Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

DWORY O FUNKCJACH TURYSTYCZNYCH

100%

Pawlikowska-Piechotka A.

Ochrona Zabytków

|

2003

|

nr 1-2

171-181

EN

There were more than 13 000 manor houses in Poland before 1939. After the second world war the majority of the landed gentry was expelled from its residences which have been looted and heavily devastated. Due to inappropriate new functions and lack of preservation there are now less than 3 000 manor houses, most of which are in an extremely bad technical state. Apparently, the effort to resort to the unique “myth of the Polish manor house” (brimming with symbolic meanings and references to national tradition and history) can be applied in order to offer: a) a chance to rescue hundreds of historical objects, b) an opportunity to enrich the tourist offer in Poland.

2

Dwory w zagospodarowaniu turystycznym

88%

Pawlikowska-Piechotka A.

Problemy Ekologii

|

2003

|

tom R. 7, nr 5

236-240

PL

Zespołów dworskich na terenie Polski było w 1939 roku aż kilkanaście tysięcy, ale po nacjonalizacji majątków ziemskich po II wojnie światowej, wskutek bezwzględnego szabru, niewłaściwego użytkowania i braku konserwacji, do czasów współczesnych przetrwało ich jedynie około 3 tysięcy. Większość z tych zabytków znajduje się w złym stanie technicznym, wiele z nich czeka obecnie na nowego właściciela. Wydaje się, że wykorzystanie w większym stopniu niż obecnie swoistego "mitu polskiego dworu" (pełnego symboli, znaczeń, odniesień do tradycji narodowej) dla funkcji turystycznej, może: a) z jednej strony uratować od zagłady setki historycznych obiektów, b) z drugiej - wzmocnić atrakcyjność zagospodarowania polskiej przestrzeni turystycznej.

EN

There were more than thirteen thousand of manor houses in Poland before 1939. After the Second World War most of the landed gentry were expelled from their residences and these manors have been looted and heavily devasteted. Because of the inappropriate new functions, lack of preservation - now there is less than three thousand of manor houses. Most of these historical buildings are in a very bad technical state. It seems, that probably an effort to use a specific "myth of Polish manor" (which is full of symbollic meanings, references to the national tradition and history) for tourist function can be both: a) A chance to rescue hundreds of historical manors, b) A chance to enrich a tourist offer in Poland.

3

Dwór w Graboszycach k. Zatora w świetle ostatnich badań - dwie pierwsze fazy budowy (XV-XVII w.)

88%

Dryja S. , Sławiński S.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2013

|

nr 16

25-48

XX

Graboszyce is a village known from thirteenth century historical records whose ownership has passed through many hands. In the fourteen century and in the first half of fifteen century, the manor may have been located in the same place where we can see today's building. It might have been a complex of wooden buildings, which have left no traces. For a long time, Graboszyce belonged to the Brandys, a family of knights who originated from the Czech lands. At the end of the fifteen century and at the beginning of the sixteenth century, Klemens Brandys is mentioned living in the manor by the Radwan crest. During his ownership, the first brick manor was built (at least the lower part was), which remains as today’s cellars. In 1565, Graboszyce belonged to Dziwisz (Dionizy) Brandys, the king`s courtier and secretary. In the years 1570-1580, he built the Renaissance mansion which still stands in the village today. The mansion was built by anonymous builders who were inspired by architects Pietro Cataneo and Sebastian Serlio. The builders of the Graboszyce Manor wanted to implement the characteristical traits for the era such as the symmetry in buildings designed by the Italian architect Santi Guci. In eighteenth and nineteenth centuries, the manor went through renovations, without changing its original layout.

4

Liczebność dworów późnośredniowiecznych i wczesnonowożytnych władców polskich

88%

Czwojdrak B.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2016

|

tom 76

PL

Problem liczebności osób na dworach polskich władców zajmuje historyków od dawna. Kwestią do rozstrzygnięcia jest zarówno sama definicja dworu, osób, które do niego zaliczymy a także metoda, dzięki której chcemy przeprowadzić tego typu wyliczenia. Problemem, z którym muszą się zmagać badacze to także ilość zachowanych źródeł. Prezentowany tekst stara się ukazać zmagania badaczy na tym polu, ich wyniki oraz zastosowane metody, które te rezultaty przyniosły.

5

[Recenzja]: Sławomir Jóźwiak, Adam Szweda, Dwór wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego w Malborku. Siedziba i świeckie otoczenie średniowiecznego władcy zakonnego, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2022, ss. 375, ISBN 978-83-231-4630-8

88%

Włodarski Ł.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2023

|

tom 121

625-630

6

O „dramacie poznania” w Pałacu Wiesława Myśliwskiego

75%

Dziugieł-Łaguna M.

|

nr 2

49-60

EN

Characteristic of the manor shown in the W. Myśliwski novel “Palace” corresponds to the climate of the prose by: S. Brzozowski, S. Zeromski, W. Gombrowicz. That manor is the cultural image of its decadence, accompanied by the inherent evil of human nature. Main character-narrator enters interior of the manor (as a result of the abandonment of the palace by the heir afraid of the upcoming war) and indeed the labyrinth of own soul to transform into Jakub-master. The process of transformation reveals a clear dichotomy, in the personality of the hero, concerning evaluation through the good and the evil deeds.

7

„Już z Białegostoku wkrótce Wersal mają robić”. Europejskie aspiracje dworu Katarzyny Barbary z Radziwiłłów Branickiej (zm. 1730)

75%

Penkała-Jastrzębska A.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2023

|

tom 30

|

nr 1

EN

This is the first attempt to examine the activity of Katarzyna Barbara Branicka née Radziwiłł and her influence on the private court in Białystok. The reconstruction of the residence was one of the first and, at the same time, the most important projects undertaken by the spouses. The idea of the reconstruction corresponded with the European aspirations of the magnate couple. The article draws on the preserved extensive correspondence of Katarzyna Barbara, supplemented by the letters of her husband, Jan Klemens and mother, Anna Katarzyna Radziwiłł née Sanguszko. The scale of the work carried out and the funds allocated for the extension of the residence brought the intended effect - the residence in Białystok became one of the most beautiful from the eighteenth-century Polish-Lithuanian Commonwealth.

PL

Artykuł jest pierwszą próbą ujęcia aktywności Katarzyny Barbary z Radziwiłłów Branickiej i jej wpływu na przebudowę rezydencji w Białymstoku. Przebudowa rezydencji była jednym z pierwszych, a zarazem najważniejszych przedsięwzięć, jakiego podjęli się małżonkowie. Zamysł projektu miał bowiem odpowiadać europejskim aspiracjom magnackiej pary. W artykule wykorzystano obszerne zachowane zasoby korespondencji Katarzyny Barbary, uzupełnione o listy jej męża Jana Klemensa i matki Anny Katarzyny z Sanguszków Radziwiłłowej. Skala wykonanych prac i fundusze przeznaczone na rozbudowę rezydencji przyniosły zamierzony efekt – rezydencja w Białymstoku stała się jedną z najpiękniejszych w osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej.

8

Zarys dziejów dworu i majątku Mościbrody do 1944 roku

75%

Jarząb H.

Radzyński Rocznik Humanistyczny

|

2021

|

tom 19

37-44

EN

This work is the first attempt to present the history of the manor and estate in Mościbrody. The chronological range is the years 1848-1944. It opens with the year of building a brick manor house, and ends with the end of the German occupation, which initially seemed to be an episode in the functioning of the estate, and was the end of the old reality.

PL

Praca ta jest pierwszą próbą zaprezentowania dziejów dworu i majątku w Mościbrodach. Zakres chronologiczny stanowią lata 1848-1944. Otwiera ją rok budowy murowanego dworu, a zamyka kres okupacji niemieckiej, która początkowo wydawała się epizodem, w funkcjonowaniu majątku, a była kresem dawnej rzeczywistości.

9

Przekształcenia architektury siedzib ziemiańskich w Wielkopolsce w I połowie XX wieku, na przykładzie dworów i pałaców Ziemi Średzkiej

75%

Mikulski D.

|

2018

|

tom T. 63, z. 1-2

45--68

PL

Presja cywilizacyjna oraz zmiana uwarunkowań społecznych przełomu XIX i XX wieku wywołały silną potrzebę przekształceń architektury dworów i pałaców. Proces ten, z różną dynamiką, przebiegał do końca lat 30. XX w. Celem podjętych badań było rozpoznanie działalności budowlanej ziemian w kontekście modernizacji siedzib ziemiańskich w Wielkopolsce w 1 połowie XX wieku. W centrum zainteresowania znalazła się analiza różnych sposobów kształtowania bryły obiektu, które wiodły do zasadniczej zmiany zewnętrznego wizerunku siedziby poprzez rozbudowy, przebudowy lub wzniesienie nowego budynku. Dotychczasowe prace badawcze ograniczały się zwykle do identyfikacji przekształceń pojedynczych siedzib ziemiańskich, nierzadko tych o znaczących walorach architektonicznych. Dlatego zamiast szczegółowego przeglądu obiektów w artykule podjęto próbę sformułowania pewnej syntezy określając skalę i dynamikę ruchu budowlanego. Tego problemu dotyczyły badania, którymi objęto wszystkie siedziby ziemiańskie z obszaru ziemi średzkiej zlokalizowanej w centralnej Wielkopolsce.

10

Dobór gatunkowy i uprawa roślin we wnętrzach polskich pałaców i dworów w XIX w

75%

Dudkiewicz M. , Laskowska H. , Szmagara M.

|

11

Utworzenie dworu Marii Klementyny Sobieskiej w Rzymie i spory o jego finansowanie

63%

Skrzypietz A.

Perspektywy Kultury

|

2022

|

tom 39

|

nr 4

141-160

EN

After serious perturbations and escaping from imperial prison, Maria Clementina Sobieska married James Stuart and settled in Rome. She was immediately caught in the frenzy of the fiercely rival Jacobite milieu. The main factions were formed by the royal favorites James Murray and John Hay, versus their enemy John Erskine, Duke of Mar. Maria Clementina – probably at the urging of the favorites – was deprived of her ladies-in-waiting, companions, who should have been the wives of aristocrats negatively perceived by Stuart. Meanwhile, Sobieska reluctantly welcomed Marjorie Hay to her apartment. It soon became clear that the Queen was working with a circle hostile to the King’s favorites, demanding her husband’s attention and perhaps even access to his political correspondence and contacts with Jacobites. When Stuart entrusted the care of his elder son to James Murray, depriving the Queen of her only serious duty and limiting her contacts with her son, Maria Clementine left the palace and took refuge in a convent. As a result of mediation and pressure of European courts, she returned to her husband, who had sent off John and Marjorie Hay. The Queen managed to win independence, and her husband created a separate court for her. The misunderstandings also concerned the financing of Sobieska’s entourage, and the few surviving bills allow us to indicate what she herself spent her money on.

PL

Maria Klementyna Sobieska po poważnych perturbacjach i ucieczce z cesarskiego więzienia poślubiła Jakuba Stuarta i zamieszkała w Rzymie. Natychmiast dostała się w wir walk toczących się w zajadle rywalizującym środowisku jakobitów. Główne fakcje tworzyli faworyci królewscy James Murray i John Hay oraz ich wróg John Erskine, diuk Mar. Maria Klementyna – zapewne za namową faworytów – została pozbawiona dam do towarzystwa, którymi powinny być małżonki arystokratów, niechętnie postrzegane przez Stuarta. Tymczasem Sobieska bez entuzjazmu powitała w swoim apartamencie Marjorie Hay. Wkrótce stało się jasne, że królowa współpracuje z gronem niechętnym faworytom, domagając się uwagi małżonka, a może nawet dostępu do jego politycznej korespondencji i kontaktów z jakobitami. Gdy Stuart powierzył opiekę nad starszym synem Jamesowi Murrayowi, pozbawiając królową jedynego poważnego obowiązku i ograniczając jej kontakty z synem, Maria Klementyna opuściła pałac i schroniła się w klasztorze. Wskutek pośrednictwa i nacisku dworów europejskich powróciła do męża, którego otoczenie opuścili John i Marjorie Hayowie. Królowa zdołała wywalczyć niezależność, a mąż stworzył dla niej odrębny dwór. Nieporozumienia dotyczyły także finansowania otoczenia Sobieskiej, a kilka zachowanych rachunków pozwala wskazać, na co ona sama przeznaczała swoje pieniądze.

12

Dwór królewny Elżbiety Jagiellonki w latach 1505-1515

63%

Rombek T.

Perspektywy Kultury

|

2022

|

tom 39

|

nr 4

73-92

EN

Research, which had been going on for many years, was primarily focused on the person of the king or his wife. The issues of royal children were rarely raised, which is primarily related to the scarcity of the source base, allowing for their reconstruction. The situation is a bit better for the ruler’s sons, especially those who were being prepared to take up the throne, and much worse for his daughters. The literature on the subject lacks in-depth studies on the court and the surroundings of young Jagiellonian women, theexceptions being Jadwiga (1408–1431), daughter of Władysław Jagiełło, as well as Jadwiga (1513– 1573) and Anna (1515–1520), daughters of Sigismund the Old. This article is an attempt to recreate the structure of the court of Elizabeth Jagiellon (1482– 1517), the youngest daughter of Casimir IV Jagiellon and Elizabeth of Austria, functioning in the years 1505–1515.

PL

Trwające od wielu lat badania nad dworami przede wszystkim ogniskowały się na osobie króla lub jego małżonki (małżonek). Rzadko była podejmowana kwestia królewskich dzieci, co przede wszystkim jest związane ze szczupłością podstawy źródłowej pozwalającej na ich rekonstruowanie. Sytuacja nieco lepiej przedstawia się dla synów władcy, szczególnie tych, których przygotowywano do objęcia tronu, o wiele gorzej – jego córek. Brakuje w literaturze przedmiotu pogłębionych studiów nad dworem i otoczeniem młodych Jagiellonek – wyjątkami są tu jedynie Jadwiga (1408–1431), córka Władysława Jagiełły, oraz Jadwiga (1513–1573) i Anna (1515–1520), córki Zygmunta Starego. Niniejszy artykuł stanowi próbę odtworzenia struktury dworu Elżbiety Jagiellonki (1482–1517), najmłodszej córki Kazimierza IV Jagiellończyka i Elżbiety Rakuszanki, funkcjonującego w latach 1505–1515.

13

ХАРАКТЕРИСТИКА МАТЕРІАЛЬНОЇ КУЛЬТУРИ ПОЛЬСЬКОГО НАСЕЛЕННЯ СХІДНОЇ ГАЛИЧИНИ НАПРИКІНЦІ ХІХ СТ. – ДО КІНЦЯ 30-Х РОКІВ (на прикладі сільської місцевості Івано-Франківщини)

63%

PILIANSKYI S.

|

tom 54

|

nr 1(21): Historia

93-102

EN

The paper discusses the main features of the material culture of the Poles in Eastern Galicia in the late 19th century until the 1930s. The research includes setting up housing estates, dressing and eating habits and household utensils. The author attempts to show which elements of ethnographic culture were original and which were borrowed, mainly from other ethnic groups living in the area.

PL

W artykule omówiono główne cechy kultury materialnej ludności polskiej na terytorium wschodniej Galicji końca XIX w. i początku wieku XX (do końca lat 30.). Badaniu poddano budowę osiedli, sposoby ubierania się, zwyczaje żywieniowe, naczynia i sprzęt gospodarstwa domowego. Próbowano wykazać, gdzie elementy kultury etnograficznej były oryginalne, a gdzie wynikały z zapożyczeń, głównie od innych grup etnicznych, zamieszkałych na badanym terenie.

14

Zamek w Chudowie do końca XVI w. – rozwój i przekształcenia prywatnej siedziby górnośląskiej w świetle dotychczasowych badań

63%

Nocuń P.

Architectus

|

2019

|

nr 1(57)

67-78

PL

W artykule przedstawione zostały najważniejsze wyniki badań siedziby pańskiej w Chudowie koło Gliwic (Górny Śląsk), prowadzonych na tym obiekcie od 2001 r. (przede wszystkim w związku z realizowaną w tym czasie częściową rekonstrukcją wczesnonowożytnego zamku i adaptacją jego wieży na cele muzealne). Wykonywane równolegle kwerendy archiwalne, obserwacje architektoniczne, a zwłaszcza prace archeologiczne pozwoliły na rozpoznanie m.in. pozostałości poprzedzającej zamek murowany, a nieznanej wcześniej, XV-wiecznej siedziby rodziny Chudowskich (formalnie wpisującej się w horyzont późnośredniowiecznych założeń typu motte). W tekście przedstawiono ustalenia na temat planu, konstrukcji oraz podstaw datowania tego obiektu, jego funkcjonowania i destrukcji. Omówiono również wyniki badań w kwestii czasu budowy kamienno-ceglanego zamku wiązanego z działalnością Jana Gierałtowskiego. Przedstawiono wcześniejsze koncepcje na temat kształtu i datowania tego założenia, które zweryfikowano w oparciu o rezultaty ostatnich prac archeologicznych. Szczegółowej analizie poddano także zamkową wieżę, której stan zachowania umożliwił określenie jej pierwotnej formy (z czasu jej realizacji około połowy XVI w.) i funkcji. Przedstawione w tekście informacje pozwoliły na ukazanie rozwoju siedziby obronnej w Chudowie w okresie od jej powstania w połowie XV stulecia – kiedy to funkcjonowała w postaci drewnianej wieży otoczonej palisadą – do końca wieku XVI – kiedy zrealizowane zostało renesansowe założenie (otoczone fosą), w którego skład wchodziła kamienno-ceglana wieża i trzy budynki wzniesione wokół niewielkiego centralnego dziedzińca.

EN

The article presents the main results of research of the noble’s seat in Chudów near Gliwice (Upper Silesia), that was conducted since 2001 (mainly in connection with the partial reconstruction of the early-modern castle and the adaptation of its tower for museum purposes). Archival queries, architectural observations, and – in particular – archaeological works, carried out in parallel, have resulted with the discovery of remains of – preceding the stone and brick castle – previously unknown 15th-century seat of the Chudowski family (formally placed in the horizon of late mediaeval residences of motte type). The text presents conclusions about its plan, structure and bases for chronology of construction, functioning and destruction of this object. The article also discusses the results of research in the topic of the origins of the stone and brick castle, associated with the activities of Jan Gierałtowski. It presents earlier concepts of the plan and chronology of it and verifies them basing on the results of recent archaeological works. A detailed analysis was also made of the castle tower, whose state of preservation made it possible to determine its original form (from the time when it was built around the middle of the 16th century) and its function. The data presented in the text allowed showing the development of the private residence in Chudów from its origins in the mid-15th century – when it functioned as a wooden tower surrounded by a palisade – until the end of the 16th century – when the early-modern castle (surrounded by a moat) was completed composed of a stone and brick tower and three buildings constructed around a small central courtyard.

15

Przekształcenia własnościowe i funkcjonalne nieruchomości dworskich i pałacowych w powiecie sieradzkim w latach 1945–2006

63%

Kubiak A. , Uniwersytet Łódzki W. N. G.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica

|

2015

|

nr 22

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie przemian struktury własnościowej i funkcjonalnej założeń dworskich i pałacowych zlokalizowanych na terenie powiatu sieradzkiego. Na potrzeby pracy przyjęto, iż badaniem objęty zostanie powiat sieradzki wraz z 35 miejscowościami, w których zlokalizowane są dwory i pałace. Badania w mikroskali umożliwiają dokładniejszą analizę danego zagadnienia, pozwalają na zebranie szczegółowych i kompletnych danych zarówno obiektywnych (karta inwentaryzacyjna), jak i subiektywnych (ocena stanu technicznego). Zadaniem artykułu jest zwrócenie uwagi na wartość dworów i pałaców znajdujących się w obrębie powiatu sieradzkiego, gdyż niewłaściwe ich użytkowanie spowodowało ogromne straty dla dziedzictwa kulturowego regionu. Brakuje nie tylko w powiecie sieradzkim, ale i w całej Polsce świadomości o wartości krajobrazu kulturowego i potrzebie jego utrzymania. Brakuje również środków finansowych na ich utrzymanie, właściwych przepisów prawnych oraz respektowania już istniejących. W obliczu zachodzących przemian funkcjonalnych, niech będzie również ostrzeżeniem przed zagrożeniami i apelem o podjęcie wszystkich możliwych działań ochronnych, dopóki jest jeszcze co chronić.

EN

The purpose of this article is to present changes in ownership structure and functional assumptions of mansions and palaces located in the district of Sieradz. For the purpose of the work it was assumed that the study will be carried out in district of Sieradz with 35 villages in which are located mansions and palaces. Research in microscale allow more accurate analysis of the issues, permit in gathering detailed and complete data, both objective (inventory card) and subjective (evaluation of the technical condition). The task of this article is to draw attention to the value of mansions and palaces located within the district of Sieradz, because improper use of them resulted in huge losses for the cultural heritage of the region. Not only in the district of Sieradz but throughout Poland lacking awareness about value of the cultural landscape and the need to its maintenance. There is also no financial resources for their maintenance, the relevant legal provisions and respect for existing ones. In the face of occurring changes functional, let there be also a warning before the risks and appeal to take all possible protective measures until is what to protect.

16

Modernizacja zabytkowego zespołu dworsko-pałacowego w Cianowicach

63%

Gil-Mastalerczyk J. , Gil R.

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2016

|

tom T. 12, nr 2

24--30

PL

Zabytkowe założenie architektoniczno-ogrodowe w Cianowicach pod Krakowem, jako wielkie dobro przeka - zane przez poprzednie pokolenia, stało się potwierdzeniem, że niezależnie od stopnia zachowania zabytku, poprzez właści - wą ingerencję z użyciem środków współczesnych i wprowadzeniem nowej substancji, możliwe jest przywrócenie ważnego znaczenia obiektowi i miejscu. Pozwoliło to na nowo odkryć cenne dziedzictwo historyczne. Przywrócona na nowo funkcja, stała się narzędziem do tego, by zabytek mógł funkcjonować i efektywnie oddziaływać na otoczenie, społeczność – w do - bie postępującego na świecie szybkiego rozwoju cywilizacyjnego, niosącego za sobą zagrożenia prowadzące do degradacji krajobrazu kulturowego, w tym zabytkowych założeń dworsko-parkowych.

EN

The historic foundation of architectural and garden in Cianowice near Krakow, a great good transmitted by pre - vious generations, it was confirmation that regardless of the degree of preservation of the monument, through appropriate interference with the use of the modern and the introduction of a new substance, it was possible to restore the important significance of the object and place. This made it possible to rediscover the precious historical heritage. Restored again fea - ture has become a tool to ensure that monument to function and effectively interact with the environment, the community – in the era of progressive world rapid development of civilizational Conferences, carrying behind threats leading to degra - dation of the cultural landscape, including the historic of park.

17

Pojemniki i rośliny kubłowe w historycznych parkach i ogrodach

63%

Laskowska H. , Dudkiewicz M. , Szot P.

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2015

|

tom T. 11, nr 2

33--41

PL

Pojemniki są ważnym elementem wyposażenia zabytkowego ogrodu. Kwiaty były uprawiane w donicach i misach już w czasach Homera. W ogrodach historycznych XVII, XVIII i XIX wieku pojemniki ustawiano w punktach, które chciano podkreślić, formowano z nich rzędy i rytmiczne kompozycje. Donice ustawiano nad brzegami zbiorników wodnych, na balustradach, tarasach i schodach.

EN

Containers are an important part of the historic garden equipment. The flowers were planted in pots and bowls in the times of Homer. In the gardens of the historic seventeenth, eighteenth and nineteenth centuries containers erected at points that they wanted to emphasize one formed rows and rhythmic compositions. Pots erected on the banks of reservoirs, the balustrades, terraces and stairs.

18

Pałac na Czechowie. Studium z dziejów dawnego krajobrazu kulturowego Lublina

63%

Dudkiewicz M. , Durlak W. , Dąbski M.

Roczniki Humanistyczne

|

2017

|

tom 65

|

nr 4: Historia sztuki

169-180

PL

Z 1470 r. pochodzą pierwsze informacje o ufortyfikowanej „kamienicy na Czechowie” i folwarku liczącym 460 ha gruntów oraz młynie. Prawdopodobnie w średniowieczu istniał tu dwór wieżowy, rozbudowany w XVII wieku w założenie obronne. Od XV do XVIII wieku Czechów przechodził w ręce znanych lubelskich rodów szlacheckich – od Konińskich, przez Bychawskich, Ożarowskich do magnackiego rodu Tarłów. Pałac miał doskonałe położenie. Usytuowany był na wzgórzu nad stawem powstałym na rzece Czechówce. W XVIII wieku pałac stopniowo niszczał. W 1877 r. został rozebrany, a na jego miejscu postawiono parterowy dworek. Na początku XX wieku wybudowano, istniejący tu do dziś, kościół Mariawitów. Obecnie nie pozostały żadne ślady po dawnej siedzibie szlacheckiej.

EN

The first information about a fortified “building in Czechów” and a manor farm of 460 hectares, and a mill dates back to 1470. In the Middle Ages, a tower court was likely to exist there, which was rebuilt into a defensive building in the 17th century. From the 15th to the 18th century, Czechów became in turn a property of famous noble families of Lublin, from the Koniński family, through the Bychawski family and the Ożarowski family, to the Tarło magnate family. The palace had a good location. It was situated on a hill above the pond near the Czechówka river. In the 18th century, the building started to decay. In 1877, it was demolished and replaced by a single-storey manor house. At the beginning of the 20th century, the Mariavite Church was built here which exists to this day. At the moment, there is no longer any trace of the former aristocratic residence.

19

Ze studiów nad tożsamością miejsca. Problem kontynuacji formy dworu w krajobrazie wielkopolskiej wsi na obszarze Ziemi Średzkiej

63%

Mikulski D. , Raszeja E. , Klause G.

Topiarius. Studia krajobrazowe

|

2016

|

tom T. 1

97--114

PL

Krajobraz Ziemi Średzkiej ewoluował przez wieki, lecz wyrazisty i trwały wizerunek nadał mu dopiero wiek XIX, którego odzwierciedleniem są miedzy innymi założenia dworskie oraz wiążący je system relacji przestrzenno-krajobrazowych. Chociaż tradycję kultury ziemiańskiej przerwała drastycznie II wojna światowa, to nadal istnieje masowa fascynacja „polskim dworem" jako wzorcem architektonicznym. Zaowocowało to z jednej strony ochroną i konserwacją zabytkowej substancji, a z drugiej, współczesnymi realizacjami domów mieszkalnych nawiązującymi do barokowych i klasycystycznych form siedziby ziemiańskiej, pozbawionych jednak kontekstu krajobrazowego. W związku z tym należałoby zadać pytanie: czy w przestrzeni wiejskiej jest miejsce, możliwość i sens kontynuacji wartości architektoniczno-krajobrazowych, które składają się na ideowy obraz „dworu polskiego"? W tym kontekście istotne wydaje się określenie zasad kształtowania przestrzeni służących ochronie tożsamości na obszarze Ziemi Średzkiej.

EN

The landscape of Środa Land has been evolving over the centuries. However, it became distinct and permanent only in the 19th century. It is reflected by manor complexes, which are bound with a system of spatial and scenic relations. Although the tradition of landowner culture was drastically interrupted by World War II, the Polish manor as an architectural model is still fascinating to a large number of people. On the one hand, this fascination resulted in protection and conservation of historical places. On the other hand, the designs of modern residential buildings are inspired by baroque and classist forms of landowners' manors, but they lack the scenic context. In view of this fact, we should ask the question whether in rural areas there is space and possibility and if it makes sense to continue the architectural and scenic values which make the conceptual image of the Polish manor. It is significant to specify the rules of spatial development to protect the identity of Środa Land.

20

Z rozważań nad wiejskim budownictwem, czyli szlachecki (ziemiański) dwór widziany oczami Karola Martina

63%

Przegaliński A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

|

2015

|

tom 70

EN

Original text taken from the Calendar of astronomical farmyard by John Jaworski (1860) is a description of a model unit property consisting of a dwelling house (mansion), yards and farm adjacent to it. Description made by Charles Martin, an architect and theorist of architecture, represented in the era the helpful and reference point for landowners wishing to modernize their goods while adapting them to the challenges of dissemination in a rural capitalist model of work. A small text can be also today, as I think, an interesting material for those who are fascinated in the history of the landed gentry.

PL

Tekst źródłowy, zaczerpnięty z Kalendarza Astronomiczno-Gospodarskiego Jana Jaworskiego (1860), jest opisem modelowego zespołu majątkowego złożonego z domu mieszkalnego (dworu), podwórza i przylegającego doń folwarku. Opis sporządzony przez Karola Martina, architekta i teoretyka architektury, stanowił w epoce pomocny punkt odniesienia dla ziemiaństwa pragnącego unowocześniać swoje dobra, dostosowując je przy tym do wyzwań związanych z upowszechnianiem się na wsi kapitalistycznego modelu pracy. Niewielki tekst źródłowy może być także dzisiaj, jak sądzę, interesującym materiałem dla osób pasjonujących się dziejami ziemiaństwa.