Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Krótkie wprowadzenie do terminologii etnokulturowej

100%

Konarski W.

|

nr 1

8-28

PL

Rosnące zainteresowanie szeroko pojmowaną tematyką etnokulturową – tak na polu nauki, jak i w życiu publicznym w ogóle – datuje się szczególnie od lat 60. XX wieku. Tendencja ta inspiruje naukowców i polityków do analizowania jej znaczenia tak z europejskiej, jak i pozaeuropejskiej perspektywy porównawczej. Procesy etnicznej mobilizacji narodów małych i bezpaństwowych okazały się stale obecnymi zjawiskami społecznymi. U schyłku minionego wieku dopomogły one nawet w zburzeniu dotychczasowego porządku ustrojowo-terytorialnego. Wymienione wyżej procesy zwiększają potrzebę odniesienia się do pojęć ułatwiających zarówno ich zrozumienie, jak też ich dalszą ewolucję. W pierwszym rzędzie dotyczy to takich terminów, jak naród i nacjonalizm, etniczność, państwo, w tym zwłaszcza narodowe, ranga kwestii językowych czy (etno)regionalnych.

EN

The interest in some broadly understood ethnocultural issues – both in the field of science and public life – has been growing since the 1960s. This tendency has been inspiring the politicians and researchers to make comparative analyses of its importance both from the European and extra-European perspective. The processes of ethnic mobilization of small and stateless nations have become an ever-present social phenomenon. At the end of the previous century they contributed to the collapse of the existing governmental and territorial order. The above mentioned processes make it necessary to investigate the notions which facilitate their understanding and enable their further evolution. This concerns especially such terms as nation, nationalism, ethnicity, the state and, especially, the nation-state, as well as the importance of the linguistic and (ethno)regional issues.

2

Krótkie wprowadzenie do terminologii etnokulturowej

100%

Konarski W.

|

nr 2

8-28

PL

Rosnące zainteresowanie szeroko pojmowaną tematyką etnokulturową – tak na polu nauki, jak i w życiu publicznym w ogóle – datuje się szczególnie od lat 60. XX wieku. Tendencja ta inspiruje naukowców i polityków do analizowania jej znaczenia tak z europejskiej, jak i pozaeuropejskiej perspektywy porównawczej. Procesy etnicznej mobilizacji narodów małych i bezpaństwowych okazały się stale obecnymi zjawiskami społecznymi. U schyłku minionego wieku dopomogły one nawet w zburzeniu dotychczasowego porządku ustrojowo-terytorialnego. Wymienione wyżej procesy zwiększają potrzebę odniesienia się do pojęć ułatwiających zarówno ich zrozumienie, jak też ich dalszą ewolucję. W pierwszym rzędzie dotyczy to takich terminów, jak naród i nacjonalizm, etniczność, państwo, w tym zwłaszcza narodowe, ranga kwestii językowych czy (etno)regionalnych.

EN

The interest in some broadly understood ethnocultural issues – both in the field of science and public life – has been growing since the 1960s. This tendency has been inspiring the politicians and researchers to make comparative analyses of its importance both from the European and extra-European perspective. The processes of ethnic mobilization of small and stateless nations have become an ever-present social phenomenon. At the end of the previous century they contributed to the collapse of the existing governmental and territorial order. The above mentioned processes make it necessary to investigate the notions which facilitate their understanding and enable their further evolution. This concerns especially such terms as nation, nationalism, ethnicity, the state and, especially, the nation-state, as well as the importance of the linguistic and (ethno)regional issues.

3

Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie: między partią polityczną a organizacją etniczno-regionalną

84%

Mazurek M.

|

nr 3(198)

77-98

EN

The author analyzes the activity of Kashubian-Pomeranian Association (Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie, ZKP), an NGO of both ethnic and regional character. The association has existed for over 50 years and it mainly gathers people of Kashubian origin. This organization undertakes activities in two fields. Primarily, the Association fosters Kashubian ethnic identity, however it is also a very important political actor. ZKP fosters Kashubian identity by organizing a variety of folk events, Kashubian Meetings and by actively participating in the teaching of Kashubian language. It is also a real political power in the region; even as a quasi-political party it forwards and gives support to candidates in elections on different levels. Although in the Charter of the organization the activities in the field of culture is indicated as its the main focus, the organization is strongly politically biased.

PL

W artykule podjęto analizę działalności Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, organizacji pozarządowej o charakterze etnicznym i regionalnym. Zrzeszenie istnieje ponad 50 lat i skupia głównie osoby pochodzenia kaszubskiego. Organizacja ta podejmuje działania mające na celu kreowanie tożsamości etnicznej i jednocześnie jest bardzo ważnym aktorem na scenie politycznej, będącym faktyczną „siłą” polityczną w regionie. Z jednej strony mamy do czynienia z organizacją pozarządową organizującą festyny i Zjazdy, a z drugiej strony z quasi-partią polityczną. Choć w statucie organizacji podkreślana jest działalność głównie w obszarze kultury, jest to organizacja w mocny sposób upolityczniona.

4

ANIMOWANIE MULTIKULTUROWYCH DZIAŁAŃ ARTYSTYCZNYCH – O SZANSACH ROZWIJANIA ETNOPEDAGOGIKI W CZASACH KULTUROWEGO IZOLACJONIZMU

84%

Matyjewicz M.

|

nr 6

75-82

EN

The article presents the issue of ethno-pedagogy science and the chances of its establishment by cultural animation. The author of the text analyzes the basic ideas of ethno pedagogy in artistic organizations of multicultural revival, opening up to social awareness of cultural and ethnic diverse. By organizing joint artistic work author seeks visible opportunities for “dialogues” and popularization of the social concept. The method of cultural animation, bearing an axiological neutral message and pervading nondeterminant forms of work, hopes for the creation of friendly, multicultural spaces.

5

„Ale to chyba nie jest wilamowskie”. Mniej znane wyznaczniki odrębności kulturowej Wilamowian

84%

Król T.

|

nr 19

PL

Badacze zajmujący się Wilamowicami za główne wyznaczniki odrębności kulturowej Wilamowian uznają strój i język. Również sami przedstawiciele tej grupy etnicznej prezentowali je jako najważniejsze. Tak było zapewne przed 1945 rokiem, lecz w wyniku powojennych prześladowań zaczęły one zanikać. Dziś nadal stanowią ważne markery wilamowskości, rzadko używane są jednak na co dzień. W artykule przedstawiono wyznaczniki wilamowskiej odrębności, które ważne są dla współczesnych Wilamowian, szczególnie dla młodzieży zaangażowanej w rewitalizację językową. Są to m.in. wilamowska polszczyzna, wielojęzyczność, pastorałka wilamowska, jajecznica po wilamowsku, wilamowskie kluski wigilijne i picie wódki z jednego kieliszka. Choć występują również w innych regionach, także w okolicznych wsiach, stanowią dla wielu Wilamowian równie ważny atrybut wilamowskości. Ważniejsze niż ich „obiektywna” niepowtarzalność jest to, że podczas przeprowadzanych przez autora badań szczególnie młodzi Wilamowianie uważali je za odpowiednie do wyrażania swojej tożsamości i związanej z nią odmienności kulturowej. Być może niektóre z nich staną się w przyszłości dla Wilamowian ważniejsze niż strój lub język. Granice etniczne bowiem nie są efektem posiadania przez członków grupy etnicznej odrębnej kultury, ale ich działania w celu odróżnienia się od innych.

EN

Researchers who study Wilamowice regard the costume and language as the main determinants of the cultural distinctiveness of the Vilamovians. The representatives of this ethnic group themselves also presented them as the most important. This was probably the case before 1945, when the folk dress and language began to disappear due to the post-war persecutions. Today, they still remain important markers of Vilamovianness, but are rarely used in everyday life. The article presents the determinants of Vilamovian distinctiveness that are important for contemporary Vilamovians, especially for young people involved in linguistic revitalisation. These are, among others, Vilamovian Polish, multilingualism, Vilamovian Christmas songs, Vilamovian-style scrambled eggs, Vilamovian Christmas Eve noodles and drinking from one glass. Although they are also found in other regions, including nearby villages, they are an equally important attribute of Vilamovianness for many Vilamovians. More important than their “objective” uniqueness is the fact that during the research carried out by the author, particularly young people from Wilamowice considered them appropriate for expressing their identity and the cultural distinctiveness related to it. Perhaps in the future some of them will become more important for Vilamovians than the costume or language. Ethnic boundaries are not the result of members of an ethnic community having a separate culture, but of their actions in order to distinguish themselves from others.

6

KULTUROWE CZYNNIKI ROZWOJU PRAW WŁASNOŚCI W POLSCE I NA UKRAINIE – KRYTYKA TEORII HARTWELLA I PRÓBA UJĘCIA HISTORYCZNEGO

84%

Pawłowski M.

|

nr 11/I

153-165

PL

Christopher Hartwell twierdzi, iż prawa własności nie rozwinęły się tak dobrze na Ukrainie jak w Polsce między innymi ze względu na ekonomiczne i polityczne podporządkowanie tych ziem w czasie istnienia Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Stosuje on w nieadekwatny sposób kategorie narodowościowe i nie docenia roli czynników kulturowych. Jego teza jest nie w pełni trafna głównie dlatego, że, jak wielu autorów wskazuje, w szlachta ruska oraz polska cieszyły się w Rzeczypospolitej taką samą pozycją. Problemy z prawami własności w tym tworze państwowym wynikały z ich silnego ograniczenia do jednego stanu, a nie grupy etnicznej. Co więcej, szlachta ruska była pod silnym wpływem polskiej kultury i bardzo szybko się polonizowała. Ta ekspansja polskiej kultury oraz długoterminowa porażka ruchu kozackiego, jego niezdolność do uzyskania równorzędnej szlachcie pozycji lub stworzenia własnej państwowości, są przyczyną niskiego poziomu praw własności na Ukrainie. Ukraiński ruch narodowościowy, pozbawiony zaplecza silnych elit narodowych, musiał adresować swą ofertę przede wszystkim do słabszych ekonomicznie i politycznie grup. W ten sposób dawne podziały stanowo-ekonomiczne przełożyły się na nierówności ekonomiczno-narodowościowe. Ukraińcy nie posiadali własnych elit, które mogłyby kształtować ich państwowości, przekazać dawne doświadczenia ustrojowe, czy wesprzeć ekonomicznie w konkurencji z innymi grupami narodowościowymi. Tak można wytłumaczyć źródła współczesnych niepowodzeń ukraińskiej transformacji, mimo wieloletniej egzystencji przodków Polaków i Ukraińców w tych samych (bądź wielokrotnie podobnych) warunkach.

EN

Christopher Hartwell states that property rights in Ukraine have not developed as good as in Poland among others due to its economic and political dependence during the time of Polish–Lithuanian Commonwealth. He uses in inadequate way a concept of a nation and does not appreciate the role of cultural factors. His thesis inaccurate mostly because of the fact (shown by many authors) that Ukrainian and Polish nobility had the same position in the Commonwealth. Problems with property rights were a result of strong constraints to a one estate, not an ethnic group. Moreover, Ukrainian nobility was under a big influence of Polish culture and very quickly acquired Polish customs and language. This expansion of Polish culture and a long-term failure of the Cossacks movement, its inability to achieve equivalent position with the nobles or create own state, are reasons for low property rights’ level in Ukraine. Ukrainian national movement, deprived of strong national elites, had to target its offer mostly to economically and politically weaker estates. That is the way how old-time social divisions influenced national-economic inequalities. Ukrainians did not have own elites that could shape their statehood, pass down state experiences or support economically in a competition with other nationalities. It explains Ukraine’s transformation’s failures, despite perennial coexistence of ancestors of Poles and Ukrainian, often in the same conditions.

7

ETNICYZOWANIE PRZEDMIOTÓW I JEGO SKUTKI. O ROLI UKRAIŃSKICH ZBIORÓW ETNOGRAFICZNYCH W POLSCE

84%

Jełowicki A.

|

2017

|

tom 58

208-213

EN

Categorising and contextualising objects in collections is a natural feature of museum professionals and collectors, which they do both with their own collections and others. Assigning given features to objects is connected with their description (e.g. academic) as well as with inventory and storage requirements. Another reason for such practices may also be mentioned here – the need to classify the world of objects and ideas. One of the categories most frequently used in such operations is the ethnic and cultural (or identity and cultural) category, particularly favoured by ethnologists and ethnographers – hence the non-European, non-Polish, Slavonic, Lithuanian, Ukrainian or even Lemko, Boyko etc. collections in museums (and not only there). Specific comparison of ethnic collections (in this case, Ukrainian) allows at least a few significant questions to be posed regarding the way they function. Firstly, concerning the history of mutual inter-ethnic relations; secondly, concerning their role in Polish ethnographic collecting; thirdly, concerning their impact on the identity of ethnic groups; and concerning the point of ethnicising objects; and finally concerning the impact on the self-reflection of ethnology. The author replies to the questions raised on the basis of his research in 2010–2012 in over ten Polish museums and collections. While presenting the results of his queries, he tries simultaneously to indicate the multidimensional and multi-context way such collections function in Polish culture.

PL

Naturalną cechą muzealników i kolekcjonerów jest kategoryzowanie i kontekstualizowanie obiektów w zbiorach. Czynią to zarówno z własnymi kolekcjami, jak i „obcymi”. Nadawanie konkretnych dystynkcji przedmiotom jest związane z samym ich opisem (np. naukowym), ale i z potrzebami inwetaryzacyjnymi, magazynowymi. Można tutaj wymienić jeszcze jeden powód takich praktyk. Jest nim potrzeba uporządkowania świata rzeczy i idei. W tych zabiegach jednym z najczęstszych jest stosowanie kategorii etniczno-kulturowych (lub tożsamościowo-kulturowych), szczególnie ulubionych przez etnologów, etnografów. Stąd w muzeach (i nie tylko) mamy takie typy zbiorów, jak np.: pozaeuropejskie, niepolskie, słowiańskie, litewskie, ukraińskie czy wreszcie łemkowskie, bojkowskie itd. Swoista komparatystyka zbiorów etnicznych (w tym przypadku ukraińskich) pozwala na zadanie co najmniej kilku ważnych pytań dotyczących ich funkcjonowania. Po pierwsze o historię wzajemnych stosunków międzyetnicznych; po drugie o ich rolę w polskim kolekcjonerstwie etnograficznym; po trzecie o wpływ na tożsamość grup etnicznych; także o sens etnicyzowania przedmiotów; wreszcie o wpływ na autorefleksję etnologii. Autor odpowiada na postawione pytania bazując na swoich badaniach prowadzonych w latach 2010–2012 w kilkunastu polskich muzeach i kolekcjach. Przedstawiając wyniki kwerend, stara się przy tym wskazać na wielopłaszczyznowe i wielokontekstowe funkcjonowanie owych zbiorów w kulturze polskiej.

8

Religijność współczesnego człowieka w powiązaniu z etnicznością, tożsamością i pograniczem

84%

Orłowska B.

|

nr 3(32)

70-81

PL

W artykule starano się ukazać istnienie związku między religią i religijnością a funkcjonowaniem współczesnego człowieka w obszarze pogranicza. Religijność związana jest również z tożsamością człowieka, z próbą odpowiedzi na pytanie: kim jestem? Podnoszone są tutaj kwestie różnych faz występujących w koncepcjach religijności. Autorka zauważa różne modele religijności współczesnego człowieka wraz z ich interpretacją. Starała się też zwrócić uwagę na obecną sytuację religijną w Europie. Współczesny człowiek nie powinien pozostawać sam ze sobą, do swojego życia i rozwoju potrzebuje również sacrum. Jak podkreślał M. Eliade „Człowiek bez religii nie byłby już człowiekiem”

EN

The paper attempts to demonstrate the relationship between religion and religiousness and the contemporary man’s functioning within the borderland. Religiousness is also related to human identity, with an attempt to answer the question: “Who am I? Various stages appearing in the concepts of religiousness are dealt with in this paper. The author focuses on various models of religiousness of the contemporary man, including their interpretation. She has also attempted to concentrate on the current religious situation in Europe. The contemporary man should not be left on its own, his life and personal development need the sacred. As M. Eliade once emphasized "Man without religion would not be man any more".

9

Czyj jest Śląsk? Refleksja o pograniczu śląsko-niemieckim

84%

Kożyczkowska A.

|

nr 2

162-175

EN

The starting point for the author’s reflections are quotes from the novels by Eva Tvrda and Horst Bienek, which illustrate the difficult experiences of Silesians resulting from the decisions of the Polish, German and Czechoslovak authorities pertaining to Silesia. Quotations from literature construct a context that allows to objectify the questions relevant to the article, namely “Whose is Silesia and how does the political struggle for Silesia that Poland, Germany and Czechoslovakia fought throughout their history reconstruct ethnic identity of Silesians? The author refers to the ideas of Ivan Čolović, from which she derives the concept of the borderland as a land prone to amputation, as well as the concept of post-traumatic identity as a painful identity. On the basis of the literary experiences of Silesia by Horst Bienek, the author attempts to reconstruct the phenomenon of Silesia, which in effect constructs the Silesian ethnic identity. The texts by Horst Bienek, “Birches and Blast Furnaces. Childhood in Upper Silesia” and “Journey to the Land of Childhood” are direct objects of analysis and interpretation.

PL

Autorka punktem wyjścia swojej refleksji uczyniła cytaty z powieści Evy Tvardy i Horsta Bienka, które egzemplifikują trudne doświadczenia Ślązaków wynikające z politycznych decyzji wobec Śląska, które podejmowane były przez władze polskie, niemieckie i czechosłowackie. Przywołane z literatury cytaty konstruują kontekst, który pozwala zobiektywizować zasadnicze dla artykułu pytania: „Czyj jest Śląsk” i jak polityczna walka o Śląsk, którą w swojej historii toczyły Polska, Niemcy i Czechosłowacja, rekonstruuje tożsamość etniczną Ślązaków? Autorka korzysta z myśli Ivana Čolovicia, z której wyprowadza koncepcję pogranicza jako ziemi podatnej na amputację, a także koncepcję tożsamości posttraumatycznej jako tożsamości bolesnej. Na podstawie literacko opisanych doświadczeń śląskości Horsta Bienka autorka podejmuje próbę rekonstrukcji fenomenu śląskości, jako tego, co w efekcie konstruuje śląską tożsamość etniczną. Bezpośrednim przedmiotem analizy i interpretacji są teksty Horsta Bienka, „Brzozy i wielkie piece. Dzieciństwo na Górnym Śląsku” oraz „Podróż w krainę dzieciństwa”.

10

Tuwim wobec stereotypów etnicznych

84%

Kulczyńska-Kruk J.

|

nr 3

331-345

EN

The cultural diversity of the Second Polish Republic, in which a large part of society, especially in cities, was of Jewish origin, was variously reflected in Julian Tuwim’s poetry. Works devoted to the Jewish culture were an important part of Tuwim’s socio-political texts. The author pointed out the cultural and mental differences, whose consequences were – irrespective of their origin, whether Polish or Jewish – some orthodox attitudes towards dissimilarity. They originated, first and foremost, from the prejudices, superstitions and stereotypes formed over the ages. In his poems, Tuwim emphatically revealed the oppressive aspect of any culture, acting in many directions: within a given diaspora or social group as well as outside, in the interaction with the Other. In this way, he pointed at the threat which lies in a culture being manipulated, ideologized, subjected to politics or economic interests, and thus becoming a dangerous tool aimed against people.

PL

Kulturowe zróżnicowanie II Rzeczypospolitej, w której dużą część społeczeństwa, zwłaszcza w miastach, stanowiła ludność żydowska, znalazło różnowymiarowy oddźwięk w poezji Juliana Tuwima. Utwory o tematyce żydowskiej zajmują istotne miejsce w obrębie tekstów o problematyce społeczno-politycznej. Autor zwracał uwagę na różnice obyczajowe i mentalne, których konsekwencją są, niezależne od pochodzenia – polskiego czy żydowskiego – ortodoksyjne postawy wobec wszelkich odmienności. Ich źródłem są przede wszystkim ukształtowane w ciągu wieków przedzenia, przesądy i stereotypy. W swoich wierszach poeta dobitnie ujawniał opresywny aspekt każdej kultury, oddziałujący wielokierunkowo – wewnątrz diaspory czy pewnej grupy społecznej oraz na zewnątrz – w dwustronnych relacjach z Innym. Wskazywał tym samym na zagrożenie, jakim jest poddanie kultury manipulacji, ideologizacji, podporządkowanie polityce lub interesom ekonomicznym, stając się w ten sposób niebezpiecznym narzędziem skierowanym przeciw człowiekowi.

11

W poszukiwaniu recepty na Europę Regionów - idee Europy 100 flag w myśli Yanna Fouéré

84%

Mieczkowska M.

|

nr 27

19-30

EN

The idea of Europe of the regions derived from the federalist concept. One of the varieties is the vision of Europe a hundred flags Yann Fouéré. Symbol hundred flags to reflect the diversity of European regions mapped by a plurality rather than a plurality of states. Symbol 100 flag has become clear hallmark of autonomist ideas proponents calling for change in the focus of decision-making in Europe. The author describes the basic working assumption that vision.

PL

Idea Europy regionów pochodzi od koncepcji federalistycznej. Jedną z jej odmian jest wizja Europy stu flag Yanna Fouéré. Symbol stu flag odzwierciedla różnorodność europejskich regionów odwzorowywanych bardziej przez wielość regionów niż wielość państw. Symbol stu flag stał się znakiem rozpoznawczym dla zwolenników idei autonomistycznych wzywających do zmiany sposobu podejmowania decyzji w Europie. Autorka opisuje podstawowe założenia tej wizji.

12

Wielokulturowość a jedność narodowa – problemy społeczne w Malezji na przełomie XX i XXI wieku

67%

Maślak E. , Popławska J.

|

nr 2

63-77

EN

Malaysia is a culturally and ethnically diverse country in Southeast Asia. The aim of the work is to examine the causes and impact of the lack of cohesion and integrity in Malaysian society, as well as to check whether the local government counteracts divisions among the discussed nation. Basic information about Malaysia and an analysis of indicators relevant to the assessment of the social development of the country in question are also presented. The paper also describes selected socio-economic problems occurring in this country. Opportunities for economic and social development of Malaysia in the coming years were also presented. The text is mainly based on research: Budowa państwa w warunkach wieloetniczności. Przypadek Malezji [State Bilding in Multi-Ethnic Conditions. The Case of Malaysia] by Ewa Trojnar, Problem nierówności dochodowych i ubóstwo w wieloetnicznym społeczeństwie Malezji [The Problem of Income Inequality and Poverty in the Multi-Ethnic Society of Malaysia] by Paweł Glinik and Sexuality Education in Malaysia: Perceived Issues and Barriers by Professionals by Zahra Fazli Khalaf, Wah Yun Low, Effat Merghati-Khoei, Behzad Ghorbani. Conclusions were presented that Malaysia, due to its intensive economic evolution, is perceived as a strong ally in the international arena. It was also noted that the country in question could be a role model for partners and poor countries in this region of Asia. Unfortunately, differences in the legal situation of individual ethnic and racial groups, economic disproportion or lack of quality education (even sex education) lead to social stagnation. The solution may be the implementation of selected Sustainable Development Goals set by the United Nations, which will consolidate the further development of Malaysia and improve the general well-being of citizens. Implementation of these measures may be the way for Malaysia to become a leader in Southeast Asia, but it requires many social changes that should be implemented as soon as possible.

PL

Malezja to zróżnicowany kulturowo i etnicznie kraj w Azji Południowo-Wschodniej. Celem niniejszego artykułu jest zbadanie przyczyn oraz wpływu braku spójności i integralności społeczeństwa Malezji na możliwości rozwoju tego kraju, a także sprawdzenie, czy tamtejszy rząd stara się zapobiegać podziałom społecznym. Przedstawiono również podstawowe informacje dotyczące Malezji oraz dokonano analizy wskaźników istotnych w ocenie rozwoju społecznego tego kraju. Na tym tle zaprezentowano wybrane problemy społeczno-ekonomiczne oraz możliwości rozwoju gospodarczego i społecznego Malezji w najbliższych latach. Artykuł opiera się głównie na następujących opracowaniach: Budowa państwa w warunkach wieloetniczności. Przypadek Malezji Ewy Trojnar, Problem nierówności dochodowych i ubóstwo w wieloetnicznym społeczeństwie Malezji Pawła Glinika oraz Sexuality Education in Malaysia: Perceived Issues and Barriers by Professionals, którego autorami są Zahra Fazli Khalaf, Wah Yun Low, Effat Merghati-Khoei, Behzad Ghorbani. Postawiono wnioski, iż Malezja ze względu na swój intensywny rozwój gospodarczy może być dla partnerów i biednych krajów tego regionu Azji wzorem do naśladowania. Niestety, różnice w sytuacji prawnej poszczególnych grup etnicznych i rasowych, dysproporcje ekonomiczne czy brak odpowiedniej jakości kształcenia (nawet edukacji seksualnej) prowadzą do stagnacji społecznej. Rozwiązaniem mogłoby być przyjęcie do realizacji wybranych Celów Zrównoważonego Rozwoju określonych przez Organizację Narodów Zjednoczonych, które ugruntowałyby dalszy rozwój Malezji oraz poprawiły dobrostan jej obywateli. Malezja ma szansę wejść na drogę do stania się liderem w regionie Azji Południowo-Wschodniej, ale wymaga to wielu zmian społecznych, które powinny zostać wprowadzone jak najszybciej.

13

Identity Factor in Terms of the Ukrainian Crisis (the Example of The Donbas Region)

67%

Pakhomenko S.

|

2015

|

nr 3

95-102

EN

The article proposes the thesis of propaganda techniques used to force the amorphous term “Novorossia” as well as absence of ethnic background in the Donbas conflict. Russian propaganda machine is working towards promotion of the three major contents: 1) oppression of Russian and Russian-speaking people by new Kiev authorities; 2) the historical arguments to prove that Ukraine’s south-eastern regions belong to Russia; 3) creation of new separatist formation united by a common name «Novorossia» as the realization of self-determination of people under new non-Ukrainian identity (meaning Russian identity). The internal precondition providing success for propaganda message is strongly developed regional identity that does not coincide with Ukrainian national-state project and is stimulated by local regional elites as an argument in the election campaigns for years. Its components are the following: Ukrainian-Russian dual ethnicity, dominance of Russian language, industrial culture type, sincere veneration of Soviet past, sympathy to Russian history and state. Propaganda techniques and lack of separating ethnic identity of «Novorossia» is shown in the following: 1) no ethnic sides in the conflict; 2) in formal notation as well as in slang Donbas separatists are never called “Russian” or “Novorossia people” (novorosy). The names of self-proclaimed republics contain territorial content – Donetsk People’s Republic, Lugansk People’s Republic – derived from toponyms, not ethnonyms. 3) «Novorossia» flag does not have any sort of roots in the history of the region. Local separatism is based not on ethnic contradictions, but on specific regional identity of Donbas with cultural, ideological, and civilization characteristics of the “Russian world”, forced by Russian propaganda efforts. At the same time, in case of prolongation of the conflict, its freezing and existence of separatist territories in a different (nonUkrainian) political, informational, humanitarian reality, the process of constructing new Donbas identity (civil, political, and then, perhaps, ethnicity – “Russian”, “Novorossian”) might not be so long.

PL

Artykuł wysuwa tezę technik propagandy wykorzystywanych w celu narzucenia amorficznego terminu „Noworosja”, jak również braku podłoża etnicznego konfliktu w Donbasie. Rosyjska machina propagandy usiłuje promować trzy następujące treści: 1) ucisk Rosjan i ludności rosyjskojęzycznej przez nowe władze w Kijowie; 2) historyczne argumenty dowodzące, że południowo-wschodnie regiony Ukrainy należą do Rosji; 3) utworzenie nowej formacji separatystycznej połączonej wspólną nazwą „Noworosja” jako realizacji samookreślenia ludności o nowej, nieukraińskiej tożsamości (co oznacza tożsamość rosyjską). Wewnętrznym warunkiem wstępnym zapewniającym sukces przekazu propagandowego jest silnie rozwinięta tożsamość regionalna, która nie zbiega się z ukraińskim projektem państwa narodowego i przez lata pobudzana jest przez miejscowe elity, które wykorzystują ją jako argument w kampaniach wyborczych. Jej składowe są następujące: podwójna narodowość ukraińsko-rosyjska, dominacja języka rosyjskiego, typ kultury przemysłowej, szczery szacunek dla przeszłości sowieckiej, poczucie solidarności z historią i państwem rosyjskim. Przejawami technik propagandy i braku odrębnej tożsamości etnicznej „Noworosji” są: 1) brak etnicznych stron konfliktu; 2) ani w języku formalnym, ani w slangu separatyści z Donbasu nie są nigdy nazywani „Rosjanami” czy „Noworosjanami”, a nazwy samozwańczych republik zawierają komponent terytorialny – Doniecka Republika Ludowa, Ługańska Republika Ludowa – pochodzące od toponimów, a nie etnonimów; 3) flaga „Noworosji” nie zawiera żadnych nawiązań do historii regionu. Miejscowy separatyzm oparty jest nie na sprzecznościach etnicznych, lecz na specyficznej tożsamości regionalnej Donbasu wraz z jej cechami kulturowymi, ideologicznymi i cywilizacyjnymi „świata rosyjskiego”, narzuconymi przez rosyjską propagandę. Z drugiej strony, w przypadku przedłużania się konfliktu, jego zamrożenia i istnienia obszarów separatystycznych w innej (nieukraińskiej) rzeczywistości politycznej, informacyjnej i humanitarnej, proces konstruowania nowej tożsamości Donbasu (obywatelskiej, politycznej, a następnie, być może, etniczności – „Rosjanin”, „Norowosjanin”) mógłby nie być tak długotrwały.

14

Etniczność jako współwyznacznik trajektorii komunikacji interkulturowej. Przykład Republiki Zielonego Przylądka

67%

Budakowska E.

Forum Teologiczne

|

2015

|

tom 18 - Komunikowanie w Afryce. Endo- i egzogeniczne aspekty. Etniczność – kultura – religia

111-132

EN

The article addresses the issues of the specificity of Capeverdean crealization and the role of ethnicity in intercultural communication in insular and transnational conditions of the creole society. Since the Cape Verde archipelago was uninhabited until the 15th century, when Portuguese explorers discovered the islands, the colonization started with the building of new society, mostly of mixed European and African heritage (mestiços). It gave rise to the unique creole culture in the Lusophone Africa. Historically sizeable diaspora community across the world, outnumbering inhabitants on the islands, is still an active factor of intercultural communication. Its transnational ethnicity also co-determines of intercultural communication trajectory.

15

Śląskość jako etniczność: refleksja o pograniczu polskości i śląskości

67%

Kożyczkowska A.

|

tom 12

|

nr 1

52-71

EN

Silesia is a space where the history of Poland, Germany, Czechoslovakia and the Czech Republic have intertwined. It is also a place where great ideologies such as communism and socialism have lefttheir mark. Economic policy also determines Silesia. Therefore, Silesian nature is an example of a culture which was shaped in complicated social and political conditions that determined the cultural awareness of the Silesians themselves as well as their identity. The aim of the article is an attempt to identify how Polishness is constructed within the Polish narrative, and how it promotes (or does not) the emancipation of ethnically Silesian identity. For the purpose of this task, the author analyzed Zofia Kossak’s book “Nieznany kraj” (first edition 1931), using the concept of Jean-François Lyotard’s metanarration. The second task of the article is a reflection on one of the consequences of Silesian nature becoming entangled in Polishness and Germanity, which means that Silesians are not Polish enough for Poles, and at the same time they are not German enough for Germans? The context of this reflection are the concepts of “culture” as a space for creating meanings (Clifford Geertz) and “world” as human existence (Václav Havel).

PL

Śląsk to przestrzeń, w której splatały się dzieje Polski, Niemiec, Czechosłowacji i Czech. Tu także swe piętno odcisnęły takie wielkie ideologie jak komunizm i socjalizm. O Śląsku decyduje również polityka ekonomiczna. Śląskość to zatem przykład kultury, która kształtowała się w skomplikowanych warunkach społecznych i politycznych, decydujących o świadomości kulturowej samych Ślązaków, a także o ich tożsamości. Celem artykułu jest próba rozpoznania, jak w obrębie polskiej narracji konstruuje się polskość Śląska i jak sprzyja (lub nie sprzyja) ona emancypacji tożsamości etnicznie śląskiej. Na potrzeby tego zadania autorka dokonała analizy książki Zofii Kossak „Nieznany kraj” (pierwsze wydanie 1931), korzystając z koncepcji metanarracji Jeana-Françoisa Lyotarda. Drugim zadaniem artykułu jest refleksja wokół jednej z konsekwencji uwikłania śląskości w polskość i niemieckość, co powoduje, że Ślązacy są dla Polaków nie dość polscy i jednocześnie dla Niemców są nie dość niemieccy? Kontekstem tej refleksji są koncepcje: „kultury” jako przestrzeni wytwarzania znaczeń (Clifforda Geertza) i „świata” jako egzystencji człowieka (Václava Havla).

16

The Jewish Identity of the “Unexpected Generation” in the Context of the Upbringing Model in a Mixed Family

67%

Cukras-Stelągowska J.

|

2020

|

nr 9

85-100

PL

W swoim artykule chciałabym przybliżyć jedno z najmłodszych pokoleń żydowskich w Polsce, zwane „nieoczekiwaną generacją”, na podstawie badań własnych oraz ustaleń innych badaczy. Jednocześnie uwzględniam istotę wychowania w rodzinie mieszanej i to, jakie niesie za sobą konsekwencje dla tożsamości społeczno-kulturowej tegoż pokolenia. Przyjrzę się sposobom konstruowania wzorów żydowskiego życia rodzinnego oraz możliwym formom i treściom rodzinnej transmisji międzypokoleniowej. Wskażę także na wyzwania i potencjalne zagrożenia, przed którymi stają dziś żydowskie rodziny mieszkające w Polsce. W efekcie postaram się wytyczyć możliwe dalsze kierunki badawcze podejmujące kwestie transmisji treści kulturowych w rodzinie, przekazu żydowskiego dziedzictwa religijnego i językowego.

EN

The goal of the article is to introduce one of the youngest Jewish generations in Poland, known as the “unexpected generation”, based on my own research and the findings of other researchers. At the same time, I consider the essence of upbringing in a mixed family and its consequences for the socio-cultural identity of this generation. I look at ways of constructing patterns of Jewish family life and possible forms and content of intergenerational family transmission. I also highlight challenges and potential threats faced by Jewish families living in Poland today. Consequently, I try to outline possible further research directions related to issues of cultural content transmission in a family and the transmission of Jewish religious and linguistic heritage.