USA) to secular variation in seawater chemistry

100%

Petrychenko O. Y. , Williams-Stroud S. , Peryt T. M.

|

2012

|

tom Vol. 56, No 1

25--40

EN

To establish the brine chemistry associated with the evaporites in the Pennsylvanian Paradox Basin of southeastern Utah and southwestern Colorado (USA), the composition of primary fluid inclusions was determined for sedimentary halite from two drill cores, one near the central part of the basin (Shafer Dome No. 1) and one from a more marginal location of the basin (Gibson Dome No. 1). Chemical analysis of halite fluid inclusions was done on six samples from three different evaporite cycles of the Paradox Formation; cycle 10 in the Shafer Dome core and cycles 6 and 18 from the Gibson Dome core. The inclusions that range in size from 2 to 80 microns across, were analyzed using the Petrychenko method. Large inclusions (40 to 80 microns across) that were used for the chemical analyses contain one fluid phase with a carnallite or sylvite daughter crystal. Also reported in this study are fluid inclusion homogenization temperatures for sylvite or carnallite from primary halite crystals in the Gibson Dome core and in Shafer Dome. The relationship between K+ and Mg2+ in chloride rich inclusions corresponds to their proportion in MgSO4-depleted marine waters concentrated to the stage of carnallite deposition. A correlative relationship was observed between K+2+4-rich to MgSO4-poor compositions that have been proposed by other workers. A transition from MgSO4-rich to MgSO4-poor seawater composition may have occurred between Pennsylvanian and Permian times. This paper presents a possible alternate explanation to those already proposed in the literature, that the Paradox Formation mineralogy resulted from an intermediate seawater composition that records the global transition from MgSO4-rich to MgSO4-poor seawater.

3

Nowe dane termometryczne i mikrochemiczne o wschodniej osłonie metamorficznej granitu karkonoskiego (Krzyżowa Łąka k. Mniszkowa)

86%

Wołkowicz K.

Przegląd Geologiczny

|

2001

|

tom Vol. 49 nr 12

1157-1160

EN

This paper presents new data on mineralization found at Krzyżowa Łąka near Mniszków. Microstudies indicated the occurrence ofcassiterite, greenockite and argentite in parageneses with sphalerite and arsenopiryte. The volumetric point analyses of these minerals pointed up to their participation in the observed parageneses. The results of thermometric analyses of fluid inclusions within quartz grains revealed (see the histogram) a multiphase evolution of mineralization processes within the temperature range of 125-400"C. The most distinctly marked is a population of the highest temperature (interval 27 5-400° C) including 70% of all measurements.

4

Hydrothermal ore mineralization from the Polish part of the Tatra Mts., Central Western Carpathians

86%

Sitarz M. , Gołębiowska B. , Nejbert K. , Dimitrova D. , Milovský R.

|

tom Vol. 47, no. 3

159--179

EN

Several areas with hydrothermal ore mineralization are present in the Polish part of the Western Tatra Mts. Massive and disseminated sulfides, mainly minerals from the tetrahedrite group and chalcopyrite, fill quartz veins accompanied by siderite, dolomite and baryte – many of these were mined between the 16th and 18th century. This paper presents information on the mineralogy of the common sulfides and the preliminary studies of both the isotopic composition of sulfur in tetrahedrite as well as the origin of hydrothermal fluids. The most common primary sulfide minerals in the ores are tetrahedrite-(Zn) and tetrahedrite-(Fe) corresponding to Zn ranges from 1.83 to 5.87 wt.% (0.47–1.44 apfu), and Fe from 1.63 to 5.05 wt.% (0.48–1.52 apfu). The substitution of As for Sb shows maximum As content of 7.25 wt.% (1.588 apfu) which corresponds to the Sb/(Sb+As) = 0.60. Both varieties show substitutions of Bi and Hg, up 0.6 wt.% (0.049 apfu) and 0.96 wt.% (0.081 apfu), respectively, and content of trace elements: Co (max. 976 ppm), Cd (max. 735 ppm), In (max. 14 ppm). Chalcopyrite, pyrite, and galena show compositions close to the ideal formula. Differences in the content of trace elements in the studied tetrahedrite and chalcopyrite were explained by element partitioning between these minerals. The distributions of In, Ga and Sn in the studied minerals indicate that the mineralization was formed at low temperature and pressure. The homogenization temperature of the primary inclusions in quartz in the range of 120–174°C indicate the origin of mineralization in low temperature stage from low salinity fluids (up to 17.92 wt.% NaCl eq.). Stable δ34S isotopes in minerals of the tetrahedrite group suggest that the igneous fluids might be one of the sources from which ores were crystallized.

5

Vozmoznosti ispol'zovania fluidnyh vklucenij pri izucenii processov migracii uglevodorov ("Marmarosskie diamanty")

86%

Dubok I. V. , Jarmołowicz-Szulc K.

|

2000

|

tom nr 110 wyd. konferencyjne

447--450

EN

A detailed analysis of fluid inclusions in the minerals in petroleum reservoirs points to the facts on the possibilities of their application to the studies on hydrocarbon migration. The migration processes by means of fluid inclusions may be totally reconstructed due to the analysis of the vein (epigenetic) minerals. The following complex studies should be performed: - macro- and microscopic morphological and genetical description of the vein structures; - determination of different generations of vein bitumens; mass-spcctrometric analyses of gas and isotope composition of main vein minerals (e.g. of quartz and calcite); petrography of fluid inclusions in vein minerals; ultraviolet studies of inclusions: microthermometry of inclusions (freezing, heating). Such analytical methods were applied by the present paper authors to the vein material from the Carpathians at the territory of SE Poland and W Ukraine. Numerous fault zones within the sedimentary rocks in the Carpathians being genetically connected with the formation of the mountain complex have been significant for fluid migration and creation of oil and gas fields. These zones have been filled with vein minerals, in that calcite, quartz in form of the so called "Marmarosh diamonds", different types of the organic matter as well as with oil itself. From the theoretical point of view the authors concern the vein structures as the healed channels which had once been paths for the migration of the aqueous and hydrocarbon fluids. The veins have at present a variated thickness and diversified content. Calcite of the rhomboheral crystal habit is the primary vein mineral. The co-occurring "Marmarosh diamonds" deserve a special attention due to the richness of the fluid inclusion types. They contain, namely, numerous hydrocarbon inclusions which display different size, shape and composition. Resulting from the hydrocarbon and aqueous inclusion studies in the quartz the sequence of these inclusions and the trapping conditions may be reconstructed. The following conclusions may be drawn from the analysis done by the authors: in the Carpathians, the hydrocarbon fluids different in composition co-migrated with the low-temperature aqueous solutions (chlorine-sulphate-carbonate solutions); evolution of the pT parameters in the quartz has been connected with the tectonic evolution of the Carpathian sedimentary structure; phase composition of the hydrocarbons points to the possibilities of the gas-condensate (methane) fields in the SE of the Carpathians whereas to the oil fields in NW part in the Dukla and Krosno (Silesia) units.

6

New achievements in the mineral studies by use of the Raman microspectroscopy

86%

Jarmołowicz-Szulc K. , Wołkowicz K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

tom nr 474

23--29

EN

By the means of the technique of the Raman microspectrometry, the complex history of the Earth can be better understood. That is why the Raman spectra determinations are the object of interest in the present paper. The examples of such experiments are presented based on the analyses performed in last years in different scientific centers (Potsdam, Banská Bystrica, Budapest). The identification of inclusion content is shown and the conclusions are drawn for fluid inclusions in some quartz samples from two different localities in Poland – in the Carpathians and in the Fore-Sudetic Block. The implications of the Raman analyses are discussed. It results from the Raman analyses performed that not fluorescing, gas-filled bubbles of huge fluid inclusions from the Jabłonki and Rabe vicinity (the tectonic mélange zone in the Carpathians) have the complex composition of CH4, CO2 and N2 in different mutual proportions dependent on the sample and locality. In another place, despite the fluorescing background, only methane has been identified by Raman spectra. Similar gas compo¬sition was determined in the inclusions in the vein quartz in the Wądroże Wielkie area (the Fore-Sudetic Block).

PL

Złożona historia Ziemi może być lepiej zrozumiana przy pomocy microspektrometrii Ramana. Toteż oznaczenia widma ramanowskiego są przedmiotem zainteresowania bieżącej pracy. Zaprezentowano przykłady oznaczeń ramanowskich, wykonanych w ostatnich latach w różnych ośrodkach naukowych (Poczdam, Bańska Bystrzyca, Budapeszt). Przedstawiono identyfikację składu inkluzji i wyciągnięte wnioski dla inkluzji fluidalnych z próbek kwarcu z dwóch różnych lokalizacji w Polsce – Karpat i bloku przedsudeckiego. Przedyskutowano implikacje analiz widma Ramana. Jak wynika z przeprowadzonych badań, niewykazujące fluorescencji, wypełnione gazem pęcherze w olbrzymich inkluzjach w rejonie Jabłonek i Rabego (strefa melanżu tektonicznego w Karpatach) mają skład złożony z CH4, CO2 i N2 w różnych wzajemnych proporcjach w zależności od próbki i lokalizacji. W innym miejscu, niezależnie od zakłócającego obraz widma fluoryzującego tła, w spektrach Ramana można wyraźnie zidentyfikować metan. Zbliżony skład gazu określono w inkluzjach w kwarcu żyłowym w rejonie Wądroża Wielkiego (blok przedusedcki).

7

Wstępna ocena właściwości reologicznych wybranych rodzajów soli kamiennej

86%

Serbin K. , Toboła T. , Ślizowski J. , Lankof L. , Polański K.

|

2016

|

tom T. 12

127--135

PL

Przedmiotem badań była analiza szybkości pełzania różnych typów soli kamiennych pobranych ze złóż Kosakowo, Sieroszowice oraz Mogilno. Rozpatrzono wpływ takich parametrów petrograficznych jak wielkość kryształów halitu, obecność inkluzji solankowo-gazowych, sposób rozmieszczenia anhydrytu i innych domieszek. Przeprowadzone badania nie wykazały wzrostu szybkości pełzania wraz ze wzrostem rozmiarów kryształów halitu co często sugerowane jest w literaturze. Nie zaobserwowano również istotnego wpływu inkluzji pierwotnych. Ze względu na liczną obecność anhydrytu i polihalitu w badanych próbkach w których występowały inkluzje pierwotne, kwestia ich wpływu na szybkość pełzania wymaga dalszych szczegółowych badań. Wpływ na wzrost szybkości pełzania niewątpliwie związany jest z obecnością inkluzji rozmieszczonych na granicach kryształów halitu.

EN

The aim of presented study was to analyse the creep rate of different types of rock salt taken from the Kosakowo, Sieroszowice and Mogilno salt deposits. Petrological parameters such as: size of halite crystals, the presence of liquid-gas inclusions, arrangement of anhydrite and others minerals impurities were taken into account. Research did not reveal correlation between the creep rate and the size of halite crystals, what is frequently suggested in a literature. Moreover, the presence of primary fluid inclusions did not influence on the creep rate. In view of numerous anhydrite and polihalite ingrowth in the samples where primary fluid inclusions occur, this issue needs further investigations. However, the increase of the creep rate is connected with the fluid inclusions distributed on the boundaries of halite crystals.

8

Badania mikrotermometryczne i ramanowskie inkluzji w minerałach w rejonie Rabego (Karpaty) : praktyka eksperymentalna

86%

Jarmołowicz-Szulc K. , Toboła T.

Przegląd Geologiczny

|

2021

|

tom Vol. 69, nr 6

361--364

EN

Fluid and solid inclusions were analyzed in minerals of Carpathian rock samples from the Rabe vicinity by means of microthermometry and Raman spectrometry. Fluid inclusions are present in calcite and quartz that often co-occurwith organic matter in different spatial relationships. In case of the studied Ra 5 sample they fill a cavern in the mélange zone in the Carpathian flysch. The temperatures obtained from the combined research (FI 178.9186°C; Raman 178-205°C) give an insight into the geological history of that fragment of the Carpathians.

9

Badania ramanowskie i mikrotermometria inkluzji a możliwości metodyczne i interpretacyjne

72%

Toboła T. , Jarmołowicz-Szulc K.

|

2023

|

tom Vol. 71, nr 4

235--244

EN

Based on the hitherto existing problems on understanding and interpretation of fluid inclusion microthermometric results and the relatively uncomplicated access to the Raman microspectrometry, both methods have been explained and applied to several samples from the Carpathians and to one sample from a borehole in central Poland (Katarzynin 2). The results of both types of analytical methods are different temperature values of Th – homogenization temperature, Te – eutectic temperature, Tm – ice melting temperature, and the coalification of organic matter (MO). They are interpreted together, which gives a wide range of discussion possibilities significant from the geological point of view.

10

Integracja mikrotermometrii inkluzji fluidalnych i modelowań historii termicznej/pogrążania w badaniach pochodzenia węglowodorów i ich nagromadzeń w skałach dolomitu głównego (Ca2) północno-zachodniej Polski (otwór wiertniczy Benice-3)

72%

Słowakiewicz M. , Poprawa P.

|

tom nr 439 (1)

181--188

PL

Badania inkluzji fluidalnych są bardzo pomocne w zrozumieniu procesów cementacji w skałach zbiornikowych oraz określenia relacji między nimi a migracją węglowodorów. W połączeniu z modelowaniem basenów badania te pozwalają uszczegółowić historię pogrążania, temperatury i ciśnienia danego basenu sedymentacyjnego. Przykład integracji tych metod badawczych stanowią prezentowane w artykule wyniki badań przeprowadzonych na próbkach z otworu wiertniczego Benice-3. Próbki pobrano z utworów węglanowych dolomitu głównego (Ca2), występujących w obrębie platformy węglanowej Kamienia Pomorskiego (PWKP, Pomorze Zachodnie). Obszar ten stanowi północno-zachodnią część polskiego basenu cechsztyńskiego. Na obszarze PWKP znajduje się jedno z największych polskich złóż ropy naftowej Kamień Pomorski, występujące w węglanowych facjach platformowych Ca2. Skały zbiornikowe reprezentują facje doloziarnitów zdeponowanych w strefie płycizn oolitowych. Inkluzje fluidalne znaleziono we wczesnodiagenetycznych cementach anhydrytowych. Po uzyskaniu danych mikrotermometrycznych obliczono rzeczywiste wartości temperatury i ciśnienia precypitacji cementów anhydrytowych, które wynoszą: 94–110°C oraz 270–330 bary. Stężenie solanki wynosi od 1,6 do 5,2% wag. równoważnika NaCl z małą ilością CO2 oraz CaCl2. Skład jest typowy dla roztworów formacyjnych związanych z procesami anhydrytyzacji skał dolomitu głównego w warunkach płytkiego do średniego pogrzebania. Porównując wyniki otrzymane z pomiarów inkluzji fluidalnych z modelowniami historii pogrzebania basenu sedymentacyjnego stwierdzono, że temperatury 94–110°C zostały osiągnięte przez cementy anhydrytowe w okresie wczesnej–późnej jury, tj. ok. 153–181 mln lat temu. Migracja roztworów niosących węglowodory miała miejsce przed migracją fluidów, które doprowadziły do anhydrytyzacji, ale po procesach dolomityzacji.

EN

Fluid inclusion studies can be very helpful in understanding petroleum genesis and hence aid hydrocarbon exploration. When combined with basin modeling, such studies may allow detailed refinements to the general burial–temperature–pressure history of a sedimentary basin. As a case study, borehole data derived from the Main Dolomite (Ca2) carbonates of the Benice-3 well located within the Kamień Pomorski carbonate platform (KPCP, West Pomerania) of the northwestern part of the Polish Zechstein Basin were considered. The KPCP area contains one of the largest Polish oilfields, Kamień Pomorski, localized within the Ca2 platform facies and contains geological reserves of 317974 BBL of oil. The reservoir rocks of the Ca2 are characterized primarily by oolitic dolograinstone facies deposited within the oolite shoal zone. In this study, fluid inclusion data were obtained from early diagenetic anhydrite cements. After pressure correction, these data revealed temperatures within the range 94–110°C with pressures of 270–330 bars. The composition of the brine was found to be from 1.6 to 5.2 wt. % NaCl with small amounts of CO2 and CaCl2. This represents formation brines associated with an anhydritization process of the Main Dolomite rocks during shallow-to-intermediate burial conditionss. By integration of the results of fluid inclusion microthermometry with a basin modeling approach claimed that temperatures of 94–110°C were obtained by anhydrite cements during Early–Late Jurassic time. Migration of hydrocarbon-bearing solutions was before migration of fluids which led to anhydritization but after dolomitization.

11

A fluorescence contribution to the recognition of fluids trapped in minerals in the Carpathian outcrops

72%

Jarmołowicz-Szulc K.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

tom nr 474

7--22

EN

Based on the assumption that fluorescence studies are an important tool in search and characterization of hydrocarbons, samples of rocks, minerals and the organic matter were collected in the Western Carpathian area spreading from the Mszana Górna region in the west to the Bieszczady Mts. in the east, and continuously, towards SE outside the Polish frontier, in Ukraine and Slovakia. Analytical procedures comprised preparation, microscopic observation of the material (organic matter and minerals) from the point of view of inclusions and fluorescence followed by detailed luminescence studies. Those steps have been followed by the microthermometric determinations. The application of the fluid inclusion methods, which are one of the newest analytical tools in the last two decades have led to the characteristics of fluids trapped in the inclusions in the area. The fluorescence studies showed some diversity of hydrocarbons both in compositions and in distribution. The analyses were performed in double-sided polished thin sections prepared based on cold techniques. Fluorescence of inclusions in two minerals, quartz and calcite, was checked in those specific thin sections either in glued wafers, or loose (single) crystals. The fluid inclusion studies were accompanied later on by solid organic matter inclusion studies. Those point to the presence of the following minerals: quartz, dolomite, calcite, clay minerals, gypsum with anhydrite admixture, traces of pyrite and siderite, feldspars. General distribution of fluorescing and not fluorescing inclusions suggests the presence of light hydrocarbons (methane) in the west and south of the area, being enriched in higher hydrocarbons (oil) towards the east.

PL

Badania fluorescencji podjęto w skałach, minerałach i bituminach w Karpatach Zachodnich w rejonie rozciągającym się od Mszany Górnej po Bieszczady i dalej – poza granicami Polski – na Ukrainie i Słowacji. Procedury analityczne obejmowały preparatykę, ocenę mikroskopową materiału (organika i minerały) z punktu widzenia występowania wrostków i fluorescencji inkluzji oraz zasadnicze badania świecenia. Po tych analizach wykonano oznaczenia mikrotermometryczne. Wszystkie badania przeprowadzono stosując nowe metody i nowoczesny sprzęt analityczny. W wyniku użycia metod badań inkluzji fluidalnych, będących jednym z najnowszych narzędzi analitycznych w ostatnim dwudziestoleciu, uzyskano charakterystykę fluidów zamkniętych w postaci inkluzji w minerałach. Badania fluorescencji wykazały zróżnicowanie wypełnień węglowodorowych. Analizy przeprowadzano w obustronnie polerowanych płytkach, przygotowanych na zimno. Badano dwa minerały – kwarc i kalcyt – zarówno w preparatach, jak i luźnych kryształach naturalnych (kwarc – diamenty marmaroskie). Badaniom inkluzji fluidalnych towarzyszyły analizy wrostków organicznych (np. badania czarnych agregatów występujących w odkrywkach w formie soczewek). W ich wyniku stwierdzono obecność następujących minerałów: kwarc, dolomit, kalcyt, minerały ilaste, mieszanina gipsu z anhydrytem, ślady pirytu i syderytu oraz skalenie. Ogólny rozkład fluorescencji wrostków w minerałach i inkluzji niewykazujących wzbudzenia sugeruje obecność lekkich węglowodorów (metan) w części zachodniej obszaru i na południu oraz wyraźne wzbogacanie w wyższe węglowodory (ropa naftowa) w kierunku wschodnim.

12

Analiza inkluzji fluidalnych w wypełnieniach przestrzeni porowej skał czerwonego spągowca w wybranych rejonach Niżu Polskiego

72%

Jarmołowicz-Szulc K.

|

tom Vol. 57, nr 4

343-343, 349

EN

Fluid inclusions - tiny portions of palaeofluids trapped in minerals filling pore space in sedimentary rocks - were analysed. The studies covered carbonate, quartz and anhydrite cements in the Rotliegend rocks from several boreholes in north, north-western, central and south-west parts of the Polish Lowlands. They aimed at obtaining characteristics of fluid inclusions in the specific geological material, microthermometric measurements and use of fluid inclusions as geothermometer with reference to main petrological research conducted by A. Maliszewska and M. Kuberska in the above mentioned regions. Fluid inclusion studies comprised microscopic characteristics of these forms, fluorescence and cathodoluminescence observations and microthermometry. Due to different types of cements, different features of these inclusions have been observed. In general, the inclusions are two- or one-phase ones, primary and/or secondary, small, rare and hard to distinguish. Homogenisation temperatures of inclusions obtained in the studied samples lie in different intervals due to inclusion type and position. Generally they are above 100oC. Densities of fluids are differentiated and the systems are found to represent generally NaCl brines of changeable chemical systems. The microthermometric results have been compared with effects of analyses of light isotopes (carbon, oxygen) from the same cements. Data show presence of low-and high-temperature generations of cements.

13

Magmatic and post-magmatic phenomena in the Karkonosze granite and its metamorphic envelope (West Sudetes, SW Poland)

72%

Kozłowski A. , Ilnicki S. , Matyszczak W. , Marcinowska A.

|

2016

|

tom Vol. 66, no. 3

451--471

EN

Mineralogical studies of the Karkonosze granite (ca. 322–312 Ma) and its surroundings in West Sudetes (SW Poland) have provided data on Nb-Ta-REE minerals from pegmatites in the NE part of the pluton and several new finds of Ag minerals and 15 oxygenic Bi phases, hitherto not reported from the massif. The Karkonosze pegmatites are enriched in HREE as fergusonite-(Y) or xenotime-(Y) appear in almost every studied pegmatite, together with a subordinate assemblage of the aeschynite, euxenite or columbite group. The abundance of LREE minerals such as allanite-(Ce) and the monazite group, correlates inversely with the Nb-Ta-Ti minerals, whilst an early generation of monazite-(Ce) revealed an exceptionally high amount of Nd (up to 22 wt.% of Nd2O3). The physical and chemical conditions during the magmatic and post-magmatic processes were reconstructed and the effects of contact metamorphism in amphibolites from hornfelsed zones examined. Changes in solution composition and concentration at the early magmatic stage (825–920ºC), pegmatitic stage overlapping with hydrothermal (560°C which ended at 160–90°C) and clearly hydrothermal stage (400 to 110°C) were studied in detail by means of melt and fluid inclusions in quartz. Furthermore, post-magmatic fluids, including some enriched in Li and B, were identified in rock-forming quartz from the whole pluton. In turn, study of the amphibolites indicates that the pair cummingtonite + anorthite or the presence of Ca-rich plagioclase with actinolite seem to be reliable mineral proxies of the thermal impact of the granitoid body on amphibolites in its envelope. The inferred conditions of the contact processes (450–550°C, 2.5–4.8 kbar) point to an elevated geothermal gradient (ca. 32–45°C/km) probably reflecting the heat flow induced by the Karkonosze intrusion. Moreover, despite the textural and mineral changes imposed by regional and contact metamorphism, the amphibolites have their pre-metamorphic (magmatic) geochemical features undisturbed.

14

Thermal history of the lower Carboniferous Culm Basin in the Nízký Jeseník Mts. (NE Bohemian Massif, Czech Republic and Poland)

72%

Botor D. , Toboła T. , Jelonek I.

|

tom Vol. 87, No. 1

13--40

EN

Raman microspectroscopy of organic matter, vitrinite reflectance and fluid inclusion data were used to reconstruct the thermal history in the lower Carboniferous accretionary prism of the Culm Basin in the Nízký Jeseník Mts. (NE Bohemian Massif). The model involves the Variscan (mid–late Carboniferous) burial diagenesis, which was overprinted by a post-Variscan, probably Permian and/or early Mesozoic, thermal pulse(s) in its central and western parts. The latter may have been related to advective heat transport and the circulation of hot fluids. In the siliciclastic rocks of the Culm Basin, the maximum palaeotemperatures varied from ~200 ± 30 °C in the E (in the Hradec-Kyjovice Formation) to ~350 ± 30 °C in the NW (in the Andělská Hora Formation).

15

Diageneza piaskowców karbonu górnego występujących na pograniczu rowu lubelskiego i bloku warszawskiego

58%

Kozłowska A.

|

tom nr 411

5-85

PL

Głównymi składnikami spoiwa piaskowców karbonu górnego, występujących w północno-zachodniej części rowu lubelskiego oraz w bloku warszawskim, są detrytyczne minerały ilaste oraz minerały autigeniczne, takie jak: kwarc, kaolinit i węglany. Lokalnie w znacznych ilościach występują: illit autigeniczny, chloryt autigeniczny, wodorotlenki żelaza i hematyt. Siarczany i piryt stanowią nieznaczny procent spoiwa. Najważniejszymi procesami diagenetycznymi zachodzącymi w badanych piaskowcach były: kompakcja, która zredukowała porowatość pierwotną przeciętnie o około 41% i cementacja - o około 36%. Do ważnych procesów diagenetycznych wywierających wpływ na porowatość piaskowców należy również rozpuszczanie, którego efektem jest powstanie wtórnej porowatości w skale (maksymalnie około 7%). W historii diagenezy piaskowców karbońskich wyróżniono dwa etapy: eo- i mezodiagenezę, których umowna granica odpowiada temperaturze około 50 stopni Celsjusza. Na przestrzeni czasu skład izotopowy tlenu wody porowej zmieniał się stopniowo w kierunku wyższych wielkości 18O i dopiero w końcowym etapie diagenezy powrócił do niższej wartości. Osady karbonu w czasie diagenezy poddane były działaniu maksymalnej temperatury wynoszącej około 120 stopni Celsjusza.

EN

The main components of cements of the Upper Carboniferous sandstones from the northwestern part of the Lublin Trough and the Warsaw Block are represented by detrital clay minerals and authigenic minerals such as quartz, kaolinite and carbonates. Authigenic illite, authigenic chlorite, iron hydroxides and hematite also locally occur in considerable amounts. Sulphates and pyrite represent a small percentage of the cement. Compaction and cementation were the major diagenetic processes that affected the sandstones studied. These processes reduced the primary porosity of sandstones by about 41 and 36% on the average, respectively. Another important diagenetic process which influenced the sandstone porosity was dissolution. It has resulted in the formation of secondary porosity (up to 7% at a maximum). Diagenetic history of the Upper Carboniferous sandstones includes two stages: eo- and mesodiagenesis, the suggested boundary of which corresponds to temperatures of about 50 degrees of Celsius. The pore water isotopic composition of oxygen gradually changed through time towards higher 18O values, and at the final stage of diagenesis it returned to a flower value. The Carboniferous deposits underwent diagenesis at a maximum temperature of approximately 120 degrees of Celsius.

16

Instrumental methods applied in the investigations of carbonate minerals in the Middle Jurassic sideritic rocks with respect to diagenetic processes

58%

Kozłowska A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2019

|

tom nr 474

31--42

EN

Carbonate minerals in the Middle Jurassic sideritic rocks from the Polish Lowlands, north-eastern margin of the Holy Cross Mountains and the Częstochowa region have been studied applying accessible instrumental methods. The following techniques were applied: polarization microscope, staining with the Evamy’s solution, cathodoluminescence, microprobe, fluid inclusions and isotopic analyses. Most of these methods were not available either in the 20ies of the past century when studies of sideritic iron ores in Poland had begun, or in 50ies and 60ies when they were in full progress. The sideritic rocks are mainly represented by clayey siderites (they contain also muddy and sandy varieties), sideritic sandstones and sideritic coquina, less frequently by sideritic conglomerates and mudstones. Sideroplesite is the main carbonate mineral that builds the sideritic rocks, while pistomesite and siderite are less frequent. Fe-calcite and Fe-dolomite, ankerite, and sporadic dolomite occur in lesser amounts. Syderoplesite and siderite have crystallized in the early diagenesis (eodiagenesis), in the zone of microbiologic methanogenesis, at temperatures of about 20°C, from the porous waters of marine origin, or from marine waters mixed with fresh waters. Sideroplesite enriched in magnesium, pistomesite, calcite and ankerite sequently have formed at the later diagenetic stage (mezodiagenesis). These minerals have crystallized at temperatures above 60°C, from the porous waters of marine origin, or from the fluid which interacted with the adjacent rocks. Fe-calcite was formed in the zone of microbiologic methanogenesis, while the ankerite – in the zone of thermal decarboxylation.

XX

Na podstawie dostępnych obecnie metod instrumentalnych zbadano minerały węglanowe skał syderytowych jury środkowej z Niżu Polskiego, północno-wschodniego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich i rejonu Częstochowy. Zastosowano: mikroskop polaryzacyjny, barwienie roztworem Evamy’ego, katodoluminescencję, mikrosondę energetyczną, analizę inkluzji fluidalnych i izotopową. Większość z tych metod nie była dostępna w latach dwudziestych, kiedy rozpoczęto badania syderytowych rud żelaza w Polsce, ani w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych, kiedy były kontynuowane. Skały syderytowe są reprezentowane głównie przez: syderyty ilaste (obejmują również odmiany mułkowe i piaszczyste), piaskowce syderytowe i muszlowce syderytowe, rzadziej przez zlepieńce syderytowe i mułowce syderytowe. Głównym minerałem węglanowym budującym skały syderytowe jest syderoplesyt, rzadziej pojawiają się pistomesyt i syderyt. W zmiennych ilościach występują Fe-kalcyt oraz Fe-dolomit i ankeryt, sporadycznie dolomit. Syderoplesyt i syderyt krystalizowały we wczesnej diagenezie (eodiagenezie) w strefie mikrobiologicznej metanogenezy w temperaturze ok. 20°C z wód porowych pochodzenia morskiego lub wód morskich zmieszanych z wodami słodkimi. W późniejszym etapie diagene¬zy (mezodiagenezie) tworzyły się w kolejności: syderoplesyt z większą zawartością magnezu, pistomesyt, kalcyt i ankeryt. Minerały te krystalizowały w temperaturze powyżej 60°C z wody porowej pochodzenia morskiego lub wody, która weszła w reakcję z otaczającymi skałami. Fe-kalcyt tworzył się w strefie mikrobiologicznej metanogenezy, natomiast ankeryt w strefie termalnej dekarboksylacji.

17

Inkluzje fluidalne w halicie oraz bituminy w solach ewaporatów mioceńskich ukraińskiego Przedkarpacia jako wskaźnik występowania nagromadzeń węglowodorów w niżej leżących utworach

58%

Więcław D. , Lytvyniuk S. F. , Kovalevych V. M. , Peryt T. M.

|

tom Vol. 56, nr 9

837-841

EN

Fluid inclusions in halite from Miocene rock salt of the Ukrainian Carpathian Foredeep Basin in locations where evaporites overlie oil and gas reservoir rocks are characterized by their high methane content and the presence of oil droplets in some of them. They are thus similar to fluid inclusions reported from geochemical aureoles around oil and gas accumulations in the Zechstein (Upper Permian) of western Poland (Kovalevych et al., 2008). Geochemical analyses of bitumen in bulk samples of rock salt (including content and distribution of n-alkanes and isoprenoids, carbon isotope ratios) suggest a varied origin: hydrocarbon extracted from halite from boreholes located in proximity (proved or assumed) of oil and gas deposits (Lopushna-7, Grynivka-525) are probably related to organic material dispersed within the rock salt itself, and those from the barren areas (Verkhniy Strutyn-29) are most probably cogenetic with oil accumulated in the deposits of the Boryslav-Pokuttya Nappe.

18

Analiza inkluzji fluidalnych w minerałach w skałach osadowych Polski - przegląd ogólny i uwagi

58%

Jarmołowicz-Szulc K.

|

tom nr 464

25--41

PL

Przedstawiono charakterystykę i wyniki mikrotermometrycznych badań inkluzji fluidalnych występujących w spoiwie skał osadowych wieku od kambru po perm oraz od jury po paleogen i miocen. Inkluzje mają charakter pierwotny i wtórny; na ogół są jedno- lub dwu-, rzadziej trójfazowe. Wypełniają je paleofluidy o zróżnicowanym składzie i różnej gęstości. Temperatura homogenizacji, która stanowi przybliżenie temperatury zamknięcia fluidu w minerale, wykazuje zmienność związaną z rodzajem spoiwa i z historią geologiczną badanego obszaru. Zasolenie fluidów również jest zmienne i zależy od rodzaju spoiwa i od lokalizacji. Połączenie analiz inkluzji np. z badaniami izotopowymi pozwala na szerszą interpretację wyników oznaczeń mikrotermometrycznych.

EN

Characteristics and results of microthermometric studies of fluid inclusions which occur in the cements of sedimentary rocks of the age oscillating form Cambrian to Permian and from Jurassic to Paleogene and Miocene are presented. The inclusions studied are primary and secondary in origin. They display one, two or, less frequently, three phases. The inclusions are filled by the paleofluids of variable compositions and densities. The homogenization temperature, which corresponds to the minimum estimation of the trapping temperature, shows variability in respect to the cement type and geological history of the study area. Salinities of fluids are also variable in respect to the cement type and locality. Wider interpretation of the microthermometric analyses is enabled when they are combined, e.g., with the isotopic studies.

19

Geological and physical-chemical characteristics of Lower Paleozoic deposits of Volhyno-Podillya, Western Ukraine

58%

Kurovets I. , Drygant D. , Naumko I. , Kurovets S. , Koltun Y.

|

2012

|

tom nr 449

119--130

EN

The 340 to 1102 m thick multi-facies sequence was deposited during the Silurian at the Volhyno-Podillya margin of the East European Platform. The open shelf facies bordered from the west by a barrier formed by reefs, bioherms, crinoids, or by banks of detrital sediments (at the boundary of the lagoon and the open sea). Lagoonal deposits are represented by thin intercalations of sedimentary dolomites, sometimes with intercalations of organogenic limestones, marls, argillites, gypsum and anhydrite. Within the open shelf and slope facies, marls, lumpy clayey limestones and argillites are prevailing. A zone of reefal buildups has a rather complicated and insufficiently investigated structure. The exclusively terrigenous deposits of the submerged part of the continental slope form the entire Silurian sequence in the central part of the L’viv Depression and in the Carpathian Foredeep. Open porosity of the Silurian argillites vary from 0.6 to 2.4% and they are almost impermeable (less than 0.001 μm2•10–3). Volume weight ranges between 2.64 and 2.8 g/cm3. Natural radioactivity of rocks varies from 9 to 18 mcR/hr, apparent electric resistance is 20–154 Ohmm, interval time of longitudinal waves spreading is 126–365 μcs/m. TOC content, determined in 21 samples using the thermal analysis, varies from 0.75 to 2.38%. The composition of volatiles of fluid inclusions and closed pores of argillites shows the predominance of methane (up to 100 vol. %). In deeper horizons, carbon dioxide, nitrogen and ethane (a few percent) appear.

PL

Zróżnicowane facjalnie utwory syluru, miąższości od 340 do 1102 m, były deponowane na wołyńsko-podolskiej krawędzi platformy wschodnioeuropejskiej. Bariera budowana przez rafy, biohermy i ławice materiału detrytycznego graniczyła na zachodzie z facjami otwartego szelfu. Na wschód od tej bariery, w lagunie, tworzyły się osady dolomitowe z przeławiceniami organogenicznych wapieni, margli, iłowców, gipsu i anhydrytu. Osady szelfu i skłonu są reprezentowane głównie przez margle i ilaste wapienie gruzełkowe oraz argility. Strefa bariery rafowej ma dość skomplikowaną i jeszcze niedostatecznie rozpoznaną budowę. Osady terygeniczne występują tylko w zanurzonym odcinku skłonu kontynentalnego w centralnej części depresji lwowskiej oraz w podłożu zapadliska przedkarpackiego. Efektywna porowatość argilitów sylurskich wynosi od 0,6 do 2,4% i są one prawie nieprzepuszczalne (mniej niż 0,001 μm2ּ10–3). Gęstość objętościowa waha się pomiędzy 2,64 i 2,8 g/cm3. Promieniotwórczość naturalna skał sięga od 9 do 18 mcR/h, a pozorna oporność właściwa wynosi 20–154 Ohmm, czas interwałowy rozchodzenia się fal podłużnych – 126–365 μcs/m. Zawartość TOC, określona w 21 próbkach z wykorzystaniem analizy termicznej, waha się od 0,75 do 2,38%. Skład substancji lotnych z inkluzji fluidalnych i zamkniętych porów w argilitach wykazuje dominację metanu (do 100% obj.). W głębszych horyzontach pojawiają się dwutlenek węgla, azot i etan (kilka procent).