Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wpływ ciśnienia dynamicznego górotworu na zachowanie się wyrobiska korytarzowego

100%

Chudek M. , Duży S.

|

2006

|

tom T. 1, z. 1

23-41

PL

W artykule na tle sytuacji geologiczno - górniczej przedstawiono wyniki pomiarów i obserwacji dołowych zachowania się chodnika poddanego oddziaływaniu eksploatacji górniczej. W ramach badań przeprowadzono makroskopową ocenę stanu technicznego wyrobiska, przeprowadzono pomiary konwergencji poziomej i pionowej oraz pomiary wielkości przemieszczeń łuków obudowy odrzwi obudowy ŁP w zamkach. Stwierdzono, że główną przyczyną zaciskania wyrobiska było ciśnienie dynamiczne górotworu wywołane utratą stateczności skał otaczających spowodowaną wpływem eksploatacji nadbierającej, występującą strefę zaburzeń tektonicznych oraz wstrząsami górotworu.

EN

The article, on the basis of mining-geological situation, presents the results of observations and measurements of heading under the influence of mining exploitation. Within measurements of horizontal and vertical convergence and measurements of arch timber set displacement in the locks of. ŁP support, has been performed. It has been stated that main reason for excavation tightening rocks caused by the effect off exploitation, the exiting zone of tectonic perturbation and rock massive concussions.

2

Iterative method of computing pressure loss in horizontal wells

84%

Gacek Z. , Olajossy A.

|

2007

|

tom Vol. 52, no 1

91-106

EN

Downhole dynamic pressure is a key parameter required to determine the reservoir features or to determine the necessary conditions for production. These are of major importance in hydrodynamic calculations to find the basic parameters of reservoir rock, to determine wenlocations and the optimal spacing between boreholes and the optimal rate of production on the reservoir rock level. The authors made an attempt to find the downhole dynamic pressure and pressure loss in a horizontal wen in the conditions of single-phase gas flow and stabilised flow in the reservoir. As density, viscosity and compressibility of gas depend on its pressure and temperature, the analytical solution for gas flows is more complicated than for flows of incompressible fluids. Furthermore, the flow of gas through a perforation in the production section of a horizontal wen will interfere with the stream of flowing gas and bring about a change of 'the flow resistance along the wen. Pressure in a horizontal wen is governed by the energy balance equation. An analytical solution to this equation for the flow of gas requires that temperature-dependent gas parameters (i.e. viscosity, compressibility and resistance to flow) should be averaged, which might lead to further errors. Besides, in thus obtained solutions to the energy balance equations, the averaged parameters are related to pressure. That is why an iterative procedure was applied to obtain the static and dynamic pressure. The iterative algorithm was further utilised and an application was written in Borland Pascal that computes pressure losses in horizontal wells. This application might be employed to compute pressure losses in vertical and directional wells. Pressure loss in the wen is determined for particular wen sections and pressure implicitly present in the formulas is obtained by successive approximations. Resistance due to gas flow through a perforation is determined by adjusting the linear friction coefficient utilising the Quyang's correlation procedure. It is demonstrated that in the case of single-phase flows of gases the downhole pressure can be derived from wen production data with sufficient accuracy. The adequacy of the proposed method is verified by a computation data for a real case.

PL

Znajomość ciśnienia dynamicznego na dnie odwiertu jest konieczna dla poznania charakterystyki złoża, czy określenia warunków wydobycia z odwiertu. Są to podstawowe dane do obliczeń hydrodynamicznych eksploatacji poziomu skały zbiornikowej, niezbędne dla prawidłowego rozmieszczenia odwiertów, ustaenia najbardziej racjonalnych odległości między odwiertami oraz określenia tempa eksploatacji poziomu skały zbiornikowej. Wiedza na temat wielkości ciśnienia dennego pomaga również określić stopień uszkodzenia przepuszczalności skały zbiornikowej w czasie operacji zakończeni owych w odwiercie, prawidłowo ustalić konieczność i terminy prac remontowych i procesów intensyfikacji wydobycia. W prezentowanym artykule autorzy podjęli próbę wyznaczenia ciśnienia dynamicznego na dnie odwiertu oraz określenia spadku ciśnienia w odwiercie poziomym w przypadku jednofazowego przepływu gazu w odwiercie i ustabilizowanego przepływu w złożu. Z uwagi na to, że parametry gazu takie jak gęstość i lepkość oraz współczynnik ściśliwości zależą od jego ciśnienia i temperatury, analityczne rozwiązanie dotyczące spadku ciśnienia dla przepływu gazu jest bardziej skomplikowane niż w wypadku przepływu płynu nieściśliwego. Dodatkowo przepływ gazu przez perforacje w części produktywnej otworu poziomego zaburza strumień przepływającego gazu i powoduje zmianę oporów przepływu wzdłuż odwiertu. Podstawowym równaniem do określenia ciśnienia w odwiercie poziomym jest równanie bilansu energii mechanicznej (I). W przypadku przepływu gazu analityczne rozwiązanie tego równania wymaga uśrednienia wzdłuż odwiertu parametrów gazu zależnych od ciśnienia i temperatury (lepkości, współczynnika ściśliwości gazu oraz współczynnika oporu przepływu), co może powodować dodatkowe błędy. Ponadto w otrzymanych rozwiązaniach równania bilansu energii (4), (6) uśrednione wcześniej parametry zależą od ciśnienia. Do obliczenia ciśnienia statycznego i dynamicznego opracowano procedurę iteracyjną, której postać przedstawiono na Rys. 3. Na postawie algorytmu procedury iteracyjnej napisano w Borland Pascalu aplikację do obliczania spadku ciśnienia w odwiercie poziomym (aplikacja ta może zostać użyta także do obliczania spadku ciśnienia w odwiertach pionowych i kierunkowych). Spadek ciśnienia w odwiercie określono dla poszczególnych segmentów odwiertu, a uwikłane we wzorach ciśnienie obliczono drogą kolejnych przybliżeń. Opory przepływu spowodowane przepływem gazu przez perforację odwiertu określono korygując współczynnik oporu liniowego przy pomocy korelacji Quyang'a (Ouyang. i in., 1998). Wykazano, iż dla jednofazowego przepływu gazu dostatecznie dokładną wartość ciśnienia na dnie odwiertu można obliczyć z posiadanych danych dostępnych podczas eksploatacji odwiertu tj. składu gazu, temperatury i ciśnienia na głowicy, temperatury złożowej oraz parametrów odwiertu i instalacji wydobywczej. Przydatność zastosowanej metody została potwierdzona rzeczywistym przykładem obliczeniowym.

3

Mass balance method for natural gas field exploitation in dynamic conditions

84%

Rybicki C. , Blicharski J.

|

2009

|

tom Vol. 54, no 1

87-102

EN

In a number of cases natural gas exploitation and operation of underground gas storages face the problem of ciosing wells for a time during which static pressures at wellhead and bottomhole (mean reservoir pressure) can be reliably measured. Therefore, reservoir engineering has to be involved in determining these pressures to finally verify the gas resources on the basis of dynamic pressure values. The methodics of determining mean pressures on the basis of measured dynamic pressures in a well is described in the paper. This methodics is based on boundary gas flux to the well in a semisteady state. Basing on measurements of dynamic pressures in production wells there were detennined mean pressure values in reservoir, followed by evaluation of energy conditions of the analyzed gas field with the ,.p/z" method. Afterwards, initial gas resources in the wells' impact zones could be established. The obtained results were verified making alternative balance calculations on the basis of bottomhole pressures in static conditions. The comparison of the results reveals that the presented method is fully applicable.

PL

W wielu przypadkach eksploatacji złóż gazu ziemnego a także podziemnych magazynów gazu istnieją techniczne przeszkody zamykania odwiertów na czas pozwalający w sposób miarodajny na pomiar ciśnień statycznych zarówno na głowicy jak i na dnie odwiertu (średnie ciśnienie złożowe). Dlatego ważnym zagadnieniem w inżynierii złożowej jest określenie tych ciśnień, potrzebnych dla weryfikacji zasobów gazu, z wartości ciśnień dynamicznych. Prezentowany referat przedstawia właśnie metodykę wyznaczania ciśnień średnich w złożu na podstawie mierzonych ciśnień dynamicznych w odwiercie. Metodyka ta oparta jest na wykorzystaniu rozwiązania granicznego dopływu gazu do odwiertu w stanie semiustalonym. Na podstawie pomiaru ciśnień dynamicznych w odwiertach eksploatacyjnych wyznaczono wartości ciśnień średnich w złożu a następnie metodą „p/z” dokonano oceny warunków energetycznych analizowanego złoża gazu ziemnego oraz wyznaczono zasoby początkowe gazu w strefach oddziaływania odwiertów. Uzyskane wyniki zweryfikowano wykonując alternatywne obliczenia bilansowe w oparciu o pomiary ciśnień dennych w warunkach statycznych. Z porównania wyników wynika pełna przydatność opracowanej przez autorów metodyki.

4

Doświadczalna weryfikacja stopnia ejekcji strumienicy cieczowej w krystalizatorze DTM z wewnętrzną cyrkulacją zawiesiny

84%

Matynia A. , Małasińska M. , Piotrowski K. , Liszka R.

|

2008

|

tom Vol. 61, nr 10

512-515

PL

Wyznaczono wartości ciśnienia dynamicznego w przekroju wylotowym komory mieszania strumienicy zainstalowanej w krystalizatorze z wewnętrzną cyrkulacją. Na tej podstawie obliczono stopnie ejekcji strumienicy, które porównano z wartościami przewidywanymi teoretycznie z równania charakterystyki strumienicy cieczowej.

EN

The dynamic pressure values in an outlet cross-section of a mixing chamber of a liquid jet pump installed inside the crystallizer with internal circulation have been determined. On this basis the jet pump's ejection degrees were calculated. These data were compared with the ones predicted theoretically with the use of a liquid jet pump's characteristic equation.

5

Materlal balance in a pseudo-steady state of natural gas flow

67%

Gacek Z. , Olajossy A.

|

2007

|

tom Vol. 52, no 2

171-193

EN

Determining gas resourees is a basic calculation problem for reservoir engineering. The knowledge of resourees is crucial for managing the reservoir, creating production strategies, planning equipment, ceontracts and evaluating resources. The paper presents a material balance method for determining the amount of resources with the use of dynamic pressure, without cIosing the wells and interrupting exploitation of the reservoir. This circumstance may be of great practical 'significance. The only assumption of this method is aequiring stabilized gas flow in the reservoir, i.e. pseudo-steady state of flow (Mattar & MeNeil, 1988). Therefore, this method can be used for evaluating resourees of medium and highly permeable natural gas fields and underground gas storages, which achieves the pseudo-steady state very quickly. The model relies on the analysis of stabilization of derivative dp/dt in a pseudo-steady state of reservoir. In this ease the gas material balance is calculated in a very similar was as in the classic material balance method. The only difference is the way in which the pressure data have been used. The classic method makes use of average reservoir pressure obtained after closing the wells and waiting till the pressure stabilizes. In the proposed method the dynamic pressure is used without closing the wells and so without interrupting the exploitation of the reservoir. It follows from the assumption of the pseudo-steady state that the material balance plot employing the dynamic downhole pressure (Pdd/Z vs. Gp) will be paralleI to the material balance plot employing the average static reservoir pressure (fi/Z vs. Gp)' By drawing a straight line linking points Pdd/Z for the eumulated gas yield and then extrapolating a parallel line from the initial pressure, it will be possible to assess the initial resources (OGIP), and determining present magnitude of resources. It was indicated that resources can be assessed for a steady gas flow on a basis of the available data, available during exploitation of the reservoir, i.e. gas composition, temperature, wellhead pressure, reservoir temperature, parameters of the wells and production installment. This method can be used for reservoirs without active water, and for reservoirs and gas storages with active water. The balance verified on an example of the reservoir "Brzostowo" confirms the practieability of the proposed method of a pseudo-steady material balance method.

PL

Określenie zasobów gazu jest podstawowym problemem obliczeniowym dla inżynierii złożowej. Znajomość zasobów ma ważne znaczenie dla zagospodarowania złoża, strategii produkcji, projektowania wyposażenia, kontraktów i oszacowania wartości rezerw. W pracy przedstawiono metodę bilansu masowego pozwalającą na określenie ilości zasobów, posługując się ciśnieniem dynamicznym bez konieczności zamykania odwiertów i przerywania eksploatacji złoża. Okoliczność ta może mieć istotne znaczenie praktyczne. Jedynym założeniem ww. metody jest osiągnięcie ustabilizowanego przepływu gazu w złożu, czyli stan pseudoustalony przepływu (Mattar & McNeil, 1988), więc może być zastosowana do szacowania zasobów dla średnio oraz wysokoprzepuszczalnych złóż gazu ziemnego a także podziemnych magazynów gazu, które stan pseudoustalony osiągają bardzo szybko. Model opiera się na analizie stabilizacji pochodnej d/ldt w stanie pseudoustalonym w złożu. Bilans masowy gazu w tym przypadku oblicza się w sposób bardzo podobny do tradycyjnej metody bilansu masowego. Wprowadzoną różnicą jest sposób użycia danych dotyczących ciśnienia. W tradycyjnej metodzie wykorzystuje się ciśnienie średnie złożowe uzyskane po zamknięciu odwiertów i odczekaniu odpowiedniego czasu do ustabilizowania się ciśnienia, natomiast w proponowanej metodzie używa się ciśnienia dynamicznego bez konieczności zamykania odwiertów a tym samym bez przerw w eksploatacji złoża. Z założeń stanu pseudoustalonego wynika, że wykres bilansu masowego z użyciem ciśnienia dynamicznego na dnie odwiertu (Pd,/Z vs Gp) będzie równoległy do wykresu bilansu masowego używającego statycznego średniego ciśnienia złożowego ([...]) Wykreślenie linii prostej łączącej punkty Pdd/Z dla skumulowanego wydatku gazu a następnie ekstrapolowanie linii równoległej do niej począwszy od ciśnienia początkowego, pozwoli na oszacowanie zasobów początkowych (OGIP), oraz na określenie aktualnych zasobów złoża. Wykazano, iż dla ustabilizowanego przepływu gazu w złożu można oszacować zasoby złoża na podstawie posiadanych danych, dostępnych podczas eksploatacji złoża, tj. składu gazu, temperatury i ciśnienia na głowicy, temperatury złożowej oraz parametrów odwiertów i instalacji wydobywczej. Metoda ta może być stosowana dla złóż bez ruchomej wody, oraz dla złóż i magazynów z ruchomą wodą. Przeprowadzona weryfikacja bilansu na przykładzie złoża ,,Brzostowo" potwierdza przydatność zaproponowanej metody pseudoustalonego bilansu masowego.