Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Finalna obróbka krzemiennych siekier i narzędzi siekieropodobnych. Studium eksperymentalne

100%

Kubicki R. Ł.

|

tom 20

257-275

PL

This article discusses the final processing of flint axes and wedge-shaped tools. The author in his considerations focuses primarily on the use of two hypothetical processes, i.e. hand grinding or grinding with extra weight at the final stage of manufacturing these tools. Thus, he refers to the work by Danish archaeologist B. Madsen of 1984, entitled “Flint Axe Manufacture in the Neolithic: Experiments with Grinding and Polishing of Thin-Butted Flint Axes”, in which the researcher discussed, for the first time, an occurrence of these techniques in the axe-production process. The author of the article makes an attempt to repeat Madsen’s achievements, to check validity of the concept, and to include also an issue of using so called abrasive materials to support a grinding process in prehistory.

2

„Paciorki mozaikowe w otwartym palenisku?”. Kontynuacja badań

88%

Krzyżanowska M. , Frankiewicz M.

|

nr 58

41-54

PL

The aim of the experiment was to confirm the hypothesis about the possibility of Scandinavian bead makers crafting complex mosaic glass beads. For this purpose, raw glass material and tools from archaeological sites were examined. Metal tools and glass mosaic canes were made, for the purpose of the experiment, based on archaeological finds. All the glass beads were made during the experiment on a specially constructed open hearth. As a result of the experiments, the possibility of making mosaic glass beads on an open hearth was confirmed. A theoretical and practical procedure for making complex glass beads has been proposed.

3

‘Historical Craft from the Artisan’s Point of View’. Analysis of the Results of the Survey Conducted Among Craftsmen Specialising in Historical Reconstruction

75%

Badowska K. , Rutkowski W.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica

|

2019

|

nr 34

243-253

PL

Artykuł przedstawia wyniki ankiet przeprowadzonych przez autorów, których przedmiotem była archeologia eksperymentalna. Do grupy rzemieślników zajmujących się rekonstrukcją skierowano pytania dotyczące trudności, z którymi spotykają się podczas swojej pracy odtwórczej. Co jest największym problemem? Skąd rzemieślnicy czerpią informacje dotyczące technologii wytwórstwa? Jak ich wyroby są przyjmowane przez odbiorców? Ramy chronologiczne odtwórstwa zawężono do jednego okresu historycznego (czasu występowania kultury przeworskiej, a więc okresu przedrzymskiego, okresu wpływów rzymskich i okresu wędrówek ludów). Pozwoli to uczytelnić powiązania między niewielką grupą rzemieślników zajmujących się rękodzielnictwem metodami starożytnymi a światem naukowym, zdobywaniem wiedzy historycznej i archeologicznej oraz inspiracji etnograficznych w celu rozwiązania problemów technik rzemieślniczych. Badaniami zostały objęte osoby zajmujące się różnymi rzemiosłami, od obróbki metalu po garncarstwo, co pozwala spojrzeć na owo zagadnienie z szerszej perspektywy.

EN

The paper presents the results of the survey carried out by the authors of this paper, the subject of which was experimental archaeology. We asked a group of artisans that deal with historical reconstruction a set of questions about the difficulties they encounter during their reconstruction work. What is their biggest problem? Where do the craftsmen derive information about the ancient technology from? How are their products received by recipients? The chronological framework of the reconstruction industry was narrowed down to one historical period (the time of the Przeworsk culture, that is the Pre-Roman Iron Age, the Roman Iron Age and Migration Period). This clearly showed some connections between a small group of craftsmen using ancient methods in their work and the academic world, and how important it is to acquire historical and archaeological knowledge and to find ethnographic inspirations in order to solve the problems of craft techniques. The survey covered artisans practising various crafts, from metalwork to pottery, which added a broader perspective to the issues studied.

4

Próba ustalenia genezy śladów dołkowych przy użyciu metody eksperymentalnej

75%

Pauch S.

|

tom Tom XXIX

s. 223-244

EN

The presented article addresses the problem of hole traces known as penitential holes or fire drill marks. The main goal is an attempt to verify the most popular hypotheses (about their origin caused by use of fire drill and the so-called ‘healing’ hypothesis) trying to explain the origin of these traces. Therefore, a number of activities are presented, related to both of the aforementioned reasons explaining the origin of the hole traces, applying the principles of experimental archaeology.

5

Circular weights in Przeworsk culture – fishnet sinkers or elements of a looms. An attempt of interpretation

63%

Niezabitowska-Wiśniewska B.

Acta Archaeologica Carpathica

|

2020

|

tom LV

137-196

EN

Clay circular weights are most often interpreted as sinkers for fishing nets or weaving weights – an elements of the vertical warp-weighted looms. The starting point for writing this article was the presence of such specimens at four settlements of the Przeworsk culture located on the right side of the Vistula River (Dobre, Nieszawa Kolonia, Oronne, Puławy-Włostowice). The oldest circular weights are dated back to the Neolithic period. With varying intensity, they are also recorded within the sites of all subsequent periods and in various parts of Europe. The youngest are related to the Middle Ages and Modern Age. The article focuses mainly on circular weights from the Roman Period and the early phase of the Migration Period (Przeworsk culture, Wielbark culture, Masłomęcz group, Luboszyce culture / Elbe circle), also using chronologically and culturally different analogies, as well as the results of experimental archaeology, iconographic and ethnographic sources. Circular weights were analysed for the possibility of relating them with weaving and / or fishing. In the first case, I focus on the analysis of factors such as: the context of the discovery, the number and condition of the weights, as well as their shape, weight and the presence of use-wear traces. In the second, issues such as raw material, accuracy and method of production, as well as weight, place and context of discovery, accompanying artefacts were considered.

6

(Re)Konstrukcja¹ rzymskiego pieca do wytopu szkła

51%

Krzyżanowska M.

|

tom 13

161-175

EN

The aim of the paper is to discuss an experiment concerning the (re)construction, structure and use of a Roman glass furnace. In the course of the designing of the experiment, a scheme proposed by Coles was used. e (re)construction was based on three categories of sources: archaeological (a find of a furnace from Hambach Forst), iconographic (olive lamps with depictions of furnaces), as well as earlier experiments of this kind. e feature in question was a two-level cupola furnace. For its construction, specially prepared roofing tiles, sandstone and clay with an admixture of sand and hay were used. Oak and birch wood was used to heat the furnace. Temperature values in the furnace were measured with a pyrometer in four spots. The following conclusions were drawn: it was not possible to achieve the required temperature in the furnace due to a too small opening in the fire-grate and the use of fresh and unseasoned wood. Furthermore, errors were made in the course of the construction of the furnace. These were: an improperly built part of the fire chamber wall and too flat arcs above the openings in the furnace. The validity of these conclusions was checked; the opening in the fire-grate was enlarged; seasoned oak and birch wood was used, and the cracks were fixed and filled up. No accurate temperature measurements were taken in the course of the second "ring. However, in all probability a sufficiently high temperature was achieved, as glass cullet in the furnace melted.

7

Ocena archeometalurgicznych stopów miedzi po wytworzeniu i po badaniach grawimetrycznych w roztworze imitującym kwaśną glebę

51%

Brojanowska A. , Budniak K. , Miśta-Jakubowska E. A. , Moszczyńska D.

Ochrona przed Korozją

|

2021

|

tom nr 4

106--117

PL

Niniejsza praca mieści się na styku inżynierii materiałowej, korozjii archeologii eksperymentalnej. Do badań wybrano 1 mosiądz i 3 brązy. Próbki uzyskano poprzez wytop tyglowy mieszaniny składników stopowych i scharakteryzowano (morfologia powierzchni – SEM i skład chemiczny – EDS). Próbki umieszczono w roztworach wodnych symulujących natlenioną glebę o pH równym 3,6 i zawierającą jony Cl- i SO42- na okres prawie 1600 dni. Po wyjęciu próbek wykonano badania morfologii powierzchni (SEM), składu chemicznego (EDS) i fazowego (XRD) produktów korozji. Wykonano obliczenia szybkości korozji metodą grawimetryczną oraz zbadano pH roztworów po ekspozycji. Wykazano obecność odcynowania, jako mechanizmu korozji brązów archeometalurgicznych przy jednoczesnym braku stałych produktów korozji tego pierwiastka, co może doprowadzić do błędnej klasyfikacji rzeczywistych znalezisk archeologicznych. Wskazano również perspektywiczny charakter badań pH gleby w aspekcie oceny szybkości korozji artefaktów archeologicznych.

EN

The present work straddles the fields of materials engineering, corrosion and experimental archaeology. One brass and three bronze samples were selected for the study. The samples were obtained by crucible melting of a mixture of alloying elements and characterised (surface morphology - SEM and chemical composition - EDS). The samples were placed in aqueous solutions simulating oxygenated soil with a pH of 3.6 and containing Cl- and SO42- ions for almost 1600 days. After removing the samples, surface morphology (SEM), chemical composition (EDS) and phase composition (XRD) of the corrosion products were studied. Corrosion rate calculations were performed using the weight loss method and the pH of the solutions after exposure was investigated. Detinning as a corrosion mechanism for archaeometallurgical bronzes was demonstrated, while the absence of solid corrosion products of this element can lead to misclassification of actual archaeological finds. The prospective nature of soil pH studies in terms of assessing the corrosion rate of archaeological artefacts is also indicated.

8

Najnowsze tendencje w kształtowaniu ekspozycji archeologicznej

51%

Przygodzki D.

|

tom Nr 60

76--84

PL

Dziedzictwo kulturowe wymaga czytelnej projekcji w świadomości społeczeństwa i indywidualnego odbiorcy, czyli takiej ekspozycji, która pozwala na interpretację przeszłości w oparciu o czytelną granicę pomiędzy autentyzmem materii a naukowo budowanym „modelem historycznej rzeczywistości”. Sposoby eksponowania zabytków archeologii podlegają ciągłemu rozwojowi i ewolucji. Najbardziej zauważalny proces ewolucji w kształtowaniu owych ekspozycji można zaobserwować pośród najdłużej działających parków archeologicznych w Europie.

EN

Cultural heritage requires a legible projection in the conscious of both society and individuals, an exposition that makes it possible to interpret the past on the basis of a clear line drawn between the authenticity of matter and an academically built “model of historical reality”. Methods of exhibiting archaeological artefacts constantly develop and evolve. The most clearly observable process of evolution in the shaping of these exhibitions can be observed among European archaeological parks that have been active the longest.

9

Research on "cell vaults": analytic and experimental studies on the technology of late-gothic vault construction

51%

Wendland D.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2012

|

tom Nr 32

127-132

EN

The so-called "Cell Vaults", also called "Diamond Vaults", are a particular type of late Gothic vaults, which appeared for the first time in Saxony and became common in central and eastern Europe during the late 15th and 16th century. They can be found in such prominent buildings as the Albrechtsburg palace in Meissen (Germany) or St. Mary's church at Gdansk (Poland). The reason for the invention and the popularity of these vaults is usually seen in the building process, which is believed to have been an improvement respect to usual Gothic rib vaults. However, this hypothesis is difficult to prove, because there is no information about the building process in the sources. In any case, the understanding of the building process and the construction principles is a core issue for explainingthe peculiar shape of these vaults. In the current research, attempts are made to formulate new, well-founded hypotheses on the building process and a better understanding of their construction and design principles. This is done by correlating detailed surveys and geometric analyses of vaults, comprising the curves, surfaces and especially the masonry texture, with experiments on the construction procedure and principles, which are carried out in full scale using realistic materials. Hence, one focus is the methodology, discussing possible ways to determine the design and construction principles from the existing building, searching "traces" of its making. The other is exploring the particular late mediaeval masonry technique, essentially different from the modern, in practice.

PL

"Sklepienia komórkowe", znane również jako "sklepienia kryształowe", są szczególnym typem późnogotyckich sklepień, który pojawił się po raz pierwszy w Saksonii, a u schyłku XV i w XVI wieku został rozpowszechniony także w Europie centralnej i wschodniej. Sklepienia te występują w tak ważnych budynkach jak pałac Albrechtsburg w Miśni (Niemcy) czy kościół mariacki w Gdańsku (Polska). Przyczyną wynalezienia i rozpropagowania tych sklepień jest proces budowlany, znacznie ulepszony w stosunku do zwykłych gotyckich sklepień żebrowych. Jednakże trudno tą hipotezę udowodnić, gdyż brakuje informacji źródłowych dotyczących procesu konstrukcyjnego. W każdym razie, zrozumienie procesu budowlanego i reguł konstrukcyjnych jest podstawą niezbędną do wyjaśnienia niezwykłego kształtu tych sklepień. W opisanych tu badaniach podjęto próby sformułowania nowych, dobrze uzasadnionych hipotez na temat procesu budowlanego tych sklepień, oraz lepszego zrozumienia zasad ich konstrukcji i projektowania. Osiągnięto to przez skorelowanie szczegółowych ekspertyz i geometrycznych analiz sklepień, obejmujących krzywe, powierzchnie, a zwłaszcza fakturę elementów murowanych, z eksperymentami dotyczącymi procedur i reguł konstrukcyjnych wykonanymi w pełnej skali z wykorzystaniem pierwotnych materiałów. Stąd też, z jednej strony zwrócono uwagę na metodologię, rozważono możliwe sposoby zidentyfikowania zasad projektowania i konstrukcji na podstawie istniejącego budynku, poszukiwano "śladów" jego konstruowania. Z drugiej zaś, na zgłębiono tę szczególną technikę murarską z okresu późnego średniowiecza, tak zasadniczo różną od stosowanej obecnie.

10

Od stanowiska archeologicznego do rezerwatu archeologicznego i parku archeologicznego, czyli muzealizacja archeologiczna

44%

Przygodzki D.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2018

|

tom Nr 55

7--15

PL

Współczesna socjologia i filozofia podjęły badania fenomenu nazywanego muzealizacją przestrzeni publicznej, które to zjawisko charakteryzuje się nie tylko zwiększonym zapotrzebowaniem społecznym na instytucje muzealne, quasi-muzealne, hybrydy kulturowe czy szerokie archiwizowanie osobliwości i artefaktów z przeszłości, ale także na coraz szybszą absorbcję nowości, które ze względu na ich liczbę jeszcze szybciej tracą swój innowacyjny charakter i przynależność do współczesności. Ale muzealizacja stanowisk archeologicznych jest nie tylko rezultatem zmiany świadomości społecznej i jej postrzegania przeszłości, skłonnej w coraz szerszym zakresie także takie przestarzałe nowości kolekcjonować i chronić; istotnym źródłem muzealizacji jest także rozwój gospodarczy generujący nowe inwestycje, które „ubocznie” produkują nowe obszary badania przeszłości.

EN

Contemporary sociology and philosophy have engaged in the study of a phenomenon called the musealisation of the public space, a phenomenon which is characterised not only by an increased public need for museum or quasi-museum institutions, cultural hybrids, the broad archivisation of curiosities and artefacts of the past, but also by an increasingly rapid absorption of novelties, which, due to their number, lose their innovative character and place in contemporaneity ever quicker. However, the musealisation of the public space is not solely the result of changes in the public conscious and its perception of the past, which is inclined to collect and protect such expired novelties in a broader and broader scope; economic development that is also a signifi cant source of musealisation, generating new development projects, which, as a “side effect”, produce new sites for the studying of the past.