Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Historia społeczna i historia kulturowa epoki nowożytnej. Doświadczenia oraz perspektywy ukrywania i odkrywania jednostki

100%

Roszak S.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2017

|

tom 47

2

Bohdan Janusz – polsko-ukraiński miłośnik historii i pamiętnikarz o początkach Wielkiej Wojny

72%

Woś P.

Galicja. Studia i materiały

|

2021

|

nr 7

62-80

EN

The article presents the social and political face of Lviv during the First World War, based on the memoirs of Bohdan Janusz. The notes covering the initial period of the war from the perspective of a Polish-Ukrainian researcher of the culture and past of Lviv and Eastern Galicia present not only the strong emotional context of the described events, but also fully reflect the atmosphere in the city. The diversification of the transmission of the ego-documents, due to the social status of their author, allows a much closer look at the collective portrait of the inhabitants of Lviv.

PL

Artykuł zajmuje się prezentacją oblicza społeczno-politycznego Lwowa w okresie pierwszej wojny światowej na podstawie wspomnień Bohdana Janusza. Zapiski obejmujące początkowy okres wojny z perspektywy polsko-ukraińskiego badacza kultury i przeszłości Lwowa oraz Galicji Wschodniej przełożyły się nie tylko na silny kontekst emocjonalny opisywanych wydarzeń, ale także w pełni odzwierciedlają atmosferę panującą w mieście. Zróżnicowanie przekazu egodokumentów, ze względu na status społeczny ich autora, pozwala na znaczne przybliżenie portretu zbiorowego mieszkańców Lwowa.

3

Nauka patrzenia na siebie. Egofotografie chłopskich czytelników „Gazety Świątecznej” (1881–1905)

72%

Koprowicz A.

Stan Rzeczy

|

2021

|

nr 2(21) Socjologia historyczna

205-241

PL

Artykuł stanowi analizę samoidentyfikacji czytelników „Gazety Świątecznej” z perspektywy wizualnej. Materiałem źródłowym są listy czytelników do „Gazety Świątecznej” z lat 1881–1905, fotografie z kolekcji czytelników „Gazety Świątecznej” przechowywanej przez Bibliotekę Narodową w Warszawie, a także listy i fotografie czytelników „Gazety” publikowane na łamach „Zorzy” w latach 1887–1905. Głównym celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, jak samoprezentowali się chłopscy czytelnicy prasy ludowej za pomocą zdjęć. W tekście zaproponowano ujęcie fotografii jako rodzaju egodokumentu. W analizie materiału zastosowano ujęcie mikrohistoryczne i skupiono się na analizie fotografii wybranych czytelników.

EN

The purpose of the article is to analyse the self-identifications of the peasant readers of Gazeta Świąteczna from a visual perspective. The source material consists of readers’ letters to Gazeta Świąteczna from 1881–1905, photographs from the readers’ collection of Gazeta Świąteczna kept by the National Library in Warsaw, as well as letters and photographs of Gazeta readers published in Zorza in the years 1887–1905. The main aim of the article is to answer the question of how peasant readers of the folk press presented themselves through photography. The text proposes to consider the photographs as a kind of egodocument. The material was analysed using the microhistoric method (case studies of selected peasant readers).

4

Egodocumentality of personal file: personality – mentality – world of values. On the example selected archives of the 20th century

58%

Falkowski P. , Siuda K.

Archeion

|

2023

|

tom 124

151-189

PL

Akta osobowe są dokumentami, gromadzonymi przez aktotwórców, w których odbija się przede wszystkim przebieg drogi zawodowej w poszczególnych miejscach pracy. Źródła, które wystąpiły w badanych aktach, traktowane są jako egodokumenty, gdyż autor dokumentu opowiada w nich sobie. Zachowane dokumenty mogą posłużyć do tworzenia biogramów, analizy faktów historycznych poszczególnych osób, podawać informacje o otaczającym ich świecie, czy też pomagać przy wyjaśnianiu różnych złożonych procesów ekonomicznych, socjologicznych itp. Niniejszy artykuł ma na celu spojrzenie na akta osobowe z perspektywy badań antropologicznych, które w pewien sposób pomagają w poznaniu człowieka, jego doznań i sposobie pojmowania rzeczywistości. Materiały archiwalne zostały wytypowane przy wykorzystaniu metody reprezentacyjnej. Użyto próby losowej polegającej na wyborze przypadkowych elementów z zamkniętego zbioru generalnego. W omawianym badaniu populacją generalną były akta osobowe pracowników Magistratu Miejskiego w Bydgoszczy z okresu międzywojennego oraz akta osobowe członków i podopiecznych Związku Bojowników o Wolność i Demokrację Zarząd Wojewódzki w Bydgoszczy. Wybrane jednostki służyły pogłębionej analizie egodokumentalnej, której celem było poznanie świata wartości bohatera. Czy jednak każdy życiorys czy rozbudowane podanie daje nam podstawy do prześledzenia go właśnie pod kątem osobowości człowieka? Czy daje wystarczająco dużo materiału do przeprowadzenia badań? Czy źródła zakwalifikowane do egodokumentów rzeczywiście są nimi? Na te pytania stara się odpowiedzieć tekst artykułu.

EN

Personal files are documents, collected by the creating agencies, which reflect the course of a career path in each workplace. The source documents from the studied records are treated as egodocuments, because their authors tell stories about themselves. Preserved documents can be used to create biographies, analyse historical facts present in the lives of individual people, provide information about the surrounding world or help explain various complex processes – economic, sociological, etc. This article attempts to analyse personal files from the perspective of anthropological research, which in a certain way helps to get to know a person, their experiences and their understanding of reality. Archival materials were selected using the representative method. A random sample was used, which involved selecting random items from a closed general collection. The general population in the study comprised personal files of Bydgoszcz City Hall employees from the interwar period, as well as personal files of members and dependants of the Society of Fighters for Freedom and Democracy Voivodeship Executive Board in Bydgoszcz. The selected files were used for an in-depth analysis in the context of egodocumentality aimed at understanding the author’s world of values. But does every resume or elaborate application give us enough information to precisely analyze someone in terms of their personality? Does it provide enough data to conduct research? Are the sources classified as egodocuments really what they appear to be? This article seeks to answer all these questions.

5

Archiwista na powstańczym Żoliborzu. Dziennik Piotra Bańkowskiego z perspektywy egodokumentalnej

58%

Siuda K.

Archiwa – Kancelarie – Zbiory

|

2016

|

nr 7(9)

209-213

6

Gieorgija Efrona ewakuacja z Moskwy do Taszkientu jako egodokument czasów wielkiej wojny ojczyźnianej (30 października - 18 listopada 1941)

51%

Ojcewicz G.

Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze

|

2022

|

tom 32

1-24

RU

Данная статья представляет собой анализ, насыщенного деталями уникального рассказа подростка, о его путешествии на поезде из Москвы в Ташкент (30 X - 18 XI 1941 г.). Сын Марины Цветаевой, эвакуирующийся из столицы в Среднюю Азию, записывает ежедневно в Дневнике всё то, чего является свидетелем и остроумным комментатором. 16-летний Мур раскрывает перед собой и читателем настоящие мотивы предпринятия трудного решения о выезде из Москвы: это непреодолимое желание встречи в Ашхабаде с единственным другом, Дмитрием Сеземаном, с которым связывает его очень многое ещё с тех времён, когда они вместе жили в Париже. Очередные длинные простои в чистом поле или на запущенных советских вокзалах вызывают у юноши многие горькие мысли о характере русских и натуре самой России. Этот эго-документ является ценным историческим источником не только о жизни самого Эфрона, но и об условиях эвакуации рядовых граждан СССР в ходе Великой Отечественной войны.

EN

Grzegorz Ojcewicz’s article offers an analysis of a unique, meticulous report created by a teenager during his train journey from Moscow to Tashkent (30 Oct - 18 Nov 1941). In his Diaries, the son of Marina Tsvetaeva, during his evacuation from the capital city to Central Asia, reports everything he witnesses and provides his quick-witted commentary upon it. The 16-year-old Mur reveals - to himself and to the reader - his true motives behind the difficult decision to leave Moscow: his deep desire to reach Ashgabat and meet his only friend, Dmitry Sezeman there, as the two had had a fair share of experiences together during their stay in Paris. A series of long stops in the middle of nowhere or at rundown Soviet train stations provide the young man with numerous observations on the nature of Russia and the Russian people. This ego-document serves as a valuable historical resource not only on the life of Efron himself, but on the evacuation conditions of ordinary citizens of the USSR during the Great Patriotic War as well.

PL

Artykuł zawiera analizę obfitującej w szczegóły, unikatowej relacji nastolatka z podróży pociągiem z Moskwy do Taszkientu (30.10–18.11.1941). Syn Mariny Cwietajewej, ewakuujący się ze stolicy do Azji Środkowej, zapisuje na bieżąco w Dziennikach swoje obserwacje i bystre komentarze. Szesnastoletni Mur odkrywa przedsamym sobą i przed czytelnikiem rzeczywistą przyczynę podjęcia trudnej decyzji o wyjeździe: jest nią przemożna chęć spotkania się w Aszchabadzie z jedynym przyjacielem, Dmitrijem Sezemanem, z którym łączy go bardzo wiele jeszcze z czasów wspólnego pobytu w Paryżu. Kolejne długie postoje w szczerym polu czyna zaniedbanych sowieckich stacjach dostarczają chłopakowi wielu spostrzeżeń na temat natury Rosjan i Rosji. Ten egodokument stanowi cenne źródło historyczne, obrazujące nie tylko życie Efrona, lecz także warunki ewakuacji zwykłych obywateli ZSRR podczas wielkiej wojny ojczyźnianej.

7

Egodokumentalne ślady człowieka w Internecie i ich archiwizacja

51%

Konopa B. , Rosa A.

Archeion

|

2023

|

tom 124

190-213

EN

The primary goal of the article is to present the issues of born digital sources, which have the characteristics of generic egodocuments, and the issues of their archiving. These sources contain traces related to human presence and actions in the form of text or text with images and give the researcher the opportunity to learn about the emotions, experiences, sensitivity, and personal life of their creator. The authors of the article are therefore looking for answers to the questions of whether people leave ego-documents on the Internet in the form of their traces or products, what type of sources they are, whether their archiving is possible and how it is carried out, whether archived sources are available to researchers, and then whether it is possible to use them in egodocumentary research. Ultimately, the authors decided that, due to the contributing nature of the article, two types of human creations on the Internet would be taken into account, i.e., personal home websites and blogs. Their ego-documentary nature was pointed out. Attention was also paid to the archiving processes of this part of the Web and the problems associated with them, in particular archiving methods and strategies and legal, technical, and ethical limitations. Then, issues related to access to archived resources were discussed, where two issues play a significant role: the openness of the archive and methods of searching its resources. The authors also cited selected scientific research, aiming to show the possibility of using archived Web egodocuments in research. The article uses the analysis of texts and research on the theory of egodocument and Web archiving, but above all, the comparative method, reconceptualization of the definition of egodocument, as well as the definition of digital traces defined as egodocumentary wholes - that is, born digital sources that, when archived, enable researchers of the past using text analysis (and not binary codes) to learn about the creator’s personality and life.

PL

Nadrzędnym celem artykułu jest charakterystyka cyfrowych źródeł born digital, które mają cechy gatunkowych egodokumentów, oraz problematyki ich archiwizacji. Źródła te zawierają ślady związane z obecnością i działaniami człowieka w postaci tekstu, lub tekstu z obrazem, i dają badaczowi możliwość poznania emocji, doświadczeń, wrażliwości czy życia osobistego ich twórcy. Autorzy artykułu poszukują odpowiedzi na pytania, czy człowiek zostawia w Sieci w postaci swoich śladów/wytworów egodokumenty, a także jakiego typu są to źródła. Czy możliwa jest, i jak przebiega, ich archiwizacja, czy zarchiwizowane źródła dostępne są dla badaczy, a następnie, czy możliwe jest ich wykorzystanie w badaniach egodokumentalnych. Ze względu na przyczynkowy charakter artykułu, autorzy podjęli decyzję, że pod uwagę wzięte zostaną dwa rodzaje wytworów człowieka w Internecie, tj. osobiste witryny domowe i blogi. Wskazano na ich egodokumentalny charakter. Zwrócono także uwagę na procesy archiwizacji tej części Webu i problemy z nimi związane, w szczególności metody i strategie archiwizacji, ograniczenia prawne, techniczne czy etyczne. Następnie omówiono kwestie związane z dostępem do zarchiwizowanych zasobów, gdzie znaczącą rolę odgrywają dwa zagadnienia: otwartość archiwum oraz metody przeszukiwania jego zasobu. Autorzy przywołali także wyniki wybranych badań naukowych, mając na celu ukazanie możliwości wykorzystania zarchiwizowanych egodokumentów Webowych w dalszych badaniach. W artykule wykorzystano analizę tekstów i badań dotyczących teorii egodokumentu oraz archiwizacji Webu, przede wszystkim jednak metodę porównawczą, rekonceptualizację definicji egodokumentu, a także definicji śladów cyfrowych dookreślonych jako całości egodokumentalne – czyli źródła born digital, które zarchiwizowane umożliwiają badaczom przeszłości za pomocą analizy tekstu (a nie kodów binarnych) poznanie osobowości i życia twórcy.

8

Za murami klasztoru. Historiografia lubelskich karmelitanek bosych

41%

Nowicka-Struska A.

|

2019

|

tom 53

|

nr 2

79-116

EN

The research on the written works of nuns in homogeneous city space allows to restore the memory of a few generations of women who lived in Lublin, discover their intellectual activity, their literary culture, customs, interests, and their word view. The ego-documents left by the Carmelite Nuns are good materials for the scientific prospect of this isolated group of women and the research microscale remains in the circle of anthropological historical orientation. The Lublin manuscripts, documents and the evidence of intellectual activity of the nuns were completely dispersed in the 19th century. The aim of the article is to merge the knowledge about the discovered texts of Lublin Carmelite Nuns, determine the main features of the texts and name their authors. In my work I have examined a group of “official” papers (a convent visitation book, letters – certamen) and the chronicles of two Lublin monasteries. The first chronicle of the St. Joseph’s Monastery is vast, while the second one from the Immaculate Conception Monastery is only an introductive part of the lost text. The article also enumerates other types of convent writing, such as silva rerum spiritual texts, personal prayer books, the compilation of letters, the adaptations of emblematic collections. The main source of information on Lublin Carmelite Sisters were chronicles. The chronicles were a type of domestic historiography, joining the form of the books of the dead or the vesture books, and a narrative presenting the events from nuns’ lives in chronological order. The chronicle of the first monastery was written from the year 1624 to 1701. The book was written consistently by a few anonymous nuns who differed from each other in terms of their interests, writing skills and ways of outlining the information. The first author of the chronicle (from 1625) was presumably sister Febronia of Jesus. Natural oral tradition, a part from personal experience of the author was the most important source of knowledge about the monastic life. In view of a future reader and in order to make the text historiographical and reliable the authors added letters. The chronicle contains also other texts and exogenic genres. Worth mentioning are one-plot micro narrations which highlight extraordinary literary value of the Carmelites’ chronicles. The micro narrations show the expression of female authors, their ability to present vibrant and fluent narration, and to transfer oral tradition into the chronicle. A tale character of the notes points to the diary features of the text and guides culture researchers to a category of privacy, identity and memory of a small group of women to a significant degree isolated from the outside world. The chroniclers frequently indicated how crucial for the convent was the identity of a group. The opposition “we – they”, “inside – outside (the monastery)”, emphasizing individualism and otherness of the convent, show the far-reaching self-consciousness of the authors.

PL

Badanie piśmiennictwa zakonnic w jednorodnej przestrzeni miasta służy przywracaniu pamięci o kilku pokoleniach kobiet, które żyły w Lublinie, odkrywaniu ich aktywności intelektualnej, kultury literackiej, obyczajów i zainteresowań, kształtowania obrazu świata. Piśmiennictwo kobiet w epoce staropolskiej wciąż otwiera nowe możliwości poznawcze dla literaturoznawców, badaczy zajmujących się geopoetyką, zainteresowanych zagadnieniami pamięci zbiorowej, prywatności, obiegu teksów, tożsamości bohaterek i identyfikacji zbiorowej czy mentalności grupy. Pozostałe po karmelitankach egodokumenty są dobrym materiałem oglądu naukowego tej wyizolowanej grupy, a mikroskala badawcza pozostaje w obrębie antropologicznej orientacji historycznej. Lubelskie rękopisy, dokumenty i świadectwa aktywności intelektualnej sióstr uległy w XIX wieku całkowitemu rozproszeniu. Artykuł ten ma na celu scalenie wiedzy na temat odnalezionych tekstów karmelitanek lubelskich, określenia najważniejszych cech części dorobku zakonnic, wskazania autorek tekstów, Analizie poddano grupę pism „urzędowych”, (księga wizytacji klasztoru, listy - certaminy) oraz kroniki dwóch lubelskich klasztorów, z których pierwsza, klasztoru pw. Św. Józefa jest znacznych rozmiarów, druga, z kalsztoru pw. Niepokalanego Poczęcia, stanowi zaledwie wstępną część zaginionego najprawdopodobniej tekstu.. Wskazane zostały także inne formy piśmiennictwa klasztornego: żywoty, sylwiczne zbiory duchowościowe, modlitewniki osobiste, zbiór listów, adaptacje zbiorów emblematycznych. Najważniejszymi źródłami wiedzy o lubelskich karmelitankach były kroniki. Były one rodzajem domowej historiografii i miały charakter pośredni pomiędzy księgami zmarłych czy księgami obłóczyn, a regularnie prowadzoną narracją, przedstawiającą w porządku chronologicznym wydarzenia z życia grupy. Kronika pierwszego klasztoru obejmuje okres od 1624 do 1701 roku. Księga pisana była konsekwentnie przez kilka anonimowych kronikarek różniących się zainteresowaniami, sposobami precyzowania przekazu i umiejętnościami pisarskimi. Najprawdopodobniej pierwszą autorką kroniki (od 1625 roku) była Febronia od Jezusa. Naturalny przekaz ustny, oprócz osobistego doświadczenia piszącej był najważniejszym źródłem wiedzy o wydarzeniach w domu klasztornym. Ze względu na przyszłego odbiorcę kroniki i potrzebę uwiarygodnienia historiograficznego zostały dodane listy. W strukturze kroniki zostały zamieszczone także inne teksty i gatunki egzogenne. Szczególna uwagę zwracają jednowątkowe mikronarracje. Fragmenty te stanowią o nadzwyczajnej wartości literackiej kronik karmelitańskich. Ukazują ekspresję piszących kobiet, umiejętność w zakresie prowadzenia potoczystej narracji i transponowania przekazu oralnego na karty kroniki. Gawędowy ton zapisków kieruje uwagę w stronę pamiętnikarskich cech kroniki, a kulturoznawców ku kategorii prywatności, tożsamości i pamięci tej niewielkiej grupy odizolowanych w znacznym stopniu od świata kobiet. Kronikarki wielokrotnie sygnalizowały, jak istotną wartością jest dla konwentu tożsamość grupy. Konfrontacje my – oni, wewnątrz – zewnątrz (klasztoru), podkreślanie indywidualizmu i odmienności zakonu pokazują daleko idącą autoświadomość autorek. Potoczyste w narracji kroniki klasztorne, pozwalają spojrzeć na przeszłość grupy, wspólnoty jako na całość, ale też jako na przestrzeń działania konkretnych, ambitnych i mających wiele do powiedzenia kobiet. W rzeczywistości zakonu klauzurowego „rozgadane” historie karmelitanek wydają się rewersem obowiązującego milczenia zakonnego, przekorą wobec drewienek noszonych w ustach dla jego zachowania czy dzwonków służących do klasztornej komunikacji, które miały zastępować zbędne i uznane za grzeszne słowa.