Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Stabilization of Financial Markets and Institutions in Light of Behavioural and Evolutionary Economics

100%

Czarnecki L.

FINANSE Czasopismo Komitetu Nauk o Finansach PAN

|

2015

|

nr 1(8)

71-93

EN

This article proposes the new methodology for the investigation of fluctuations in the level of financial sector and economy stability in analogy to ongoing research and experiments relating to the stability of natural ecosystems in biology. Pointing out an analogy between the natural evolutionary process and economic processes that force economies and businesses to change, I propose the methodology that adopts some rules governing the stabilization of ecosystems (such as the need for a large variety of organisms at each food chain level) for the purposes of analyses and research conducted to ensure the stabilization of the economy, especially the financial sector.

2

A synthesis of evolutionary and behavioural economics

100%

Polowczyk J.

Economics and Business Review

|

2021

|

tom 7

|

nr 3

16-34

EN

The article presents the current state of evolutionary economics against the backdrop of changes related to the potential use of the achievements of other social sciences, in particular psychology, as well as dynamically developing neuroscience. The article suggests a synthesis of evolutionary and behavioural economics concepts as a logical consequence of evolutionary cooperation processes in social sciences. Interdisciplinary initiatives create new perspectives on generation synergy effects for all participants. Contemporary evolutionary economists present the nature of ongoing innovation-driven economic change as a long evolutionary process. The main creator of the econosphere as a global system is a man–entrepreneur who is also the result of evolutionary processes. For this reason evolutionary economics should take into account the results of behavioural economics’ research based on modern psychology and neuroscience. The cornerstone of evolutionary and behavioural economics synthesis are the theories of Adam Smith which should be regarded as his holistic intellectual heritage.

3

Dynamika gospodarcza a instytucje w programie badawczym ekonomii ewolucyjnej

75%

Grodzicki M.

|

2013

|

nr 2-3(24-25)

75-89

PL

Celem artykułu jest przedstawienie, w jaki sposób współczesna ekonomia ewolucyjna próbuje wprowadzić aspekt instytucjonalny do dotychczasowych badań nad zmianą gospodarczą. Dokonano w nim przeglądu głównych stanowisk zajmowanych w tym nurcie ekonomii, mającego na celu, po pierwsze, przybliżenie tego dynamicznie rozwijającego się a nadal mało znanego w Polsce podejścia do analiz ekonomicznych oraz, po drugie, refleksję nad użytecznością wybranych prób włączenia aspektu instytucjonalnego do programu badawczego. Podejście ekonomii ewolucyjnej rzuca światło na problemy i zjawiska pomijane przez ekonomię głównego nurtu, przede wszystkim koncentrując sic na dynamicznej naturze kapitalizmu. W zaprezentowanym obrazie relacji pomiędzy działaniami na poziomie mikroekonomicznym a zagregowanymi wynikami makroekonomicznymi instytucje stanowią konieczne uzupełnienie. Na wiele sposobów wpływaj ą one na działania podmiotów, decydują o funkcjonowaniu mechanizmów agregacji wyników ekonomicznych, ale również same podlegają ewolucyjnym zmianom.

EN

The purpose of the article is to demonstrate how contemporary evolutionary economics tries to incorporate the institutional aspect into its research on economic change. The author presents an overview of the major positions found in this school of economic thought in order to, first, describe this rapidly developing and still little known in Poland approach to economic analysis, and, second, reflect on the usefulness of selected attempts to include the institutional aspect to the research programme. The evolutionary economics approach sheds light on the problems and phenomena overlooked by mainstream economics, especially by focusing on the dynamic nature of capitalism. In the presented model of the relationship between microeconomic activities and aggregated macroeconomic results, institutions are necessary complement. In many ways, they affect the activities of economic actors and determine the functioning of mechanisms of aggregation of economic performance, but they are also themselves subject to evolutionary change.

4

Adaptacja i postęp – powiązania między ewolucją w mikro- i makroskali

75%

Wołoszyn P. , Wołoszyn J.

Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie

|

2013

|

nr 1(22)

195-205

PL

Teoria ewolucji w postaci opracowanej na potrzeby nauk biologicznych dostarczyła niezwykle inspirujących koncepcji, które znalazły mniej lub bardziej dosłowne zastosowanie w szeregu różnorodnych dziedzin nauki. Analogie ewolucyjne przeniknęły także do ekonomii, gdzie w zależności od konkretnego podejścia funkcjonują jako bardzo dokładne analogie bądź luźne metafory. Mimo że zjawiska ewolucji biologicznej wydają się odległe od rzeczywistości ekonomicznej, niemniej jednak niektóre koncepcje ewolucyjne, gdy zostaną zastosowane do opisu zjawisk społeczno-ekonomicznych, okazują się bardzo odpowiednim narzędziem. W tym artykule prezentowane są rozważania poświęcone wybranym podobieństwom procesów adaptacji i postępu. Procesy te analizowane niezależnie od siebie można uważać za osobne zjawiska. Adaptacja zachodzi raczej w skali pojedynczych jednostek i dąży do osiągnięcia jak najlepszego dopasowania do warunków otoczenia poprzez odpowiednie dostrojenie zachowania. Z drugiej strony postęp dokonuje się w skali całych społeczeństw i prowadzi do zmiany owych warunków otoczenia. Oba procesy przebiegają w różnych skalach czasu, rozległości zasięgu i liczebności zaangażowanych jednostek, osadzone są jednak na wspólnym podłożu samoreplikacji – podstawowego procesu zapewniającego ciągłość, różnorodność i elastyczność systemów biologicznych oraz systemów w naturalny, nietechnologiczny sposób stworzonych przez człowieka. Replikacja niemal dokładnych kopii tych samych elementów powtarzana bezustannie umożliwia podtrzymanie ciągłości istnienia systemu pomimo nieuniknionego starzenia się i podupadania jego elementów. Jednocześnie drobne odstępstwa od doskonałej precyzji replikacji pozwalają całemu systemowi osiągać stopniowy postęp w kolejnych pokoleniach. Rozwój jednostki i postęp całego systemu są z sobą ściśle związane i muszą zachodzić tak, by w każdej chwili współistniały z sobą wszystkie etapy, w przeciwnym razie może dojść do utraty zdolności regeneracji systemu.

EN

The theory of evolution as developed for the biological sciences has provided very inspiring concepts that have found more or less literal use in a number of different fields of science. Evolutionary analogies are also found in economics, where they function as very accurate analogies or loose metaphors, depending on the specific approach. Although the phenomena of biological evolution appear to be far from economic reality, some evolutionary concepts, when used to describe socio-economic systems and processes, prove to be a very suitable tool. This paper discusses selected similarities of adaptation and progress. These processes analysed independently from one another can be regarded as separate phenomena. Adaptation takes place rather on a scale of single individuals and strives to achieve the best fit to the environment through appropriate tuning of behaviour. On the other hand, progress occurs on the scale of whole societies and leads to changes in the environmental conditions. Both the processes take place on different scales of time, range extent and number of individuals involved. However, both phenomena are based on a common foundation of self-replication, the basic process which ensures continuity, diversity and flexibility of biological systems and also systems created by man in natural, non-technological way. Replication of almost exact copies of the same elements repeated incessantly allows to maintain the continuity of the system in spite of inevitable decline and ageing of its components. At the same time, minor deviations from perfect precision of replication allow the whole system to achieve gradual progress in subsequent generations. The development of an individual and the progress of the entire system are closely related and must occur in such a way that all the stages coexisted with each other at any time, otherwise the ability of the system to regenerate can be lost.

5

Concepts and models of nonlinear economic dynamics

63%

Khromyak J. , Slyusarchuk Y. , Tsymbal L. , Tsymbal V. M.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2013

|

nr 36

341-352

EN

Economic development which occurs under conditions of instability and uncertainty give rise to the possibility of diverse ways of its further elaboration. Therefore, the need for determination of the effective alternative of economic development and its business units in the current environment and in the future is updated on the basis of the concept of evolutionary economics and nonlinear modelling of economic dynamics methodology. The proposed approaches to the modelling of economic dynamics are interrelated with co-evolutionary processes, which are associated with economic integration, and possible forecasts as to quantitative parameters of a closed economy. The article is devoted to the development of the theory of economic dynamics by means of nonlinear modelling impact on production and general economic dynamics of the human development factors and stable economic growth.

PL

Rozwój gospodarczy odbywa się w warunkach niestabilności i niepewności, co określa możliwości różnych sposobów jego dalszego rozwoju. Dlatego aktualna jest potrzeba w zdefiniowaniu racjonalnego wariantu rozwoju gospodarczego jej, jednostek biznesowych tak w obecnej sytuacji, jak i w przyszłości – na podstawie koncepcji ekonomii ewolucyjnej i metodologii modelowania nieliniowego dynamiki gospodarczej. Te podejścia do modelowania dynamiki gospodarczej dotyczą ewolucyjnych procesów związanych z integracją gospodarczą i możliwych prognoz dotyczących ilościowych parametrów rozwoju gospodarki zamkniętej. Artykuł jest poświęcony teorii dynamiki gospodarczej za pomocą modelowania nieliniowego wpływu na produkcję i teorii ogólnej dynamiki czynników rozwoju społecznego oraz trwałego wzrostu gospodarczego.

6

Kwestie metodologiczne podejścia ewolucyjnego w ekonomii

63%

Glapiński A.

|

tom 264

|

nr 5-6

5-17

EN

The article aims to identify and analyze some basic methodological problems related to a rapidly developing approach to economics known as evolutionary economics. The author examines how this approach is likely to evolve in the future and what research potential it holds for modern economics. According to the author, evolutionary economics is fraught with a number of methodological difficulties. He describes evolutionary economics as classically endogenous in nature. Evolutionary economics seeks to explain processes related to the internal transformation of knowledge about decision-making, production methods, organizational forms of business, consumer behavior and business psychology. In the neoclassical approach, all these parameters are treated as constant, while in evolutionary economics they are subject to analysis, proceeding from the assumption that they change as a result of evolutionary processes, the author says. The mechanism of this evolution is the main focus of evolutionary economics. Therefore, when analyzing economic systems, evolutionary economists focus their attention on changes and new elements, Glapiński says. The main methodological difficulty related to defining the research focus of evolutionary economics is that this approach needs to be set apart from other scientific disciplines studying economic and evolutionary processes, such as sociology, social anthropology, economic history, institutional economics, social psychology, evolutionary psychology, behavioral biology, and evolutionary biology. Evolutionary economics is concerned with the dynamics of past and present processes as well as with the organization and functioning of economies, in particular the origin and functioning of the Western model of capitalism. Evolutionary economists seek to explain economic events by making references to past events and finding causal relationships applying to behaviors as well as the transformation of behaviors and institutions. Evolutionary economists make assumptions about economic factors and actors, including those about irreversible and spontaneous changes in behavior. These assumptions mean that evolutionary economics has a purely empirical orientation, the author says, and, consequently, its main weakness is that it is difficult to derive simple mathematical models from these assumptions. This breeds a number of further methodological problems. One of them is that evolutionary economics has low capacity for formulating falsified hypotheses, which reduces its credibility and status, according to Glapiński – at least under the widely followed Popperian interpretation of the “scientificality” of theories (Austrian-born British philosopher and economist Karl Popper is known for his attempt to repudiate the classical observationalist/inductivist form of the scientific method in favor of empirical falsification). Another reason for the criticism against evolutionary economics is that evolutionary theories are eclectic in nature, Glapiński says. This stems from the fact that economic evolution is related to evolutionary processes lying outside the economic system, which prompts attempts by economists to enter “neighboring” disciplines. Yet another weakness results from the basically empiricist and historicist nature of research in evolutionary economics, the author says, which often leads to a situation in which there is no clear distinction between economic theory and economic/business history. These methodological weaknesses and theoretical difficulties explain why a number of competitive theoretical syntheses have emerged over the last century, Glapiński says. Over the past decade or so, evolutionary economics has departed from the kind of synthesis pursued by the precursors of evolutionism, according to the author. He concludes that evolutionary economics has good prospects for development resulting from the dynamic development of detailed studies of evolutionary processes in various areas of industry, services and consumption as well as from research into the development of export markets and consumer behavior.

PL

Problem w tym, że żaden z tych poszczególnych elementów wyjaśniania nie może być wyjaśnieniem dominującym, bowiem zaprzeczałoby to samemu założeniu istnienia ogólnego mechanizmu ewolucyjnego. Mechanizm wyjaśniania ewolucjonistycznego musi więc zakładać założenia dotyczące czynników (aktorów) ekonomicznych, zawierające mechanizm zmiany ich zachowań w nieodwracalny sposób i poprzez samoczynny proces. Z założeń tych wynika czysto empiryczna orientacja ekonomii ewolucyjnej, a w konsekwencji główną jej słabością, rodzącą wiele dalszych problemów metodologicznych jest oczywista trudność prostego wywiedzenia z tych założeń modeli matematycznych. Inną ważną trudnością i słabością jest niska zdolność tej ekonomii do formułowania falsyfikowanych hipotez, co z powszechnie przyjętego dziś popperowskiego punktu widzenia na „naukowość” teorii, obniża jej wiarygodność i status. Kolejną przyczyną słabości i powodem krytyk jest eklektyczność teorii ewolucjonistycznych, wynikająca z naturalnego faktu, że ewolucja ekonomiczna jest związana z procesami ewolucyjnymi leżącymi na zewnątrz systemu ekonomicznego i nieuchronne są tu próby (wbrew ewolucjonistycznym zasadom podejścia endogenicznego) wkraczania ekonomisty na pola innych, „sąsiadujących” dyscyplin. Inna słabość wynika z zasadniczego empirycystycznego i historycystycznego charakteru badań ekonomii ewolucyjnej, co powoduje często brak klarownego rozróżnienia teorii ekonomicznej od historii gospodarczej czy biznesowej. Powyższe słabości metodologiczne i trudności teoretyczne spowodowały w ubiegłym stuleciu powstanie przedwczesnych, konkurujących ze sobą, syntez teoretycznych. Wnioski i konkluzje wynikające z artykułu dotyczą perspektyw rozwojowych ekonomii ewolucyjnej. W ostatnich kilkunastu latach wyraźnie odchodzi ona od wielkich syntez w rodzaju tych, które tworzyli prekursorzy ewolucjonizmu. Perspektywy jej rozwoju dotyczą obecnie dynamicznie rozwijających się studiów szczegółowych, analizujących procesy ewolucyjne w poszczególnych dziedzinach przemysłu, usług, konsumpcji, kształtowania się rynków zbytu czy zachowań konsumenckich.

7

Zróżnicowanie ścieżek transformacji krajów Europy Środkowo-Wschodniej z perspektywy współczesnych teorii ekonomicznych

63%

Dzionek-Kozłowska J.

Optimum. Studia Ekonomiczne

|

2015

|

tom 1(73)

PL

Zainicjowany ponad ćwierć wieku temu proces transformacji ustrojowej krajów byłego bloku wschodniego miał charakter bezprecedensowy. Wyjaśnienie jego wymiaru ekonomicznego – możliwych i ostatecznie obieranych dróg przejścia od gospodarki nakazowo-rozdzielczej do gospodarki rynkowej – już przez samą tę bezprecedensowość, ale i niezwykłą złożoność stanowiło i wciąż stanowi wyzwanie dla nauk ekonomicznych. Celem artykułu jest ocena, w jakiej mierze współczesna ekonomia poradziła sobie z tym wyzwaniem i próba uzasadnienia tezy, iż przy objaśnianiu zróżnicowanych trajektorii rozwojowych krajów transformacji i tłumaczeniu przyczyn osiąganych na tym polu sukcesów (lub ich braku) zdecydowanie bardziej adekwatne okazały się koncepcje stworzone przez reprezentantów szkół leżących na obrzeżach lub poza głównym nurtem badań ekonomicznych.

EN

The process of systemic transformation in the countries of the former Eastern Bloc, spearheaded about a quarter of a century ago, was unprecedented in the economic history of the world. Its economic dimension – the available, and ultimately chosen, paths of transition from socialism to market economy – has challenged economic sciences. The challenge has been all the greater not only because of the novelty of the phenomenon, but also because of its unusual complexity. The paper aims to assess to what extent contemporary economics has succeeded in responding to this challenge and to prove that the concepts proposed by the representatives of schools from the margin of, or beyond, the mainstream economics turn out to be significantly more appropriate for explaining the diversity of transformation paths and elucidating the reasons behind the achievements (or lack thereof) of some countries.

8

Płatności bezgotówkowe w Polsce w kontekście rozwoju społeczeństwa informacyjnego i gospodarki opartej na wiedzy

63%

Kieżel M.

Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy

|

2013

|

nr 36

48-59

PL

Celem opracowania była identyfikacja zakresu wykorzystania narzędzi płatności bezgotów-ko¬wych w Polsce na tle rozwoju społeczeństwa informacyjnego oraz wpływu koncepcji gospodar-ki opartej na wiedzy. W kolejnych częściach przedstawiono istotę bezgotówkowych instrumentów płatniczych, ich zalety i wady oraz skalę wykorzystania. Wskazano na przyczyny i główne bariery korzystania z tego typu płatności przez konsumentów (także w kontekście rozwoju społeczeństwa informacyjnego). Przedstawiono także możliwe sposoby niwelowania tych barier, z uwzględnieniem działań mieszczących się w koncepcji gospodarki opartej na wiedzy. W warstwie źródłowej skorzystano z materiałów wtórnych, zarówno czasopism, jak i dokumentów pochodzących z badanego sektora. Z analiz wynika, że wzrost popularności bezgotówkowych usług płatniczych jest uzależniony od akcji edukacyjnej, także w zakresie stosowania technologii informacyjnych. Istotne jest też wzmacnianie zaufania do instytucji finansowych, popularyzacji nowoczesnych usług bankowych oraz bardziej aktywnego korzystania z produktów bankowych. Ważna jest także rozbudowa infrastruktury informatycznej i obniżenie kosztów jej eksploatacji.

EN

The paper identified non-cash payment instruments used in Poland against the background of the development of the information society and the impact of the concept of the knowledge econ-omy. The following sections presents the essence of non-cash payment instruments, their ad-vantages and disadvantages and the scale of use. Pointed out the reasons and the main barriers to the use of such payments by the consumer (also in the context of the Information Society). Identi-fied ways to reduce these barriers, including actions in the concept of the knowledge economy. Used secondary sources, journals and documents from the test sector. The analysis shows that the increase in popularity of non-cash payment services is dependent on the educational campaign, including in the use of information technology. It is also important to strengthen confidence in financial institutions, popularization of modern banking services and a more active use of banking products. It is important to also develop infrastructure and reduce costs.

9

Ekonomia ewolucyjna jako jeden z nurtów współczesnej ekonomii – zarys problematyki

51%

Zalega T.

Studia i Materiały

|

2015

|

nr 2/2015 (19)

157-177

PL

Ekonomia ewolucyjna zaliczana jest do ekonomii heterodoksyjnej, której obszar zainteresowań koncentruje się na zagadnieniach związanych ze zmianami zachodzącymi w systemie ekonomicznym oraz ich przesłankami i konsekwencjami. Współczesna ekonomia ewolucyjna, akceptując, że rzeczywistość jest dynamiczna, skupia się na badaniu tego, w jaki sposób ewoluuje gospodarka, szukając źródeł i mechanizmów dynamiki. W tych stwierdzeniach można zawrzeć podstawowy wyróżnik ontologiczny i metodologiczny ekonomii ewolucyjnej. Celem artykułu jest zdefiniowanie ekonomii ewolucyjnej, a także przedstawienie jej historycznych korzeni, współczesnych poglądów oraz perspektywy rozwoju. Zagadnienia przedstawione w opracowaniu nie opisują całego jej spektrum, a jedynie wybrane elementy. Artykuł ma charakter teoretyczny i składa się z pięciu części. W pierwszej części tekstu skupiono się na wyjaśnieniu pojęcia i kluczowych założeń ewolucjonizmu w naukach społecznych. W dalszej części artykułu omówiono istotę ekonomii ewolucyjnej, a także przedstawiono jej korzenie. Z uwagi na wymogi objętościowe czasopisma skoncentrowano się wyłącznie na prezentacji poglądów najważniejszych przedstawicieli tej dyscypliny naukowej. W końcowej części artykułu, w sposób syntetyczny, przybliżono najważniejsze słabości ekonomii ewolucyjnej oraz perspektywy jej rozwoju.

EN

Evolutionary economics is considered to be part of heterodox economics, which focuses on developments in the economic system, their reasons and consequences. Accepting that the reality is dynamic, contemporary evolutionary economics examines the ways in which the economy evolves, seeking origins and mechanisms of its dynamics. These statements reflect the fundamental ontological and methodological characteristics of evolutionary economics. This article aims at defining evolutionary economics and presenting its historical roots, current views and prospects for development. The issues put forward do not describe its entire range, but only selected elements. This paper is theoretical and consists of five parts. The first part concentrates on explaining the concept and key assumptions of evolutionism in social sciences. Further, the essence of evolutionary economics and its origins are discussed. Owing to the length requirements, the focus is exclusively on presenting the views of the most prominent representatives of this scientific discipline. The final part synthesises fundamental weaknesses of evolutionary economics and prospects for its development.

10

The management of ecosystem services versus time in ecosystems

51%

Michałowski A.

Ekonomia i Środowisko

|

2012

|

tom nr 2

91--104

PL

Makrosystem społeczeństwo-gospodarka-środowisko funkcjonuje i rozwija się z wykorzystaniem zasobów naturalnych usług środowiska przyrodniczego. W teorii ekonomii przede wszystkim analizowano zasoby naturalne, a usługi środowiska są stosunkowo nową kategorią ekonomiczną, szczególnie w aspekcie wymiaru czasu. Teoria ekonomii powinna szerzej uwzględniać założenia ekonomii ewolucyjnej oraz różne interpretacje czasu i korzystać z nich w analizach zjawisk ekonomicznych, w tym związanych z gospodarowaniem usługami środowiska. Celem pracy jest analiza roli czasu w ekosystemach w zrównoważonym gospodarowaniu usługami środowiska przyrodniczego – ze szczególnym uwzględnieniem badań polskich przedstawicieli ekonomii ekologicznej i zrównoważonego rozwoju. Czas w ekosystemach jest nierozerwalnym elementem oddziaływującym na zjawiska i procesy gospodarowania w postaci czwartego wymiaru czasoprzestrzeni lub logicznego następstwa zdarzeń. Problemy badawcze nie powinny koncentrować się na pytaniu, czy uwzględnić jego rolę w procesach gospodarowania, szczególnie w odniesieniu do zrównoważonego gospodarowania usługami środowiska, tylko na pytaniu, jak ten czas rozumieć i w jaki sposób wprowadzić go do teorii ekonomii i praktyki gospodarczej.

EN

The aim of the present paper is to analyse the role of time in ecosystems in sustainable management of ecosystem services – with particular attention to the researches by Polish representatives of ecological economics and sustainable development. The introduction of this topic to the theory of economics is to increase the effectiveness and efficiency of economizing processes and the implementation of sustainable development in society-economy-environment macrosystem.