Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Bańki mydlane. Z różnych sfer Elizy Orzeszkowej w kontekście studiów o wychowaniu panien z drugiej połowy XIX wieku

100%

Jakusz M.

|

nr 6

47-58

EN

This article aims to show how the theme of education is developed by Eliza Orzeszkowa in herworks of fiction from the early 1880s. Two novellas from the cycle Z różnych sfer [From DifferentSpheres], namely Bańka mydlana [Soap-Bubble] and Widma, serve as a pretext for reflecting uponthe discussion about women’s education in which Orzeszkowa partakes, challenging the most significantstatements of the era. She does that because she notices the threat to the aesthetic and socialproject of positivist thinkers and realistic writers, the threat posed by the philosophy of individualismand self-determination.

2

W gorsecie czy w surducie? Strój w dziewiętnastowiecznym dyskursie emancypacyjnym

72%

Stachura-Lupa R.

|

tom 43

|

nr 4/2

89-106

EN

The paper illustrates the relationship between women’s clothing and the processes of modernization in the 19th century Europe. The author focuses on the discourse of emancipation and women who, like the French writer George Sand and a group of her Polish followers, broke away from the traditional image of women and adopted masculine clothing. In Poland, the interpretation of Sand’s lifestyle, characterized by her preference for masculine clothing, posed a challenge to her first biographers, who associated the author of Indiana with Frederic Chopin. A woman in a frock coat with a cigar or pipe in her hand was seen by opponents of emancipation as a troublemaker seeking applause. She discredited not only herself, but also the idea of emancipation. Accusations of seeking attention and cheap sensation were accompanied by charges of a sexual-erotic nature: shamelessness, licentiousness, and moral decay. Eliza Orzeszkowa knew and appreciated Sand’s work. She herself avoided talking about her private life. In Kilka słów o kobietach (1870, A Few Words On Women), the essay which was fundamental to the further development of the emancipation movement in Poland. She criticized the troublemakers, bluestocking and lioness women, who reduced the idea of equality to behaviour that violated social norms. In her emancipation program, she advocated respect for the family and marriage, and moral and ethical standards.

PL

Artykuł ukazuje związek między strojem kobiecym a procesami modernizacyjnymi zachodzącymi w Europie w XIX wieku. Autorka koncentruje się na dyskursie emancypacyjnym i kobietach, które tak jak francuska pisarka George Sand i grono jej polskich naśladowczyń zrywały z tradycyjnym wizerunkiem kobiety i zakładały męskie stroje. W Polsce z interpretacją stylu życia Sand, noszącej męską garderobę, nie radzili sobie jej pierwsi biografowie, piszący o autorce Indiany w związku z Fryderykiem Chopinem. Kobieta w surducie, z cygarem lub fajką w ręku w ocenie przeciwników emancypacji była awanturnicą, szukającą poklasku. Kompromitowała nie tylko siebie, ale i ideę emancypacyjną. Do oskarżeń o szukanie atencji i taniej sensacji dochodziły zarzuty o podłożu seksualno-erotycznym: o bezwstydności, rozwiązłości, zgniliźnie moralnej. Eliza Orzeszkowa znała i ceniła twórczość Sand. Sama unikała mówienia o swoim życiu prywatnym. W Kilku słowach o kobietach (1870), rozprawie fundamentalnej dla dalszego rozwoju ruchu emancypacyjnego w Polsce, krytyce poddała awanturnice, sawantki i kobiety lwice, które ideę równouprawnienia sprowadzają do zachowań naruszających społeczne normy. W swoim programie emancypacyjnym opowiedziała się za poszanowaniem rodziny, małżeństwa i norm moralno-obyczajowych.

3

Kategórie verejného a súkromného pri analýze mocenskej asymetrie rodov retrospektívy a perspektívy

58%

Kiczková Z.

|

2011

|

tom 12

|

nr 1

13-24

EN

The paper relects on the gender speciic nature of private and public spheres as discussed in feminist discourses in European and American contexts. Its aim is to explore the potential of the concepts of public and private in analysing the issue of reconciliation of work and family, connected with women’ presence in the public sphere, with the hierarchy between the public and private and with the gender power asymmetry. he public and private as analytical constructs are helpful in moving beyond the individual level and understanding the social-political structure and historical context. These categories characterize diferent value systems with a hierarchical relation connected with the construction of ‘two genders’ and gendered division of work. he paper also focuses on the concept of women’s emancipation, its justiication and understanding of equality, and concrete changes in women’s life. Women’s experience of their ‘double existence’ in the public and private life is thematized as a question of reconciliation of work and family with some period particularities. Diferences in forming men’s and women’s identiies during modernity depending on their experience in the two diferent worlds are shown as relevant.

4

In the Shadow of Noble Conservatives: Agrarian Women Movement in Eastern Provinces of Prussia in 1912–1914. The Case of the Province of Pomerania

58%

Szudarek A.

|

nr 53

291-313

PL

Artykuł omawia okoliczności w jakich część szlachty pruskiej prowincji Pomorze poparła Rolnicze Stowarzyszenia Gospodyń Domowych. Ten nowy typ organizacji kobiecych propagował umiarkowaną wersję emancypacji kobiet na obszarach wiejskich i został zapoczątkowany w Prusach Wschodnich w latach dziewięćdziesiątych XIX w. przez Elisabet Boehm. W pruskiej prowincji Pomorze stowarzyszenia tego typu zaczęły zawiązywać się dopiero od 1912 roku dzięki poparciu części wpływowych szlacheckich konserwatystów i agrariuszy na czele z Conradem baronem von Wangenheim. Za pośrednictwem Rolniczych Stowarzyszeń Gospodyń Domowych chcieli oni umocnić wpływy szlachty na obszarach wiejskich i odnowić dawne patriarchalne hierarchie. Na czele organizacji miały stać szlachcianki i promować postęp naukowo-techniczny w wiejskim gospodarstwie domowym. W ten sposób szlachta chciała włączyć kobiety w program poprawy warunków życia na wsi. Tym samym godziła się na poszerzenie zakresu ich samodzielności. Jej celem nie było jednak wspieranie umiarkowanej emancypacji kobiet, ale wykorzystanie stowarzyszeń do umocnienia wpływów szlachty na wsi i zahamowania migracji ludności do miast (Landflucht). Wyludnianie się wsi było od końca XIX w. ogromnym problemem we wschodnich prowincjach państwa pruskiego, gdyż powodowało stały brak rąk do pracy w majątkach ziemskich.

EN

The article describes the circumstances in which a part of the nobility from the Prussian Province of Pomerania agreed to support Agricultural Housewives’ Associations. That new type of women’s organisations propagated a moderate version of emancipation of women in rural areas and was initiated in East Prussia in the 1890s by Elisabet Boehm. The organisations were first established in Pomerania in 1912. They received support from some influential agrarians led by Conrad von Wangenheim. Nobility wanted to use Agricultural Housewives’ Associations to strengthen their influences in rural areas and renew the old patriarchal hierarchies. Noblewomen were meant to lead the associations and promote scientific and technical progress in rural households. This was the way nobility wanted to use to include women in the program of improving living conditions in the countryside. They agreed to broaden the scope of women’s independent activities. However, supporting emancipation of women was not their true objective. In reality, they aimed at using associations to slow down the migration of people from the countryside to the cities (Landflucht) since depopulation of the countryside was a serious issue in the eastern provinces of Prussia from the end of the nineteenth century, which caused a permanent shortage of labor in land estates.

5

Bremeno dôkazu majú znášať tí, ktorí trvajú na disparite privilégií, alebo načo oprašovať staré filozofické argumenty

58%

Szapuová M.

|

2011

|

tom 12

|

nr 1

3-12

EN

Justifying the subordinated position of women in society by appealing to biological sex diferences has a long history and is popular today, too. In this article the author aims to reconstruct some counter-arguments against such kind of legitimisation of gender inequality developed by Harriet Taylor Mill and John Stuart Mill in the 19th century. These philosophers articulated the problem of women’s subjection, and in line with their liberal position argued for women’s liberation on the grounds of freedom and social justice as well as on those of ethical utilitarism. The author argues that the arguments of these philosophers merit attention even today.