The aim of the article is to present the Nazi reality and its propaganda as seen through the eyes of Bruno – the hero of the novel John Boyne’s The Boy in the Striped Pyjamas. The narrative shown from the perspective of a child reveals, in a unique way, the mechanics of demagogy and manipulation used by the Nazi propaganda. The symbolic fence between Bruno, the son of the concentration camp commandant, and a Jewish boy of the same age named Schmul, becomes the main theme of the novel. The story of the novel reveals the entanglement of the children in the workings of the history. Such a story construction is a starting point for the author of the article for the analysis of the complexity of propaganda measures and their influence on a young person, mainly in the affective, intellectual and social dimensions. The analysis involves not only the linguistic layer of the novel, but also the topography of the place and the characteristic use of Nazi symbols.
Powszechne i coraz bardziej modne w Polsce zjawiska pojawiania się osiedli zamkniętych dotyczą nie tylko budownictwa mieszkaniowego, ale także terenów publicznych, w tym terenów zieleni, które powinny tworzyć ciągły układ powiązań ekologicznych, funkcjonalnych i przestrzennych.
Na pierwszy rzut oka może się wydawać, że jedyną rolą ogrodzenia jest fizyczne, materialne wyznaczenie granicy gruntu czy własności. Jednak nie jest ot jedyna funkcja jaką te elementy małej architektury mają do spełnienia.
W artykule szczegółowo przedstawiono fortyfikacje bastejowe zamku Grodno w Zagórzu Śląskim. Opisano kolejne etapy ich rozbudowy, w tym nieznaną wcześniej fazę obwarowań podzamcza (tzw. zamku średniego), datowaną na około 1500 r., kiedy to powstał parkan z dwiema cylindrycznymi basztami i pierwszym domem bramnym oraz budynkiem stajni. Największe przekształcenia powiązano z działalnością budowlaną rodziny von Logau, która w 1547 r. weszła w posiadanie zamku i dokonała jego renesansowej przebudowy i rozbudowy o dolny człon podzamcza. Kolejne istotne zmiany miały miejsce w XIX w., kiedy to zamek został uratowany przed całkowitą rozbiórką i przystosowany do zwiedzania przez turystów. Działania te wpłynęły m.in. na wygląd jego obwarowań i otoczenia. W tekście przedstawiono etapy powstania obwodu bastejowego. Odniesiono się również do śladów po nieistniejących jego elementach. Poddano obserwacji materiał budowlany, jak formaty cegieł i rodzaj zaprawy. W toku analiz wykorzystano technologie fotogrametrii naziemnej i lotniczej pozwalających na opracowanie wirtualnych modeli badanych obiektów. Na podstawie danych pozyskanych z lotniczego skanowania laserowego opracowano wizualizację modelu terenu wokół zamku. Dzięki cyfrowym modelom uzyskano informacje, które nie były czytelne w trakcie prowadzenia badań architektonicznych tradycyjnymi metodami. Autorzy wyrażają potrzebę przeprowadzenia dalszych badań, w szczególności archeologicznych, które pozwoliłyby na rozpoznanie niewidocznych reliktów zamku.
EN
The article presents the roundel bastion fortifications of Grodno Castle in Zagórze Śląskie in detail. It also describes subsequent stages of their extensions, including the previously unknown phase of fortifications of the outer bailey (the so-called middle castle), dated to around 1500, when a fence with two cylindrical towers, the first gatehouse, and a stable building were built. The largest transformations were connected with the construction activity of the von Logau family, which in 1547 came into possession of the castle and made its renaissance reconstruction as well as its extension by the lower part of the outer bailey. Other significant changes took place in the $19^{th}$ century when the castle was saved from complete demolition and adapted for visiting by tourists. These actions influenced, inter alia, the appearance of its fortifications and surroundings. The text presents the stages of the roundel bastion perimeter construction. There are also references to the traces of its nonexistent elements. Building material such as brick formats and the type of mortar were observed. In the course of analyses, technologies of terrestrial and aerial photogrammetry were used, which made it possible to develop virtual models of the researched objects. On the basis of the data obtained from laser aerial scanning, a visualization of the terrain model around the castle was developed. Thanks to digital models, information, which was hardly legible during architectural research using traditional methods, was obtained. The authors express the need for further studies, in particular archaeological ones, which would allow discovering these relics of the castle which are still hidden.
The article presents the roundel bastion fortifications of Grodno Castle in Zagórze Śląskie in detail. It also describes subsequent stages of their extensions, including the previously unknown phase of fortifications of the outer bailey (the so-called middle castle), dated to around 1500, when a fence with two cylindrical towers, the first gatehouse, and a stable building were built. The largest transformations were connected with the construction activity of the von Logau family, which in 1547 came into possession of the castle and made its renaissance reconstruction as well as its extension by the lower part of the outer bailey. Other significant changes took place in the 19th century when the castle was saved from complete demolition and adapted for visiting by tourists. These actions influenced, inter alia, the appearance of its fortifications and surroundings. The text presents the stages of the roundel bastion perimeter construction. There are also references to the traces of its nonexistent elements. Building material such as brick formats and the type of mortar were observed. In the course of analyses, technologies of terrestrial and aerial photogrammetry were used, which made it possible to develop virtual models of the researched objects. On the basis of the data obtained from laser aerial scanning, a visualization of the terrain model around the castle was developed. Thanks to digital models, information, which was hardly legible during architectural research using traditional methods, was obtained. The authors express the need for further studies, in particular archaeological ones, which would allow discovering these relics of the castle which are still hidden.
PL
W artykule szczegółowo przedstawiono fortyfikacje bastejowe zamku Grodno w Zagórzu Śląskim. Opisano kolejne etapy ich rozbudowy, w tym nieznaną wcześniej fazę obwarowań podzamcza (tzw. zamku średniego), datowaną na około 1500 r., kiedy to powstał parkan z dwiema cylindrycznymi basztami i pierwszym domem bramnym oraz budynkiem stajni. Największe przekształcenia powiązano z działalnością budowlaną rodziny von Logau, która w 1547 r. weszła w posiadanie zamku i dokonała jego renesansowej przebudowy i rozbudowy o dolny człon podzamcza. Kolejne istotne zmiany miały miejsce w XIX w., kiedy to zamek został uratowany przed całkowitą rozbiórką i przystosowany do zwiedzania przez turystów. Działania te wpłynęły m.in. na wygląd jego obwarowań i otoczenia. W tekście przedstawiono etapy powstania obwodu bastejowego. Odniesiono się również do śladów po nieistniejących jego elementach. Poddano obserwacji materiał budowlany, jak formaty cegieł i rodzaj zaprawy. W toku analiz wykorzystano technologie fotogrametrii naziemnej i lotniczej pozwalających na opracowanie wirtualnych modeli badanych obiektów. Na podstawie danych pozyskanych z lotniczego skanowania laserowego opracowano wizualizację modelu terenu wokół zamku. Dzięki cyfrowym modelom uzyskano informacje, które nie były czytelne w trakcie prowadzenia badań architektonicznych tradycyjnymi metodami. Autorzy wyrażają potrzebę przeprowadzenia dalszych badań, w szczególności archeologicznych, które pozwoliłyby na rozpoznanie niewidocznych reliktów zamku.
Po ciężkich walkach I wojny światowej w okolicach Bielska Podlaskiego pozostało kilkadziesiąt cmentarzy poległych żołnierzy. To miejsca historycznie ważne, od ponad stu lat obecne w podlaskim krajobrazie, jednak wiele z nich uległo zapomnieniu. Tylko niektóre otoczone są opieką lokalnych władz, parafii czy sąsiadów. Dotychczasowe działania lokalnych społeczności i służb komunalnych miały charakter doraźny i nie uwzględniały ani kulturowego, ani krajobrazowego kontekstu cmentarzy i mogił. Kwerenda dokumentacji cmentarzy, fotograficzna i rysunkowa inwentaryzacja przestrzeni, form małej architektury i zieleni dziewięciu nekropolii posłużyła do refleksji nad możliwościami przemyślanego unaocznienia ich obecności w krajobrazie Podlasia. Zebrany materiał został zaprezentowany mieszkańcom Bielska Podlaskiego na zorganizowanym w tym celu spotkaniu oraz rozpowszechniony w lokalnych mediach. Studium obejmuje pełną dokumentację 4 cmentarzy oraz fotograficzną prezentację pozostałych.
EN
Following a heavy battle of the World War I numerous cemeteries of soldiers remained in the region of Bielsk Podlaski. Those places are historically important, they are present in the Podlasie region landscape for over 100 years but many of them remain forgotten. Only some of them are maintained by the local authorities, parishes or the neighbors. Emergency repairs undertaken by the local communities have not accounted for cultural and landscape context of the cemeteries. Search query of the graveyards, photo and drawing inventory of the space, forms of small architecture and greenery of 9 necropolies has served for a reflection on possibilities to visualize them considerately in the Podlasie landscape. Collected material has been presented to Bielsk Podkaski inhabitants at a meeting and publicized in the local media. The study contains full inventory of 4 cemeteries and photo presentations of the remaining ones.