Przedstawiono wybrane zagadnienia związane z oznaczaniem węgla elementarnego w próbkach powietrza. Omówiono metody oznaczania różnych form węgla, ze szczególnym uwzględnieniem analizy termooptycznej. Przedstawiono wyniki wstępnych badań węgla elementarnego w powietrzu na stanowiskach pracy, gdzie emitowane są spaliny z silników Diesla.
EN
The content of elemental, org. and total C in samples of air taken from workplaces exposed to diesel exhaust emissions (tunnel, underground garage, car service, power generators) was detd. using a thermooptical analyzer with a flame ionization detector in the NIOSH temp. program. The highest concn. of EC (13.67 μg/m3) was detd. among employees operating a power generator.
The study concerns the assessment of the traffic influence on the concentrations of three particulate matter (PM) fractions and their basic components. The PM samples were collected simultaneously at two receptors in Katowice. The measurement sites represented the so-called urban background and traffi c points. The contents of the organic and elementary carbon as well as water-soluble ions were determined in the samples. It has been observed that the traffic (car engines) pollution emissions enrich the submicron and fine PM particles with the elementary carbon at a typical urban background in southern Poland. On the other hand, the infl uence of the re-suspension of the road and soil dust, caused by traffic, on the concentrations and chemical composition is observed for the coarse PM fraction.
PL
W pracy oceniono wpływ ruchu drogowego na stężenia trzech frakcji pyłu i ich podstawowych składników. Próbki pyłu pobrano równolegle w parze receptorów w Katowicach. Jeden z punktów pomiarowych zlokalizowany w punkcie tzw. tła miejskiego; drugi reprezentował tzw. punkt komunikacyjny. W próbkach oznaczono zawartość węgla organicznego i elementarnego oraz jonów rozpuszczalnych w wodzie. Stwierdzono, że w typowym obszarze miejskim południowej Polski wpływ emisji zanieczyszczeń z silników samochodowych ujawnia się w przypadku pyłu submikronowego i drobnego poprzez wzbogacenie ich cząstek w węgiel elementarny. Wpływ resuspensji pyłu drogowego i glebowego wywołanej ruchem samochodowym na kształtowanie stężeń i składu chemicznego widoczny jest natomiast w przypadku frakcji pyłu grubego.
W Polsce dotychczas nie było konieczności oznaczania stężenia węgla elementarnego (EC) w celu oceny narażenia inhalacyjnego pracowników, ponieważ polska wartość NDS jest ustalona dla frakcji respirabilnej spalin silników Diesla. Nie ma również żadnych danych dotyczących poziomu stężeń EC w powietrzu stanowisk pracy, a narażenie na ten niebezpieczny dla zdrowia czynnik dotyczy bardzo dużej populacji pracowników zatrudnionych m.in. w podziemnych wyrobiskach górniczych, jak również strażaków, kierowców tirów, autobusów, a także pracowników stacji obsługi samochodów (Szymańska i in. 2019). Wprowadzenie do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/130 z dnia 16 stycznia 2019 r. wartości BOELV 0,05 mg/m³ dla spalin silników wysokoprężnych Diesla w środowisku pracy, mierzonych jako węgiel elementarny, wymaga dostosowania przepisów krajowych do tej wartości i opracowania metody oznaczania węgla elementarnego. Celem prac badawczych było opracowanie metody oznaczania węgla elementarnego w powietrzu na stanowiskach pracy na poziomie 0,005 mg/m³ . W wyniku badań opracowano metodę oznaczania węgla elementarnego w powietrzu na stanowiskach pracy z zastosowaniem termo-optycznego analizatora z detektorem płomieniowo-jonizacyjnym. Metoda polega na przepuszczeniu badanego powietrza zawierającego spaliny silnika Diesla przez filtr kwarcowy umieszczony w kasecie i analizie w odpowiednim programie temperaturowym. Uzyskano oznaczalność EC 0,0041 mg/m³ . Całkowita precyzja badania wynosiła 5,3%, względna niepewność całkowita 11,6%, a niepewność rozszerzona 23,2%. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.
EN
In Poland, until now it has not been necessary to determine the elemental carbon (EC) concentrations because Polish NDS values are set for a respirable fraction of diesel exhausts. No data on the level of EC concentrations in workplace air are available although the exposure to this hazardous factor concerns a large population of workers. The exposure concerns people working in underground mines and tunneling, firefighters, lorry and bus drivers, and car service station workers. The introduction of 0.05 mg/m³ BOELV value for diesel exhaust gases in working environment, measured as elemental carbon into the Directive 2019/130 of the European Parliament, requires the adjustment of the national legislation. The aim of the study was to develop a method for determining EC in workplace air at the level of 0.005 mg/m³ . As a result, a method for determination EC in workplace air using a thermo-optical analyzer with a flame ionization detector was developed. The method consists in passing the tested air containing diesel exhaust gases through a quartz filter placed in a cassette and its analysis in an appropriate temperature program. An EC determination of 0.0041 mg/m³ was obtained. The total accuracy of the method was 5.3%, a relative total uncertainty was 11.6% and an expanded uncertainty was 23.2%. This article discusses problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.