Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Proza dwudziestolecia międzywojennego z dzisiejszej perspektywy. Dyskusja otwarcia – zapis z 21.01.2016

100%

Ogonowska A. , Kisielowa J. , Kisiel M. , Ligęza W. , Solewski R. , Faron B. , Gryszkiewicz B.

|

nr 8(2) "Cyfrowa humanistyka"

182-205

XX

Proza dwudziestolecia międzywojennego z perspektywy współczesnych metodologii. Spotkanie i dyskujsa profesorów: Joanny Kisielowej, Mariana Kisiela, Wojciecha Ligęzy, Rafała Solewskiego, Bolesława Farona, pana doktora Bogusława Gryszkiewicza. W roli protokolantki występuje pani doktor Magdalena Stoch.

2

Senat dwudziestolecia między wojennego w Rzeczpospolitej Polskiej i Czechosłowacji

80%

Maksymiuk M. , Karlikowski M.

|

nr 1 (59)

369-385

PL

Niniejsza praca stanowi próbę porównania porządku ustrojowego drugich izb parla-mentu, w dwudziestoleciu międzywojennym, po uzyskaniu niepodległości w Polsce i Czechosłowacji. Był to czas kształtowania się ładu powojennego. Artykuł wskazu-je na różnice i podobieństwa, pomiędzy dwoma prezentowanymi systemami Senatów obu państw, mając w pamięci zbliżoną sytuację polityczną w tym czasie, a także po-dobieństwo czerpania wzorców ustrojowych z porządku konstytucyjnego III Repu-bliki Francuskiej.

EN

The article is an attempt to compare the constitutional position of the second chambers of parliament in the interwar period in Poland and Czechoslovakia. It was the time of shaping the post-war order. The article shows differences and similarities between the two systems in regard to Senates, bearing in mind the similar political situation at that time, as well as the similarity of drawing patterns from the constitutional order of the Third French Republic.

3

Służba cywilna w okresie II Rzeczypospolitej

60%

Kuś B.

|

nr 1

145-164

EN

The paper presents the creation and functioning of civil service in the period of Second Polish Republic. The development of a new model of public administration was a major task in the process of unification of the legal system in Poland after the partition era was over. The administrative staff urgently needed an overhaul. The first legal regulations concerning the situation of civil servants in the newly reborn Polish state were adopted before Poland officially regained independence. In the period between the Wars, two chief legal acts were in force: the rescript of the Regency Council of the Polish Kingdom (11 June 1918) and the Act on State Civil Service (17 February 1922). Both regulations contained what now is referred to as the rules of good administration. The system of civil service in Poland of the time featured very innovative solutions, having much relevance even today.

PL

Artykuł opisuje powstanie i funkcjonowanie służby cywilnej w okresie II Rzeczypospolitej. Konstruowanie nowego modelu administracji publicznej było jednym z głównych zadań na drodze do unifikacji systemu prawa w Polsce po okresie zaborów. Pilnego rozwiązania wymagała problematyka kadr urzędniczych administracji publicznej. Pierwsze regulacje prawne dotyczące sytuacji urzędników Pierwsze regulacje prawne dotyczące sytuacji urzędników odradzającego się Państwa Polskiego zostały wydane jeszcze przed oficjalnym odzyskaniem niepodległości. W okresie międzywojennym obowiązywały kolejno dwa główne akty prawne regulujące przedmiotowa materię. Był to Reskrypt Rady Regencyjnej Królestwa Polskiego z dnia 11 czerwca 1918 r. oraz ustawa o państwowej służbie cywilnej z dnia 17 lutego 1922 r. W treści obydwu regulacji znalazły się postanowienia uwzględniające reguły określane współcześnie mianem zasad dobrej administracji. Na system służby cywilnej w II RP składały się rozwiązania ówcześnie bardzo nowatorskie i zachowujące aktualność do dnia dzisiejszego.

4

Kryzys w stosunkach między Polską a Rumunią w latach 1934–1936 w świetle polskich dokumentów dyplomatycznych

60%

Żerko S.

|

nr 2

PL

Crisis in Relations between Poland and Romania in 1934–1936 in the Light of Polish Diplomatic DocumentsIn 1934 relations between Poland and Romania, the signatories of an alliance pact, rapidly deteriorated. The crisis was caused by a sudden turnabout in Romanian foreign policy, when the Romanian Minister of Foreign Affairs Nicolai Titulescu unexpectedly became one of the advocates of including the USSR into a collective security system in Central–Eastern Europe. Naturally, this decision resulted in a crisis in the titular relations at a time when Polish diplomacy (steered by Józef Beck) endeavoured to restrict the impact exerted by Moscow upon the course of events in Europe. The policy pursued by Titulescu also brought about unrest among the influential circles of Romania. An end was put to the crisis by Titulescu’s dismissal in August 1936, with Polish diplomacy playing a considerable part in the minister’s discharge.

5

Samorząd terytorialny w dwudziestoleciu międzywojennym

60%

Kotulski M.

|

nr 327

129-153

EN

Among the challenges of the resurgent Polish state in 1918 was also the construction of its own public administration structure. By taking over the partitioning countries’ different models of administration and territorial self-government (with diversified structure and stage of development), it was advisable to adopt an evolutionary method of creating its organizational structure. Therefore, it was based on the existing structures, well-known to local people, modifying them only towards democratization, levelling out differences and achieving certain desirable standards. Therefore, two basic stages in the construction of the territorial self-government of the Second Polish Republic can be distinguished: first, to cause the consolidation act to enter into force and the second subsequent one. And although the merger law of 1933 should be assessed positively as a step allowing for the unification of the territorial self-government structure at the level of the commune (gmina) and district (powiat) on a national scale, it was not free from defects. The territorial self-government structures at the provincial level had not been fully established. This was partly due to the lack of a coherent concept of the functioning of local self-government, its place in public administration and its role in the state. The striving for the centralization of the state apparatus (after 1926) was visible not only in statutory amendments, but also in laconic regulations of the April constitution concerning local self-government. However, the effort to overcome legal disparities and the economic, cultural, population and national differences that was put into unifying and building the territorial self-government structures in 1918–1939 should be fully appreciated. The significant achievements of the Polish doctrine of the interwar period in the study of territorial self-government and the development of magazines devoted to this subject should also be mentioned.

6

Postawy mniejszości żydowskiej i niemieckiej w Polsce wobec wojny z Rosją sowiecką 1919-1920 roku

60%

Milewska M.

|

nr 2

240-261

PL

Odrodzone państwo polskie nie było krajem jednolitym narodowościowo. Na jego terenie można było spotkać mniejszości narodowe, wśród których dominowali Ukraińcy, Żydzi, Białorusini i Niemcy. Celem artykułu jest przedstawienie postaw mniejszości żydowskiej i niemieckiej wobec wojny polsko-sowieckiej 1920 roku. Postawa pierwszej z nich była zróżnicowana. Wiele miejsca poświęcono na ukazanie zarówno pozytywnych przykładów identyfikacji części Żydów z polską racją stanu w obliczu bolszewickiego zagrożenia w 1920 r., jak i negatywnego stosunku do państwa polskiego, będącego udziałem części tej grupy etnicznej. W tym czasie ludność niemiecką cechował wrogi stosunek do państwa polskiego. Wskazane zostały czynniki wywierające wpływ na postawy wymienionych mniejszości narodowych podczas konfliktu zbrojnego między Polską a bolszewicką Rosją.

7

Gazownictwo miejskie na terenie województwa poznańskiego w okresie międzywojennym

51%

Urbaniak M.

|

nr 4

191–211

EN

Established in 1919, the Poznań Province covered almost entirely the former Prussian Poznań Province (Provinz Posen) and initially comprised 118 cities, which decreased to 101 in 1938. On the eve of World War I, as many as 80 out of 129 cities had gas in Provinz Posen, and nearly 1/4 of them were supplied with gas from miniature gasoline gas plants. In the wake of World War I and immediately after its end, most small gasoline plants and numerous coal gas plants were shut down and eventually permanently closed down. In total, almost all gasoline and one acetylene gas plant (19 in total), as well as five coal plants, went bankrupt in the Interwar period. Of the latter type, there was a plant in Czempiń, which was shut down only around 1938, after the town was electrified. Ujście is another addition to the list, as it ceased to supply gas from Schneidemühl (Piła) in the mid-1930s. Ultimately, in 1939, gas was used in 43 out of 101 cities in the Province, which was also due to the fact that some of the gas-supplied cities had been moved to the Pomeranian Province a year before. In the Interwar period, several key factors influencing the gasworks in Greater Poland can be observed: the aforementioned liquidation of many gas plants and the transition from gas to electricity in many cities; reconstruction and relaunching of some coal gas plants; and – finally – modernization, combined with optimization of technological processes and expansion of existing gas plants. In the case of several cities, i.e. Międzychód, Nakło nad Notecią and Strzelno, the problem of communalization of plants owned by private German companies should also be noted, as well as Polish-German cooperation in terms of gas supply to the Polish Ujście gas plant from Schneidemühl (Piła).

8

Tropiąc fakty. „Parweniusz z rodowodem” Jarosława Górskiego

51%

Karwacka-Pastor D.

|

nr 18

PL

Parweniusz z rodowodem to biografia najpopularniejszego pisarza dwudziestolecia międzywojennego, Tadeusza Dołęgi-Mostowicza. Jarosław Górski rozprawia się z czarną legendą pisarza, z plotkami i sensacyjnymi pogłoskami krążącymi latami na temat życia Mostowicza, które – jak udowadnia biograf – nie miały potwierdzenia w faktach. Górski dogłębnie weryfikuje ogromny materiał źródłowy i ukazuje postać pisarza w nowy, zaskakujący sposób. Jest to świeże spojrzenie nie tylko na życie, ale i twórczość Mostowicza.

EN

Parweniusz z rodowodem [A Parvenu with a Pedigree] is a biography of Tadeusz Dołęga-Mostowicz, the most popular Polish writer of the interwar period. Jarosław Górski deals with the black legend of the writer, rumours and sensational hearsay about his life, which has been spread for years and which, as the biographer proves, has not been confirmed by facts. Górski carries out a thorough verification of vast source material and shows the writer’s figure in a new, surprising way. His study provides a fresh insight not only into Mostowicz’s life, but also into his art.

9

Młodość Alfreda Wielopolskiego w świetle korespondencji rodzinnej

51%

Siemiński P.

|

nr 7

95-114

PL

Alfred Wielopolski należał do ścisłego grona osób zaangażowanych w tworzenie zrębów życia naukowego oraz kulturowego na Pomorzu Zachodnim. W Szczecinie z którym ostatecznie związał na stałe swe życie po II wojnie światowej, znany był przede wszystkim jako oddany wykładowca, dociekliwi archiwista oraz ofiarny społecznik i działacz większości towarzystw i instytucji naukowych. Często umyka fakt, że w okresie dwudziestolecia międzywojennego pełnił on szereg istotnych funkcji państwowych, jak choćby piastowanie wice starostwa Wielunia, kierowanie Sekretariatem Cywilnym prezydenta RP czy też pełnienie funkcji dyrektora Biura Senatu. Z powodu urodzenia, należał on do ścisłej elity ziemiaństwa. Obok pamiętników, z tego okresu jego działalności pozostała jeszcze korespondencja rodzinna, znajdująca się w zespole Ordynacji Myszkowskiej Państwowego Archiwum w Kielcach. Stanowi ona niezwykle cenne, a do tego ciekawe uzupełnienie do powyższych wspomnień. Lektura epistolariów zezwala ujrzeć, jakie troski towarzyszyły młodemu arystokracie w trakcie jego nauki, studiów, służby wojskowej i pracy. Materiały opisują chwile radosne oraz smutne, nie kryją młodzieńczych słabostek jak słabość do alkoholu czy tytoniu. Opisują również miłość, często skomplikowaną i zawiłą w tych niełatwych czasach. W większości przypadków młody Alfred dzielił się swoimi spostrzeżeniami ze swym ojcem, prosząc go o wskazówki i porady. Opis służby wojskowej oraz pracy w aparacie administracji państwowej pozwalają czytelnikowi ujrzeć świat, który bezpowrotnie przeminął. Niniejszy artykuł stanowi próbę przytoczenia głównej treści listów, zainteresowanym tym okresem.

EN

Alfred Wielopolski was belonged to a close group of people involved in creation of the beginnings scientific and cultural life in Western Pomerania. In Szczecin, with which the final connected his life after World War II, he was known above all as a devoted lecturer, inquisitive archivist, selfless social worker and activist of most scientific societies and institutions. An interesting information is that, he performed a number of important state functions in during the interwar period – such as holding the deputy chief of Wieluń, managing the Civil Secretariat of the President of the Republic of Poland or acting as the director of the Senate Office. Because of his birth, he was belonged to the strict elite of the landed gentry. In addition to diaries, from this period of his activity remained family correspondence located in the team of the Myszkow ordination of the State Archives in Kielce. It is a very valuable and interesting addition to the above memories. Reading epistolary allows us to see, what worries accompanied the young aristocrat during his studies, studies, military service and work. The materials describe happy and sad moments, they do not hide youthful weaknesses to alcohol or tobacco. They also describe love, often complicated in these difficult Times. In most cases, young Alfred shared his insights with his father, asking him for tips and advice. Description of military service and work in the state administration apparatus allows the reader to see the image, that has gone forever. This article is an attempt to quote the main content of letters interested in this period.

10

Niemiecki kodeks cywilny w pracach Komisji Kodyfikacyjnej nad Kodeksem zobowiązań z 1933 roku

41%

Wydmański W.

|

nr 1

27-51

EN

The work aims to discuss the use of the German Civil Code from 1896 (BGB) by the Codification Commission in the work on the Code of Obligations from 1933. The subject of codification and unification of private law in the interwar period is of great interest to historians of law. It is also an issue for experts in comparative legal studies. This is since the process of unification and codification of the law of obligations in the Second Polish Republic assumed the development of a code combining elements of all laws of the former partitioning states. As a result, the Polish Code of Obligations does not belong to either the Romanesque or the Germanic system. Particularly noteworthy is the use by members of the BGB Codification Committee. The work will present a list of the provisions of the Code of Obligations that were modeled only on the German law or on the BGB and other codes. Additionally, the use of BGB will be presented on selected regulations of the Code of Obligations. When determining the impact of BGB on the rules of the Code of Obligations, a comparative method and the texts of normative acts, legislative materials, and legal literature will be used. The justification for the draft Code of Obligations by Roman Longchamps de Bérier will be particularly helpful. The subject matter raised in the paper may turn out to be attractive to Polish and German researchers studying the impact of the BGB on the development of Polish obligation law.

PL

Celem niniejszej pracy jest omówienie wykorzystania przez Komisję Kodyfikacyjną II RP niemieckiego kodeksu cywilnego z 1896 r. (BGB) w pracach nad Kodeksem zobowiązań z 1933 r. Tematyka kodyfikacji i unifikacji prawa prywatnego w okresie międzywojennym cieszy się wielkim zainteresowaniem wśród historyków prawa, a także dla znawców komparatystyki prawniczej. Wynika to z faktu, iż proces unifikacji i kodyfikacji prawa zobowiązań w II Rzeczypospolitej zakładał opracowanie kodeksu łączącego w sobie elementy wszystkich ustaw dawnych państw zaborczych. Dzięki temu polski kodeks zobowiązań nie zaliczał się ani do systemu romańskiego ani germańskiego. Na szczególną uwagę zasługuje wykorzystanie przez członków Komisji Kodyfikacyjnej BGB. W pracy zostanie zaprezentowany wykaz przepisów kodeksu zobowiązań, które były wzorowane wyłącznie na niemieckiej ustawie lub na BGB oraz innych kodeksach. Ponadto zostanie zaprezentowane wykorzystanie BGB na wybranych przepisach kodeksu zobowiązań. Przy ustaleniu wpływu BGB na przepisy kodeksu zobowiązań wykorzystana zostanie metoda porównawcza oraz teksty aktów normatywnych, materiały legislacyjne oraz literatura prawnicza. Szczególnie pomocne będzie uzasadnienie projektu kodeksu zobowiązań autorstwa referenta Romana Longchamps de Bérier. Tematyka poruszona w pracy może okazać się atrakcyjna dla badaczy polskich oraz niemieckich, badających wpływ BGB na rozwój polskiego prawa obligacyjnego.

11

Poradnictwo zawodowe w szkołach w okresie dwudziestolecia międzywojennego

41%

Kozłowska M.

|

nr 4

337-341

PL

Temat poradnictwa zawodowego na terenie szkół w II Rzeczpospolitej pozostaje wciąż bardzo słabo zbadany. Można wskazać na niewielką liczbę prac poruszających tą problematykę. Celem niniejszego artykułu jest zobrazowanie głównych działań, stosowanych metod i technik oraz wiodących zadań i ról podmiotów pracujących w obszarze poradnictwa zawodowego na terenie szkół w interesującym badacza momencie historycznym. Szczególny akcent w artykule jest położony na funkcję lekarza, psychologa szkolnego oraz nauczyciela. Istotne będzie także prześledzenie zasadniczych nurtów i idei, które wpływały na kształt poradnictwa zawodowego na terenie szkół.

EN

There is a small amount of publication about professional counseling during the interwar period in Poland. The main aim of the article is to present basic activities of school practice, methods and foreground tasks and jobs people, of those who gave professional advice of choosing a career. The author of the article wants to accent the special roles of the school’s physicians, psychologists and pedagogues. It is interesting to picture also the primal mainstreams and ideas which impacted on formation of school counseling in that time.

12

SYNOWIE STASIA. FORMY MĘSKOŚCI KOLONIALNEJ W POWIEŚCIACH MŁODZIEŻOWYCH FERDYNANDA ANTONIEGO OSSENDOWSKIEGO

41%

Forajter W.

|

nr 2

279-295

EN

The article The Sons of Staś. Colonial Masculinities in Ferdynand Antoni Ossendowski’s Youth Novels analyses the motif of male initiation in three narrative texts of the Polish popular writer from the interwar period: W poleskiej dżungli [In the Polesian Jungle], Mali zwycięzcy [Little Winners] and Skarb Wysp Andamańskich [The Treasure of the Andaman Islands]. Referring to postcolonial theory and the analysis of ideological discourses of the Second Polish Republic, the author examines novels with the aim to show representations of different cultures, masculinity models that existed in Poland and abroad in that period, and methods of their adaptation for the needs of children’s and youth literature.

PL

Tekst Synowie Stasia. Męskości kolonialne w powieściach młodzieżowych Ferdynanda Antoniego Ossendowskiego stanowi analizę wątków inicjacyjnych w trzech tekstach narracyjnych popularnego prozaika z czasów dwudziestolecia międzywojennego: powieści W poleskiej dżungli, Mali zwycięzcy i Skarb Wysp Andamańskich. Odwołując się do teorii postkolonialnej oraz analizy dyskursów ideologicznych Drugiej Rzeczpospolitej, autor bada powieściowe reprezentacje odmiennych kultur oraz obowiązujące wówczas w Polsce i za granicą wzorce męskości oraz sposoby ich adaptacji na potrzeby literatury dla dzieci i młodzieży.

13

Ochrona zabytków, przyrody i krajobrazu w warunkach reformy rolnej w Polsce w dwudziestoleciu międzywojennym

41%

Merta-Staszczak A.

|

nr 1

111-129

PL

Odbudowa państwa polskiego po 1918 r. wymagała podjęcia wielu decyzji dotyczących powołania nowej administracji, instytucji oraz przeprowadzenia reformy gospodarczej, której celem było upełnorolnienie chłopów nieposiadających ziemi lub utrzymujących się z nieefektywnych gospodarstw karłowatych. Nowy kierunek polityki nie tylko przyczynił się do zmian w strukturze własnościowej gospodarstw, ale poważnie zagroził funkcjonowaniu wielkich majątków ziemiańskich i zachowaniu znajdujących się tam dworów, pałaców oraz innych obiektów historycznych. W tej sytuacji podjęto próby, inicjowane przede wszystkim przez towarzystwa naukowe, wprowadzenia dodatkowych aktów prawnych chroniących historyczne budynki, zespoły architektoniczne oraz wyjątkowe tereny krajobrazowe. Projekty przewidywały nie tylko wydawanie ogólnokrajowych zarządzeń, ale również budowę całej struktury organizacji odpowiedzialnych za zachowanie obiektów i miejsc zabytkowych oraz działania na rzecz popularyzacji wiedzy o nich.

EN

The reconstruction of the Polish state after 1918 required many decisions concerning the establishment of a new administration, institutions and economic reform, the aim of which was the so-called upełno-rolnienie (an increase in the size of a small agricultural holding by a sufficient amount of land) of peasants who did not own land or made a living from inefficient small farms. The new policy direction not only influenced the changes in the ownership structure of farms, but also seriously threatened the functioning of large landed estates and the preservation of manors, palaces and other historical objects located there. In this situation, attempts were made, initiated mainly by scientific societies, to introduce additional legal acts protecting historical buildings, architectural complexes and unique landscape areas. The projects provided not only for the issuing of nationwide orders, but also for the construction of the entire structure of organizations responsible for the preservation of historic buildings and sites and activities to promote knowledge about them.