Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Recenzja książki: Jerzy Oniszczuk, 2019. Sztuka rozumienia. Poszukiwania filozofii archaicznej, Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH

100%

Kaźmierczyk S.

|

nr 3(31)

93-99

EN

The article is a review of the book titled Sztuka rozumienia. Poszukiwania filozofii archaicznej [The art of understanding: Searching for archaic philosophy] (2019) by Jerzy Oniszczuk. The author of the review discusses the content of the book and comments on the results of the analyzes and the method of their presentation.

PL

Artykuł jest recenzją książki Sztuka rozumienia. Poszukiwania filozofii archaicznej (2019) autorstwa Jerzego Oniszczuka. Autor recenzji omawia zawartość książki, komentuje wyniki przeprowadzonych analiz oraz sposób ich prezentacji.

2

Rozum i racjonalność w filozofii politycznej Ayn Rand

75%

Drelich S.

|

nr 1

3

Wzory osobowe polityka w kodeksach etycznych radnych

63%

Czakon T.

|

tom 49

|

nr 1

EN

Ethical codes, including ethical codes of politicians, are adopted to counteract various unethical behaviors. In the article, based on the analysis of 58 ethical codes of councilors, selected elements and dilemmas of personal patterns of politicians (councilors) were presented. The author asks whether ethical codes of councilors can counteract such negative behaviors? He answers that some of them cannot counteract unethical behavior, because they do not meet the expectations formulated for them.

PL

Kodeksy etyczne, także kodeksy etyczne polityków, przyjmowane są po to, aby przeciwdziałać różnym nieetycznym zachowaniom. W artykule, na podstawie analizy 58 kodeksów etycznych radnych, przedstawione są wybrane elementy i dylematy wzorów osobowych polityków. Autor pyta, czy kodeksy etyczne radnych mogą przeciwdziałać nieetycznym zachowaniom. Odpowiada, że część z nich nie może im przeciwdziałać, ponieważ nie spełnia formułowanych wobec nich oczekiwań.

4

Idea sprawiedliwości społecznej w katolickiej nauce społecznej i jej związek z koncepcją wspólnoty politycznej

63%

Stoiński A.

Nurt SVD

|

2017

|

nr 2

422-436

PL

Głównym przedmiotem badań jest sens nadawany idei sprawiedliwości społecznej w katolickiej nauce społecznej. Równie ważną kwestię stanowi to, jaki wpływ wywiera jej rozumienie na koncepcję wspólnoty politycznej. Doktryna katolicka została w tej dziedzinie zestawiona z, jedynie szkicowo zarysowanymi, rozstrzygnięciami w innych tradycjach refleksji społecznej. Punktem odniesienia były propozycje zawarte w myśli liberalnej i lewicowej. Z racji rozległości tematyki konieczne stało się ograniczenie do prezentacji jedynie wybranych wątków tego zagadnienia.

EN

The present research is focused on the idea of ”social justice” in the Catholic Social Teaching and the sense that is often given to it. Another important thing is how the understanding of this idea influences the concept of the political community. Catholic doctrine will be compared here with a brief overview of the solutions developed by other traditions of social reflection in this regard. As the reference points will serve some propositions coming from the liberal and leftist perspectives. Because of the large scale of the problem, it will be necessary to limit the presentation to only several selected topics.

5

Prawda i uczciwość w filozofii politycznej Ayn Rand

63%

Drelich S.

|

nr 1

35-47

PL

Ayn Rand była amerykańską pisarką, publicystką i filozofką, zaliczaną niekiedy do amerykańskiego radykalnego liberalizmu czy też libertarianizmu. Zasadniczym celem niniejszego artykułu jest wskazanie, w jaki sposób Rand rozumiała wartość prawdy oraz jak wiązała z nią cnotę uczciwości, a także jaki wpływ oba czynniki miały na jej filozofię polityczną. W pierwszej części artykułu zaprezentowano sposób rozumienia prawdy w filozofii politycznej Rand. Część drugą poświęcono podstawom jej interpretacji prawdy, jakie można znaleźć w doktrynie libertariańskiej szkoły obiektywistycznej. W części trzeciej wskazano praktyczny wymiar prawdy przez ukazanie jej miejsca w życiu jednostki. część czwarta zawiera charakterystykę uczciwości jako cnoty będącej odpowiedzią na potrzebę prawdy. Artykuł jest efektem analizy treści najważniejszych tekstów Rand, w których podejmowała problematykę prawdy i uczciwości. Zastosowano metodę hermeneutyczno-fenomenologiczną, dzięki której wydobyto sens kategorii pojęciowych zastosowanych przez Rand i dokonano wglądu w jej teoretyczne podstawy.

EN

Ayn Rand was an American writer, journalist and philosopher, sometimes counted among the American radical liberalism or libertarianism. The primary purpose of the article is to indicate how Rand understood the value of truth, how the virtue of honesty is related to it and how both of them have influenced her political philosophy. The first part of the article presents the understanding of truth in Rand’s political philosophy. The second part is devoted to the foundations of her interpretation of truth that we can find in the doctrine of the libertarian objectivist school. The third part shows the practical dimension of truth by showing its place in the life of an individual human being. The fourth part describes honesty as a virtue responding to the need for truth. The article is the result of an analysis of the content of the most important Rand’s texts, in which she took up the issues of truth and honesty. The main method used in the study was the hermeneutic-phenomenological one. Thanks to that it was possible to extract the meaning of the conceptual categories used by Rand with their theoretical foundations.

6

Przeobrażenia idei sprawiedliwości społecznej. Część II: Sprawiedliwość społeczna jako sprawiedliwość wyrównawcza

63%

STOIŃSKI A.

|

tom 66

|

nr 1

99-114

PL

W latach 40 XIX wieku Luigi Taparelli i Antonio Rosmini wprowadzili do publicznego obiegu termin „sprawiedliwość społeczna”. Od tamtego czasu znaczenie tego pojęcia znacznie się poszerzyło. Literatura przedmiotu notuje liczne identyfikacje tego konceptu. W tej części wskazane zostały utożsamienia sprawiedliwości społecznej ze sprawiedliwością wyrównawczą (w odmianach: karzącej, naprawczej i wymiennej). Niektóre z tego rodzaju identyfikacji zakładają istnienie podmiotów kolektywnych. Występują one jako czasowe bądź przestrzenne grupy społeczne i kohorty.

EN

In the 1840’s, due to Luigi Taparelli and Antonio Rosmini, the term of “social justice” emerged. Since that time, its meaning has developed in many ways. In the literature of the subject, one can find numerous identifications of the term “social justice”. The article focuses on the identity of this term with justice framed as: a commutative justice (in its varieties: retributive, restorative and justice of exchange). Some of these concepts assume the existence of some kind of social persons. The author, in inevitably approximate analyses, tries to show specificity of particular types of meanings assigned to the notion of “social justice”.

7

„Kim przez swe życie stajemy się dla innych”. Myślenie i miłość, filozofia i polityka w życiu Hannah Arendt i Martina Heideggera

63%

Grzybowski J.

|

nr 3

79-114

PL

Artykuł przedstawia biografie i filozoficzne poglądy dwojga niemieckich myślicieli XX wieku — Hannah Arendt i Martina Heideggera. Dwie wojny światowe za życia jednego pokolenia, nieuwieńczone ani ostatecznym trumfem pokoju, ani wytchnieniem, uformowały, ale w sposób bardzo odmienny, tych dwoje ludzi. Stąd i filozofia, i polityka rozpisała im życiowe ścieżki, wybory, decyzje i bóle. Jak to się jednak stało, że Hannah Arendt przebyła drogę od filozofii teoretycznej do filozofii polityki, stając się jednym z najważniejszych głosów filozofii politycznej w XX wieku, a Martin Heidegger, choć podjął dramatyczną próbę stworzenia w swojej filozofii fundamentów dla polityki, utknął w swym hermetycznym języku, nie mogąc (a po wojnie nie mając ku temu życiowego uprawomocnienia) analizować na gruncie filozofii zagadnień politycznych? Podjęta refleksja jest próbą odpowiedzi na pytanie, dlaczego żydowska myślicielka stała się filozofem polityki, a niemiecki filozof, mimo że pragnął metafizyki jako dziejowej metapolityki narodu, nigdy nie miał do tego prawa. Co było źródłem odmienności tych dwojga myślicieli? Czy tylko względy charakterologiczne? A może gdzieś u podstaw ich życiowych wyborów leżały przede wszystkim idee, którymi żyli i które głosili? Może dlatego Heidegger po wojnie wybrał ucieczkę, nie chcąc czy nie potrafiąc zmierzyć się z tym, kim okazał się Adolf Hitler, czym było ostateczne rozwiązanie, Auschwitz, ludobójstwo, Arendt zaś pozostała wierna myśleniu i miłości, ukazując ludziom XX wieku prawdziwe korzenie totalitaryzmu.

EN

The article presents the biographies and philosophical views of two German thinkers of the twentieth century—Hannah Arendt and Martin Heidegger. Two world wars during the lifetime of one generation, not crowned neither with the final triumph of peace nor respite, formed, but in a very different way, these two philosophers. Hence the philosophy and politics influenced their life path, choices, decisions and pains. How did it happen, however, that Hannah Arendt came the way from theoretical to political philosophy, becoming one of the most important voices of political philosophy in the twentieth century, while Martin Heidegger, although made a dramatic attempt to create in his philosophy the foundations for a policy stuck in his hermetic language, unable (and after the war, not having had validation of life) to analyze on the basis of philosophy the political issues? Taken reflection is an attempt to answer the question of why the Jewish thinker became a philosopher of politics, and the German philosopher, although he wanted the metaphysics as a historical metapolitics of the nation has never had the right to do it. What was the source of the variability of these two thinkers? Was it only a difference of characters? Or maybe somewhere at the roots of their life choices lied the ideas they have lived and preached? Maybe that's why Heidegger after the war, chose the escape, unwilling or unable to deal with who Adolf Hitler turned out to be, what was the final solution, Auschwitz, genocide, while Arendt remained faithful to thinking and love showing people of twentieth century the origins of totalitarianism.

8

O problematyczności (niektórych) liberalnych prób ustanawiania uniwersalnie ważnych "zasad racjonalności współdziałań"

63%

Szlachta B.

|

nr 2-3(24-25)

44-52

PL

Autor zauważa problem częstego dziś upodmiotowienia liberalizmu jako swoistego nośnika racjonalności, przeciwstawianego religii jako jej wcześniejszemu nośnikowi; podmiot ten ma być przy tym racjonalny, ma racjonalność personifikować, wskazywać treść zasad racjonalnych a normatywnych, wiążących wszystkie podmioty. W związku z tym rozstrzygnięciem pozostaje nie tylko atak części autorów liberalnych na dziedzictwo Platona, w którym miała zostać podana treść racjonalności wiążącej każdą jednostkę, ale także ich własna propozycja "nowej racjonalności" czy "rozumności", znoszącej lub poważnie ograniczającej partykularne punkty widzenia. Propozycja ta pozostaje w napięciu z inną, także uznawaną za liberalną, wiodącą do obrony przy pomocy tej normującej racjonalności powszechnej odrębności rozstrzygnięć wskazywanych przez poszczególne jednostki.

EN

On the Dubiousness of (Some) Liberal Attempts to Establish Universally Significant "Principles of the Rationality of Interaction" The author observes the currently common problem of subjectivization of liberalism as a specific carrier of rationality, set against religion understood as its previous carrier; such a subject is also to be rational, it is to personify rationality, and to indicate the substance of rational as well as normative principles that bind all subjects together. Such a solution remains in agreement not only with the attack of some liberal authors on Plato's legacy, which delivers the substance of rationality binding every individual, but also their own proposition of "new rationality" or "reason" that would overrule or considerably limit particularistic points of view. This proposition clashes with another, also recognized as liberal, which by means of this normative rationality leads to the defence of the universal autonomy of solutions indicated by respective individuals.

9

Etyka troski jako camera obscura współczesnej filozofii polityki. O znaczeniu tego, co zakryte

63%

Szymala K.

|

tom 41

59-78

EN

The aim of this article is to propose care ethics as an intriguing metatheoretical tool for political philosophy as well as to draw attention to its potential for understanding philosophical aspects of the political community in the contemporary discourse. The article’s main structure relies on the analogy made between thought and reality perception through the metaphor of camera obscura. The use of its literal and metaphorical meaning gives way to a new configuration of women discourse, typically centered on the category of place, on visible – invisible distinction, with an emphasis on the unveiled. The invisible (private) makes possible the visible and public, gives the condition for and fosters it. Care ethics explains how interdependence is a common phenomenon which should be not overcome by making it institutional but rather by introducing into the debate in political philosophy. Interdependence is a reverse of the public and should be appreciated as such. The article’s starting point are considerations of Hannah Arendt, Alasdaira MacIntyre and the American feminist Eva Feder Kittay.

PL

Celem niniejszego artykułu jest próba ujęcia etyki troski jako intrygującego dla filozofii polityki metanarzędzia oraz zwrócenie uwagi na jej wkład w rozumienie filozoficznych aspektów funkcjonowania wspólnoty politycznej we współczesnym dyskursie. Struktura koncepcyjna prezentowanych treści opiera się na przyjęciu analogii między myśleniem a postrzeganiem rzeczywistości za pomocą metafory camera obscura. Wykorzystanie dosłownej i metaforycznej wykładni tego wyrażenia otwiera możliwość usytuowania dyskursu kobiet, organizowanego zwykle w oparciu o kategorię miejsca, wokół osi widzialne – niewidzialne, z podkreśleniem wagi tego, co ukryte. To, co niewidzialne (prywatne) umożliwia to, co widzialne i publiczne, warunkuje je i wspiera. Etyka troski pokazuje, jak powszechnym zjawiskiem jest współzależność, którą nie tyle trzeba znieść poprzez upaństwowienie, co wprowadzić w obszar debaty filozofii polityki jako rewers tego, co publiczne i wymaga nie tyle upaństwowienia, co dowartościowania. Punktem wyjścia dla prowadzonych rozważań są uwagi Hannah Arendt, Alasdaira MacIntyre’a oraz amerykańskiej feministki Evy Feder Kittay.

10

Krytyka konwencjonalizmu w myśli Leszka Kołakowskiego w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych

51%

Juchnowski S.

|

tom 27

54-72

EN

This article aims to emphasize epistemological aspects of Leszek Kołakowski’s critique of the radical conventionalism of Kazimierz Ajdukiewicz, as well as his critique of the French representatives of the so-called new critique of sciences. These aspects presuppose or imply, implicitly or explicitly, a stance close to radical empiricism and oppose the views of Marx and Engels, although they harmonize with Lenin’s theory of reflection. Scholars rarely appreciate these aspects of Kołakowski’s early thought. They do so despite their potential role in the analysis of the evolution of his views towards a so-called revisionist stance. Kołakowski’s attitude to different variants of conventionalism and positivistic thought in general should be explored further, since he never abandoned his critique of these doctrines.

11

Jaka etyka społeczna? Rozważania na kanwie poglądów etyczno-politycznych Isaiaha Berlina i Leszka Kołakowskiego

51%

Fligel A.

|

tom 12

15-29

EN

The aim of this article is to reflect on the issue of social ethics in a liberal democracy. An important and supportive element of the article is a comparative analysis of the thoughts of Isaiah Berlin and Leszek Kołakowski. This analysis is conducted using selected essays by these philosophers. The primary research method is the author's own interpretation and attempt at synthesis. The outcome is a list of social values, along with definitions, that are considered essential for the liberal democratic system. These values include pluralism, tolerance, freedom, openness, rational communication, humility, and responsibility.

PL

Celem artykułu jest refleksja nad kwestią etyki społecznej w liberalnej demokracji. Ważnym i pomocniczym elementem artykułu jest analiza porównawcza myśli Isaiaha Berlina i Leszka Kołakowskiego. Analizę tę przeprowadzono jedynie dla wybranych esejów wskazanych filozofów. Główną metodą badań jest własna interpretacja i próba syntezy. Jej wynikiem jest lista wartości społecznych, wraz z definicjami, które uważane są za istotne dla ustroju demokracji liberalnej. Są to: pluralizm, tolerancja, wolność, otwartość, racjonalna komunikacja, pokora i odpowiedzialność.