PL
 |
EN
Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
  1. 11 Przegląd Mechaniczny
  2. 8 Zeszyty Naukowe. Mechanika / Politechnika Opolska
  3. 5 Górnictwo Odkrywkowe
  4. 3 Scientific Problems of Machines Operation and Maintenance
  5. 2 Archives of Mechanics
Więcej...
Lata help
  1. 2 2012
  2. 10 2011
  3. 4 2010
  4. 6 2009
  5. 6 2008
Więcej...
Autorzy help
  1. 8 Rozumek D.
  2. 5 Tomaszek H.
  3. 4 Szata M.
  4. 4 Żurek J.
  5. 3 Bański R.
Więcej...
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 48

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  fatigue crack
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
1
Development of a fatigue testing machine to study crack initiation and propagation in high carbon high strength steel during rolling contact
100%
Rozwadowska J. , Kida K. , Santos E. C. , Honda T. , Kanemasu K. , Hashimoto K.
|
2011
|
tom z. 99
46-48
EN
An innovative type of one-point rolling contact fatigue (RCF) machine was developed to investigate crack initiation and propagation in metals. The microstructural changes and propagation of subsurface cracks during rolling contact in specimens tested by using the new device were studied by laser confocal microscope and X-ray diffraction. It was shown that this new method presents several important advantages compared to the conventional thrust type RCF machines.
2
Dislocation-based and continuum models of crack tip shielding in fatigue
100%
Pokluda J.
|
2011
|
tom z. 99
44-45
EN
Along with external forces and the macro-geometry of cracked bodies, the local stress intensity factors k at fronts of brittle and fatigue cracks are also determined by internal residual stress fields and the crack front mi- crogeometry (extrinsic shielding). Consequently, the values of k that represent a real crack driving force can be significantly different from those of the remote. This means that, even in the frame of two-parameter linear-elastic fracture mechanics, a characterization of the crack-tip stress field only by K and T is not sufficient at all.
3
Prędkość wzrostu pęknięć zmęczeniowych w stopie PA6 przy mieszanym I + III sposobie obciążenia
80%
Rozumek D.
|
2006
|
tom nr 3
22-26
PL
Artykuł prezentuje wyniki badań doświadczalnych i opis prędkości wzrostu pęknięć zmęczeniowych w próbkach z karbem ze stopu aluminium PA6 przy różnych stosunkach momentów skręcającego do zginającego. Zaproponowano nieliniowy opis prędkości wzrostu pęknięć zmęczeniowych w ujęciu energetycznym oparty na zakresie całki DJ. Przeprowadzone badania doświadczalne wykazały, że zmiana stosunku momentu skręcającego do zginającego spowodowała wzrost prędkości pęknięć.
EN
The paper contains the results of test and description of fatigue crack growth rate in notched specimens made of the PA6 aluminium alloy for different ratios of torsion to bending moments. A non-linear description of fatgue crack growth rate in an energy approach based on AJ-integral range has been proposed. The tests shown that change of the ratio of torsion to bending moment caused an increase in crack growth rate.
4
Prędkość wzrostu pęknięć zmęczeniowych w płaskich próbkach krzyżowych
80%
Rozumek D.
|
2008
|
tom nr 6
39-43
PL
Praca zawiera wyniki badań doświadczalnych rozwoju pęknięć zmęczeniowych w płaskich próbkach krzyżowych. Próbki wykonano ze stali 18G2A (S355J0) z koncentratorem naprężeń w postaci centralnego otworu o średnicy 3,0 mm i bez otworu. Dwuosiowe badania zmęczeniowe prowadzono przy obciążeniu z kontrolowaną siłą. Badania doświadczalne były wykonywane w zakresie wysokiej liczby cykli przy rozciąganiu-ściskaniu w Politechnice Opolskiej. Rozwój pęknięć zmęczeniowych był cyklicznie rejestrowany na powierzchni próbek za pomocą mikroskopu optycznego i z użyciem kamery cyfrowej. Próbki z otworem cechują się liczbą czterech pęknięć na krawędzi otworu, których kierunki pokrywają się z I sposobem pękania. Natomiast próbki pełne (bez otworu) cechowały się inicjacją i wzrostem pęknięć, do 0,6 mm, według mieszanego I+II sposobu pękania, które to pęknięcia następnie przechodziły w I sposób pękania. Liczba pęknięć w próbkach pełnych wynosiła również cztery.
EN
The paper presents the experimental results of fatigue crack growth in the cruciform plane specimens. The specimens made of 18G2A (S355JO) steel, each with one stress concentrator i n form of the central hole of 3.0 mm in diameter and without the hole were used. Biaxial fatigue tests were performed with forces control. The tests were performed in the high-cycle fatigue regime under tension-compression at Opole University of Technology. The fatigue crack growth was cyclically registered with use of the optical microscope and the digital camera. There were four cracks at the hole edge, directions of which coincided with mode I, in the specimens with hole. In solid specimens (without hole), initiation and cracks growth to 0.6 mm took place for mixed mode I+II, and next they proceeded to mode I. In solid specimens, four cracks have been found.
5
Prędkość wzrostu pęknięć w stali FePO4 przy cyklicznym mieszanym I+II sposobie obciążenia
80%
Rozumek D.
|
2006
|
tom nr 11
11-15
PL
Praca zawiera wyniki badań doświadczalnych ścieżki wzrostu pęknięcia i opis prędkości wzrostu pęknięć zmęczeniowych w płaskich próbkach wykonanych ze stali FeP04 poddanych rozciąganiu. Rozciąganiu poddano płaskie próbki z centralnym koncentratorem naprężenia w postaci szczeliny. Wyniki badań eksperymentalnych opisano przy użyciu całki J. Wzrost pęknięć zmęczeniowych według I+II sposobu obciążenia, dla szczeliny nachylonej pod kątem f = 45° i 60° , był obserwowany tylko do 1 mm długości pęknięcia, a następnie pęknięcie rozwijało się według I sposobu obciążenia.
EN
The paper contains the results of an experimental investigation of the crack path growth and description of fatigue crack growth rate in plate specimen made of FeP04 steel under tension. In the tension tests the plane specimens with central, symmetric stress concentrator in form of slots with side notches were used. The results of experimental tests have been described by an formula based on J-integral. The fatigue crack growth according to the mode l + ll for the slot inclination angles
6
Content available remote Błędy technologiczne jako inicjatory pęknięć zmęczeniowych elementów konstrukcji maszyn roboczych
80%
Sozański L.
|
2003
|
tom R. 45, nr 2-3
13-14
PL
W pracy przeanalizowano powstanie, w wyniku stosowania technologii spawalniczych, karbów inicjujących pęknięcia zmęczeniowe. Omówiono powszechną praktykę napraw - spawanie "po wadach" bez ich uprzedniego wycięcia - dotyczy to zwłaszcza pęknięć. Wadami podstawowymi w procesach napraw są wady typu brak przetopu spoiny jednostronnej, niewłaściwy kształt lica, drobne pęknięcia w kraterach lub niewłaściwe zakończenie ściegu. Można tych wad uniknąć przygotowując odpowiednią technologię spawania, a następne jej przestrzegając. Podano przykłady propagacji pęknięć w istotnych elementach konstrukcji, zainicjowanych w pomocniczych połączeniach spawanych. Poważne problemy techniczne stwarzają wielokrotne naprawy jednego obszaru. Przedstawiono propozycje praktycznych sposobów przeciwdziałania powstawaniu karbów w wyniku błędnych zabiegów technologicznych.
EN
Originating of notches that initiate fatigue cracks while applying welding technology were analysed. Common practice in repairing is welding "over faults" without cutting them prior to welding - that especially concerns cracks. Some examples of cracks propagation in crucial parts of construction that were originated in auxiliary welding joints were discussed. Seriously controversial is a multiple-repair problem of the same area of welding join. Proposal of useful manners counteracting procedures causing originating notches as a result of false welding-technology operations were introduced.
7
Analiza wzrostu pęknięć zmęczeniowych w złożonych elementach konstrukcyjnych
80%
Jakubczak H. , Wojciechowski M.
|
2011
|
tom z. 99
94-97
EN
Applications of analytical models for crack growth analysis of complex shape components can be crucial for appropriate crack growth life assessments. Several models for an example component are presented in the paper along with some suggestions aimed at improving the life assessments. The suggestions are based on results of numerical crack growth analyses.
8
Fractography of fish-eye cracks in nitride steel speci- mens: assessment of residual fatigue life
80%
Slamecka K. , Kianicova M. , Pokluda J.
|
2011
|
tom z. 99
53-54
EN
An assessment of the residual fatigue life of plasma-nitrided high-strength low-alloy steel specimens subjected to symmetrical in-phase bending-torsion loading has been performed. All specimens failed due to the internal fish-eye type of fracture initiated at non-metallic inclusions within the specimen interior. The deflection of the crack plane from the plane perpendicular to the specimen axis was almost negligible in the radial direction and varied as a function of the loading regime in the tangential direction. In all cases, the crack propagated predominantly under a local mode I loading.
9
The influence of stress conditions on the magnetic fields around fatigue crack tip in tool steel
80%
Honda T. , Kida K. , Santos E. C. , Rozwadowska J. , Uryu M.
|
2011
|
tom z. 99
21-23
EN
Fatigue of steel components occurs when small cracks form and continue to grow to a size large enough to cause failure. Detecting the cracks and determining whether the cracks will cause failure is very important for developing reliability of steel components. We applied a non-destructive method of in- vestigation and focused on the magnetic fields occurring around the cracks. In our previous study, in order to measure the changes in the magnetic flux density, we developed a scanning Hall probe microscope (SHPM) equipped in a GaAs film and observed fatigue cracks at room temperature in air as they grew. we found that the magnetic fields around the crack tips change during crack growth. In order to further understand this phenomena, in this paper, we report the influence of stress conditions on the changes in the magnetic fields around fatigue crack tip in JIS SKS 93 high carbon tool steel.
10
Content available remote Planning inspections in service of fatigue-sensitive aircraft structure components under crack propagation
80%
Nechval K. N. , Nechval N. A. , Berzins G. , Purgailis M.
|
2007
|
tom nr 4
3-8
EN
For important fatigue-sensitive structures of aircraft whose breakdowns cause serious accidents, it is required to keep their reliability extremely high. In this paper, we discuss inspection strategies for such important structures against fatigue failure. The focus is on the case when there are fatigue-cracks unexpectedly detected in a fl eet of aircraft within a warranty period (prior to the fi rst inspection). The paper examines this case and proposes stochastic models for prediction of fatigue-crack growth to determine appropriate inspections intervals. We also do not assume known parameters of the underlying distributions, and the estimation of that is incorporated into the analysis and decision-making. Numerical example is provided to illustrate the procedure.
11
Content available remote A method of evaluating time of fatigue crack growth to limiting value of some selected structural components - an outline
80%
Tomaszek H. , Żurek J. , Jasztal M.
|
2007
|
tom nr 4
24-28
EN
The paper has been intended to introduce a method of evaluating time of fatigue crack growth to limiting value for some selected structural components during aircraft's operation process. The method, base on stress intensity factor and Paris' formula, which describe physical nature of the process. To describe the dynamics of the crack propagation was used a partial differential equation of the Fokker-Planck type. Having solved this equation enables the density function of the crack length to be found. This function, gave possibility of determination time density function when fatigue crack growth achieves limiting value.
12
Rozwój pęknięć zmęczeniowych w stopie intermetalicznym typu Ni3Al (Cr,Zr,B)
80%
Śnieżek L. , Jóźwik P. , Bojar Z.
|
2000
|
tom nr 19-20
22-26
PL
Omówiono wyniki badań wstępnych rozwoju peknięć zmęczeniowych i prędkości pękania w próbkach z karbem ze stopu na bazie fazy intermetalicznej Ni3Al z dodatkami stopowymi Cr, Zn i B, poddanych trójpunktowemu zginaniu, badania te poprzedzono badaniami struktury i mikrotwardości, poddano analizie przebieg pękania, przedstawiono wykresy przyrostów długości pęknięć i prędkości pękania w zależności od liczby cykli obciążenia i zakresu współczynnika intensywności naprężeń, na podstawie wyników badań przełomów wykazano związek mechanizmu pękania ze strukturą badanego materiału.
EN
Results of preliminary examinations of the development of fatigue cracks and the rate of cracking in notch test pieces of an alloy based on the intermetallic phase Ni Al with alloy additions Cr, Zr and B subjected to three-point squeezing. These examinations were preceded by examinations of structure and microhardness. The course of cracking was analysed. Diagrams of increments of the crack lengths and cracking rate depending on the number of load cycles and the range of the stress intensity factor. The examination results showed a relation between the cracking mechanism and the structure of a material under test.
13
Zestaw badawczy do pomiaru rozwoju pęknięć zmęczeniowych przy obciążeniach złożonych
70%
Robak G. , Gasiak G.
|
2008
|
tom nr 2
34-36
PL
W pracy przedstawiono stanowisko badawcze do pomiaru propagacji pęknięć zmęczeniowych składające się z maszyny zmęczeniowej typu MZGS - 100 wraz z urządzeniem do rejestracji długości pęknięć. Mikroskop jest wyposażony dodatkowo w kamerę cyfrową typu Moticam 1000, za pomocą której możliwe jest obserwowanie rozwoju pęknięć i rejestracja obrazu. Uzyskane wyniki badań na tym stanowisku umożliwiają wyznaczenie trwałości zmęczeniowej jak również prędkości propagacji pęknięć zmęczeniowych w funkcji długość pęknięcia. Przedstawione stanowisko badawcze umożliwia wyznaczenie trwałości zmęczeniowej elementów konstrukcyjnych w złożonych stanach obciążenia tj. zginania ze skręcaniem.
EN
The paper presents a test stand for measurements of fatigue crack propagation. The stand includes a fatigue machine MZGS-100 and a device for registration of the crack length. The test stand is equipped with a stereoscopic microscope. The microscope is also equipped with a digital camera. Connection of the microscope with the digital camera enables continuous observation of fatigue crack development on the computer monitor and it is not necessary to stop the machine. The test results obtained at this stand can be used for determination of fatigue life and fatigue crack propagation rate.
14
Content available remote Metodyka badań eksperymentalnych przy opisie pękania zmęczeniowego
70%
Stosiak M. , Szata M.
|
2003
|
tom R. 45, nr 2-3
122-125
PL
W literaturze przedmiotu spotyka się różne metody budowy kinematycznych wykresów pękania zmęczeniowego, charakteryzujących odporność materiałów konstrukcyjnych na rozwój szczeliny w warunkach obciążenia cyklicznego. Podejściem najczęściej stosowanym jest liniowa mechanika pękania, umożliwiająca przedstawienie szybkości propagacji szczeliny da/dN jako funkacji zakresu zmian współczynnika intensywności naprężeń. Podstawową wadą kryterium siłowego jest możliwość jednoznacznego określenia zależności kinetyki pękania od Delta K. Dotyczy to w pierwszej kolejności wpływu asymetrii cyklu obciążenia, co należy uwzględniać przy aplikacji wyników badań laboratoryjnych do oceny czasu życia materiałów eksploatowanych w praktyce przemysłowej. Na tle tych ograniczeń obiecująco wygląda podejście energetyczne polegające na doświadczalnym wyznaczeniu pętli histeryzy energii odkształcenia, przedstawiającej dyssypacje energii w jednym cyklu obciążenia. Określona w ten sposób wartość pochłoniętej energii jest bezpośrednio związana z intensywnością powrotnej plastycznej deformacji materiału przy wierzchołku szczeliny. Wobec tego należy oczekiwać jednoznacznej korelacji pomiedzy dyssypacją energii a szybkością zmęczeniowego wzrostu szczeliny. Na podstawie pomiarów wielkości pętli histerezy energii odkształcenia próbki ze szczeliną w procesie cyklicznego obciążenia autorzy przedstawili metodę budowania wykresów kinetycznych pękania zmęczeniowego, wykorzystując do jej weryfikacji wyniki eksperymentalne badania rozwoju szczeliny zmęczeniowej w stali 40H.
EN
Experimental investigations of fatigue process indicate that for the low-cycle fatigue regime there atre the wide ranges of plasticity deformations which determine the hysteresis loop width. When the number of cycles needed for a failuregoes to the infinity the value of plasticity deformation range goes to zero. For the high-cycle fatigue regime the damage process occurs under relatively higher values of elastic stress and strain ranges, higher than the plasticity deformation value. For the uniform description of fatigue properties in both theranges Golos has proposed the application of density of total deformation energy increment of Wt as a failure criterion parameter. This energy increment of Wt is equal to a sum of energy dissipation density due to plastic deformation in one cycle increment W+e and elastic deformation energy density in a half a cycle (during tension) responsible for fatigue crack propagation. A new method of construction of kinetic fatigue fracture diagrams has been worked out by the authors and presented on the basis of experimental results of a hysteresis loop area for the isotropic body with an internal flat crack under cycling loading. For the experimental verification the results of fatogue crack propagation studies for 40H steel have been used.
15
Content available remote Fatigue crack evolution in a metal reinforced by short fibres
70%
Tvergaard V. , Pedersen T.
|
2000
|
tom Vol. 52, nr 4-5
799-815
EN
In numerical analyses of fatigue damage evolution in metal matrix composites, the development of final failure and the subsequent crack growth in the material are accounted for. Cell model analyses are used for aluminium reinforced by short SiC fibres, with the matrix material represented by a cyclic plasticity model, in which continuum damage mechanics is incorporated to model fatigue damage. The Bauschinger effect, ratchetting, mean stress relaxation, and cyclic hardening or softening can be accounted for by the material model, as is important in studies of low cycle fatigue. Different fibre aspect ratios and spacings are studied for different loading cases.
16
Content available remote Algorithms for the estimation of fatigue crack growth using energy method
70%
Szata M. , Lesiuk G.
|
2009
|
tom Vol. 9, no 1
119-134
EN
A new method of producing kinetic fatigue failure diagrams (KFFD) has been developed by the authors on the basis of experimental results obtained from the study of the hysteresis loop area. For experimental verification of KFFD the results of fatigue crack propagation studies for 41Cr4 (40H) and S355JR (18G2A) steels have been used. Two kinds of kinetic fatigue failure diagrams have been produced. In the first diagram (the classic one), the stress intensity factor K that characterizes the intensity of deformation in the precrack zone ahead of a crack tip was used for building the diagram. In the second diagram (the new one), energetic parameter [...] that corresponds to the searched energy dissipation of deformation was applied. In contrast to the [...] – Kmax diagrams, in the [...] diagrams obtained for a given range of the crack growth rate no difference in failure kinetics has been found. It means that the energetic parameter [...] describes fatigue crack growth rate regardless of stress ratio R in opposition to the force factor Kmax.
PL
Na podstawie wyników pomiaru pola pętli histerezy energii odkształcenia próbki ze szczeliną typu compact w procesie cyklicznego obciążenia przedstawiono nową metodę budowania kinetycznych wykresów zmęczeniowego pękania. Do weryfikacji doświadczalnej wykorzystano wyniki badania rozwoju szczeliny zmęczeniowej w stali S355JR (18G2A) i 41Cr4 (40H). Analizowano wpływ współczynnika asymetrii cyklu w opisie klasycznym i proponowanym przez autorów. Wykresy klasyczne wykonano wykorzystując współrzędne [...] Kmax. Drugi rodzaj wykresow wykorzystuje parametr energetyczny [...] odpowiadający dyssypacji energii odkształcenia probki. W przeciwieństwie do wykresow [...]. Kmax, na wykresach [...] otrzymanych dla danego zakresu prędkości rozwoju pęknięcia szczeliny, nie zaobserwowano różnic w kinetyce pękania. Oznacza to, że w odróżnieniu od siłowego parametru Kmax parametr energetyczny [...]opisuje prędkość zmęczeniowego rozwoju szczeliny, niezależnie od współczynnika asymetrii cyklu R.
17
Wpływ złożonego stanu naprężenia na rozwój pęknięć i położenie płaszczyzny zmęczeniowego pękania w elementach ze stopu tytanu WT3-1
70%
Kocańda D. , Mierzyński J.
|
2007
|
tom nr 2
27-35
PL
W pracy zbadano powstawanie i rozwój krótkich i długich pęknięć zmęczeniowych w elementach z karbem ze stopu tytanu WT3-1 w warunkach złożonego stanu naprężenia. Określono wpływ tych warunków na położenie płaszczyzny pękania elementów. Podano wykresy prędkości zmęczeniowego pękania przy różnym stosunku momentu skręcającego do momentu gnącego. Elektronooptyczne badania powierzchni pęknięć w tym stopie umożliwiły prześledzenie mechanizmu pękania elementów.
EN
In the work the formation and propagation of short and long fatigue cracks in notch elements WT3-1 alloy in the complex state of stress were presented. There was defined influence of these conditions on cracking plane location. Diagrams shown fatigue cracking rate at various ratio of torque moment to bending moment. Electronooptical investigations of cracks in the titanium alloy enabled observations of cracking mechanism in the investigated element.
18
Doświadczalna analiza odkształceń w otoczeniu pęknięcia zmęczeniowego w laserowym złączu spawanym
70%
Boroński D.
|
2005
|
tom z. 82
241-248
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań rozkładów odkształceń w otoczeniu pęknięcia zmęczeniowego w laserowym złączu spawanym. Badane złącze stanowi fragment stalowej struktury typu sandwich. Do pomiaru odkształceń zastosowano metodę laserowej interferometrii siatkowej i laserowy ekstensometr siatkowy LES. Wyniki badań pozwalają, m.in. zaobserwować asymetrię kształtu stref plastycznych w otoczeniu peknięcia wywołaną zróżnicowaniem cyklicznych własności materiału w poszczególnych strefach złącza. Może to prowadzić do błędów w przypadku stosowania w analizie tego typu obiektów o typowych zależnościach znanych z mechaniki pękanIia.
EN
In the paper the results of the investigations of strains distribution in the fatigue crack zone of laser welds were presented. The tested joint represents a part of steel sandwich structure. The moiré interferometry technique and laser grating extensometer system LES was applied to strain measurement. The research results enable to observe the asymmetry of plastic strain zone at the fatigue crack tip caused by the differentiation of cyclic material properties in particular zones of laser weld. It may lead to errors during fatigue analysis of objects such a laser welds with the use of fracture mechanic approach.
19
Rozwój pęknięć zmęczeniowych w stalach zgrzewnych – opis procesów degradacji mikrostruktur
70%
Lesiuk G. , Szata M.
|
2011
|
tom z. 99
110-112
EN
In the paper, the authors have presented and discussed the investigation of fatigue crack propagation in the old bridge steel – the puddled one. This ancient type of steel shows a tendency to microstructural degrading processes. The evaluation of mechanical properties is a priority thing for safety of constructions such as the bridges. In this work, the results of the material investigation of the oldest bridge in Wroclaw (Piaskowy Bridge - built in 1861) are presented.
20
Wpływ przeciążeń na rozwój pęknięć półeliptycznych w stalach o podwyższonej wytrzymałości
70%
Werner K.
|
2000
|
tom nr 19-20
7-11
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań wzrostu półeliptycznych pęknięć zmęczeniowych w próbkach płaskich, wykonanych ze stali spawalnych o podwyższonej wytrzymałości: 15G2ANb i 18G2Av-specjal z zastosowaniem przeciążeń, badania przeprowadzono przy zmęczeniowym obciążeniu rozciągającym o stałej amplitudzie z pojedynczymi cyklami przeciążenia oraz z blokami cykli przeciążających o stałym naprężeniu średnim, wykazały one istotny wpływ przeciążeń na rozwój pęknięć.
EN
Results of examination the increase of semi-elliptical fatigue cracks on flat test-pieces of weldable higher-strength steels 15G2Nb and 18G2AV-specjal subjected to overloads. The examinations were done at a tensile fatigue load of a constant amplitude with single overload cycles and with bundles of overload cycles of a constant average stress. The examinations showed a substantial influence of an overload upon the crack development, i. e. a decrease of cracking rate after the regular load returns in the presence of the single overload cycles and bundles of the overload cycles. The effect of an overload depended on the phase of the crack development in which the overload appeared.
first rewind previous Strona / 3 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.