Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ekonomia behawioralna a doskonalenie jakości

100%

Bugdol M.

|

tom R. 38, nr 11

16-18

2

Nieracjonalność usankcjonowana, czyli Nagroda imienia Nobla w dziedzinie ekonomii dla Richarda Thalera

80%

Ostasiewicz K.

|

nr 16 (22)

91-126

PL

Ekonomia behawioralna jest stosunkowo nowym nurtem, kwestionującym podstawę stosowanego w ekonomii neoklasycznej modelowania podmiotu działań ekono- micznych jako homo oeconomicus. Wykazując nieracjonalność w podejmowaniu decyzji przez ludzi, systematyczne błędy, jakimi obarczone jest ludzkie rozumowanie w określonych sytuacjach, oraz odczuwaną przez większość osób awersję do straty, Kahneman i Tversky zastąpili teorię użyteczności oczekiwanej teorią niepewnych perspektyw, dając asumpt do dalszych badań nad podejmowaniem decyzji przez rzeczywiste podmioty eko- nomiczne. Richard Thaler, laureat Nagrody Nobla z dziedziny ekonomii z roku 2017, otrzymał to wyróżnienie w uznaniu zasług w rozwoju badań nad tymi zagadnieniami. W swoich pracach, opartych na eksperymentach laboratoryjnych oraz badaniach ankietowych, opisywał wiele interesujących efektów, w tym efekt posiadania czy mentalną rachunkowość.

3

Marketing behawioralny – elementy koncepcji i argumenty w dyskusji

70%

Wiktor J. W.

|

2023

|

nr 5

3-13

PL

Artykuł jest próbą przedstawienia koncepcji marketingu behawioralnego. Część pierwsza prezentuje syntetyczne założenia ekonomii behawioralnej, jej istotę, specyfikę i przesłanki rozwoju. Elementy tej charakterystyki pozwoliły w drugiej części przedstawić autorskie spojrzenie na marketing behawioralny – elementy definicji, zasadnicze cechy i desygnaty behawioralnej perspektywy marketingu. Dyskusja nad koncepcją marketingu behawioralnego koncentruje się na dziesięciu podstawowych obszarach pola recepcji elementów definiens kategorii. Ukazuje ona możliwości opisu marketingu behawioralnego przez te desygnaty, jakie proponują behawioryzm, ekonomia behawioralna, badania nad zachowaniem konsumenta w marketingu, w socjologii i, z pewną uzasadnioną ostrożnością, także w obszarze neuronauki.

4

Behavior on the labor market in poland in analysis of behavioral economy

60%

Gałat W.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2019

|

tom z. 140

87--97

EN

The issues of the labor market in Poland in recent years have been the subject of interest of many researchers. The occurring changes necessitate the verification of previously used theories for its interpretation. The purpose of the article is an attempt to capture the problems of general interpretation of the labor market, which does not reflect the diversity of behaviors in its space resulting from the socio-economic conditions of individual as well as individual preferences of labor market participants. To analyze the problem, the GUS statistics on the labor market and unemployment will be used, as well as the literature on the subject to understand the broader conditions on the labor market and behavioral factors. The analysis will allow to answer the question whether the general definition of today's labor market in Poland as an employee market refers to the entire labor market or only reflects certain trends of leading regions.

5

Ekonomia behawioralna w Pracowniczych Planach Kapitałowych – analiza skuteczności

60%

Baszczak Ł.

|

nr 13

5-17

PL

Celem artykułu jest analiza wprowadzonych w Polsce w 2019 roku Pracowniczych Planów Kapitałowych (PPK) w świetle ekonomii behawioralnej i odpowiedź na pytania, jakie narzędzia tej dziedziny zastosowano przy projektowaniu PPK i na ile skuteczne okazały się, biorąc pod uwagę skalę uczestnictwa w PPK. Wiązało się to z oceną dotychczasowego działania PPK, w szczególności w porównaniu z programami tego typu w krajach takich jak Nowa Zelandia czy Wielka Brytania. W artykule omówiono wybrane odkrycia i idee ekonomii behawioralnej oraz możliwość ich zastosowania w systemie emerytalnym, zwłaszcza w pracowniczych programach dodatkowego, prywatnego oszczędzania emerytalnego, wykorzystujących przede wszystkim automatyczny zapis (auto-enrolment) jako opcję domyślną z możliwością dobrowolnego odstąpienia od uczestnictwa. Przeanalizowano dane dotyczące pierwszego roku funkcjonowania PPK i odniesiono je do odpowiadającego okresu dla podobnych programów w Wielkiej Brytanii i Nowej Zelandii. Pozwoliło to „rzucić światło” na pewne aspekty działania PPK w przyszłości.

6

Ekonomia behawioralna a rynek nieruchomości – teoria i praktyka

60%

Brzezicka J. , Wiśniewski R.

Psychologia Ekonomiczna

|

2013

|

nr 3

6-19

PL

Zamierzeniem artykułu było wskazanie istotnych czynników natury behawioralnej mających wpływ na funkcjonowanie rynku nieruchomości (RN). Motywacją podjęcia tego zagadnienia była chęć zwrócenia uwagi na oddziaływanie elementów behawioralnych w wielu dziedzinach życia i nauki, w tym w systemie rynku nieruchomości (SRN). Ponadto podjęto próbę przeglądu definicji rynku nieruchomości w celu odszukania, nazwania oraz podkreślenia elementów behawioralnych w tych definicjach. Ważną częścią pracy jest także kwestia niepewności oraz ryzyka na RN, które stanowią jądro badań ekonomii behawioralnej. Celem artykułu jest zaproponowanie nowej definicji rynku nieruchomości, definicji w ujęciu behawioralnym oraz prezentacja behawioralnego modelu rynku nieruchomości. Część teoretyczna została także skonfrontowana z praktycznym podejściem - przeprowadzono badanie sondażowe nt. sposobu postrzegania RN wśród studentów UWM w Olsztynie oraz WSETiNS w Kielcach.

EN

The present paper draws attention to behavioral influences on many areas of economic life, particularly the real estate market. Initially, the definitions of the real estate market are reviewed to find, name, and exemplify behavioral elements in the definitions. The issue of uncertainty and risk in the real estate market is of paramount importance since both are inextricably related to psychological aspects of decision-making processes and therefore bridge the gap between behavioral economics and real estate market. The aim of the present paper is to propose a new definition of the real estate market in the behavioral perspective and to present a behavioral model of the real estate market. The theoretical ideas are juxtaposed with practice by means of a survey of the real estate market as perceived by students of UWM in Olsztyn and WSETiNS in Kielce.

7

WYKORZYSTANIE DOROBKU EKONOMII BEHAWIORALNEJ W REFORMOWANIU SYSTEMÓW EMERYTALNYCH

60%

Szczepański M.

|

nr 8(521)

27–35

EN

The aim of this article is an attempt to describe and evaluate the use of some of the solutions of the theory of behavioral economics in the practice of reforming their pension systems. The effects of the application of behavioral economics at the reform of occupational pension schemes in the UK and New Zealand (automatic entry to the pension scheme with the possibility of withdrawal at a certain time) are encouraging (dissemination of occupational pension schemes, the increase in supplementary pension savings). Similar solution could be implemented in Poland. Indicate also some risks associated with the use of behavioral economics in reforming pension systems (for example: the manipulation of behavior and decisions of participants of pension schemes, misselling).

PL

Celem poznawczym artykułu jest próba oceny zastosowania niektórych rozwiązań wypracowanych na gruncie teorii ekonomii behawioralnej w praktyce reformowania systemów emerytalnych. Przedmiotem prezentowanych wyników badań są dotychczasowe rezultaty zastosowania ekonomii behawioralnej przy reformowaniu zakładowych systemów emerytalnych w Wielkiej Brytanii i Nowej Zelandii (automatyczny zapis do programu emerytalnego z możliwością odstąpienia w określonym czasie). Osiągnięte w tych krajach efekty (upowszechnienie zakładowych systemów emerytalnych, zwiększenie poziomu dodatkowych oszczędności emerytalnych) są zachęcające. Na tej podstawie sformułowano rekomendacje co do możliwości zastosowania podobnych rozwiązań w Polsce. Wskazano także na pewne zagrożenia związane z wykorzystaniem ekonomii behawioralnej w reformowaniu systemów emerytalnych (m.in. manipulowanie zachowaniami i decyzjami uczestników systemu emerytalnego nie zawsze zgodne z ich interesem, misselling).

8

Consumer and Consumer Behaviour in the Neoclassical and Behavioural Economic Approach

51%

Zalega T.

|

nr 4(9)

64-79

EN

The purpose of this article is to show how the perception of the economic man’s behaviour (including consumer choices) has evolved in the neoclassical and behavioural economic models with the development of economics as a science. The structure of the article is as follows. After explaining the concept of consumer as an economic man, the essence and complexity of consumer behaviour are discussed. Next, there are presented consumer choices from the perspective of neoclassical economics, classified as the mainstream economics, and in behavioural economics.

PL

Celem artykułu jest ukazanie, jak na przestrzeni rozwoju ekonomii jako nauki zmieniło się postrzeganie zachowań jednostek gospodarujących (w tym wyborów konsumentów) w modelu neoklasycznym i ekonomii behawioralnej. Struktura artykułu jest następująca. Po wyjaśnieniu roli konsumenta jako podmiotu gospodarującego, w dalszej części artykułu omówiono istotę i złożoności zachowań konsumenta. Następnie przedstawiono wybory konsumentów w ujęciu ekonomii neoklasycznej zaliczanej do ekonomii głównego nurtu oraz w ekonomii behawioralnej.

9

Grupowe błędy poznawcze w decyzjach zespołów projektowych IT i sposoby ich ograniczania

51%

Kaczyński M.

|

tom 1

|

nr 28

7-15

PL

Tematem artykułu są behawioralne uwarunkowania decyzji podejmowanych w trakcie prowadzenia projektu informatycznego przez zespół projektowy IT. Decyzje projektowe są zazwyczaj podejmowane w warunkach ryzyka i wymagają wnikliwej analizy na podstawie dostępnych informacji. Decyzje zespołu projektowego IT są skomplikowane i zagrożone wpływem heurystyk i wystąpieniem błędów poznawczych. Artykuł wskazuje na konieczność większej integracji nauki ekonomii behawioralnej i metodyk zarządzania projektami IT. Pozwoli to na lepsze zrozumienie podstaw podejmowania decyzji projektowych i ograniczenie wpływu błędów poznawczych na te decyzje. Zespoły projektowe IT mogą wykorzystywać konkretne techniki zwinnej metodyki zarządzania projektami - Scrum w celu ograniczenia wpływu błędów poznawczych na decyzje projektowe.

EN

The article covers behavioral determinants of decisions made by IT project teams during the whole project cycle. Project decisions are usually made in risk conditions and require careful analysis based on available information. The project decisions are usually complicated and threatened by the influence of heuristics and the occurrence of cognitive biases. The article indicates the need for greater integration of behavioral economics and project management methodologies. This will allow a better understanding of the basics of making design decisions and reducing the impact of cognitive biases on these decisions. Project team members can use specific techniques provided by agile project management methodologies, in particular Scrum, to reduce the impact of cognitive biases on project decisions.

10

An experimental approach to software quality perception understanding

51%

Hofman R.

|

tom R. 86, nr 9

193-197

EN

The majority of software quality models presented in the literature adopt a prescriptive approach. They describe ways in which software quality should be expressed and measured. Consequently, software developers focus on the technical characteristics of software products, neglecting the management of other aspects that may affect quality assessment results. This article presents an alternative (descriptive) approach to software quality assessment understanding and foreseeing on the basis of presented empirical evidence.

PL

Zdecydowana większość modeli jakości prezentowanych w literaturze ma charakter preskryptywny - opisuje sposób w jaki jakość oprogramowania powinna być wyrażana i mierzona. W efekcie zespoły rozwijające oprogramowanie skupiają się na technicznych charakterystykach produktu jednocześnie zaniedbując zarządzanie obszarami, które mogą wpływać na wynik oceny jakości oprogramowania. Niniejszy artykuł prezentuje alternatywne(deskryptywne) podejście do analizy i predykcji oceny jakości oprogramowania na podstawie danych empirycznych.

11

Decyzje konsumentów a założenia ekonomii behawioralnej

51%

Kaleta M.

|

tom Volume 4

|

nr Issue 1 June 2019

5-12

PL

Motywacja: Kluczowym elementem wyborów dokonywanych przez konsumentów są aspekty psychologiczne. Ekonomia behawioralna staje się przez to jednym z najszybciej rozwijających się nurtów współczesnej ekonomii. Cel: Celem artykułu przeglądowego jest wskazanie na najważniejsze związki, jakie istnieją między ekonomią a psychologią oraz przedstawienie założeń, które są kluczowe dla zrozumienia wyborów dokonywanych przez konsumentów na rynku. Materiały i metody: Zastosowano metodę krytycznej analizy literatury przedmiotu oraz obserwację zachowań konsumentów. Wyniki: Przeprowadzona analiza wskazuje na istnienie wieloaspektowych czynników, które mogą wpływać na decyzje podejmowane przez konsumentów i mieć konsekwencje dla gospodarstw domowych i ich członków.

EN

Motivation: Psychological aspects are a key element of choices made by consumers. Thus, Behavioral economics becomes one of the fastest-growing trends in contemporary economics. Aim: The aim of the review article is to identify the most important relationships that exist between economics and psychology and to point the key assumptions to understand consumer choices made on the market. Materials and methods: A method of critical analysis of the subject literature and observation of consumer behavior was used. Results: The conducted analysis indicates the existence of multifaceted factors that may influence consumer decisions and have consequences for households and their members.

12

Wprowadzenie do ekonomicznej analizy prawa w odniesieniu do prawa o zobowiązaniach umownych oraz do polityki regulacyjnej państwa

51%

Ulen T. S.

Zarządzanie Publiczne / Public Governance

|

2011

|

nr 4(18)

5-25

PL

Esej rozpoczyna się od krótkiej prezentacji ekonomicznej analizy prawa jako dyscypliny naukowej, podane są przykłady różnic między ekonomiczną analizą prawa i tzw. analizą doktrynalną. Następnie omówione zostają dwa najważniejsze nurty badawcze w dziedzinie będącej przedmiotem szczególnego zainteresowania autora - wykorzystywanie pojęć zaczerpniętych z ekonomii behawioralnej do analizy prawa oraz rozwój empirycznych badań przepisów prawa. Po wyjaśnieniu, dlaczego są one tak ważne, autor przedstawia przykłady znaczących różnic między wnioskami, do których dochodzą przedstawiciele nowych nurtów myślenia, a interpretacjami proponowanymi przez zwolenników bardziej tradycyjnego podejścia do zagadnień prawa, a także omawia ich wpływ na politykę prawną i regulacyjną.

EN

The author starts his essay with a brief overview of law and economics as a research discipline and offers examples of how its analysis differs from that of doctrinal analysis, an older style of legal analysis. Next, he focuses on what he considers to be the two most important developments in the area - the incorporation of behavioural economics into the analysis of law and the emergence of empirical legal studies. After explaining why he considers them to be of such importance, he gives examples of how the legal and regulatory policies suggested by these developments significantly differ from the previous ones.

13

Factors of behaviorial economy impacting on the company management

51%

Peredy Z. , Chaudhuri S. , Li J.

|

nr 2(64)

33-53

PL

Celem artykułu jest zbadanie sposobów poprawy poziomu produktywności poprzez racjonalną organizację i alokację czynników ludzkich, finansowych i materialnych w istniejących warunkach. Artykuł jest próbą ukazania wpływu nurtu ekonomii behawioralnej na zarządzanie. Autorzy bazują głównie na dyskusji literaturowej, teoretycznej. Zalecenia w artykule są zestawem teoretycznych postulatów.

EN

Management science came into being to meet the needs of modern, socialized mass production. Its purpose is to study how to improve the level of productivity through rational organization and allocation of human, financial, and material factors under the existing conditions. Management is a comprehensive, interdisciplinary subject. Economics is an independent subject in modern times, and it is a science about the law of economic development. Economics not only forms the theoretical foundation of management together with mathematics and psychology but also provides analytical methods for management. The relationship between economics and management is not unidirectional but bilateral, which can be said to be an interactive relationship that promotes each other. Finally, due to the close linkages and integration of economics and management, marginal disciplines such as economic management and management economics have emerged one after another, while most of the research in the field of economic management has both an amphibious nature of economics and management. Traditional economics focuses on rational decisions based on profit maximization, cost and delivery time reduction, and raising output volume and quality. On the contrary, behavioral economics doesn’t assume that people are good at utility maximization or that it is people’s only goal. The behavioral economics underpinning the interested actors psychological biases (e.g., loss aversion), limited cognitive resources, and care about other values such as fairness, all of which can impact their economic decisions, and analyzing the consequences of these decisions on market prices, returns, and resource allocations. The above is an understanding of the definition and content of management and economics, including psychological factors that determine the level of rational behavior of an individual in decision-making and the nature of his or her interpersonal and intergroup interactions. The ultimate goal of behavioral economics is to increase the explanatory power of economics with the help of a realistic psychological base, because human behavior is not only the subject of economics but also of psychology and the social sciences as a whole. In this context, this review paper focuses on the “fine-tuned balance of the combination of management and economics and makes an analysis to reveal the possible linkages between them, concluding some feasible, exploitable remarks and recommendations as well in the field of everyday running business at the companies.

14

Project management in behavioural perspective – cognitive biases in the formulation of the aim of the project

51%

Kiełczewski D. , Matel A. , Poskrobko T.

|

tom Vol. 8, no. 3

70--78

EN

The article contains a behavioural analysis of the aim-formulating stage of the project. The purpose of the article is to point out that in the process of formulating the aim of the project, it comes to such decision-making situations which favour heuristic thinking. The article presents the results of the secondary research. As a result of verified theory, according to which in the process of formulating the aim of the project, the interference in decision-making processes may occur on the part of the heuristics and the resulting cognitive biases.

15

Opcje domyślne to nie wszystko. Emerytury w Polsce z perspektywy ekonomii behawioralnej

51%

Zyzik R.

|

2020

|

nr 3

37-56

EN

Empirical research shows that Poles do not think about old-age pensions and their level of financial knowledge is not satisfactory enough. Representatives of public authorities have started to educate society and popularize financial knowledge, especially knowledge about the social insurance system. Education is one of the ways in which a public authority can influence the judgments, decisions and behaviors of citizens. However, a completely new type of tool has appeared on the horizon, i.e., behavioural interventions. Actions that take into account the achievements of behavioural economics and other applied behavioural sciences. Such interventions have a non-invasive effect on decision-makers’ decisions and behaviour. In Poland, public authorities mainly use default options (e.g. the Open Pension Funds [otwarte fundusze emerytalne, OFE] vs. Social Insurance Institution [Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ZUS], model of automatic enrolment in Employee Capital Plans [pracownicze plany kapitałowe, PPK], transfer of funds from OFE to ZUS), but at the same time do not use the full potential of behavioural sciences themselves. The article describes the existing ways behavioural economics are used in Poland and presents other, less invasive types of behavioural interventions that may increase the percentage of Poles who save money.

PL

Z przeprowadzonych badań empirycznych wynika, że Polacy nie zastanawiają się nad emeryturami, a ich poziom wiedzy finansowej o tym świadczeniu nie jest zadowalający. Przedstawiciele władzy publicznej zaczęli więc edukować społeczeństwo i popularyzować wiedzę finansową, a w szczególności wiedzę o systemie ubezpieczeń społecznych. Edukacja to jeden ze sposobów, w jaki władza może wpłynąć na sądy, decyzje i zachowania obywateli. Pojawił się jednak zupełnie nowy typ narzędzia, czyli interwencje behawioralne – działania uwzględniające osiągnięcia ekonomii behawioralnej i innych stosowanych nauk behawioralnych. Takie interwencje w nieinwazyjny sposób wpływają na decyzje i zachowania decydentów. W Polsce władza publiczna korzysta głównie z opcji domyślnych [np. otwarty fundusz emerytalny (OFE) vs Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), model automatycznego zapisu do pracowniczych planów kapitałowych (PPK), przeniesienie środków z OFE do ZUS], jednocześnie nie wykorzystując całego potencjału stosowanych nauk behawioralnych. W artykule zostały opisane dotychczasowe sposoby zastosowania ekonomii behawioralnej w Polsce, a także zaprezentowano inne, mniej inwazyjne rodzaje interwencji behawioralnych, które mogą zwiększyć odsetek oszczędzających Polaków.

16

Od opcji domyślnej do manipulacji, czyli o wyborze pomiędzy ofe a zus . Perspektywa ekonomii behawioralnejv

51%

Zyzik R.

|

2017

|

tom 104

345-358

PL

Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy wykonywanie władzy publicznej polegającej na umożliwianiu wyboru obywatelom spośród prezentowanych przez władzę opcji musi być zawsze uznane za formę manipulacji. W pracy analizowana jest sytuacja decyzyjna związana z wyborem pomiędzy Otwartymi Funduszami Emerytalnymi a Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, przed którym stanęli ubezpieczeni w 2014 r. Choć kwestia ta była szeroko dyskutowana przez prawników, ekonomistów i polityków, to aspekt kontekstu decyzyjnego nigdy nie był szczegółowo analizowany. Hipotezy i teorie wypracowane przez ekonomistów behawioralnych pozwalają na naukowe studia nie tylko nad prezentowanymi opcjami planów emerytalnych, ale także nad sposobami prezentacji scenariuszy decyzyjnych i procedurą podjęcia decyzji oraz ich wpływem na treść podejmowanych decyzji. Ekonomiczna analiza sytuacji decyzyjnej pozwala doprecyzować pojęcie manipulacji, jak również wskazać możliwe sposoby jej neutralizowania, a tym samym wykorzystanie ekonomii behawioralnej może mieć również wpływ na demokratyzację procesów decyzyjnych.

EN

The goal of the paper is to answer the question whether the exercise of public authority, consisting in enabling citizens to choose from the options presented by the authority, must always be regarded as a form of manipulation? The analysis focuses on the decision-making context related to the choice between Open Pension Funds and Social Insurance Institution. Although the issue has been widely discussed by lawyers, economists and politicians, this aspect of the context of decision-making has never been analyzed in detail. Hypotheses and theories developed by behavioral economists allow scientific studies not only on the presented options, retirement plans, but also on ways of presenting scenarios and decision-making procedure to take decisions and their impact on content decisions. Economic analysis of the decision situation can clarify the concept of manipulation, as well as identify possible ways of neutralizing and thus the use of behavioral economics may also affect the democratization of decision-making processes.

17

Neoclassical Economics’ Immunisation Strategies Against Behavioural Economics: Popper’s Perspective

51%

Ostapiuk A.

|

nr 4

51-73

PL

Mimo że ekonomia neoklasyczna nieustannie spotyka się z krytyką, to pozostaje dominującym paradygmatem nauk ekonomicznych. Dzieje się tak głównie ze względu na wykorzystanie strategii immunizacji opartych na niefalsyfikowalnych koncepcjach użyteczności i racjonalności. W niniejszym artykule oceniono, czy użycie teorii filozoficznych Karla Poppera jest uzasadnione. Po pierwsze, zrekonstruowano idee Poppera dotyczące strategii immunizacji, analizy sytuacyjnej, zasady racjonalności i metafizycznego programu badawczego. Po drugie, poddano analizie to, w jaki sposób strategie immunizacji ekonomii neoklasycznej działają w obliczu krytyki ze strony ekonomii behawioralnej. Stwierdzono, że aplikacja metod ekonomii neoklasycznej nie skutkuje nowymi domysłami empirycznymi. Rezultat ten oceniono w odniesieniu do zasady racjonalności – ze względu na jego podobieństwo do aksjomatu optymalizacji ekonomii neoklasycznej. Ponadto w celu ukazania, że analiza ta nie ma charakteru jedynie historycznego, zbadano znaczenie teorii Poppera w kontekście niedawnego włączenia w ramach ekonomii neoklasycznej spostrzeżeń z obszaru ekonomii behawioralnej.

EN

Although neoclassical economics faces frequent criticism, it remains the dominant paradigm, largely due to its immunisation strategies that rely on unfalsifiable concepts of utility and rationality. In this paper, I use Karl Popper’s philosophy to assess whether these strategies are justified. Firstly, I reconstruct Popper’s ideas on immunisation strategies, situational analysis, the rationality principle, and the metaphysical research programme. Next, I examine how neoclassical economics’ immunisation strategies counter critiques from behavioural economics. I conclude that neoclassical economics’ method does not produce empirical conjectures. I assess and evaluate this finding in relation to the “rationality principle”, as it parallels neoclassical economics’ optimisation axiom. Furthermore, I explore Popper’s relevance in the context of neoclassical economics’ recent incorporation of behavioural economics’ insights to show that my analysis is not purely historical.

18

Kartele w trzech perspektywach: neoklasycznej, behawioralnej oraz etycznej

51%

Karbowski A.

|

nr 3

5-26

EN

The paper investigates cartels, or agreements between competing firms that seek to influence prices for certain goods and services by controlling production and marketing. The author examines the neoclassical approach to cartels and proposes two additional approaches, behavioral and ethical, to expand existing research on cartels.Most mainstream studies tend to approach cartels from a neoclassical perspective, according to the author. This research approach gave rise to the so-called optimal deterrence theory, which has become the basis for antitrust policy in highly developed countries, Karbowski notes. The optimal deterrence theory is a point of reference for Karbowski in his article. He compares the optimal deterrence theory with the results of behavioral analyses and ethical reasoning focusing on cartels. According to the author, a behavioral approach makes it possible to show how the behavior of firms deviates from the path delineated by the standard optimal deterrence theory, based on assumptions of full rationality, perfect egoism and complete self-control of decision makers. These behavioral deviations can be explained by either internal (trait-based) or external (environmental) factors, Karbowski says. Ethical analysis makes it possible to expand the neoclassical approach to cartels by showing that cartel behavior can be viewed not only in pure economic terms, but also in terms of theft, deception and cheating, the author argues.

PL

Celem artykułu jest krytyka podejścia neoklasycznego w studiach nad kartelami oraz ukazanie, w jaki sposób perspektywy behawioralna i etyczna rozszerzają a także uzupełniają optykę neoklasyczną. Główny nurt badań ekonomicznych nad problematyką karteli przyjmuje perspektywę neoklasyczną. Z tej tradycji badawczej wyrasta teoria optymalnego zniechęcania, która stanowi podstawę dla obecnej polityki wobec karteli w rozwiniętych krajach świata. Teoria optymalnego zniechęcania stanowi tu punkt wyjścia dla rozważań teoretycznych. Skonfrontowana jest ona następnie z doniesieniami ekonomistów behawioralnych oraz sądami etycznymi na temat funkcjonowania karteli. Analiza behawioralna pozwala wskazać odstępstwa od zachowań przedsiębiorstw przewidywanych na podstawie teorii optymalnego zniechęcania (zakładającej pełną racjonalność, doskonały egoizm oraz całkowitą samokontrolę decydentów). Te behawioralne odstępstwa wynikają z przyczyn wewnętrznych (dyspozycji decydentów) lub czynników środowiskowych. Analiza etyczna rozszerza optykę neoklasyczną. Rozważania aksjologiczne pozwalają pokazać, że działania kartelowe mają nie tylko wymiar czysto ekonomiczny, ale łamią one normy społeczne i mogą zostać uznane na moralnie złe jako przykłady kradzieży oraz oszustwa.

19

Zarządzanie zasobami ludzkimi w ujęciu ekonomii  behawioralnej

51%

Mazanowska E.

|

nr 4

81-90

PL

Kapitał ludzki zdaniem behawiorystów postrzegany jest jako potencjał tkwiący w ludziach. Uważają oni, że zasób ludzki w organizacji stanowią wartości niematerialne ucieleśnione w pracownikach, nie zaś sami ludzie. Ekonomia behawioralna podkreśla, że ludzie nie są własnością firmy, tylko ich możliwości i umiejętności postawione do dyspozycji pracodawcy na podstawie określonych stosunków prawnych, co legitymuje go do zarządzania tymi aktywami w sposób racjonalny. Ujęcie behawioralne ekonomii podkreśla także aspekty rozwojowo-perspektywiczne kapitału ludzkiego, które mogą ujawnić się w zasobie pracowniczym dopiero w przyszłości. Mogą być nimi między innymi: uświadamianie posiadanych zdolności, wewnętrzne aspiracje, motywy działania. Gospodarowanie kapitałem ludzkim to nic innego jak rozpoznanie odpowiednich cech posiadanego wewnątrz firmy potencjału pracowniczego i prawidłowe jego wykorzystanie. W konsekwencji przynieść to może wymierne korzyści dla organizacji.

EN

Behaviourists believe human capital is seen as the potential in people. They believe that the human resource in the organization are intangible assets embodied in the employees, not the people themselves. Behavioral economics emphasizes that people aren’t owned by the company, only their abilities and skills made available to the employer on the basis of certain legal relations which holds it to manage these assets in a rational way. Recognition of behavioral economics also highlights the aspects of development and human capital perspective, which appear in the may resource Staff in the future. These may be limited to: raise, awareness of capacity, internal aspirations, motives. Human capital management is nothing but a recognition of the relevant characteristics of the potential held within the company Staff and correct its use. As a consequence, it can bring tangible benefits to the organization.

20

Diagnosis of the behavioural basis of decisions made in the area of pension provision and application in stimulating additional savings for old age

51%

Pieńkowska-Kamieniecka S.

Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka

|

2019

|

nr 3/2019

79-96

EN

The paper draws attention to the behavioural aspects of decisions in the area of supplementary pensions and indicates the use that can be made of behavioural economics achievements in stimulating long-term savings for old age. The types of cognitive errors that affect the retirement savings decisions are presented and discussed, as well as automatic enrolment options and saving rules applicable in occupational pension plans conducive to increasing retirement savings.

PL

W artykule zwrócono uwagę na behawioralne aspekty decyzji w obszarze dodatkowego zabezpieczenia emerytalnego oraz wskazano, jakie może być zastosowanie dorobku ekonomii behawioralnej w stymulowaniu długoterminowego oszczędzania na starość. Przedstawiono i omówiono rodzaje błędów poznawczych, które mają wpływ na podejmowanie decyzji o oszczędzaniu na emeryturę, oraz zaprezentowano opcje automatycznego wejścia i zasady oszczędzania w zakładowych programach emerytalnych sprzyjające zwiększaniu oszczędności na starość.