Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Długi cień suwerena

100%

Rostocki A. , Włodzimierz Andrzej Rostocki – doktor socjologii e. p. I. S. U.

Władza sądzenia

|

2017

|

tom 13

2

Pasierb-an Essayist. The Assessment of Research Perspectives.

100%

Kudyba W.

Colloquia Litteraria

|

2017

|

nr 1

EN

Even though Fr. Janusz Stanisław Pasierb’s essay books enjoyed considerable popularity already during the author’s lifetime and they account for a sizeable portion of his writings, they have not been a subject of a separate study yet. Recently published Ars, fides et ratio. Esej teologiczny? (Tischner – Pasierb – Szymik) (Siedlce, 2012) [Ars, fides et ratio. A theological essay? (Tischner – Pasierb – Szymik)] by Aleksandra Pethe awakens hope for a revival in interest in Fr. Pasierb’s essays. The book itself contributes very little to the research on the writer’s essays, however it does pose important questions, among others on the mechanisms of the essayisation of homilies employed by Fr. Pasierb. It seems that other ways in which he transgressed various literary forms in the direction of theological essay deserve special attention. Fr. Pasierb’s writings remain open to state-of-the-art research tools and call for urgent investigation.

3

Polska eseistyka o malarstwie i fotografii od 2. połowy XX wieku w świetle rozważań nad esejem jako formą (pisarstwa, poznania, doświadczania…)

80%

Lisak-Gębala D.

|

nr 22

55-69

EN

Contemporary Polish essays on paintings and photographs (by, e.g. Z. Herbert, G. Herling-Grudziński, W. Karpiński, J. Pollakówna, E. Bieńkowska, A. Olędzka-Frybesowa, and W. Nowicki) are juxtaposed with the personal essay which was invented by Montaigne. A wide range of commentaries, including ideas about this genre which were expressed by Th. W. Adorno, G. Lukács, and G. Douglas Atkins, provide a theoretical background for the analysis. Selected Polish texts are presented as artistic constructions that recreate the process of experiencing pictures and the movement of thoughts of the essayistic “self” which uses many disguises (e.g. a traveler, amateur, scholar and critic). A particular painting or photo, which is often artfully described by means of ekphrasis, is treated by essayists as a starting point for analyzing many broader issues as well as for indirect self-presentation.

4

Stanisław Barańczak jako krytyk języka. Wokół dwóch esejów z tomu Poezja i duch Uogólnienia

80%

Trubicka H.

|

nr 16

133-156

EN

The articles derives from a conviction that the later essays writing of Stanisław Barańczak in one of its important aspects is a criticism of the morally destructive features of the language. His theory of poetry as a particular kind of speech – directed to the concrete, multimeaning, always individual – is a simple consequence of a conviction abot what should be the language in general results from the deeply ethical objection to the generality, exaggerated abstractness, one-sidedness of an opinion. Manifestations of such “a laying the language in charge”, to use Barańczak’s own words, I can be found mostly in his two late essays titled Człowiek, Który Za Dużo Wie [The Man Who Knows Too Much] and Poezja i duch Uogólnienia [Poetry and the Spirit of Generalisation]. In their rhetoric I am looking for the supplement of his relation to language.

5

Fizyka i co z tego? Szału nie ma. Chociaż czasem go dzięki fizyce dostaję

80%

Słowiński M.

Postępy Fizyki

|

2017

|

tom T. 68, z. 1

38--39

PL

Piątek wieczór. Pora wrzucić coś na ząb. W telewizji przyjemny odmóżdżacz, prawa fizyki nie obowiązują. Herbatka zaparzona stygnie sobie powolutku. Niech odda temperaturę do otoczenia. Gdzie mi się śpieszy? W międzyczasie przygotuję sobie strawę. Jogurcik, jajeczko. Jest i miód! Klei się jak nie wiem co. Lepkość to jego ważna cecha. Jak już jestem w kuchni to zrobię zapas, żeby nie wstawać dwa razy z fotela. Im mniej pracy wykonam, tym więcej energii zaoszczędzę. Więc prawa ręka chap! talerzyk, lewa rączka chap! kubeczek i powolutku na swoje miejsce.

6

Uczniowskie zmagania się ze słowem. O pisaniu dłuższej wypowiedzi na różnych poziomach nauczania

80%

Guzy A. , Niesporek-Szamburska B.

|

nr 140

45-63

PL

Autorki ukazują w opracowaniu fragment szerszych badań nad stanem wiedzy językowej uczniów oraz jej przełożenia na sprawności. Głównym celem przedstawionej części badań stało się określenie poziomu kompetencji tekstotwórczej uczniów szkoły podstawowej (z klas III oraz VI) oraz uczniów gimnazjum (z klasy III), a ich przedmiotem – teksty napisane przez badane dzieci (listy oraz rozprawki). Do określenia sprawności tekstotwórczej uczniów na poszczególnych poziomach edukacji w wartościach wymiernych oraz jej zilustrowania przyjęto dla każdego komponentu kompetencji (struktury prac, tła pragmatycznego, aspektu poznawczego i wybranych cech językowo-stylistycznych) wartości punktowe. Porównanie poziomu sprawności w zakresie władania przez uczniów słowem podczas tworzenia dłuższych tekstów przyniosło zaskakujące rezultaty: początkowo poziom kompetencji tekstotwórczej rósł z wiekiem i ze szkolną edukacją: osiągał wyższy poziom u uczniów klas VI w stosunku do umiejętności uczniów młodszych. Jednak u uczniów gimnazjum poziom tej sprawności gwałtowne się obniżył. Z badań wynika też, że wszyscy uczniowie uzyskują najniższe wyniki w zakresie poprawności językowo-stylistycznej.

7

Coś nowego o kwiatach

80%

Benjamin W. , Rejniak-Majewska A.

|

2019

|

tom 73

|

nr 4 (327)

146-147

8

"Uwagi" - literacki testament Krasickiego dla rodaków.

70%

Leszczyńska-Skowron K.

Komunikaty Mazursko-Warmińskie

|

2018

|

nr 1(299)

142-153

EN

This article concerns a collection of Ignacy Krasicki’s essays written in his last years, entitled Uwagi. Despite the great variety of subjects in all the essays, the author has discovered a surprisingly coherent vision of people, society and the country. This vision can be interpreted as a program for the preservation of Polish identity during the Partitions of Poland and the rebuilding of social bonds

9

Pod powierzchnią Historii. "Skorupy"

60%

Górska M.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2021

|

tom 17

69-76

EN

This article concerns the essay Skorupy by Artur Daniel Liskowacki. It focuses on the description of the object as a carrier of cultural memory.

PL

Artykuł dotyczy eseju Skorupy Artura Daniela Liskowackiego. Skupiony jest na opisie przedmiotu jako nośnika pamięci kulturowej.

10

Pisanie esejów jako metoda kształcenia studentów ochrony środowiska

60%

Maciejowska I.

|

tom R. 14, NR 1-2

95--100

PL

Jeśli absolwenci kierunku ochrona środowiska podejmą pracę w wyuczonym zawodzie, do ich zadań może należeć m.in. sporządzanie raportów i opracowań, ocen, planów rozwoju itp., negocjowanie decyzji z inwestorami i społecznością lokalną, prowadzenie edukacji ekologicznej. Niezbędne w tym celu jest wykształcenie umiejętności skutecznego komunikowania się w mowie i piśmie. W publikacji zaproponowano pisanie esejów jako jedną z metod nauczania/uczenia się, sformułowano kryteria oceny prac pisemnych, przedstawiono materiał dydaktyczny gotowy do zastosowania na zajęciach ze studentami.

EN

When the graduates of environmental protection work in their field, their tasks will include, among others, preparing reports and elaborations, evaluations, development plans, negotiations with investors and a local society, as well as running environmental education. In this aim it is necessary to develop communication skills. Writing essays has been proposed as one of the teaching and learning methods. Assessment criteria and didactic aids are presented in this paper.

11

„Ten krzyż reprezentuje nas wszystkich”. Wolność i solidarność według Natalii Ginzburg

60%

Lange-Henszke M.

|

2021

|

nr 31

255-270

PL

W 1988 roku na łamach lewicowego dziennika „L’Unità” pisarka Natalia Ginzburg, ateistka żydowskiego pochodzenia, zaangażowana po stronie włoskiej lewicy, zabiera głos w obronie krzyża zawieszonego w szkolnych klasach. W eseju zatytułowanym Non togliete questa croce: è il segno del dolore umano (Nie zdejmujecie tego krzyża: jest symbolem ludzkiego cierpienia) odnosi się do ponadreligijnego i ponadideologicznego znaczenia tego symbolu. Przypomina, że to właśnie rewolucji chrześcijańskiej ludzkość zawdzięcza idee równości i solidarności, wcześniej nieobecne. Przywołuje katalog wartości, takich jak między innymi tolerancja i szczodrość polegająca na pozostawieniu drugiemu człowiekowi wolności w poszukiwaniach odpowiedzi na fundamentalne pytania. Jakie przesłanki zadecydowały o tym, że pisarka postanowiła interweniować w sprawie krzyża? W jaki sposób obrona chrześcijańskiego symbolu w publicznej przestrzeni wpisuje się w intelektualny projekt, który konsekwentnie rozwijała od momentu literackiego debiutu? Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na te dwa zasadnicze pytania. Ponadto proponuje polskie tłumaczenie jednego ze słynnych tekstów Ginzburg, której doskonała eseistyka pozostaje w Polsce praktycznie nieznana

EN

„This cross represents us all“. Liberty and solidarity in Natalia Ginzburg's essays In 1988, in the pages of the left-wing daily „L'Unità”, the writer Natalia Ginzburg, an atheist of Jewish origin, involved on the side of the Italian left, speaks in defense of the presence of the crosses in classrooms. In an essay entitled Non togliete questa croce: è il segno del dolore umano, she refers to the supra-religious and supra-ideological meaning of this symbol. It reminds that it is the Christian revolution that humanity owes to the ideas of equality and solidarity, previously absent. Ginzburg recalls a catalog of values, such as tolerance and generosity, which consists in leaving another human being freedom in searching for answers to fundamental questions. What were the reasons why the writer decided to intervene in the matter of the cross? How does the defense of the Christian symbol in public space fit in with the intellectual project that she has been consistently developing since her literary debut? The article aims at answering these two fundamental questions. Moreover, it ofers a Polish translation of one of the famous texts by Ginzburg, whose excellent essays remain practically unknown in Poland.

12

„I jedno wiemy tylko. I nic się nie zmienia”. Pamięci Profesora Henryka Kurczaba

60%

Mazur E.

Dydaktyka Polonistyczna

|

2022

|

nr 8 (17)

9-15

PL

Artykuł poświęcony jest pamięci Henryka Kurczaba (1930–2022), związanego w rzeszowską polonistyką dydaktyka literatury i języka polskiego, twórcy koncepcji integracji kształcenia polonistycznego, profesora Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Uniwersytetu Rzeszowskiego. Szkic ma charakter wspomnieniowy, obejmuje zarys życia i biografię naukową Profesora, a także różne formy jego aktywności twórczej. W eseju o nachyleniu aksjologicznym, opartym na reminiscencjach, splatają się trzy wątki: osobisty, biograficzny i bibliograficzny.

EN

The paper is dedicated to the memory of Henryk Kurczab (1930-2022), a teacher of Polish literature and language associated with the Rzeszow polonology Department of Polish Language, the creator of the concept of integration of Polish language education, professor at the Higher School of Pedagogy and the University of Rzeszow. The sketch is a collection of memories, covering the span of the Professor’s life and his academic biography, as well as various forms of his creative activity. In the paper with an axiological slant, based on reminiscences, three threads intertwine: personal, biographical and bibliographical.

13

Czas na nową „powieść o węglu”

60%

Kicki J.

Inżynieria Górnicza

|

2017

|

tom nr 1-2

22--23

PL

Niniejszy esej jest nieco zaskakujący, bo zachęcam w nim do napisania nowej „powieści o węglu”. A to z powodu sięgnięcia po książkę autorstwa Ferdynanda Goetla Anakonda, określaną często mianem „powieści o węglu”, tyle że osadzonej w realiach kryzysu lat 30 ubiegłego wieku.

14

Biblioteka jako przestrzeń uwewnętrzniona. O Starym gmachu Piotra Matywieckiego (rec. P. Matywiecki, Stary gmach, Warszawa 2016, seria: Biblioteka „Więzi”, t. 326)

57%

Kuczyńska-Koschany K. , Jarzyna A.

|

nr 6

293-308

EN

The study is a multi-contextual review of the recollective essay by Piotr Matywiecki, entitled Old Edifice (Stary Gmach, Warsaw 2016). Not only do Katarzyna Kuczyńska-Koschany and Anita Jarzyna discuss the biographical dimension of the text devoted to the former premises of the Library of the University of Warsaw, where the author – a recognised poet and expert on Warsaw – worked for many years, but they also focus on another, more universal aspect of his deliberations, which tell a story about the departure of a certain intellectual generation – about an intellectual ethos and its genius loci on the map of Warsaw. At the same time, the reviewers emphasise and thematise the essential meaning of the essayistic form which favours erudite digressions and the composition of the book that is, to a great extent, subordinated to the logic of the depicted space and its spectral afterimages.

PL

Szkic jest wielokontekstowym omówieniem wspomnieniowego eseju Piotra Matywieckiego pt. Stary gmach (Warszawa 2016). Katarzyna Kuczyńska-Koschany i Anita Jarzyna nie tylko zwracają uwagę na biograficzny wymiar tekstu poświęconego fenomenowi dawnej siedziby Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie przez lata pracował autor – rozpoznawalny współczesny poeta i varsawianista, ale również koncentrują się na innym, bardziej uniwersalnym aspekcie tych rozważań będących opowieścią o odchodzeniu pewnej formacji intelektualnej – o inteligenckim etosie i jego genius loci na mapie stolicy. Recenzentki podkreślają przy tym i tematyzują kluczowe znaczenie formy eseistycznej sprzyjającej erudycyjnym dygresjom oraz kompozycji książki w znacznej mierze podporządkowanej logice opisywanej przestrzeni i jej widmowym powidokom.

15

Wolność tłumacza wobec kalejdoskopu kultur na przykładzie esejów Božidara Jezernika

57%

Cieślar J.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2015

|

tom 6

|

nr 1

226-236

SL

Prispevek obravnava temo prevajalčeve svobode na primeru prevoda Jezernikove knjige Kava. Zgodovina številnih zanimivih osebnosti in ovir, s katerimi se je srečevala grenka črna pijača, imenovana kava, na svojem zmagovitem pohodu iz Arabije Feliks okrog sveta, ki ga ni uspel zaustaviti niti muhtasib svetega mesta Meka, ki je na Poljskem objavljena kot zbirka esejev. Avtorica še posebej posveča pozornost ponazoritvi posledic prevajalskih strategij in njihovih razmerij do eseja kot literarne zvrsti. Raziskuje in analizira prevajalske izbire na leksikalno‑semantični ravni ter prikazuje njihov vpliv na dojemanje prevedenega besedila.

EN

The article deals with the topic of translator’s freedom, in particular investigating the case of the translation of Jezernik’s book Kava. Zgodovina številnih zanimivih osebnosti in ovir, s katerimi se je srečevala grenka črna pijača, imenovana kava, na svojem zmagovitem pohodu iz Arabije Feliks okrog sveta, ki ga ni uspel zaustaviti niti muhtasib svetega mesta Meka which was published in Poland as a collection of essays. The author pays particular attention to the effects of the translation strategies and its relation to the essay as a literary genre. She analyzes translator’s choises on the lexical‑semantic level and shows their impact on text reception.

16

Historia Słowenii oczami Polaka O przekładach literatury słoweńskiej Joanny Pomorskiej

51%

Cieślar J.

Przekłady Literatur Słowiańskich

|

2016

|

tom 7

|

nr 1

236-249

SI

Prispevek obravnava temo prevajalčevih odločitev na primeru prevoda zbirke Jančarjevih esejev Terra incognita, ki ga je pripravila Joanna Pomorska. Članek izhaja iz teorije tropov Hay‑ dna Whita, ki svoja raziskovanja neposredno navezuje na zgodovinopisje in opozarja na past objektivne zgodovine, ki pravzaprav po njegovem ne sme obstajati. Prav to najdemo v esejih, v katerih vsebino preveva duh zgodovine, denimo Jančarjevi eseji se pogosto dotikajo teme slov‑ enske zgodovine, ki jih avtor postavlja ne samo v slovenski kontekst, ampak tudi v jugoslovanski in celo evropski. Podoba zgodovine v njegovih delih je zgrajena na izjemen način, v katerem prevladuje ironija, ki izhaja iz posmehljive trditve o kolesu zgodovine. Ta svojevrstna perspektiva ni ohranjena v prevajanju, kjer prevajalka mora upoštevati predvsem poljskega bralca, ki slov‑ ensko zgodovino le bežno pozna. Avtorica članka še posebej posveča pozornost ponazoritvi posledic prevajalskih strategij in njihovih razmerij do eseja kot nosilca zgodovine. Raziskuje in analizira prevajalske izbire na leksikalno ‑semantični ravni ter prikazuje njihov vpliv na dojemanje prevedenega besedila.

EN

The article deals with the topic of translator’s choices while investigating the case of the translation of Drago Jančar’s book, Terra incognita, translated in Poland by Joanna Pomorska. This article is based on the theory of tropes by Hayden White, whose research is directly related to the historiography, and points out to the trap of objective or truly scientific history which, in fact, cannot exist. The same also applies to the essays that include some threads of history, such as Jančar’s essays concerning Slovenian history, analyzed not only in the Slovenian, but also in Yugoslavian and even European context. The image of history in his works is built on the remarkable way, where prevails the irony arising from the specific argument on the wheel of history. This unique perspective cannot be retained in the translation, where the translator must take into account a Polish reader’s limited knowledge about the Slovenian history. The author pays particular attention to illustrating the effects of translation strategies and its attitude towards the essay as a relay of history. She analyzes the translation choices on the lexical ‑semantic level, and shows their impact on the perception of the text.

17

Ekfraza konotacyjna: „Batszeba” Rembrandta w ujęciu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

51%

Słodczyk R.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2018

|

tom 39

|

nr 1

155-170

PL

W artykule Ekfraza konotacyjna: Batszeba Rembrandta w ujęciu Gustawa Herlinga-Grudzińskiego w centrum uwagi znajduje się problem opisu dzieła sztuki w eseju. Punktem wyjścia do analizy i interpretacji deskrypcji artefaktu, tj. Batszeby Rembrandta, jest przybliżenie go z perspektywy historii sztuki. W dalszej części tekst skupia się na werbalnej relacji o obrazie, jaką przynosi esej Gustawa Herlinga-Grudzińskiego Rembrandt w miniaturze. Celem jest przedstawienie konkretnej realizacji formy ekfrazy, a także wskazanie na charakterystyczny tryb widzenia dzieła i pisania o nim – tak w warstwie treściowej, jak językowej. Na końcu pojawia się (wraz z uzasadnieniem) propozycja nazwania omawianego przykładu ekfrazą konotacyjną.

EN

The article “Connotational Ekphrasis: Rembrand’s Bathsheba in the Interpretation of Gustaw Gerling-Grudziński” focuses on the issue of describing a work of art in an essay. As a starting point for the analysis and interpretation of an artefact, the paper brings closer the very work of art, i.e. Rembrandt’s Bathsheba, from the perspective of art history. Next, the text discusses the verbal account of the painting put forward by Gustaw Herling-Grudziński in his essay “Rembrandt in a Miniature”. The aim is to present a concrete realization of ekphrasis and a characteristic mode of perceiving and writing about a work of art – both at the level of content and at the level of language. Finally, it is proposed to label the discussed example ‘connotational ekphrasis’.

18

Prześwietlanie Dzienników w Gombrowicz, este hombre me causa problemas Juana Carlosa Gómeza

51%

Pielacińska N.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2019

|

tom 13

|

nr 2

117-130

EN

This paper discusses “Milonga for Gombrowicz”, an essay written by Juan Carlos Gómez in which the author begins by reflecting upon Gombrowicz’s “Diary”. As Gómez was one of the Polish writer’s closest Argentinean friends, the biographical perspective enables the text in question to be read as an intimate history of their relationship that is also shared with the public. As the analysis presented in this article shows, Gombrowicz’s work offered Gómez an opportunity to metaphorically resume their conversations which had been disrupted when Gombrowicz departed Argentina, providing him with a pretext to present his own philosophical views, and above all to convince readers that he was the only legitimate “heir” to Gombrowicz’s “throne”.

PL

Celem niniejszego artykułu jest omówienie eseju Gómeza pt. Milonga dla Gombrowicza, w którym autor punktem wyjścia do refleksji czyni Dzienniki. Perspektywa biograficzna, Gómez był bowiem jednym z najbliższych argentyńskich przyjaciół polskiego pisarza, pozwoliła spojrzeć na omawiany tekst jako na upublicznioną, choć intymną historię ich wzajemnej relacji. Z przeprowadzonej analizy wynika, że twórczość autora Ferdydurke była dla Gómeza metaforycznym powrotem do rozmów przerwanych wyjazdem pisarza, pretekstem do zaprezentowania swoich filozoficznych poglądów, a nade wszystko przekonania czytelników do tego, że to właśnie on jest jedynym „spadkobiercą tronu” po Gombrowiczu.

19

Pamięć wobec historiografii sowieckiej i postsowieckich przemilczeń historycznych (Karta rodiny Piotra Wajla)

51%

Sylwestrzak M.

|

nr 1

233-249

EN

The article is devoted to essays of Peter Vayl – the Russian author of the Third Wave of Emigration. His work is discussed in the context of the achievements of ‘memory studies’ research. Since the writer considers the Soviet Union as his homeland, in his works this concept is associated with the category of memory. The subject of “Karta rodiny” (2002) is focused around the collective memory of Russians. The author analyzes the distortions and blank spots of collective memory, tracing the influence that official historiography (both Soviet and Russian) had on it. In his essays Wayl observes and analyzes Russia and other countries of the former Soviet Union (the article discusses Wajl’s analysis of creating a new vision of history in Ukraine).

20

Polska szkoła eseju – esej w polskiej szkole (na przykładzie Dostojewskiego Czesława Miłosza)

51%

Goczał E.

Edukacja Humanistyczna

|

2016

|

nr 1

97-105

PL

W artykule zawarta została propozycja wykorzystania w ramach licealnej edukacji polonistycznej eseju – gatunku zróżnicowanego formalnie i treściowo, hybrydycznego i trudnego w odbiorze, lecz jednocześnie bardzo użytecznego dydaktycznie. Szerokie spektrum form eseistycznych ograniczone zostaje do tak zwanego „polskiego eseju” – pojęcia wprowadzonego i zdefiniowanego przez Czesława Miłosza. Przykładem realizacji gatunku i przedmiotem analizy jest tutaj esej samego Miłosza, Dostojewski – traktujący o wybranych wątkach z życia i twórczości rosyjskiego pisarza, a przede wszystkim prezentujący jego obraz w subiektywnym spojrzeniu polskiego noblisty.

EN

The article offers a proposal of using essay, within high school Polish studies, as a genre which is diverse formally and substantially, hybrid and cerebral, still, useful in a teaching practice. The wide range of essayistic forms is limited to the so-called "Polish essay" – the notion introduced and defined by Czesław Miłosz. An example of genre implementation and a subject of analysis is his own essay entitled Dostojewski – discussing the selected aspects of life and writings of the Russian writer and, most of all, presenting his image from the subjective perspective of the Polish Nobel prize winner.