Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Czy Unia Europejska powinna stać się federacją?

100%

Hązła M.

|

nr 3(68)

57-79

EN

The subject of the article is the analysis of the concept of federalisation of the European Union, as a worthwhile answer to many of the problems that afflict Europe. Because of economic integration which preceded political one, the European Union currently faces a number of systemic inconsistencies, which have caused it to be relatively weakened in the international scene, and which could be resolved by the adoption of a federal system. The article characterizes the EU’s most important problems and presents the positive impact that federalisation could bring about. A broader view of political and economic issues reveals the need to strengthen the European Community in the midst of the growing economic powers of China, Russia and the United States, in order to avoid Europe’s marginalization in the international scene.

PL

Tematem niniejszego artykułu jest analiza koncepcji federalizacji Unii Europejskiej, jako wartej rozważenia odpowiedzi na wiele z trapiących Europę problemów. Ze względu na integrację ekonomiczną następującą przed integracją polityczną, Unia Europejska zmaga się obecnie z wieloma niespójnościami systemowymi, powodującymi jej względne osłabienie na arenie międzynarodowej, których jednym z potencjalnych rozwiązań mogłoby stać się oficjalne przyjęcie ustroju federalnego. W artykule scharakteryzowano niektóre z najważniejszych problemów UE oraz przedstawiono pozytywny wpływ, jaki mogłaby na nie wywrzeć federalizacja. Szersze spojrzenie na zagadnienia polityczne i gospodarcze ukazuje bowiem potrzebę wzmocnienia europejskiej Wspólnoty w obliczu rosnących gospodarczych, politycznych i technologicznych potęg Chin, Rosji oraz Stanów Zjednoczonych, celem uniknięcia marginalizacji Europy na arenie międzynarodowej.

2

Koncepcja Padanii na przełomie XX i XXI wieku

100%

Bielański S.

|

tom 18

PL

Wstępna część opracowania zawiera uzasadnienie tezy o znaczeniu wydarzeń politycznych z 1989 roku dla ukształtowania geopolitycznej sytuacji, w której mogła pojawić się koncepcja Padanii. Autor bada próby określenia zasięgu Padanii podejmowane przez zwolenników konfederacji północnych i środkowych regionów Włoch. Prezentuje sposoby implementacji tej koncepcji proponowane w połowie lat 90-tych ubiegłego wieku z inicjatywy Ligi Północnej U. Bossiego jak i przez teoretyków federalizmu (G. Miglio). Autor sugeruje potencjalny wzrost znaczenia tej koncepcji w okolicznościach kryzysu imigracyjnego.

EN

The introduction to the article examines the importance of the events of 1989 for the geopolitical conditions of Italy and the emergence of the concept of "Padania". The paper looks at the issues related to the precise boundaries of "Padania", treated by the followers of its creation as a confederation of northern and central regions of present-day Italy. It presents an attempt to implement the concept of "Padania" in the mid-90s, undertaken at the initiative of the Northern League (Lega Nord), led at the time by Umberto Bossi. There are discussed both concepts of Padania: one of Bossi and one of the theorist of federalism - Gianfranco Miglio. In conclusion, the article says that the Northern League continues to play on the Italian political stage role. Moreover, with the crisis associated with the massive influx into Europe (and through Italy) of Muslim immigrants

3

Johannes Althusius. Pierwszy teoretyk federalizmu

100%

Chmielewska L.

|

2012

|

tom 9

|

nr 9

11-29

PL

Artykuł przybliża myśl polityczną Johannesa Althusiusa (1557-1638), która w ostatnim stuleciu przeżywa swoisty renesans i docenia się jej znaczenie dla koncepcji politycznych. Widziano w niej rekonstrukcję średniowiecznego korporacjonizmu na potrzeby wkraczającej nowożytności. Podstawę Althusiusowej teorii zawiera się w koncepcie stowarzyszania się i jego kalwińskiej interpretacji. Można uznać Althusiusa za prekursora nowoczesnego federalizmu. Trzeba tez docenić duże znaczenie dzieła Althusiusa dla inspiracji teorii liberalnych w Anglii i Holandii, służących wolności jednostki kosztem ograniczonej władzy państwa. Althusius sprzeciwił się koncepcji absolutnej suwerenności Jeana Bodina i jako alternatywę proponował system suwerenności subsydiarnej (podzielonej), w której istnieje pluralizm autonomicznych społeczności, współuczestniczących w rządzeniu państwem. Odbywa się to w ten sposób, że społeczności mniejsze, na drodze negocjacji i umów, przekazują część władzy społecznościom większym, nie tracąc przy tym swej podmiotowości. Władza w państwie, a tym samym suwerenność państwa, ma zatem charakter oddolny.

4

Sixth State Reform – A Belgian Copernican Revolution or a Missed Opportunity?

100%

Jackiewicz A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2019

|

nr 6 (52)

237-251

EN

The article attempts to analyze the significance of the Sixth State Reform in the context of the evolution of the federal system in Belgium. The origins and the assumptions of this reform are analyzed, its main areas are presented, and then the systemic changes are evaluated. The deliberations, which took a broad account of the statements of representatives of the Belgian science of public law, lead to the conclusion that the reform, on the one hand, may be regarded as a kind of Copernican revolution in politics, but on the other hand, it is a missed opportunity to unravel the complicated paths of the Belgian federalism. The conclusions also indicate possible projections of the directions of the evolution of the political system in Belgium, concluding that the reform does not settle the directions of further development and the changes in this extremely sublime, though not necessarily clear, territorial structure of the country. However, it seems to be certain that this is not the last reform.

PL

W artykule podjęto próbę analizy znaczenia Szóstej Reformy Państwa w kontekście ewolucji ustroju federalnego Belgii. Przeanalizowano genezę oraz założenia tej reformy, przedstawiono główne jej obszary, a następnie dokonano oceny przeprowadzonych zmian ustrojowych. Rozważania, przy których uwzględniono szeroko wypowiedzi przedstawicieli belgijskiej nauki prawa publicznego, prowadzą do wniosku, że reforma z jednej strony może być uznana za swoisty ustrojowy przewrót kopernikański, ale z drugiej strony jest niewykorzystaną szansą na rozplątanie skomplikowanych ścieżek federalizmu belgijskiego. W konkluzjach wskazano również możliwe projekcje kierunków ewolucji ustroju politycznego Belgii, wnioskując że reforma nie przesądza kierunków dalszego rozwoju i zmian w tej niezwykle wysublimowanej, choć niekoniecznie czytelnej strukturze terytorialnej tego państwa. Wydaje się jednak przesądzone, że nie jest to reforma ostatnia.

5

Federalizacja jako środek do rozwiązania konfliktów na Bliskim Wschodzie. Przypadek Demokratycznej Federacji Północnej Syrii

84%

Błaszczyk C.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)

|

2019

|

tom 66

|

nr 2

EN

The article is devoted to the federal system in the Democratic Federation of Northern Syria (North and East Syria), or the so-called Rojava. The case of this system is for many reasons special: on the one hand, it realizes the concept of ethnofederalism; on the other hand, it realizes the doctrine of democratic confederalism, i.e. political thought of Abdullah Öcalan. Democratic confederalism, referring largely to the communalism and municipalism of Murray Bookchin, advocates the implementation of a new order in the Middle East, in which various self-administrating ethnic and religious communities could co-exist in a confederal network based on the principles of participatory democracy, legal pluralism, federalism, equality of women and men, ecology and the social economy. According to its proponents, it leads to peace: first in Syria and later in the entire Middle East.

PL

Artykuł jest poświęcony systemowi federalnemu w Demokratycznej Federacji Północnej Syrii (Północnej i Wschodniej Syrii), tzw. Rożawie. System ten stanowi przypadek szczególny: z jednej strony ze względu na realizację koncepcji etnofederalizmu, z drugiej zaś z uwagi na zakorzenienie w doktrynie demokratycznego konfederalizmu (tj. myśli politycznej Abdullaha Öcalana). Demokratyczny konfederalizm, nawiązując w dużej mierze do komunalizmu i municypalizmu Murraya Bookchina, opowiada się za realizacją na Bliskim Wschodzie nowego ładu, w którym rozmaite wspólnoty etniczne i religijne mogłyby w ramach swoich odrębnych, lecz połączonych ze sobą w konfederalną sieć, organizacji realizować model demokracji partycypacyjnej i pluralizmu prawnego. Porządek ten, oparty na zasadach demokracji, federalizacji, równouprawnienia kobiet i mężczyzn, ekologii oraz ekonomii społecznej, ma prowadzić do wygaszenia istniejących konfliktów i pokojowej współpracy pomiędzy społecznościami – najpierw Syrii, a później całego regionu.

6

W poszukiwaniu recepty na Europę Regionów - idee Europy 100 flag w myśli Yanna Fouéré

84%

Mieczkowska M.

|

nr 27

19-30

EN

The idea of Europe of the regions derived from the federalist concept. One of the varieties is the vision of Europe a hundred flags Yann Fouéré. Symbol hundred flags to reflect the diversity of European regions mapped by a plurality rather than a plurality of states. Symbol 100 flag has become clear hallmark of autonomist ideas proponents calling for change in the focus of decision-making in Europe. The author describes the basic working assumption that vision.

PL

Idea Europy regionów pochodzi od koncepcji federalistycznej. Jedną z jej odmian jest wizja Europy stu flag Yanna Fouéré. Symbol stu flag odzwierciedla różnorodność europejskich regionów odwzorowywanych bardziej przez wielość regionów niż wielość państw. Symbol stu flag stał się znakiem rozpoznawczym dla zwolenników idei autonomistycznych wzywających do zmiany sposobu podejmowania decyzji w Europie. Autorka opisuje podstawowe założenia tej wizji.

7

Brexit w świetle wybranych teorii (dez)integracji europejskiej

84%

Zuba K.

|

tom 61

174-193

EN

Occurring within the European Union (UE), various disintegration processes create a need and demand for developing a theory of European disintegration. At present it is possible to talk at most about the existence of the beginnings of such theories. This article is an attempt to prove that the existing theories of European integration can be applied successfully in analyses of disintegration processes. This could be achieved by means of a relatively simple procedure, i.e., by dealing with such processes in a “reversed” manner. In other words, if these theories are useful in analysing integration processes, they can also be used to explain why some Member States do not want to or cannot participate in far-reaching European integration processes. Based on the case study method, this article focuses on the United Kingdom. It indicates the potential of the federalist and intergovernmental integration theories for explaining the phenomenon of Brexit. The beginning of negotiations on the United Kingdom’s leaving the EU appears to be either the consequence of the country’s unsuitability and lack of acceptance for the federalist model or the fiasco of the intergovernmental model of integration previously promoted by London.

PL

Ujawniające się w ramach Unii Europejskiej (UE) procesy dezintegracyjne wywołują potrzebę i postulaty stworzenia teorii dezintegracji europejskiej. Obecnie możemy mówić co najwyżej o istnieniu zaczątków takich teorii. W niniejszym opracowaniu podjęto próbę wykazania, że istniejące teorie integracji europejskiej mogą być z powodzeniem wykorzystane do analizy procesów dezintegracyjnych. Można tego dokonać relatywnie prostym zabiegiem, poprzez potraktowanie ich w sposób „odwrócony”. Innymi słowy, teorie te – tak jak można stosować przy eksplanacji procesów integracji, tak też można zastosować dla wyjaśnienia, dlaczego niektóre państwa nie chcą lub nie mogą uczestniczyć w procesach zbyt daleko idącej integracji europejskiej. W artykule niniejszym, wykorzystując metodę studium przypadku, wskazano na potencjał, jaki posiadają dwie teorie integracji: federalistyczna i międzyrządowa w wyjaśnieniu fenomenu Brexitu. Rozpoczęcie negocjacji o wyjściu Wielkiej Brytanii z UE przedstawia się jako skutek bądź to nieprzystawalności i braku akceptacji dla modelu federalistycznego, bądź to jako fiasko promowanego modelu integracji międzyrządowej.

8

Droga Unii Europejskiej do utworzenia federacji

84%

Dahl M. , Kuba A.

|

2016

|

nr 4(31)

217-236

EN

Does the European Union will become a federation? This question rankle many scientists, politicians, and especially citizens of countries belonging to the European Union. At the same time it should be noted that the process of European integration from the beginning were focused to create a political union. Therefore, the aim of this article is to present the way of the Member States of the European Union towards the establishment of a federal state. The article is a theoretical analysis of selected books, articles and Internet sources. It consists of three parts. In the first, the authors analyze the current political system of the European Union. In the second, they represent the perspective of the evolution of the political system of the European Union in the coming years. In the third part, they are trying to prove that the federation would be the optimal political system for countries belonging to the European Union.

PL

Czy Unia Europejska w przyszłości stanie się federacją? Pytanie to nurtuje licznych badaczy, polityków, a zwłaszcza obywateli państw należących do Unii Europejskiej. Przy czym należy zauważyć, że proces integracji europejskiej od samego początku zmierzał do utworzenia unii politycznej. W związku z powyższym celem artykułu jest przedstawienie drogi państw wchodzących w skład Unii Europejskiej zmierzającej do utworzenia państwa federalnego. Czy Unia Europejska w przyszłości stanie się federacją? Pytanie to nurtuje licznych badaczy, polityków, a zwłaszcza obywateli państw należących do Unii Europejskiej. Przy czym należy zauważyć, że proces integracji europejskiej od samego początku zmierzał do utworzenia unii politycznej. W związku z powyższym celem artykułu jest przedstawienie drogi państw wchodzących w skład Unii Europejskiej zmierzającej do utworzenia państwa federalnego.

9

Współczesny szwajcarski federalizm

84%

Żejmo M.

Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość

|

2016

|

tom 13

183-199

EN

The political system of Switzerland is unique and in no other country around the world exists a system which would be in the least similar to this one. The Swiss constitution and the governmental system are thought to be exceptional because of numerous unique solutions introduced. They include direct democracy, the collective, a particular kind of federal cantons connected with a long lasting tradition of a democratic country, often referred to as Sonderfall – “a special case". The unwritten elements of the political culture such as the political concordats or the everlasting aspiration to the balance of the rules of the public life make it difficult for the observers of the public life in Switzerland to understand its rules. Nevertheless, it would be a misunderstanding not to take into consideration plentiful elements of the state structures of Switzerland, which are similar or even identical to the systems of other countries. There can be found some resemblance of the political systems of Switzerland, the USA or the Federal Republic of Germany . Referenda or other social initiatives, which are so frequently used in Switzerland, are also applied, e.g. in many states of the USA. Moreover, concordats are a special form of democratic relations as the consensus democracy and have been examined by political scientists in 36 countries as an opposition of the majoritarian democracy.

10

Stosunki polsko-gruzińskie w latach 1918 – 1921

84%

Włodarczyk M.

|

nr 15

452-476

PL

Tradycja stosunków polsko-gruzińskich sięga kilkuset lat. Przejawiała się w różnej formie. Pierwotnie ideologicznej w sarmatyzmie oraz dyplomatycznej w szukaniu sojusznika w wojnie z Turcją. Następnie w formie podmiotów wchodzących w skład Imperium Rosyjskiego oraz walczących o niepodległość z tym samym wrogiem. Zagadnienie wspólnych kontaktów ma podłoże historyczne oraz polityczne, związane z przesiedleńczą polityką Rosji. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych w krótkim okresie istnienia Demokratycznej Republiki Gruzińskiej wiązało się z uznaniem początkowo de facto, a następnie de iure Gruzji na mapie świata. Współpraca opierała się głównie na zapewnieniu bezpiecznego powrotu do Polski licznej Polonii na Zakaukaziu oraz na sprzyjającej nowopowstałym państwom koncepcji federalistycznej marszałka Józefa Piłsudskiego. Stosunki obu państw były wzmocnione przez podpisanie sojuszu wojskowego oraz utworzenie Polsko-Gruzińskiego Związku Przemysłowo-Handlowego. Współpracę zakończyła agresja Rosji Radzieckiej na Gruzję w 1921 r.

EN

The tradition of Polish-Georgian relations is many centuries old. It manifested itself differently over the course of history, originally based on the ideology of the Sarmatism and a diplomatic alliance in the war against Turkey. Later, when they were annexed by the Russian Empire, it was based on their fight for independence against a common enemy. Their relations have a political and historical background, and are associated with the resettlement policy of Russia. Establishing diplomatic relationships during the short period of the Democratic Republic of Georgia’s existence meant acknowledging Georgia internationally, first de facto, and then de iure. The cooperation was focused mainly on providing safe return for large Polish minority living in Transcaucasia, and on Marshal Józef Piłsudzki’s federalist agenda which supported newly emerged states. Both countries’ relations were reinforced by signing a military alliance and creating Polish-Georgian Industrial and Trade Union. The cooperation was finally ended by Soviet Russia’s assault on Georgia in year 1921.

11

The Swiss model of federalism. Some lessons for the European Union

84%

Nitszke A.

Przegląd Politologiczny

|

2014

|

nr 3

19-31

PL

Zasada federalizmu w Szwajcarii rozwijała się przez wieki. Był to proces, który nie zawsze przebiega ł w sposób pokojowy. Stworzenie szwajcarskiej państwowości wymagało pogodzenia różnych grup i interesów. Dzisiejsze rozwiązania federalne w Szwajcarii umożliwiają pokojowe współistnienie różnych grup językowych i religijnych. Kolejnym wyzwaniem było pogodzenie interesów bogatych i biednych kantonów. Poznanie mechanizmów federalizmu szwajcarskiego może stanowić wskazówkę dla dalszej integracji w ramach Unii Europejskiej, która pod wieloma względami przypomina Szwajcarię.

EN

The federal principle in Switzerland has been developing for centuries. It was a process that has not always proceeded in a peaceful manner. The creation of Swiss statehood required reconciling different groups and interests. Today’s federal solutions in Switzerland allow for the peaceful co-existence of different language and religious groups. Another challenge is to reconcile the interests of wealthy and poor cantons. Understanding how this happened can provide guidance for further integration within the European Union, which in many aspects might be compared to Switzerland.

12

Zapomniany „biały kruk”. Ukraina w myśli Mariana Kamila Dziewanowskiego (1913-2005)

67%

Avramchuk O.

|

2022

|

tom 39

|

nr 1

333-355

PL

W najnowszej historii stosunków polsko-ukraińskich istniała kategoria aktywnych rzeczników porozumienia, których Iwan Kedryn-Rudnycki określił mianem „białych kruków”. Użył tego sformułowania w odniesieniu do polskich intelektualistów, dziennikarzy i polityków, którzy byli sceptycznie nastawieni wobec polityki narodowościowej II Rzeczypospolitej, krytykowali asymilacyjne zapędy jej rządu i brak realizmu w stosunku do mniejszości narodowych. Publicysta miał na myśli przede wszystkim Leona Wasilewskiego, Stanisława Paprockiego, Olgierda Górkę, Tadeusza Hołówkę i Jerzego Giedroycia, zajmujących wobec spraw ukraińskich przychylne stanowisko. Osobną grupę międzywojennych „białych kruków” stanowili zdaniem Kedryn-Rudnyckiego ci, którzy, jak choćby Stanisław i Jerzy Stempowscy, urodzili się na Ukrainie prawobrzeżnej, a wraz z zakończeniem wojny polsko-bolszewickiej musieli przenieść się do Polski. Zachowali jednak głęboki sentyment do ukraińskiej kultury i wspierali dążenie Ukraińców do politycznego uniezależnienia się od Rosji2.

13

Geneza współczesnego ładu polityczno-gospodarczego w Europie Środkowo-Wschodniej

67%

Skodlarski J.

Optimum. Studia Ekonomiczne

|

2015

|

tom 2(74)

PL

Kwestia zapewnienia bezpieczeństwa oraz potrzeba zacieśnienia współpracy gospodarczej były głównymi przesłankami integrowania się państw Europy Środkowo-Wschodniej. Kraje małe i średnie nie były w stanie w pojedynkę oprzeć się potędze wielkich mocarstw. Próby podejmowane w okresie międzywojennym, w czasie II wojny światowej i w latach czterdziestych XX wieku zakończyły się niepowodzeniem. Dopiero po upadku komunizmu udało się ustanowić stabilny ład polityczno-gospodarczy w Europie Środkowo-Wschodniej. Decydującą rolę w tym dziele odegrała Grupa Wyszehradzka.

EN

The guarantee of safety and the need for closer economic cooperation were the main reasons for the recent integration of Central and Eastern Europe. On their own, small and medium states were unable to compete with great world powers. The first attempts at integration were made in the interwar period, as well as earlier – during WWII and in the 1940s, but they were unsuccessful. It was only after the fall of communism that a new stable political and economic order was established in Central and Eastern Europe. The Visegrad Group played a decisive role in that process.

14

Demokracja bezpośrednia versus integracja mniejszości muzułmańskiej w Szwajcarii

67%

Matyja M.

|

nr 9

49-72

EN

The analysis of the role of the Muslim minority in Switzerland is the subject of this article. The Swiss political system is blocking the rights of Muslim religious minority and its full inte-gration in Switzerland and in the Swiss society. In Switzerland, the negative impact of direct democracy on the integration of Muslim religious minority exists. Limitation of full rights for the minority confirms the phenomenon of dysfunctionality in the Swiss direct democracy system.

PL

Przedmiotem tego artykułu jest analiza roli mniejszości muzułmańskiej w Szwajcarii. Szwajcarski system polityczny demokracji bezpośredniej blokuje prawa muzułmańskiej mniejszości religijnej i jej pełną integrację w społeczeństwie. Ograniczenie pełnych praw mniejszości potwierdza zjawisko dysfunkcyjności w tym systemie demokracji bezpośredniej.

15

Is direct democracy in Switzerland dysfunctional?

67%

Matyja M.

|

nr 4

19-26

PL

Uchwalenie Konstytucji Federalnej w 1848 roku było istotne dla kształtowania systemu politycznego Szwajcarii. Aktualna Konstytucja Federalna Konfederacji Szwajcarskiej została uchwalona w 1999 roku. Obecnie system tego kraju można określić mianem parlamentarno-komitetowego (system konwentu). Ze względu jednak na jego specyfikę, objawiającą się w głównie w dużej roli kantonów, określany jest także jako parlamentarno-kantonalny. Istotnym elementem systemu jest duża niezależność i samodzielność kantonów, a także gmin. Elementem determinującym kształt partii politycznych i podział socjopolityczny Szwajcarii jest przede wszystkim jej wielokulturowość. Zasadniczymi instrumentami demokratycznymi w tym państwie są: referendum, inicjatywa ludowa, zgromadzenie ludowe. Dysfunkcjonalne elementy szwajcarskiej demokracji bezpośredniej blokują efektywność procesu decyzyjnego w tym systemie politycznym.

EN

An important element shaping the political system of Switzerland was adopting the Federal Constitution in 1848. The current Federal Constitution of the Swiss Confederation was adopted in 1999. The current political system of this country can be referred to as directorial; however, because this specific system manifests itself mainly through the significant role of the cantons, it is also referred to as a ‘parliamentary-cantonal’ system. An important element of the system is the large degree of independence and self-reliance of the cantons and the communes. What determines the shape of the political parties and the socio-political division of Switzerland is the multiculturalism of the country. The fundamental democratic instruments in the country comprise: referenda; popular initiatives and popular assemblies. Dysfunctional qualities hinder the system, and even constitute a barrier for the effectiveness of the process of decision-making.

16

Rząd federalny jako uczestnik polityki rozwoju miast w Stanach Zjednoczonych Ameryki

67%

Pawłowska A.

|

nr 2(76)

45-66

PL

Celem artykułu jest przedstawienie roli rządu federalnego jako jednego z aktorów uczestniczących w polityce rozwoju miast amerykańskich w latach 1965–2012. Paradoks implementacji, rozumiany jako ograniczenie możliwości osiągania celów polityk krajowych w związku z poszerzeniem kompetencji ich potencjalnych oponentów oraz zmieniające się poglądy kolejnych prezydentów na federalizm zostały uznane za kluczowe w wyjaśnianiu tytułowego zagadnienia. Posłużono się kategoriami: federalizmu, orientacji i instrumentów rozwoju oraz nakładów finansowych na rozwój. Orientacja i instrumenty rozwoju zostały przedstawione na podstawie wybranych programów federalnych adresowanych do miast, nakłady zaś – na podstawie budżetów federalnych. Ramy teoretyczne pracy stanowią trzy generacje teorii implementacji polityk publicznych. W konkluzji autorka wskazuje na wycofywanie się rządu federalnego i rosnące znaczenie władz stanowych w polityce rozwoju miast.

EN

The article discusses the involvement of the US federal government in the policy of urban development in the years 1965-2012. The implementation paradox, understood as a limited ability to achieve national policy objectives as a result of the empowerment of potential adversaries, and the changing views of the successive presidents on federalism were considered crucial in explaining the discussed issue. The following categories have been used: federalism, orientation and instruments of development, and financial outlays for development. Orientation and instruments of development have been presented on the basis of selected federal programmes addressed to cities, and outlays – based on federal budgets. Three generations of public policy implementation theories constitute the theoretical framework of the study. In conclusion, the author points to the withdrawal of the federal government and the growing importance of state authorities in urban development policy.

17

Polityczne aspekty walki o kształt granicy wschodniej II Rzeczypospolitej (1918 - kwiecień 1920 r.)

67%

Szczepański J.

|

2021

|

nr 2

37-65

PL

Z chwilą odzyskania niepodległości jednym z najważniejszych zadań państwa polskiego było ustalenie granic zgodnie z aspiracjami społeczeństwa, wynikającymi m.in. z przesłanek historycznych. Najbardziej skomplikowana była kwestia granicy wschodniej. Mimo upływu stu lat od odrodzenia państwa polskiego szczególnie wiele kontrowersji budzi ocena polityki wschodniej Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego. Głównego wroga niepodległej Rzeczypospolitej upatrywał on w Rosji. Dążył więc do jej osłabienia przez realizację koncepcji federacyjnej, w której ramach na zachodnich rubieżach państwa rosyjskiego miały powstać sprzymierzone z Polską niepodległe państwa: Białoruś, Litwa i Ukraina. Autor przedstawia przyczyny, dla których nie doszło do federacji Polski z Litwą i Białorusią. Przedmiotem jego rozważań jest m.in. geneza wojny z bolszewicką Rosją 1919–1920 oraz sojusz z atamanem Semenem Petlurą, który miał doprowadzić do utworzenia niepodległej Ukrainy. Przedmiotem rozważań jest również koncepcja inkorporacji do Polski historycznych ziem wschodnich Rzeczypospolitej, forsowanej przez Narodową Demokrację, stanowisko najważniejszych polskich ugrupowań politycznych wobec kształtu wschodniej granicy Rzeczypospolitej, a także wobec prób realizacji koncepcji federacyjnej przez Naczelnika Państwa w okresie 1919 – kwiecień 1920 r. Niniejsze rozważania osadzone są w realiach sytuacji międzynarodowej państwa polskiego odradzającego się po I wojnie światowej. Stąd niezbędne stało się zaprezentowanie stanowiska mocarstw zachodnich wobec zmagań Polski o korzystny kształt jej granicy wschodniej.

18

Koncepcje unijno-federalistyczne w polskiej myśli politycznej na tle integracyjnych idei europejskich

59%

Juchnowski J. , Juchnowski S.

Społeczeństwo i Polityka

|

2019

|

nr 3(60)

89-114

PL

Idee federacyjno-integracyjne były stałą wartością europejskiej myśli politycznej, szczególnie zaś polskiej. W starożytności pojawiła się ta idea już u Greków i była materializowana w postaci związków państw oraz związków religijnych, zwanych amfiktioniami. Idee te i jej realizacje były kontynuowane w średniowiecznej Europie. Idea uniwersalizmu chrześcijańskiego oraz nadanie jej charakteru i działalności politycznej wzbogaciły zasady integracyjne (w europejskiej myśli politycznej). Już w okresie państwa Franków Karol Wielki próbował odbudować, częściowo w zmienionym kształcie i formie, Imperium Romanum. Następnie te założenia doktrynalne w praktyce realizowało wczesne cesarstwo niemieckie. Polska myśl polityczna znalazła się w zachodnioeuropejskim nurcie integracyjnym. Początki tego zjawiska można już dostrzec w dobie piastowskiej. Jednak rozwinięcie idei i praktyki integracyjnej nastąpiło w dobie Jagiellonów. Polskie zasady integracyjne nawiązywały mocno do rzymskich rozwiązań. Głównie chodziło o zasadę, że zasadniczą wartością integracji jest stanowe społeczeństwo obywatelskie, wspólny katalog aksjologiczny oparty na chrześcijaństwie, wspólny system prawny, przy zachowaniu odrębności krajowych i regionalnych. Te idee i zasady były istotnymi składowymi polskiej myśli politycznej aż do lat nam obecnych. Są one widoczne w założeniach teoretycznych polskich partii politycznych XIX i XX w. oraz wśród części polskich pisarzy politycznych XXI w. Pod wpływem zmian cywilizacyjnych i społecznych w świecie, Europie i Polsce niektóre założenia teoretyczne koncepcji integracyjnych uległy zmianom. Przykładowo, pojęcie społeczeństwa obywatelskiego, treści pojęć: federacji i konfederacja, mocarstwowość, relacje między polityką a ekonomią oraz systemem wartości. Jednak generalne założenia integracyjne w europejskiej, a szczególnie polskiej myśli politycznej zostały zachowane. Można to zaobserwować w obecnej polityce III RP. Inną kwestią jest próba realizacji integracji w Europie Środkowej. Konkretyzacja koncepcji integracji Europy Środkowej i przemyślana intelektualnie jej realizacja są niezbędne.

EN

The ideas of federation and integration were of the highest importance in the European and especially polish political thought. Ancient Greeks initially conceived those ideas in the early classical period. At that time, these ideas were implemented in the form of association of polis (states) and religious associations of states, called “amphictyonies.” Greek ideas were later continuously developed in the Middle Ages. During that period, the idea of Christian universalism became political. It resulted in the enhancement of integration principles of European political thought. Already then, during the Carolinian period, Charles the Great tried to restore the Roman Empire in a partially new and distinct form. His doctrinal assumptions were later realized in practice by the early German Empire. Polish political thought is also to be found in the West European integration currents already since the Piast era. But the idea of integration reached its theoretical and practical maturity during the Jagiellonian period. Polish principles of the political integration referred strongly to the roman solutions. In general, those principles were based on the estate civil society, Christianity as the axiological foundation and common legal system which maintained regional separateness. These ideas and principles were always important components of Polish political thought and still are up to modern times. These principles are visible in the theoretical assumptions of Polish political parties of the 19th and 20th centuries, and among some Polish political writers of the 21st century. Under the influence of civilizational and social changes in the world, Europe and Poland, some theoretical assumptions of integrational concepts have changed, among others: the notion of civil society, as well as the content of concepts like federation, confederation, and superpower. Likewise, the conceptualization of relationships between politics, economy, and the axiological system also evolved. However, core assumptions of the integration have been preserved in European and Polish political thought, which can be seen in the contemporary politics of Poland. Integration of Central Europe is a more complex and specific question. Practical implementation of it begs distinct theoretical considerations.

19

Wojna 1920 roku wedle Józefa Piłsudskiego i Michaiła Tuchaczewskiego. Znaczenie polskiego zwycięstwa dla Europy

59%

Suleja W.

Studia Maritima

|

2016

|

tom 29

127-140

EN

The study presents two opinions about the events of 1920, especially about the Soviet offensive under the command of M. Tuchaczewski and the counter-attack near Wieprz prepared and commanded by Józef Piłsudski – from the point of view of the main characters, who fought in 1920, and presented two different points of view a few years later. A polemical clash, especially in the case of Piłsudski, proves a talent for writing.

PL

W artykule ukazano dwa spojrzenia na wydarzenia 1920 roku, a w szczególności ofensywę bolszewików, dowodzoną przez Michaiła Tuchaczewskiego i kontruderzenie znad Wieprza, przygotowane i zrealizowane przez Józefa Piłsudskiego – z punktu widzenia głównych bohaterów dramatu, którzy walczyli nie tylko w 1920 roku, ale też przedstawili dwa odmienne punkty widzenia w kilka lat później. Polemiczne zderzenie, zwłaszcza ze strony Piłsudskiego, jest też świadectwem znakomitego pisarskiego kunsztu.

20

Pierwsza i druga „reforma federalizmu” w Republice Federalnej Niemiec – zmiany Ustawy Zasadniczej z 2006 i 2009 r. w odniesieniu do kompetencji prawodawczych i stosunków finansowych Związku i krajów

59%

Przybysz M.

|

2017

|

nr 1 (35)

137-154

PL

Tekst zawiera opis i analizę zmian Ustawy Zasadniczej RFN z 2006 i 2009 r. dotyczących kompe-tencji prawodawczych i relacji finansowych federacji i landów. Tekst otwiera krótkie przedstawienie postępującego przez ponad 50 lat „|procesu przenikania się polityk”, określanego już w 70. latach ub. wieku jako „pułapka”. Z tej perspektywy istotna była próba rozwiązania problemu w drodze dwóch, dużych nowelizacji niemieckiej konstytucji w latach 2006 oraz 2009 (tzw. pierwsza i dru-ga reforma federalizmu). Autor opisuje założenia i instrumenty zastosowane w drodze pierwszej reformy tj. wzmocnienie własnych kompetencji prawodawczych Związku i krajów, zmniejsze-nie liczby spraw co do których Bundesrat może stosować bezwzględne veto, ograniczenie tzw. „mieszanego finansowania”, utrudnienie „blokowania się” przez Związek i kraje poprzez nowe uregulowanie spraw wymagających zgody Bundesratu, jak również dostosowanie Ustawy Zas-adniczej do wyzwań związanych z członkostwem RFN w Unii Europejskiej. W tym kontekście analizie została poddana również druga reforma federalizmu. Znowelizowała ona system wza-jemnych relacji finansowych Związku i krajów, wprowadziła tzw. hamulec długów (Schuldenbrem-se) jednocześnie ograniczając niektóre rozwiązania ustrojowe wprowadzone trzy lata wcześniej.

EN

The text contains description and analysis of changes of 2006 and 2009 in the Basic Law for the Federal Republic of Germany concerning legislative powers and financial relations of fed-eration and länder. The text begins with a description of advancing for over 50 years “process of policies’ merging”, described already in seventies of 20th century as a “trap”. Therefore, it was important to try to resolve the problem by two large amendments of the German consti-tution in 2006 and 2009 (i.e. the 1st and the 2nd reforms of federalism). The author describes assumptions and instruments applied by the first reform, ie. strengthening of legislative com-petences of the Union and länder, reducing the number of cases towards which the Bundes-rat may apply the absolute veto, limiting so-called “mixed funding”, making “blocking up” of the Union and the countries through new regulation of matters more difficult by requir-ing the approval of the Bundesrat, as well as the adjustment of the Basic Law to the challeng-es of membership of Germany in the European Union. In this context the second reform of federalism was also the subject of analysis. The reform amended the system of mutual finan-cial relations of the Union and countries and introduced a so-called “debt brake” (Schuld-enbremse) but also limited some solutions which had been introduced three years before