Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Czy Immanuel Kant jest prekursorem „ideału osobowości”? (Na marginesie opracowań Franciszka Sawickiego)

100%

Kupś T.

Studia Philosophiae Christianae

|

2013

|

tom 49

|

nr 1

49-69

EN

The article focuses on Franciszek Sawicki’s interpretation of Kant’s philosophy. “Moral Personality”, being the key notion in Sawicki’s works, was borrowed from Kant’s philosophy, and proof of this can be found in the analyses provided in the article “Das Problem der Persönlichkeit bei Kant” (1907) and in the book “Das Problem der Persönlichkeit und des Übermenschen” (1909). The article also addresses some problems concerning the reception of the ideas of Kant’s philosophy in Sawicki’s works, together with the critical assessment of some provisions of transcendental philosophy. The separation of the practical use of reason from its theoretical use, together with the difference between practical and theoretical meaning of the terms ‘personality’ and ‘person’, which are explicit in the works of Immanuel Kant, is somewhat blurred in Franciszek Sawicki’s writings. The aim of the article is to present this terminological confusion and to suggest hypothetical reasons for such misinterpretation.

PL

Opracowanie dotyczy interpretacji filozofii Kanta dokonanej przez Franciszka Sawickiego. Zapożyczone zasadniczo z filozofii Kanta pojęcie „osobowości moralnej” jest kluczowe dla rozpraw Sawickiego. Świadczą o tym głównie analizy zawarte w artykule „Das Problem der Persönlichkeit bei Kant” (z 1907 roku) oraz w książce „Das Problem der Persönlichkeit und des Übermenschen” (z 1909 roku). W artykule podejmowane są zarówno zagadnienia związane z recepcją idei filozofii Kanta w pismach Sawickiego, jak również krytyka niektórych ustaleń filozofii transcendentalnej. Rozdzielenie praktycznego i teoretycznego użycia rozumu oraz odróżnienie praktycznego i teoretycznego znaczenie terminu „osobowość” i „osoba”, wyraźne w filozofii Kanta, w pismach Franciszka Sawickiego ulega pewnemu zatarciu. Celem artykułu jest pokazanie tego pomieszania znaczeń w pismach Sawickiego oraz sformułowanie hipotetycznych powodów, które zadecydowały o tej dezinterpretacji.

2

Transcendentalno-pragmatyczne uzasadnienie etyki dyskursu i współodpowiedzialności Karla-Otto Apla

67%

Filipiak M. , Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2017

|

tom 39 (4)

EN

The aim of the article is to analyze the discourse ethics postulated by Karl-Otto Apel. This is an original project of the German philosopher, which is a result of linguistic, hermeneutic and pragmatic transformation of transcendental philosophy. In this form the discourse ethics is the embodiment of the idea of the communication turn in philosophy and thus grains the notion of prima philosophia in Apel’s considerations. Transcendental and communication aspect of ethics allows Apel to formulate a postulate of validation of not only specific situational ethical norms but also the principle of ethics itself. The idea is reflected in the postulate of final justification. The dialectics of the ideal and real communication community is, on the one hand, to overcome the aporias of transcendental philosophy and, on the other hand, to retain its fundamental claims. Discourse ethics and coresponsibility are the ultimate response to the threats of the contemporary world, resulting from globalization or technicisation of life.

3

Topicality of the 'Controversy over the Existence of the World' in the light of then‑contemporary philosophical standpoints

67%

Lisak A. , Lisak A.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2020

|

nr 4

4

Przezwyciężenie dualizmu pojęcia "Natur" w pismach teoretycznych Friedricha Hölderlina z lat 1794–1795

67%

Matysiak A.

|

nr 76

75-105

PL

Celem artykułu jest umiejscowienie filozoficznej refleksji Friedricha Hölderlina względem istotnego w klasycznej filozofii niemieckiej problemu relacji między obiektywną przyrodą/naturą a subiektywną wolnością. W pierwszej części wskazuję na zależność refleksji teoretycznej Hölderlina od ówczesnej sytuacji w filozofii niemieckiej. W drugiej zaś podejmuję się rekonstrukcji problemu dualizmu między przyrodą/naturą a wolnością w Krytykach Kanta, wczesnej teorii wiedzy Fichtego oraz wczesnych pismach Schellinga. Przedstawiam przy tym związane z propozycjami dwóch ostatnich myślicieli ograniczenia, które w swojej refleksji próbuje przekroczyć Hölderlin. Trzecia część tekstu zawiera szczegółową analizę trzech wczesnych tekstów filozofa, napisanych w latach 1794–1795, na których podstawie wskazuję na rozwój myśli ich autora od problematyki filozofii praktycznej ku ontologii przyrody/natury. Powiązanie ze sobą tych dwóch porządków w monistyczną koncepcję filozofii dostępnej estetycznemu oglądowi intelektualnemu jest oryginalnym wkładem Hölderlina w klasyczną filozofię niemiecką, rozwijającą się potem pod jego silnym wpływem.

EN

The aim of this article is to place the philosophical thought of Friedrich Hölderlin in relation to an essential problem of classical German philosophy – namely that of the relation between objective nature and subjective freedom. In the first part of the article, I note the reliance of Hölderlin philosophical thought on the context of the German philosophical situation contemporary to him. In the second part, I attempt to reconstruct the problem of dualism between nature and freedom in Kant’s Critiques, Fichte’s early theory of knowledge and Schelling’s early writings. Subsequently, I present the limitations connected to the latter two thinkers proposed solutions to the problem, which Hölderlin attempts to overcome in his own thought. The third part consists of a detailed analysis of three early texts by the philosopher, written in the years 1794–1795, on the basis of which i point at the development of their author’s thought from the problematic of practical philosophy towards an ontology of nature. Relating those two orders within a monistic concept of philosophy, which is accessible only through aesthetic intellectual intuition is Hölderlin’s original input into classical German philosophy, profoundly influencing its later development.

5

Hans Wagner jako neoneokantysta

51%

Pietras A.

|

2018

|

tom 39

EN

The aim of the paper is to briefly present the philosophy of Hans Wagner (1917-2000) as belonging to the last phase of the development of the German transcendental philosophy. Hans Wagner’s philosophy is presented as an attempt to synthesize earlier positions developed on the basis of this tradition, namely the synthesis of: (a) neo-Kantianism with post-neo-Kantianism, (b) Kant's philosophy with Hegel's philosophy, (c) neo-Kantian transcendentalism with Husserl's transcendentalism, (d) the philosophy of transcendental subject (Kant, neo-Kantianism, phenomenology) with the philosophy of empirical subject (Hönigswald, Heidegger, Sartre). The main theoretical figure of Hans Wagner’s philosophy is the problem of two aspects of human thinking: its absoluteness and finiteness. According to Wagner development of the philosophical reflection, which we can observe on the example of the evolution of - originating from Kant - transcendental philosophy, leads to an explanation of the possibility to reconcile these two aspects of human thinking, and thus to answer the very question: how is it possible that our thinking can be both absolute and finished, and what are the consequences of this fact for the status of all cultural products of human thinking, such as: science, morality or law.

PL

Celem artykułu jest krótkie przedstawienie filozofii Hansa Wagnera (1917-2000) jako należącej do ostatniej fazy rozwoju tradycji niemieckiej filozofii transcendentalnej. Filozofia Wagnera przedstawiona zostaje jako próba syntezy wcześniejszych stanowisk rozwiniętych na gruncie tej tradycji, a mianowicie jako synteza: (a) neokantyzmu z postneokantyzmem, (b) filozofii Kanta z filozofią Hegla, (c) transcendentalizmu neokantystów z transcendentalizmem Husserla, (d) filozofii podmiotu transcendentalnego (Kant, neokantyzm, fenomenologia) z filozofią podmiotu konkretnego (Hönigswald, Heidegger, Sartre). Podstawową figurę teoretyczną filozofii Hansa Wagnera stanowi problem dwuaspektowości myślenia ludzkiego: jego absolutności i skończoność zarazem. Zdaniem Wagnera rozwój refleksji filozoficznej, który obserwujemy na przykładzie ewolucji pochodzącej od Kanta tradycji filozofii transcendentalnej, prowadzi do wyjaśnienia możliwości pogodzenia tych dwóch aspektów ludzkiego myślenia, a więc do odpowiedzi na pytanie: jak to możliwe, że nasze myślenie może być jednocześnie absolutne i skończone, a także – jakie są tego konsekwencje dla statusu wszystkich kulturowych wytworów ludzkiego myślenia, takich jak: nauka, moralność czy prawo.