Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Przyrząd dwukorbowy suwakowo-zębatkowy do kreślenia elipsy i hiperboli.

100%

Majewski M.

|

tom nr 5

45-48

PL

Omówiono zasady budowy i działania przyrządu zaprojektowanego w postaci płaskiego mechanizmu dwukorbowego suwakowo-zębatkowego, służącego do ciągłego lub punktowego kreślenia elipsy oraz hiperboli, których osie mogą przyjmować zmienne długości. Ideę geometryczną budowy przyrządu oparto na definicjach elipsy i hiperboli, formułujących ich punkty za pośrednictwem ognisk i osi.

EN

The construction and functioning of a graphic instrument for continuous or pointwise drawing of ellipses and hyperbolas, characterised by changeable lenght of its axes, has been constructed on the principle of drag-link, and a slider-rack-and pinion plane mechanism, whih geometrical idea is based on the definition of an ellipse and hyperbola.

2

Spatial construction of intersection points of two ellipses

38%

Bieliński A. , Łapińska C.

|

2006

|

tom Vol. 16

17--19

EN

A spatial construction of intersection points of two coplanar ellipses, whose major axes lie on the same line and minor axes are equal in length, is given.

PL

Rozpad linii przenikania dwóch walców został tu wykorzystany do wyznaczenia punktów przecięcia się dwóch elips będących w określonym szczególnym położeniu – elipsy leżą w jednej płaszczyźnie, ich duże osie leżą na jednej prostej i częściowo pokrywają się, ich małe osie są równej długości.

3

Designing pitch curves of non-circular gears

38%

Medvecká-Beňová S.

Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska

|

2018

|

tom z. 99

105--114

EN

The paper examines the design and generation of gear drives with non-circular gears. Gearings with a changing transmission gear ratio are used for the purposes of practical experimentation, even though “standard” gearings with a constant transmission gear ratio are used more often. In this paper, the author presents the design for the shape of a pitch outline for a specific requirement, that is, continuous change in gear ratio during one rotation. The gearing is designed such that the pitch curve is composed of an ellipse. The article also presents some kinematic properties of the designed non-circular gearing.

4

Elementarny dowód konstrukcji stycznej do elipsy i punktu styczności (elipsa dana średnicami sprzężonymi)

38%

Szczepaniak D. A.

Materiały Seminarium Geometrii i Grafiki Inżynierskiej

|

1999

|

tom z. 8

55--57

EN

One of many constructions of the tangent and point of tangents to ellipse is considered. The correctness of the presented constructions is proved by means Pascal’s theor

5

Czy istnieją niezdaniowe akty mowy?

32%

Odrowąż-Sypniewska J.

Studia Semiotyczne

|

2016

|

tom 30

|

nr 2

155-183

PL

W artykule krytycznie omawiam główne stanowiska filozoficzne dotyczące domniemanych niezdaniowych aktów mowy, takich jak „Ładna sukienka”, „Pod stołem”, „Gdzie?” itp. Filozofów zajmujących się takimi wypowiedziami można podzielić na dwie grupy: tych, którzy (jak m.in. Stanley, Merchant i Devitt) uważają, że albo są one zakamuflowanymi wypowiedziami zdaniowymi, albo nie są pełnoprawnymi aktami mowy, oraz tych, którzy (jak m.in. Stainton i Corazza) uznają, że chociaż nie są to zdania ani w sensie syntaktycznym, ani w sensie semantycznym, to jednak można za ich pomocą dokonać aktu mowy. Opowiadam się za twierdzącą odpowiedzią na tytułowe pytanie i proponuję analizę takich aktów w ramach relatywizmu umiarkowanego Recanatiego. Dziękuję anonimowym recenzentom „Studiów Semiotycznych”, których krytyczne uwagi pozwoliły mi ulepszyć tekst.

EN

In this paper I critically examine the main philosophical standpoints concerning apparent subsentential speech acts, such as “Nice dress”, “Under the table”, “Where?”. The opponents of such speech acts (such as e.g. Stanley, Merchant and Devitt) argue that the utterances in question are either ellipses (i.e. sentential) or do not have determinate content and/or illocutionary force. The defenders of sub-sentential speech acts (such as e.g. Stainton and Corazza) argue that in the right circumstances a sub-sentential utterance may constitute a speech act even though it cannot be regarded as a case of ellipsis. I argue for the affirmative answer to the title question and claim that the best framework in which such acts should be analyzed is Recanati’s moderate relativism.

6

Krzywe stożkowe

32%

Laskowska A.

MINUT Matematyka i Informatyka na Uczelniach Technicznych

|

2021

|

tom Nr 3

1-16

PL

W artykule przedstawiono krzywe stożkowe, które znane były już w starożytności. Omówiono ich ciekawe własności oraz pokazano występowanie tych krzywych w otaczającym nas świecie, m.in. w fizyce, astronomii, budownictwie.

7

Antonio Gaudi's works of architecture in the aspect of chosen geometrical surfaces

32%

Nassery F.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2015

|

tom Y. 112, iss. 3-A

127--141

EN

The article presents the systematics of various types of geometrical surfaces in the aspects of their occurrence in Gaudi’s architecture. Basic groups of surfaces were characterized, focusing on those typical for the architect. The aim of the analysis of three-dimensional forms is the knowledge of geometrical shapes that form a work of architecture. It can facilitate the understanding of construction of the body and familiarize the concept of the project. On the basis of abovementioned systematics examples of buildings are presented, in which Gaudi used particular surfaces. Causes and results of usage of such spatial solutions in structural and aesthetic aspects are discussed. The article includes buildings designed by Gaudi in Barcelona and Colonia Guell.

PL

Artykuł prezentuje systematykę różnych rodzajów powierzchni geometrycznych w aspekcie ich występowania w dziełach architektonicznych Antonia Gaudiego. Omówiono podstawowe grupy powierzchni, skupiając się na tych charakterystycznych dla twórczości sławnego architekta. Celem analizy form trójwymiarowych jest poznanie, z jakich utworów geometrycznych składa się obiekt architektoniczny. Może to pomóc w zrozumieniu budowy jego bryły, a także przybliżyć zamysł projektowy. Na bazie powyższej systematyki zaprezentowano przykłady obiektów, w których Antonio Gaudi zastosował konkretne powierzchnie. Omówiono także przyczyny i skutki wykorzystania takich rozwiązań przestrzennych w aspekcie konstrukcyjnym i estetycznym. W pracy uwzględniono obiekty autorstwa Antonia Gaudiego znajdujące się na terenie Barcelony i w miejscowości Colònia Güell pod Barceloną.

8

A short history of the form of octagonal and elliptical city squares

32%

Motak M. , Woźniczka M.

Technical Transactions

|

2021

|

tom Vol. 118, iss. 1

art. no. e2021016

EN

The article starts with the short discussion of two geometrical figures, i.e., octagon and ellipse, their genesis in architecture and urban design, and the examples of buildings whose plans were based upon them. Then, the selected octagonal and elliptical city squares are discussed: their genesis, context, layout, architecture surrounding the square, objects appearing in the square and, most specially, urban form and composition. The theory of architectural-landscape interiors has been applied to pinpoint the type of city squares by the assessing of the degree of openings in the square’s perimeter. The review consists of 22 case studies (9 octagonal and 13 elliptical) from the 15ᵗʰ to the 20ᵗʰ century. The last discussed case in each group, both atypical created in Krakow in the 20ᵗʰ century, are discussed even more thoroughly. The conclusions were presented first separately for octagonal and elliptical city squares and finally also for both groups in a comparative way.

PL

Artykuł rozpoczyna się krótką charakterystyką dwóch figur geometrycznych, tj. ośmioboku i elipsy, obejmującą ich genezę w architekturze i urbanistyce oraz przykłady budynków o planach opartych na tych figurach. Następnie omówione zostały wybrane place ośmioboczne i eliptyczne – ich geneza, kontekst, rozplanowanie, architektura je otaczająca, obiekty pojawiające się w ich obrębie oraz, w szczególności, kompozycja i forma urbanistyczna. Zastosowana została teoria wnętrz architektoniczno-krajobrazowych do wskazania typu danego wnętrza placowego ze względu na proporcję otwarć w ścianach placu. Omówiono 22 przykłady, w tym 10 placów ośmiobocznych i 12 eliptycznych, powstałych od XV do XX wieku. Ostatni przykład w każdej grupie, nietypowy i powstały w Krakowie w XX wieku, został omówiony bardziej szczegółowo. Wnioski przedstawiono osobno dla placów ośmiobocznych i eliptycznych, a następnie wspólnie dla obu grup w formie porównawczej.

9

Milczenie wersologiczne

32%

Skrzypczak I.

Forum Poetyki

|

2021

|

nr 25

60-73

EN

The article analyzes moments of silence in the free verse poem which are marked by the non-standard use of the dash (inconsistent with the rules of punctuation and grammar). The aim of the article is to show that the dash, and other punctuation marks, used in this way are equivalent to words, and function in a poetic text on the same rights as the word. Indeed, semantically and axiologically, they often constitute the supraverbal layer of the text. In the process, theories of free verse which in their assumptions do not recognize semantic punctuation as structurally equivalent to words are reexamined.

PL

Artykuł stanowi próbę przyjrzenia się momentom milczenia w wierszu wolnym sygnalizowanym poprzez niestandardowe zastosowanie myślnika (niezgodne z zasadami interpunkcji, niewynikające z wymogów gramatycznych). Celem tekstu jest wykazanie, że tak użyte znaki pozostają ekwiwalentne wobec wyrazów, funkcjonują w tekście poetyckim na tych samych prawach co słowo. Pod względem semantyczno-aksjologicznym sytuują się jednak w wielu przypadkach ponad tym, co wyrażone werbalnie. Próba opisu tego zjawiska wiąże się z rewizją dotychczasowej literatury poświęconej koncepcjom wiersza wolnego, które w swoich założeniach nie uwzględniały semantycznej interpunkcji traktowanej strukturalnie jako ekwiwalent słowa.

10

Wielokropek

32%

Pogonowski J.

Folia Scandinavica Posnaniensia

|

2011

|

tom 12

211-229

EN

.

11

Niezdaniowe akty mowy: między elipsą a nie-wzbogaconą usytuowaną illokucją

32%

ODROWĄŻ-SYPNIEWSKA J.

|

nr 2

107-127

PL

Niezdaniowe akty mowy to przynajmniej pozornie niezdaniowe wypowiedzi, za których pomocą mówiący dokonują pewnych aktów illokucyjnych: stwierdzają, pytają, proszą itp. Wśród teoretyków zajmujących się takimi wypowiedziami można wskazać zwolenników podejścia, które głosi, że większość takich wypowiedzi to jednak — wbrew pozorom — wypowiedzi zdaniowe (elipsy), oraz zwolenników stanowiska, zgodnie z którym treść takich wypowiedzi musi być bezpośrednio wzbogacona z kontekstu za pomocą procesów pragmatycznych niekontrolowanych semantycznie. W pierwszej części tej pracy przyglądam się bliżej stanowisku traktującemu wypowiedzi niezdaniowe jako elipsy i zastanowiam się, czy można uznać, że kontekst pozajęzykowy może wyznaczać sposób uzupełnienia wyrażenia do pełnego zdania w taki sposób, że pierwotna wypowiedź niezdaniowa może być uznana za elipsę. Następnie przedstawiam stanowisko, zgodnie z którym wypowiedzi niezdaniowe to udane akty illokucyjne niewymagające wzbogacenia pragmatycznego. Argumentuję, że taki pogląd nie jest adekwatny, ponieważ na jego gruncie wypowiedzi niezdaniowych nie można uznać za pełnoprawne akty mowy. W dalszej części pracy proponuję wersję stanowiska pragmatycznego, opartą na relatywizmie umiarkowanym François Recanatiego. Proponowana przeze mnie koncepcja pozwala uznać, że mimo iż wypowiedzi niezdaniowe semantycznie nie wyrażają sądów i nie mają wartości logicznej, to po odpowiednim wzbogaceniu z kontekstu pozajęzykowego mają na tyle określoną treść (i moc), że mogą być uznane za udane akty illokucyjne. Koncepcja ta pozwala również odpowiedzieć na zarzut ze zgodności gramatycznej, który jest jednym z najpoważniejszych zarzutów, z jakimi muszą się zmierzyć wszystkie koncepcje pragmatyczne.

EN

In this paper, I analyse the standpoint according to which alleged subsentential speech acts are in fact ellipses. I argue that extralinguistic context usually does not determine unique linguistic expression which could be regarded as the elided fragment. Next, I critically examine the view which regards subsentential utterances as unenriched situated illocutions and claim that it is not adequate, since it does not satisfactorily explain why such acts are successful. Finally, I propose a pragmatics-oriented view based on Recanati’s moderate relativism. Contrary to Recanati, I postulate unarticulated constituents in the content of subsentential utterances. I argue that this view can disarm the objection from case-matching which is one of the most powerful objections against all pragmatics-oriented views.

12

Ellipse offset curves in the formation of turbo-roundabouts

32%

Grabowski R. J.

|

tom Vol. 14, no. 3

193--202

PL

W kształtowaniu geometrii tras drogowych wykorzystuje się różne krzywe, a jedno z głównych miejsc w tych zastosowaniach zajmuje łuk kołowy. Wśród innych krzywych można wymienić: klotoidę, spiralę, elipsę, zbiory krzywych kształtowanych za pomocą funkcji wielomianowych i tym podobne. W praktyce realizacyjnej krzywych w terenie wyznacza się najczęściej oś drogi. Krawędzie zewnętrzne wytycza się odmierzając szerokość jezdni wzdłuż normalnej do tej osi. Powstają w ten sposób dwie krzywe offsetowe, które najczęściej nie są krzywymi tego samego typu. Jeśli oś drogi stanowi łuk kołowy o promieniu R, to odkładając szerokość jezdni s wzdłuż promienia okręgu, otrzyma się także łuki kołowe o promieniach R -s i R + s, przy założeniu, że s ma wartość stałą. W kształtowaniu rond turbinowych proponuje się różne krzywe, np. elipsę. W przypadku jej wykorzystania, odkładając szerokość jezdni od jej osi nie otrzyma się krzywych, które spełniają równania elips, lecz krzywe do nich zbliżone. Powstaje pytanie, jak wielkie są to odchylenia? Czy posiadają istotne znaczenie w praktyce realizacyjnej? Rozważania przeprowadzone w artykule udzielają odpowiedzi na te pytania.

EN

Various curves are used for shaping the geometry of roads and a curve applied the most often is the circular arc. Clothoid, spiral, ellipse, sets of curves shaped with polynomial functions and other similar curves are also worth mentioning. The road axis is usually set during practical realization of the curves in the terrain. The external edges are determined by measuring the width of the carriageway along the normal line to this axis. That is how two offset curves, which usually are of different type, are created. If the road axis is a circular arc with a radius R, then by displacing the width of the carriageway s along the radius of the circle, the circular arcs with radii R - s and R + s are also created, assuming that s is constant. While shaping turbo-roundabouts different curves are suggested, e.g. an ellipse. In case of its application, by displacing the width of the carriageway from its axis, the curves that fulfill the conditions of ellipses' equations are not created, but only the curves similar to them. The question is how large are the deviations? Are they important in practical realization? The analyses included in this article give answers to these questions.

13

Turbo-roundabouts as an alternative to standard roundabouts with the circular centre island

32%

Grabowski R. J.

Roads and Bridges - Drogi i Mosty

|

2012

|

tom Vol. 11, no. 3

215-231

EN

The paper presents the process of shaping turbo-roundabouts. A classic road roundabout is formed around the central island in the shape of the circle. The central island of the turbo-roundabout will be created when the circle is divided into two semicircles and displaced along the axis of the roundabout by the width of the traffic lane. This shift causes that vehicles entering the interior lane, cross the centre line and are automatically situated in the exterior lane. The paper presents the central island shaping with the use of other curves, including an ellipse and the spiral of Archimedes. Moreover, the principle of creating the circulating lanes of roundabout using the spiral of Archimedes and delineating such roundabout in the terrain are described in the paper.

PL

Artykuł przedstawia proces kształtowania rond turbinowych. Klasyczne rondo drogowe jest utworzone wokół wyspy oerodkowej w kształcie koła. Jeżeli podzielimy koło na dwa półkola i przesuniemy je po osi ronda o szerokooeć pasa ruchu, to otrzymamy wyspę oerodkową ronda turbinowego. To przesunięcie powoduje, że pojazdy wjeżdżające na pas wewnętrzny, po przekroczeniu osi automatycznie znajdują się na pasie zewnętrznym. Wartykule rozważa się również kształtowanie wyspy centralnej za pomocą innych krzywych, tj. elipsy i spirali Archimedesa. Podano także zasadę tworzenia tarczy ronda za pomocą spirali Archimedesa oraz opisano zasadę tyczenia takiego ronda w terenie.

14

Współczesne metody konserwatorskiej dokumentacji zastosowane w Kaplicy Zygmuntowskiej

32%

Płuska I.

Roczniki Geomatyki

|

2007

|

tom T. 5, z. 8

141-152

EN

The Sigismund Chapel on Wawel Hill is undoubtedly an exceptional and most valuable structure in the style of Italian Renaissance created outside Italy. It has the higher monumental value that its sculpture decorations preserved their Renaissance form without major changes in the style. In the years 2002-2004 general renovation of the Chapel was carried out. An interdisciplinary team of specialist has done a tremendous job. The conservation raised great interest of conservation community not only in Europe but in the world. During the works the chapel was visited by Japanese conservators who earlier performed conservation of the Sistine Chapel in Vatican. The work of art of this rang required a thorough research as the source of information about itself. To read correctly this information a kind of .critical analysis. or checking of its trustworthiness had to be performed. The conservator-researcher must know if he deals with original message of the artist from ages ago, or with a destructed element, and maybe with a preparation distorting author.s intentions. Documented research and conservation works play this very important critical role providing for instance, art historians with a chance to step on relatively firm ground. This new conservator.s task of a researcher and a documentarian was only quite recently generally recognized and significantly complicated his work as he has to combine artistic competences with those of a researcher. Therefore, scientists with different specializations are often invited to join the team. Much effort was made in conservation of the Sigismund Chapel to fulfill these complex tasks. In effect, the chapel was restored to resemble as much as possible its original state, and at the same time all previous and new interferences in its structure were diligently documented. Contemporary and future researchers will have documentation providing trustworthy material for analysis. Cracow University of Technology conducted research and documentation of structural analysis of walls; their technical and technological construction was not known so far. Scientists from Optoelectronic Section of the Military University of Technology (WAT) used the laser method to clean surfaces of stone decorations. Precise measurements and digital calculations of the cupola were also made. They proved that is constitutes was designed on the ellipsoidal plan, not known earlier in European architecture. This justifies the statement that Bartolomeo Berecci was a pioneer in the use of Euclid.s geometry in Polish architecture. The scientists from WAT also performed and documented thermo-vision examination of inner and outer walls of the chapel. Colour thermo-visual image allowed to precisely determine localization of measurement points of the stream of warmth penetrating through construction ducts. At Geology, Geophysics and Environment Protection Department of the University of Science and Technology (AGH) comprehensive research of all stone materials was conducted, including petrographic identification of the grades of stone and a special artificial mineral material was developed for reconstruction of missing parts of decoration. The Conservatory Chemistry Section of the Academy of Fine Arts in Cracow performed and documented all necessary physical and chemical analyses and .Dephos. firm elaborated an innovative method of making an inventory of the chapel with laser scanning and computer processing in digital technology of the state of preservation and conservatory works executed. Extremely important historical information is preserved and kept for future generations of conservators in so called .documentation in the object. in the form of .witnesses. of old techniques, renovation technologies and historical materials sciences.

15

Porozumění čtenému textu u dětí ve věku 7–9 let se zaměřením na kohezní prostředky

26%

Bajerová K.

Studie z aplikované lingvistiky - Studies in Applied Linguistics

|

2016

|

tom 7

|

nr 2

34-47

EN

This study concerns an integral topic of psycholinguistic research in reading comprehension — understanding selected aspects of cohesion. It is based on an English study by Yuill and Oakhill (1988) which we replicated in the Czech environment. We investigated the comprehension of three types of anaphora (reference, lexical cohesion and ellipsis) in children aged 7 to 8. Our main concern was describing how solving the task of identifying antecedents of anaphora in a story depends on the type of anaphora, on the distance of the antecedent of the anaphora and on the children’s reading level. It was discovered that successful identification of the antecedent positively correlated with the reading level. The most difficult identification of the antecedent was generally found to be in their immediate proximity. Differences between scores for the individual anaphora types were not statistically significant. Due to the absence of relevant data concerning the acquisition of cohesion, this research offers the first experimental insight into this topic.

16

Dvě zajímavé marginálie

26%

Hrdlička M.

Bohemistyka

|

2019

|

nr 1

121-124

EN

In colloquial Czech we see few cases of not repeating the preposition in utterances such as Nemám nic proti němu ani ní. They are also situations when j – n alternation in personal pronouns occurs. We cannot recommend using such phrases. Verbal adjectives are formed from the past participle or the passive participle. In some cases, when deverbatives can be formed from both participles, they are synonymous in meaning (ochrnutý, ochrnulý člověk). In other cases, the meaning differs (uznaný gól x uznalý nadřízený). We are not aware of reliable rules for non-native speakers of Czech which would describe their derivation and meanings. A foreigner has to learn each lexeme individually.

CS

V kolokviální češtině se setkáváme s nepříliš početnými případy neopakování předložky ve výpovědích typu Nemám nic proti němu ani ní. I v takových situacích u osobních zájmen dochází ke konsonantické alternaci j – n. Užívání takových spojení nedoporučujeme. Přídavná jména slovesná se tvoří od příčestí minulého nebo trpného. V některých případech, kdy je tvoření možné od obou příčestí, jsou deverbativa po významové stránce synonymní (ochrnutý, ochrnulý člověk), jindy jsou významově odlišena (uznaný gól x uznalý nadřízený). Spolehlivá pravidla vystihující jejich derivaci a významy nejsou pro potřeby jinojazyčných mluvčích formulována. Cizinec se musí řídit územ a jednotlivé lexémy se naučit.

17

Słowo "tuż" wśród operatorów metapredykatywnych

26%

Grochowski M.

Linguistica Copernicana

|

2023

|

tom 19

151-168

EN

In the paper grammatical and semantic features of the metapredicative operator in the shape of tuż ‘just’ are discussed in the detail. The word under consideration opens one syntactic position on its right side. The aim of the paper is to present syntactic and lexical-semantic restrictions concerning this position. The author justifies the hypothesis that metapredicative operator tuż implies a prepositional phrase which has spatial or temporal meaning.

PL

Artykuł przedstawia charakterystykę właściwości gramatycznych i semantyczno-leksykalnych operatora metapredykatywnego tuż. Głównym celem artykułu jest ustalenie ograniczeń składniowych i leksykalno-semantycznych dotyczących prawostronnej pozycji syntaktycznej otwieranej przez operator tuż. W artykule uzasadnia się hipotezę, że tuż implikuje frazę przyimkową mającą znaczenie przestrzenne lub temporalne.

18

Protože změna: k české kauzální konstrukci protože X

26%

Konvička M.

Naše řeč (Our Speech)

|

2020

|

tom 103

|

nr 3

243-263

EN

This paper presents the first qualitative analysis of the Czech causal construction protože X ‘because X’. First, against the backdrop of a number of earlier analyses of equivalent constructions in English, German, and Dutch, the article discusses the variability of the X slot of the Czech construction. Second, it is argued that although some instances of the construction are definitely elliptical, others are not, and generally categorising protože X as a case of ellipsis is therefore inadequate. The crucial distinction is made between reconstructing an ellipsis and expanding a non-ellipsis. Third, a brief sketch of the diachrony of the construction is presented. It is suggested that non-elliptical protože X constructions developed out of elliptical clauses with protože ‘because’. These elliptical instances of protože X can be found as early as in the 19th century. Finally, the Czech construction protože X is compared with its equivalents in English, German, and Dutch. Finally, further research questions are suggested.

19

Między roszadą a niebytem. Milana Kundery wadzenie się ze śmiercią

26%

Skibska A. M.

|

tom 168

349-361

EN

Between a castling move and non-existence: Milan Kundera’s self-quarreling death The article is initiated by an introductory assumption regarding the funeral structure of writing which, in the process of its self-constitution, always has to face the absence of its content being a subject of thematization. Maintaining the aforementioned assumption and referring to certain philosophical contexts (Heidegger, Lévinas, Derrida), the author tends to concentrate subsequently on Agnes, the elliptical character of Immortality, since she is perceived as an embodiment of being realized between a strategy of a castling move and a desire of non-existence. In order to accomplish this desire, Agnes conducts a peculiar game of subtraction, consisting in the gradual erasing of the traces of her own existence. The final event of splitting up with the world means, therefore, a definitive gesture of withdrawing from mankind with which Agnes cannot neither reconcile nor identify.

CS

Mezi rošádou a nebytim: Kunderovo hádání se smrti Vstupním předpolkadem tohoto článku je existence funerální struktury pisma, které vzniká vždy za nepřítomnosti obsahu, jenž je předmětem tematizace. Pokud to příjmeme jako fakt a budeme na tento předpoklad aplikovat tanatické filozofické kontexty (Heidegger, Lévinas, Derrida), budeme se moci plně soustředit na eliptické hrdince Nesmrtelnosti, protože ztělesňuje existenci rozprostírajicí se mezi strategií šachové rošády a touhou po nebytí. Na cestě spějíci k realizaci této touhy Ahnes propadá hře spočívajicí v postupném zatracování vlastní existence. Závěrečné rozloučení Agnes se světem symbolizuje její konečné odmítnutí lidstva, se kterým se nedokáže vyrovnat nebo identifikovat. Směřováni hrdinky k nebyti je tedy literárním konstruktem, prostřednictvím kterého Kundera kriticky nahlíži na lidský druh a vynikajicim způsobem reviduje konvenčni pohledy na vlastnosti, které jsou lidem píipisovány.

20

Funkční generativní popis - rámec pro konzistentní popis gramatiky

26%

Panevová J. , Hajičová E. , Kettnerová V. , Kolářová V. , Lopatková M. , Mikulová M. , Ševčíková M.

Naše řeč (Our Speech)

|

2020

|

tom 103

|

nr 1-2

55-78

EN

In the present contribution, the main constitutive features of the Functional Generative Description as proposed by Petr Sgall and his collaborators are introduced together with a brief characterization of selected Czech grammatical phenomena within this framework. These phenomena include above all verbal and nominal valency and related issues and topic-focus articulation, esp. in relation to negation and presupposition. Criteria for the determination of valency members are proposed together with the changes in the valency structure connected with the application of different diatheses and alternations. The role of valency requirements in complex predicates is described and exemplified by means of derived structures. The other phenomenon investigated is connected with reflexive and reciprocal constructions. Furthermore, attention is devoted to the categorization of deletions and the related phenomenon of the general participant, and also to various comparative constructions that are described as constructions with surface deletions. The constructions introduced by the Czech preposition kromě ‘besides/instead of’ are used as an illustration of how their deep representation looks. The main tenets of FGD have been applied, verified and further refined in the Prague Dependency Treebank family and valency lexicons, which are briefly characterized here as well.