Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Значення та функції текстових екземпліфікацій у діалектному словникові

100%

Волошинова М. , Глуховцева К. , Лєснова В.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

|

2023

|

tom 58

PL

Artykuł omawia celowość stosowania różnych rodzajów i metod interpretacji wyrazów oraz podkreśla znaczenie egzemplifikacji w leksykografii gwarowej. Praktyka wydawania słowników tematycznych pokazuje, że w słownikach gwarowych typu dyferencyjnego zachodzi potrzeba posługiwania się obszernym tekstem, czyli egzemplifikacją, co w językoznawstwie interpretowane jest jako wyjaśnianie znaczenia wyrazu za pomocą przykładów. W słownikach gwarowych egzemplifikacja nabiera szczególnego znaczenia, gdyż uzupełnia i poszerza znany już w leksykografii zestaw sposobów oddawania znaczenia wyrazu takich jak: interpretacja poprzez opis przedmiotu lub jego części; interpretacja poprzez pojęcia; interpretacja poprzez wybór odpowiednika literackiego (przekład z innego języka); interpretacja poprzez wybór synonimów lub antonimów itp. Na jeden ze sposobów wyjaśniania znaczenia zastosowany w artykule słownikowym nakłada się interpretacja leksemu poprzez tekst. Egzemplifikacja jest uważana za zjawisko kulturowe, które ma swoją własną, unikalną semantykę tworzoną przez nagromadzenie terminów rytualnych, frazeologizmów, czasowników o znaczeniu magicznym, nazw przedmiotów użytku domowego. W tekstach obrzędowych są to również nominacje określające plan tekstu pod względem realemów, akcji, agentywności, czasu i przestrzeni. Centrum semantyczne takich tekstów stanowią nazwy obrzędów i ich atrybutów, nazwy czynności magicznych itp.

EN

The article presents the expediency of using different types and methods of interpreting words and emphasises the importance of exemplifications in dialect lexicography. The practice of publishing thematic dictionaries has shown that in the case of dialect dictionaries of the differential type there is a need to use extensive text, that is, exemplification, which is linguistically interpreted as clarification of the meaning of a word by way of examples. In dialect dictionaries, exemplification is of particular importance as it complements and expands the set of ways of conveying the meaning of a word already known in lexicography, such as interpretation through the description of an object or its part; interpretation through concepts; interpretation through the selection of a literary counterpart (translation from another language); interpretation through the selection of synonyms or antonyms, etc. The interpretation of the lexeme through the text is superimposed on one of the ways of explaining the meaning used in the dictionary article. Exemplification is considered to be a cultural phenomenon that has its own unique semantics, created by accumulating ritual terms, phraseological units, verbs with magical meaning, names of household items. In ritual texts, these are also nominations that specify the plan of the text in terms of realia, action, agentivity, time and space. The semantic centre of such texts are the names of rituals and their attributes, the names of magical actions, etc.

2

Ke zpracování názvů farmaceutických výrobků v Akademickém slovníku současné češtiny

84%

Procházková B.

|

2022

|

tom 104

|

nr 2

230-246

EN

The article deals with the methodology of processing names of pharmaceutical products in the monolingual Academic Dictionary of Contemporary Czech (Akademický slovník současné češtiny), under preparation at the Czech Language Institute of the Czech Academy of Sciences since 2012. The article focuses on the choice of genera proxima in the explanatory definitions and their segmentation according to different shades of meaning. Special attention is paid to the selection of appropriate examples illustrating the meaning of the given lexical units and to the use of a terminological label for each dictionary entry. Based on a sample of entries belonging to this lexico-semantic group of words, the article aims to compare the approach to their lexicographical processing in the forthcoming dictionary and in previous Czech, Slovak and English monolingual dictionaries.

3

Ernst Cassirer i Nelson Goodman: konstruktywna siła symbolizacji kulturowych

67%

Tarnowski J.

|

2016

|

tom 28/2

52-63

EN

According to Ernst Cassirer’s views expressed in Philosophy of Symbolic Forms and Essay on Man a man is ‘a symbolic animal’, which means that: /1/ every meaning is symbolic, /2/ symbolisation creates the world but it does not reflect it, /3/ symbolisations are not individual but cultural, /4/ culture consists of ‘symbolic forms’, i.e., science, common sense, religion, magic, language and art, which create the world in different ways. Nelson Goodman in Languages of Art and Ways of Worldmaking developed Cassirer’s view towards more radical epistemological pluralism and changed his semiotic assumption. Cassirer accepted Frege’s understanding of symbolisation as a relation between three elements: a symbol, its meaning and a denoted object. For Goodman symbolisation is a two-element relation: between a symbol and an object, without the category of meaning. Symbols can denote or exemplify or refer to objects in complex and indirect ways. The paper aims to address the problem of the efficiency of that categorisation.

4

Przedmiotowe logiki fikcji. Część III: Teoria przedmiotów abstrakcyjnych E.N. Zalty

59%

Gurczyński J.

|

2013

|

nr 35

21-48

PL

Artykuł przedstawia teorię przedmiotów abstrakcyjnych E. N. Zalty. Omawiane jest zastosowanie tej logiki do analiz fikcji. Od strony formalnej system jest intensjonalnym rachunkiem relacji drugiego rzędu opartym na standardowej negacyjno-implikacyjnej aksjomatyce rachunku zdań. Zalta wprowadza rozróżnienie na egzemplifikowanie i enkodowanie własności. Przedmioty realne jedynie egzemplifikują własności, a przedmioty abstrakcyjne zarówno enkodują, jak i egzemplifikują własności. Takie rozróżnienie pozwala ująć dwupoziomową strukturę uposażenia przedmiotów fikcyjnych. Wskazuje się również pewne niepożądane konsekwencje teorii związane z tym, że przedmioty fikcyjne uznaje się za abstrakcyjne. Wadą systemu jest również jego słaba moc dedukcyjna – wnioski w zasadzie nie wykraczają poza aksjomatykę systemu.

EN

This paper presents E. N. Zalta’s theory of abstract objects. It discusses the application of the theory of abstract objects to the analysis of fiction. From a formal point of view the system is an intensional second-order logic of relations based on the standard axiomatization of the propositional calculus. Zalta distinguishes exemplification and encoding of properties. Real objects exemplify properties, while abstract objects both encode and exemplify properties. This distinction makes it possible to apprehend the double structure of predication of fictional objects. It also points out some unwanted consequences of the theory, which are bound to the fact that fictional objects are conceived as abstract objects. Another defect of the system is its weak deductive power – the conclusions do not go beyond the system’s axiomatization.

5

Znaczenie jednostki leksykalnej a tekst precedensowy

59%

Kilkiewicz A.

|

2020

|

tom 100

|

nr 2

20-32

PL

Tematem artykułu są procesy modyfikacji znaczenia leksykalnego pod wpływem użycia wyrazów w tekstach precedensowych (jako tekstach kultury). Pojęcie tekstów precedensowych autor przejął za J.N. Karaułowem, autorem koncepcji semantyki kulturowej. W związku z tym są rozpatrywane trzy typy procesów: apelatywizacja, egzemplifikacja i reinterpretacja. Pierwszy proces realizuje się w postaci deonimizacji, która ma różne stopnie nasilenia: maksymalny – w wypadku utraty statusu nazwy własnej, minimalny – w wypadku aluzji i reminiscencji. Egzemplifikacja pojęcia ogólnego umożliwia oddziaływanie na emocje adresata, a także wpływa na funkcję pragmatyczną wypowiedzenia. Reinterpretacja polega na zawężeniu pojęciu leksykalnego, co wiąże się z dodatkowym nacechowaniem aksjologicznym wyrazu.

EN

The topic of this article is the processes of modification of lexical meaning due to the use of words in precedent texts (as texts of culture).The author adopted the concept of precedent texts from J.N. Karaulov, the author of the concept of cultural semantics. Therefore, three types of processes are considered: appellativization, exemplification and reinterpretation. The first process is implemented in the form of deonymization, which has various degrees of severity: one maximal in the event of loss of the proper name status, one minimal in the event of allusions and reminiscences. The exemplification of the general concepts has an impact on the addressee’s emotions and also affects the pragmatic function of the sentence. Reinterpretation consists in narrowing the lexical concept, which is additionally associated with axiological meaning of the word.