Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Ekofeminizm: czy kobiety uratują świat?

100%

Sobczyńska D.

Problemy Ekologii

|

1999

|

tom R. 3, nr 4

145-149

PL

Artykuł przedstawia podstawowe źródła oraz główne stanowiska charakterystyczne dla współczesnego ekofeminizmu, zaliczanego w ogólności do jednego z nurtów szeroko rozumianego biocentryzmu. Zaprezentowane i omówione jest ponadto główne przesłanie jakie ekofeminizm odnosi do stanu współczesnych relacji pomiędzy człowiekiem a naturą i perspektyw koniecznych zmian. Uwzględnione zostało również stanowisko polskiego ekofeminizmu, które omówione zostało w ostatniej części artykułu.

EN

The article presents main sources and characteristic opinions of modern Ecofeminism, generally considered to be one of bio-centrism trends. The leading idea of eco-feminism concerning present realtions between the man and the nature, and prospects of necessary changes have been presented and described. In the final part of the article the position of Polish eco-feminism has been also mentioned.

2

Ekofeminizm

38%

Konstańczak S.

Problemy Ekologii

|

2004

|

tom R. 8, nr 6

307--312

PL

Nazwę ekofeminizm do humanistyki jako pierwsza wprowadziła francuska feministka Françoise d'Eaubonne w 1974 r. w swej książce Le féminisme ou la mort. W pracy tej poddała krytyce współczesną cywilizację, którą obwinia o niepohamowany konsumeryzm i koncentrację wyłącznie na zaspakajaniu potrzeb ludzi. W innych publikacjach zasłynęła zwłaszcza porównaniem opresji natury z pozycją kobiet w patriarchalnym społeczeństwie. Wyzwolenie kobiet byłoby więc równoznaczne z "wyzwoleniem" natury spod jarzma człowieka (mężczyzn). Ekofeminizm nie jest jednak ruchem jednolitym. Autor wyróżnia w nim dwa zasadnicze nurty, z których pierwszy nazywa radykalnym, gdyż postuluje przeprowadzenie rewolucji i odsunięcie mężczyzn od wpływu na losy cywilizacji ludzkiej. W jego ramach łączy się hasło wyzwolenia kobiet z hasłem wyzwolenia natury spod patriarchalnej dominacji. Drugi nurt ekofeminizmu nazwany pacyfistycznym dąży także do podobnych celów lecz zamierza je osiągać na drodze ewolucyjnych przeobrażeń ludzkich społeczeństw. Oba nurty łączy jednak przekonanie, iż dalsze pozostawienie biegu spraw w gestii mężczyzn skończy się zagładą ludzkości i przyrody.

EN

The notion of ecofeminism was first introduced to humanities by a French feminist Francoise d'Eaubonne in 1974 in her book Le feminisme ou la mort. She criticized there present civilization accusing it of unrestrained consumerism and the attention focused entirely on satisfying peoples' needs. In her other publications she made herself famous for the comparison she drew between oppressed nature and the position of women in patriarchal society. Women's liberation would then become equivalent to "liberation" of nature from human [men's] supremacy. Ecofeminism is not however a uniform trend. The author distinguishes two main trends: radical, as it calls for revolution aiming at depriving men of their influence on development of human civilization. Within this radical trend the postulate of women's liberation is combined with the postulate of liberation of nature from patriarchal dominance. The other trend, called pacifistic, pursues similar goals but it is bound to achieve them by evolutionary transformations of human societies. Both the trends share a conviction that allowing the men to control the course of actions will result in extermination of mankind and nature.

3

O kreacjach bohaterek Ballad i romansów Adama Mickiewicza. Próba lektury feministycznej

32%

Rawski J.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2016

|

tom 2

233-247

EN

This article attempts to answer the questions: does the artistic creation of heroines Ballades and Romances by Adam Mickiewicz bear the hallmarks of stereotypical patriarchal optics or does it go beyond the limits of male worldview and a man in general? To what extent, how, and if actually indeed the author of Sir Thaddeus contained in his poetic cycle signs of emancipation sensibility? Are the heroines of ballades women liberated from sex constraints imposed by culture? The purpose of this contribution is also an attempt to make an “updating reading” of a significant nineteenth century text; showing it in contemporary perspective, but particularly emphasizing the core of romantic anthropology which was “inner man” with the mystical dialectic of what was external and what was internal.

PL

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytania: czy sposób artystycznej kreacji bohaterek Ballad i romansów Adama Mickiewicza nosi znamiona optyki patriarchalnej, stereotypowej, czy też wykracza poza granice męskocentrycznego oglądu świata i człowieka? O ile, w jaki sposób i czy w ogóle autor Pana Tadeusza zawarł w swoim cyklu poetyckim znamiona wrażliwości emancypacyjnej? Czy bohaterki ballad są kobietami wyzwolonymi od ograniczeń związanych z płcią, narzucanych przez kulturę? Zadaniem niniejszego przyczynku badawczego jest również dokonanie próby „lektury aktualizującej” znaczącego tekstu dziewiętnastowiecznego; ukazania go w perspektywie współczesnej, ale ze szczególnym uwydatnieniem rdzenia antropologii romantycznej, którym był „człowiek wewnętrzny” wraz z mistyczną dialektyką tego, co zewnętrzne, i tego, co wewnętrzne.

4

Ekofeministyczna wizja natury w trylogii wiejskiej Elizy Orzeszkowej

32%

Piechota D.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2015

|

tom 1

187-197

EN

This article is devoted to analyzing and interpreting the image of nature in Orzeszkowa’s novels. The author analyses 3 novels: Niziny, Dziurdziowie, Cham and refers to ecofeminism and ecocriticism articles. Orzeszkowa as a female narrator presents nature as a woman. Nature has huge influence on human’s life. It organizes daily routine. People, who live in the country and are connected with natural cycle of vegetative growth, are called ‘nature people’. They are wise, sensitive. They know the purpose of their existence and their place in ecosystem. The nature is anthropomorphised: it feels and suffers like humans. It is worth mentioning that nature reacts when people’s behaviour is immoral.

PL

Artykuł jest poświęcony analizie i interpretacji wizerunku natury w powieściach Orzeszkowej. Autor analizuje trzy powieści: Niziny, Dziurdziowie, Cham, odnosząc się do artykułów dotyczących ekofeminizmu oraz ekokrytyki. Orzeszkowa jako narrator kobiecy przedstawia naturę jako kobietę. Natura ma olbrzymi wpływ na życie ludzkie. Organizuje codzienną rutynową egzystencję (np. w Dziurdziach i Chamie). Ludzie, którzy mieszkają na wsi i są połączeni z naturalnym cyklem wegetatywnym, są nazwani ludźmi natury; w Nizinach Pietrusia żyje w harmonii z naturą, podobnie jak Paweł w Chamie, który woli przebywać w towarzystwie natury niż ludzi. Protagoniści Orzeszkowej są mądrzy oraz wrażliwi. Znają cel swojej egzystencji oraz miejsce w ekosystemie. W powieściach Orzeszkowej natura jest antropomorfizowana: czuje oraz cierpi podobnie jak ludzie. Warto podkreślić, że natura reaguje na niemoralne zachowania ludzi wobec natury oraz człowieka (w Dzirudziach oraz w Chamie).

5

Tubylczy ekofeminizm i literatura matrylinearności w powieści Lindy Hogan "Solar Storms"

32%

Benabed F.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2020

|

tom 38

|

nr 2

EN

This article focuses on indigenous ecofeminism and literature of matrilineage in Linda Hogan’s Solar Storms (1995), a novel of environmental protest and indigenous “survivance,” a portmanteau word from “survival” and “resistance.” It analyzes the ability of inter-female bonding in mending the protagonist’s broken connections with her communal and natural environment. It depicts a gynocratic community in which women enjoy a pivotal position as leaders, storytellers, and secret keepers of healing traditions. In this novel, indigenous feminism intersects with ecofeminism, highlighting woman–nature symbolic connections as well as woman’s role in ecological conservation.

PL

Artykuł dotyczy kwestii ekofeminizmu tubylczego i literatury matrylinearnej w powieści Lindy Hogan Solar Storms. Autorka analizuje zdolność tworzenia więzi między kobietami w kontekście naprawiania zerwanych więzi bohaterki z jej środowiskiem społecznym i naturalnym. Przedstawia gynokratyczną społeczność, w której kobiety zajmują kluczową pozycję jako przywódczynie, gawędziarki czy szamanki. W powieści feminizm tubylczy krzyżuje się z ekofeminizmem, podkreślając symboliczne powiązania kobieta–natura, a także rolę kobiety w ochronie środowiska.

6

Problem ochrony życia w myśli filozoficznej

32%

Migus-Bebnowicz Z.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

|

2009

|

tom 15

7

Ekologizm i jego nurty

32%

Blazej B.

Ochrona Środowiska. Prawo i Polityka

|

2008

|

nr 2[52]

8

Problem ochrony życia w myśli filozoficznej

32%

Migus-Bebnowicz Z.

Humanistyka i Przyrodoznawstwo

|

2009

|

nr 15

9

Women’s Attitude Towards Environment Sustainability Through Natural Preservation

32%

Kumari J. , Behura A. K. , Kar S.

Problemy Ekorozwoju

|

2020

|

tom Vol. 15, nr 1

103--107

EN

Women could have played a significant part in the process of Sustainable Development, although they were not given an opportunity to directly involve in this process in different cultures. Their roles are mainly subjected to perform household works, such as caring for children and elderly members. However, these familial responsibilities of women develop a positive attitude and potential skills to maintain sustainable development by preserving natural resources. This paper induces a brief description of the term Sustainable Development. Furthermore, it would suggest an environmentally sound model for achieving the objectives of sustainable development by incorporating eco-feminist ideas as its fundamental elements. Eco-feminism highlights the inter-connectedness of women with the environment and it claims that women’s active participation is globally required nowadays for achieving sustainability.

PL

Kobiety mogłyby odegrać znaczącą rolę w procesie zrównoważonego rozwoju, chociaż w niektórych kulturach nie mają możliwości bezpośredniego zaangażowania się w ten proces. Ich role polegają głównie na wykonywaniu prac domowych, takich jak opieka nad dziećmi i osobami starszymi. Jednak te rodzinne obowiązki kobiet rozwijają pozytywne nastawienie i potencjalne umiejętności w celu utrzymania zrównoważonego rozwoju poprzez ochronę zasobów naturalnych. Niniejszy artykuł zawiera krótki opis pojęcia zrównoważonego rozwoju. Ponadto przedstawiono model przyjazny dla środowiska dla osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju poprzez włączenie eko-feministycznych idei jako jego podstawowych elementów. Eko-feminizm podkreśla wzajemne powiązanie kobiet z otoczeniem i sugeruje, że aktywny udział kobiet jest obecnie wymagany na całym świecie, aby osiągnąć zrównoważony rozwój.

10

Sympoietyczna lektura poezji Julii Fiedorczuk

32%

Koza K.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2023

|

tom 11

221-233

EN

The article attempts a sympoietic reading of Julia Fiedorczuk’s texts. Sympoietic texts (a term proposed by Donna Haraway and used in relation to literature by Aleksandra Ubertowska) are distinguished by a balance of two elements. On the one hand, we have to look at the world through the prism of the biotic grid. On the other hand, this perspective exposes human exploitation of the more‑than‑human world and the beings participating in it for the sake of one’s own anthropoegoistic benefits. The ecofeminism of this poetry also remains an important element in this reading.

PL

W artykule podjęta została próba sympoietycznej lektury tekstów Julii Fiedorczuk. By określać teksty sympoietycznymi, potrzebny jest balans dwóch elementów: z jednej strony na świat patrzeć musimy przez pryzmat biotycznej siatki, z drugiej strony – perspektywa ta pojawić powinna się w związku ze sprzeciwem wobec wykorzystywania przez człowieka świata więcej‑niż‑ludzkiego i uczestniczących w nim istot przez wzgląd na własne, antropoegoistyczne korzyści (termin zaproponowany przez Donnę Haraway, a zapożyczony i odniesiony do literatury przez Aleksandrę Ubertowską). Ważnym elementem tej lektury pozostaje także ekofeminizm poezji Fiedorczuk.

11

Hierarchia bytow

26%

Zabieglik S.

Ekoprofit

|

2005

|

nr Dod.Spec.

11-15

12

„Praca we krwi”. O języku podmiotu kobiecego i podmiotu zwierzęcego w Mateczniku Małgorzaty Lebdy

26%

Herman A.

Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies

|

2022

|

nr 2 (10)

1-16

RU

Цель этой статьи – представить экофеминистскую теорию животного субъекта и его отсутствующего референтного объекта в книге Matecznik [Матечник] Малгожаты Лебды. Экофеминизм предоставляет инструменты для обширного анализа концептуальных отношений между женщинами (и небинарными людьми) и животными, а также может служить теоретической основой для экокритического исследования литературы. Мыслители-экофеминистки Кэрол Дж. Адамс и Марти Хил разработали теории о взаимосвязи между человеческими и нечеловеческими феменами и исследовали вопросы сексуальности и телесности в контексте убийства и охоты на животных. Все эти проблемы являются важными мотивами творчества Малгожаты Лебды.

EN

Anouk Herman’s aim in this article is to introduce the ecofeminist theory of the animal subject and its absent referent in the poetry book Matecznik by Polish author Małgorzata Lebda. Ecofeminism provides tools for elaborate analysis of the conceptual connections between women (as well as persons of nonbinary identities) and animals and may be used as a theoretical background for ecocritical research on literature. Ecofeminist philosophers Carol J. Adams and Marti Kheel have developed theories regarding relationships of human and non-human phenomena. They examine the issues of sexuality and carnality in the context of the killing and hunting of animals, themes which constitute important motifs in Lebda’s poetry.

PL

Celem niniejszej pracy jest przybliżenie ekofeministycznej teorii zwierzęcego podmiotu i jego nieobecnego przedmiotu odniesienia w tomiku Matecznik Małgorzaty Lebdy. Ekofeminizm dostarcza narzędzi do rozbudowanej analizy konceptualnych związków pomiędzy kobietami (a także osobami niebinarnymi) i zwierzętami, może być również stanowić teoretyczne zaplecze ekokrytycznego badania literatury. Ekofeministyczne myślicielki, Carol J. Adams i Marti Kheel, rozwinęły teorie dotyczące relacji ludzkich i nieludzkich fenomenów, zbadały także zagadnienia seksualności i cielesności w kontekście zabijania i polowania na zwierzęta. Wszystkie te problemy są ważnymi motywami w twórczości Małgorzaty Lebdy.